DE A M i T K R D A M M E II WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1576 blijken eeeft door ten minste toch de zaken van een tiende deel van het land te overzien in plaats van voor die van slechts het hon derdste deel warm te loopen Besuoieerend wat ik hierboven meen te hebben in 't licht gesteld, mag men van het erenredigheidsstelsel verwachten, dat het (vooral na invoering van het algemeen stem recht) den scherp feilen, onverkwikkelijken strijd met tot gevolgen heel wat nijd, haat en wrok, zal verzachten om den rechtvaardigheidsgeest, dien het ademt, en doordat het de minderheden gelegenheid geeft zich te doen gelden bij de stembus. Ten 2e. Een would be politicus, een zoo genaamde locale, groote man of een cand daat, uit een ander district afkomstig, met een mooi klinkendeii naam, die als superieur moet doorgaan, zonder helaas eenige werke lijke verdiensten te hebben, zullen zoo ge makkelijk niet een zetel bemachtigen, daar de kiesvereenigingen aan ruimer, breeder critiek b'.ootstaan en een grooter concurrentie te duchten hebben, bijzonder in de zuidelijke provincies. Ten 3e. In sommige streken zal meer geonde, politieke actie ontstaan om reden de concurrentie van verschillende partijen, die vroeger zich niet deed gelden. Ten 4e. In normale omstan ligheden zal di schijnbare meening van het volk niet zoo gemakkelijk meer zwenken van links naar rechts en o ngokeerd door het vervallen van «te- zoogenaamde meerderheden van de helft 4- l en do rdat d« minderheden, die eenige kracht kunnen ontwikkelen, eveneens een rechtmatig aantal zetels bekomen. Ten 5e en ten slotte. Wat wel niet de minste aanprijzing er van is, de strijd zal in n enkelen keer beslecht zijn en zich n'et behoeven te herbalen tot een nog vin niger, hartstochtelijker tweegevecht, een duel vaak, waarin de partijen iragenoeg gelijk *§n en als uitkomst waarvan de onderlig gende met zich moet onuia^en een jarenlang nawe. kende wrok. die zelfs op een gezonde maatschappij een zeer nideeligen invloed moet uitoefenen. Het is dus, indien men het bovenstaande wel overweegt, buitenkijf, dat het evenredigheidsstelsel h«-t beste kiesstelsel is, dat men zich tot heden voor een land kan denken. Breda. J. N. A. SMEEKEXS. E= Sociale, iiiiiiiiiiniiiiiiiiuiuii ItllllllllllUIIHIMIIII tn Voltoonierwös ia H.ieriami. De Internationale Tentoonstelling van Ambachlswerktuigan" te Amsterdam heeft de pers gelegenheid gegeven, weer eens te ?wijzon op onze achterlijkheid op 't gebied van ambachtsnijverheid en ambachtsonder?wijs. Natuurlijk werden er allerlei geneesmïddelijüs aan de hand gedaan, Zoo schreef het Huivhlsllui (nr. van 24 Aug. 1907): Natuurlijk wordt er ia Nederland veel meer ?voor de verbetering van het Ambacht sonderwijs en de bevordering van het hand werk ge laan (genoemd waren de twee stich tingen der. Maatschappij van Nijverheid", de ssholen te Haarlem en Amsterdam). Doch H' at ontbreekt, is een stelsel en de i-tnin dei' retjfcrintj. Enkele meer of minder kleine subsidies kunnen deze niet ontheffen ?ya'n de taak, door de meeste Duitsche Staten HET GEHEIM. Naar het E:>ge.lsch van MARY E. WILKENS FBEEMAN. Mijn nieuwe huis is klaar," zeide hij, en ik heb ook al uitgekeken naar rneubeb. Ik kan het binnenkort heelemaal in orle heb ben. Ik wil niet, dat je mij vertelt, waar je d'.en avond bent geweest. Zeg niets. Wil je met mij trouwen en met mij in mijn nieuwe huis wonen? Vertel mij niet, waar je dien 87ond bent geweest. Zeg