Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1575
De GROTIUS".
Als wij het hier op deze, in de wan
deling de kunstpagina" gedoopte blad
zijde van de Groene", over de Grotius
hebben, dan gist dra ieder, die geen
vreemdeling is in de wereld der kunsten,
dat wij ons .noch zullen wagen aaneene
beschouwing over bouw en constructie,
noch aan een technische vergelijking
van dit nieuwe stoomschip der Maat
schappij Nederland met de beide voor
gaande, de Rembrandt en de Vondel,
maar dat natuurlijk bedoeld worden de
drie salons, waarLion Cachet de betimme
ring en verdere inrichting voor ontwierp,
welke door de firma J. B. Hillen, bekend
door hare magazijnen te Amsterdam en
te 's-Gravenhage, zijn vervaardigd. De
schoone bewerking en de zuivere afwer
king der scheepsbeschieting" en der
meubelen geven een hoogen dunk van
de meubel maakkunst der firma J. B.
Hillen en hare werklieden. In
kunstnijverheidskringen is dit the topic of
the day."
Niet dat wij de belangrijkheid van
waterverplaatsing, diepgang, snelheid,
enz., enz., willen onderschatten, maar
voor ons zijn het aantrekkelijke en bijzon
dere van deze boot: de deksalon, de eet
zaal en de rooksalon; zij geven een zeker
cachet (als wij ten minste deze onwille
keurige woordspeling mogen gebruiken)
aan dit schip, waardoor het zich voor
ons onderscheidt van ieder ander.
Het is zeker een belangrijk feit, dat
de Maatschappij Nederland hiermede
eens is afgeweken van de rnin of meer
gebruikelijke wijze waarop zij hare sche
pen liet inrichten, en aan Cachet deze taak
de wanden niet haaks op elkaar staan,
en de vloer een naar twee zijden min
of meer gebogen vlak vormt, wat zich
bij indeeling en versiering der staande
zijwanden zeer duidelijk doet gevoelen.
Dat Cachet echter al deze moeilijk
heden glansrijk heeft overwonnen, en
hier en daar zelfs van de omstandig
heden zeer gelukkig partij heeft weten
te .kiezen bij de indeeling zijner ver
trekken, mogen bijgaande plaatjes eeni
$sCo-v Corner in de rooksa'on.
toevertrouwde,hem daardoor in de gelegen
heid stellende hun krachten weer eens
op een ander terrein te beproeven. Want
niet alleen de bijzondere eischen die, in
dit geval, gebruik en bestemming aan
de meubelen stellen, maar ook de eigen
aardige afmetingen en verhoudingen der
zins verduidelijken voor hen, die niet in
de gelegenheid zijn geweest ter plaatse
zelf dit te kunnen eonstateeren.
Men veronderstelle echter niet uit boven
staande, dat wij deze, in zeker opzicht
technische oplossingen, als het belang
rijkste in de betimmeringen willen
aanBij den trap van de deksalon.
vertrekken maakten voor Lion Cachet
de opgave tot een zeer moeilijk probleem.
Zoo is bijv. de deksalon een betrek
kelijk kleine ruimte, laag van verdieping,
met in het midden een groote lucht
koker, en vertoont de eetzaal de eigen
aardigheden van schier ieder schip: dat
merken; zij zijn slechts als de uitingen
van een vernuft, die dezen man van
gave en kunnen in staat stelde om
iets te maken, dat naast soliede en dege
lijk, voornaam en rijk te zijn, tegelijk
volkomen aan zijn doel beantwoordde.
Vooral die rijkdom en voornaamheid
Buffet in de eetzaal.
schijnt mij een van de hoofdkenmerken
in Cachet's werk: het is niet alleen
goed maar ook schoon, evenals de
bewerking en afwerking door de werk
lieden der firma J. B. Hillen. Waar wij
leven in een tijd, waarin de beginselen
van moderne meubelen en moderne
wonin.inrichting zich overal doen ge
voelen, daar merken wij maar al te dik
wijls, dat de strenge principen der logica
als vijanden schijnen van alle uiting naar
schoonheid, van alle profileering en ver
siering. Cachet blijft echter hoe nauw
gezet hij zijne meubelen, zijne betimme
ringen weet te construeeren en in
jvereenstemning doen zijn met de eischen
van gebruik en materiaal, in zijn hart
ornamentist, zoo zelfs dat hij het dikwijls
kan betreuren enkele versierde
ouderdeelen aan anderen te moeten overlaten,
door tijd of omstandigheden hiertoe
somtijds genoodzaokt.
Wat ons dan ook in de ie betimmering
opnieuw treft is, naast het prachtig mate
riaal dat hier verwerkt is, de rijkdom, die
door snij- en inlegwerk aan het hout, door
door stempelen of batikken, aan leer en
uerkament is gegeven, en dit zonder
in opzichtige pronkerigheid te ontaarden.
Wanneer men u zou vertellen, van
wanden bekleed met goudleer, waarin
sierlijke tot ornament verworden vogels
geperst waren, omsloten door donker
palissander, of makkasser-ebbenhout, met
vlak-relief-gesneden blad- en dier-mo
tiefjes, met ingelegde figuren van lichter
satijnhout, en dit alles beschenen door
raampjes van in-lood-gevatte ruitjes die
pauwen- en faisanten-verbeeldingen
vertoonen; ik geloof, dat ge u een voor
stelling van duur en overladen zoudt
vormen; en toch is niets minder waar.
Het werk heeft iets van de charme,
let wel, niet de imitatie, van zeventiend'
eeuwsch werk, uit den bloeitijd der
meubelmakerskunst, en dit is in 't
bizonder eene eere voor de firma J. B.
Hillen. Ook toen gebruikte men solied
materiaal, had men tijd, geld en
liefde over voor gesneden lijsten,
en gebeeldhouwde eindigingsvorrnen, en
bekleedde men meermalen de wanden
zijner huizinge rnet vakken van goud
leer, en deze combinatie, ook zij stond
niet druk en parvenuachtig, maar degelijk
en smaakvol, typeerende de geest van
den tijd.
* *
*
Een drietal vertrekken heeft de firma
J. B. Hillen naar het ontwerp van Cachet
ingericht; welke wij als het meest be
langrijke of het meest geslaagde moeten
beschouwen ik weet het niet , ieder
op zich zelf heeft zijne bekoring.
De eetzaal licht en vroolijk, is betim
merd in b'.ank eikenhout met païissander
afgezet; hier zijn die prachtige goudleeren
vakken met vechtende korhanen, en sier
lijke liere-vogels, en die raampjes van
in-lood-gevatte pauwen - ornamentaties,
om niet te vergeten de groote lichtkoker
eveneens met glas-in-lood versieringen
van fabelachtige leeuwen (in Syrischen
stijl"(?) zooals ergens een verslaggever
wist mede te deelen). Of dit zóó is, wij
betwijfelen het, maar mooi zijn rij.
Van niet minder achevéis hier het
buffet, dat uit donker-kleurig palissander
hout gemaakt is met wit metaal be
slagen, en versierd in een combinatie van
zeer vlak gesneden relief- en inlegwerk,
waarmede behalve de deurtjes ook twee
paneel en ter weerszijden van den spiegel
getooid zijn. In het lichte satijnhout geeft
hier het bruin-roode palissander de om
trekken van twee Spaansche oorlogs
bodems.
De rooksalon, eveneens van lichtkleurig
eikenhout, maakt door hare indeeling
met hoekjes ter weerszijden van de
trap dadelijk een genoeglijken indruk.