niets. Wil je?" Catherine keek hem met groote oogen aan. Ben je niet wijs. John Greason ?" Jawel. Zeg niets." Catherine zat verstomd, hem voortdurend aanstarend. Zij was even bleek geworden als hij was. Wil je mij vergeven en met mij trouwen? ' vroeg John, en zijn stem was bijna onhoorbaar. Groote zweetdroppels stonden op zijn voor hoofd. Catherine had een levenlig gevoel voor humor. Hoe kan ik je antwoorden, als ik niets mag zeggen?" vro?g zij. Ik bedoel, zeg mij niet. waar je dien avond bent geweest, zeg mij alleen maar, of ja mij, na alles wat er gebeurd is, toen nog wilt hebben." Catherine bleef hem aanstaren. John Greason, hoe kan ik met je trou wen, als ik het je niet vertel?' zeide zij. Dat kun je wel. Zeg het niet." Maar ik 'moet het zeggen. Bet was nie mendal. Ik werd boos, omdat je zoo bazig was. Ik was alleen maar " Zeg het niet, zeg het niet," riep John uit met doodelijke angst in zijn toon. Wel, waarom niet? Wat scheelt je, John?" A's je het zegt, kan ik nooit meer een ook maar eenigszins goede meening van mij zelf hebben. Na je behandeld te hebben, zooals ik toen deed, na je te hebben ge wantrouwd... Ik zou in mijn ei^ea oogen nooit meer een man kunnen zijn, als je het mij vertelde, Catherine." Het is de eenige voorwaarde, waarop ik met j3 wil trouwen." Dan," zeide John op hopeloo^en toon. kan ik niet met je trouwen. Ik zou niet meer met je kinnen trouwen," Oa/dn." ,,lS"een, het is zoo. O, Catherine, ze^ het niet, om mijnentwille!'1 Catherine staarde hem nog steeds verbaasd aan. Zij was niet fijngevoelig, zij kou zijn gevoelens niet begrijpen, maar zij had <?eu sterk moederlijk instinct, en zij zag als door een vergrootglas van medelijdenen sy npathie John's tragisch gelaat, met de bleeke inge vallen wangen en het in zweet badende reeds lang aanvaard, de klein industrie weer baar te maken tegen het grootbedrijf, op een dezer twee. manieren: door haar om te vormen tot hoofdzakelijk kuristimlustrie, of door haar in de gelegenheid te stellen ge bruik te ma'ren van werktuigen. Op d-.'ze wijze alleen is het mogelijk de natuurlijke voordeelen van het handwerk te behouden en den beoefenair ervan voor den ouder gang te behouden." Dezelfde meening wordt ook uitgesproken in het Versla j aany/wurfi', den tm-sland t'an hut M'ddelhaar- Ondc.ncij ' te Amsterdam gedurende 1906. Daar lezen wij (M t. 11): Vele zijn o/erigpns de. hc'namon en orgu nisati'S, welke in den e; n of anderen tak van ambachtsonderwijs voorzien, werkend-) met eigen krachten, doch voor 'u groot de;;l gesteund door bijdragen u t de kus vin ge meente, pro/inde en rij1*. L) :/,<> wjrk«aa;nheid in eigen kring getuigt stellig vaneen sterke en rijke leven-krii..'ht, dio op dit gebied, wat grosizaaiiiheid bet'ef'r, m leilijk ware te evenaren door eenvormige of een hoofdige overheidsbemo -iï-ig. ('? 'i J. W. G ) Toch moet men wenschen, d (t de tegen woordige toestand van veeiheii en veel vuldigheid op 't geb:e l van a-nb iehtsoTid^rwijs, zoo 't kan, mear een orijaiii.