De meubelen zijn er bekleed met stevig
blank rundleer, in blindstempel of
gouddruk versierd, met armleggers van ge
batikt perkament. Behalve bij het op
komen der trap oen groot goudleren
paneel, en een tweetal wapens vanDeGroot
en De Huyter, zijn deuren en wanden
met plantmotieven in anderkleurig hout
verlevendigd. Vermelding verdient in
het bijzonder nog de vloerbekleeding
van gutta-percha-mo/aïk, dat als mate
riaal o]) zich zelf prachtig is.
7ien wij hier in de rooksalon, aan de
kleine eindigiiigsvormen met olifantjes.
in de eetzaal aan friezen met leeuwen,
duide'ijk de medewerking van dei beeld
houwer L. Zijl, de tfap opgaande naar
de deksalon treedt deze kunstenaar meer
De overheerschende kleur van het don
kere-bruinige hout maken reeds een
warmen, genoegelijken indruk, waarbij
de goudleeren wanden van den lucht
koker, de met satijnhout verlevendigde
muurvlakken een niet geringe bekoring
bijzetten.
De gezellige hoekjes rondom de tafeltjes
met geperst-leeren bladen, de magnifieke
schrijftafeltjes tegen den luchtkoker aan
gebouwd, ook zij dragen er niet weinig
bij, dat men zich in zoo'n omgeving thuis
gevoelt, wat toch zeker de bedoeling der
Maatschappij Nederland" zal zijn. Men
krijgt hier een behagelijk gevoel over
zich, dat men zoo vaak mist bij modern
ingerichte interieurs, die zoo menigmaal
aan, als voor een tentoonstelling bij elkaar
gezette meubels doen denken.
Het wil mij dan ook toeschijnen, dat het
van de Stoom vaartmaatschappij Neder
land" een zeer gelukkige gedachte geweest
is aan Cachet deze betimmeringen en
verdere meubeleering op te dragen,
waarin hij zich zeker geen betere me
dewerking dan die der firma Hillen
gewenscht kon hebben.
Want al berustte de leidende gedachte
bij Cachet, de uitvoering ervan was in
veler handen. Wij leven nu eenmaal in
een tijd, dat het den decoratieven kunste
naar slechts zelden gegeven is zijn werk
eigenhandig uit te voeren. Enkelen zullen
hier naar trachten en ongetwijfeld zal
Deksalon met luchtkoker, jjezien naar den trap toe, «aar de bronzen platen
van Zijl zijn aangebracht.
pers >onlijk op den vo >rgrond in een
zestal bronzen reliëfs, met figuren, die
als uit de Nachtwacht gestapt, De Ruyter,
en Tromp, Prins Maurits en Grotius ons
doen kennen, terwijl een middenvak den
tocht natr Chattam in beeld brengt. Een
donker ebbenhouten omraming omsluit
dit in hun werk zichtbaar zijn, maar
meestentijds zal, althans bij een derge
lijke uitvoerige opdracht, men de mede
werking dienen in te roepen van ver
schillende vakmannen voor de onder
scheiden rubrieken. En dat hier niet
alleen een uitvoering van de ontwerpen,
Trap naar Ie Kooksalon. in blank eikenhout betimmerd.
deze paneelon, die ter weerszijden geflan
keerd worden door voortreffelijke goud
leeren vakken met de wapens van Grotius
en l'rins Maurits.
De deksrtlou zelfwas misschien wel van
verhouding en verdeeling de meest on
gunstige van de drie, maar toch heeft
maar wel degelijk een samenwerking,
een begrijpen en doordringen in de ge
dachten van den kunstenaar noodzakelijk
was om tot een goed resultaat te leiden,
zal ieder beseffen, die weet hoeveel er
toe noodig is om door anderen datgene
gelaan te krijgen, wat men zich zelf
Hoekje in de rooksalon.
Cachet ondanks de geringe hoogte bij het ! voorstelt.
vrij aroote oppervlak, in weerwil v:m den De firma Hillen is in deze voor Cachet
luchtko!<er in het midden er iets zeer ge- l dan ook ongetwijfeld meer geweest dan
zelligs en voornaams van weten te maken. | de loutere uitvoerder zijner modellen,