<>'!n'n samenhang yerkrijtre." Zou zulk 'n organisch?!! s mie i/i'inr/ moge lijk zijn zonder een eenvormige of een hoofdige bemoeiing? En als leze nood /.uk el ij k is, zou dan een eenhoofdige oret'hp.iilti be moeiing niet praktischer en duurzamer zijn dan een partikuliere ? Dit echter maar terloop-. Waar ik op wijzen wil is dit: noch t'e pers, iie thans aandiingt op i-fe M/matigen steun van overheidswege., noch de seh >ol commissie met haar wensch naarorganischen samenhang, geven het goede middel aan, om de ambachtsnijverheid in NeJurlan l uit zijn achterlijk bestaan op te heft' T. Ivi wel om de zeer eenvoudige roden, dit zij de oorzaak van het kwaal Liet kennen, althans met geen woord er an reppon. Ivi hoe wil men een kwaal genezjn aU VU-MI haar oorzaak niet kent? Xu ligt m. i. de oorzaak van onze geheel ; industrieele achterlijkheid in il t eerste en voornaamste plaats in de trpuriiro achterlijk heid van ons volkso iderwij =. / mder gron dige verbetering van d t laitste is het buitengesl >ten dat ons ambachrsonderwijs en daarmee onze aiibachtinijvcrheid ooit noemenswaard in ontwik teling kunneu«vooruitsraan. Waaraan heeft het am'iacht (en 't kunst ambacht in :t bijzonder) behoefte? Aan goede, deugdelijke werklui, die niet alleen hun vak verstaan, maar in wier kringen ook mannen gevonden worden, die hun vak kunnen verbeteren, kunnen opiett'en. Doch hierbij hangt 't nu niet in do eerste ji'aats af van 't genie of talent va'i een enkeling, doelt wel t'an de onticikl^-lina der massa. Alleen de massa der beoefenaren iti een of ander vak verheft dit of houdt het op een laag peil. Als b. v. in een of andere inlustrie een enkeling door zijn talent e^n binnen- ja buitenland sche verma-irdheid verwerft, dan heeft zijn vak als zoodanig er bij<onder weinig aan; geheel anders wordt dit, zoodra GO, 70, 8) of meer |('r. aller beoefenaars beduidend in ontwikkeling toenemen. Wat derhalve gedaan moet worden is: de massa der a.s. ambachtslui trachten t o ontwikkelen. Hoeveel Nederland daarin nu tekort schiet, leert het best 'n vergelijking met het buitenland. Ah voorbeeld neem ik Amsterdam en daarnaast llaunover en voorhoofd ; en bovendien, hoewel zij zich al di-n tijd goei had gehouden, zij was hem blijven liefhebben. Plotseling met een zachte, lichte bewegiug, stond zij op. tiok zijn hoof l tegen ha*- s>chou ter. en veegde zijn voorhoofd af. Malle jonden.' fluisterde zij. Wil je dan, C-itherine? hou It je d.-in toen nog van me?" Liefde is niet ietj, dat je weggooit als een oude hand-choen," zeide Catherme. Ik zou er niet om d jodgegaan zijn, en ik zou toch nog wel p'e::ier in mijn leven heb oen gehad, mair toch als een meisje zooals ik eenmaal vaniemanlt houdt, dan meent zij het ook." Ous je wilt met mij trouwen?" I i weet werkelijk niet, of ik het wel kan doen, a's ik niet " O, Catherine, zes; het niet. In godsnaam, vertel het mij niet!" Oan moet ik een week hebben om erover te denker," zeide Ca':hedne. Is kan niet zoo maar ineens beslissen of ik, na al die jaren, met je wil trouwen zonder het je te vertellen. Ik ben bang dat je me al ij d zult blijven wantrouwen.'' Catherine. zie je r.iet, begrijp je niet, dit, ah je het vertelt, je altijd zu t moeten deuken, dat ik j» niet vertroaw, en dat. a'sje het n i jt vertelt, je zult welen, dat ik dat wel doe?" Catherine dac'it een o igpn'olik na. 't Is zulke vreesfHjke onüj,' zeide, zij ein lelijk, met een halve zucht. Voor mij is het vreeseUjke ernst, Catherine. Ik kau niet met je trouwen, ais je het mij vertelt." Meen je werkelijk, dat, al- ik hei je verUde, en je wist, dat liet h»elernaal niets bijzonders was. j-* niet genoeg van mij zotidt houden, om met im te trouwen?' Ik zou te ve ?! van je houden, om dan nog me! je te trj'iwen. Ik zou niet willen, dat jij trouwde met een man, die je niet vertrouwde." Catherine lachte weer. Wel, dat gaat mij te hoog," zeide zij. ,,[< kan j*1 redeneer in«*ti niet volgen. Maar hoe 't ook zij, John, j-i moet een week wa.rh on. ' 't Is vandaag Vrijdag. Wil je 't mij vandaag over een wees laten weten?' -1»."' Dan ga ik nu heen " zeide John. ops!;\an Ie. Catherine had gra.ia gewild dat hij langer was gebleven maar zij wii-1- h>'i nirt zet'^en. 7ij !/ir<.' met hem, naar de v inir er, .hie'i' he-n zijn JHS aantrekken. De d-ur va;i de hulskamer stond n »g (>r> een kier. T >en zij beiden bij de voo:deur sUmdt-Ji. boo" .lo'iu zich o "er haar heen. Maar hij richtte zich dadelijk wee' op. Neen," zeide hij, uiet voirdat ik het weet. Dat zou niet eerlijk .sijn, un ik heb je a! h-olijk genoeg behandeld ' ro _? i^-n n viit, Cal herine.'' Goeden nacht, J ihn.'' X'j sloot du deur achter hem dicht, on ging d«-n salon weer binnen. Zij ging /AUen eu vt-rtonk in diep gepeins. Na eenigen tijd kwamen haar moeder eu tante de kajier binnen, bijni schuchter. Wel V" zeide haar moeder, nadat zij t vee maal bad gekucht. Zü'rich. De laat<te stad kies ik juist daarom, om te laten zien, dat het volstrekt niet alleen het groote, industrieel ontwikkelde Duitschlancïi$, waaraan wij een voorbeeld kunnen nemen, maar ook het veel kleinere Zwitserland.' Welken om vang heeft nu het Ambachtsonderwijs te Amsterdam? De opgaven hierontrent geeft het Ver slag aarioaindo den Toestand van het Mid delbaar Onderwijs" gelurende 1906. Het aantal leerlingen is steeds dat, waarmee do cursus 19 ifi 07 begon. We vin Jeu dan : Twee Ambachtsscholen met 443 leerl. Avondtyokenst'h. voor HiindWflrklieden d-r ..Mij. v. d. Werkenden S^and"' | 104'J Hurgeravon Ischool derzeli'Je M lats.ihappij ., j'J>) Irdu-t'-ies.mool idem ,, l'W , K'eitrotuchnische S'hooi 12 j Teekenschool voor Kunstamb.i'-liten 36^ ., Avo-id Ambachtssahool voor Timmerlieden 203 Teeken-, Schilder- en Vak school van den Xederl. K-C. Volksbond 120 Idem der ,St. Josoph? Gezellen-Vereeniging" r 165 Idem van Patrirnoniu n" 273 Teekenschool da Kenheid" 285 Hjhool der Vo^'. Ons Huis" buiten de Muiderpojrt 400 Totaal 3750 ,, Voegen wij hierbij il)6 mnisjes die de liuliistrieschool voor de Vrouwelijke .Jeugd" en de Dag-, toeken- en kunsta'iibaclitssclool voor meisjes" bezoeken, dan krijgen we een totaal van bijna 4100 kinderen, dio n i 't verlaten djr l igere s ;hool eenig onder wijs ontvangen, dat hen b^k.vamer in hun vak maken moet. Amsterdam telt 'n bevolking vau 5C:),00() zi< len. Nemen we nu het A m b ach t s o u d e r wij s te H H u u o v e r, waarvoor ik de gege vens (Iie 't jaar 1005 betreffen) ontleen aan den fuihrer d ure h das Unterrichtswesen der Stii it') ILinnover und Linden". Ij Handwerker nul Ivunst^ewerbeschule" (dagschooli met 232 leerl. Hand verkcrschule ' (Avondschool) ,, 2311 De/,e beide sW»-/;V&« inrichtingen tezamen tellen d u-i al 3)73 leerlingen, waarvan 2700 beneden 18 j ia r en 3b'ïda ir b J ven «ijn. Behalve deze inrichtingea óijn er nog 'n 8 tal andere (pirtikuliero', die 't zelfde doel beoogen, waaraan e -hter't aantal leerlingen niet is opgegeven. Verder werkt in gelijken geest de Korbtildung.ischule des Arueitervereins ^u Hannovcr", wairaan^deel namen 18G6 loden, 425 leerlingen" van 11?18 j lar G13 kinderen van leden H-innovei- H 'u stal van ca. 240,000 in woners. Amsterdam heet'c dus ruim 2 m uu zooveel. In Humover ontvangen nu bijna GOOOmanuelijkepersonenaiuba ?htsomlerwijs' Naar verhouding moest dataantal in Amster dam 12 a i:>,0:)0 zijn Ku het is? .Slechts 3750. Wat 't vakonderwijs voor msisjes be treft, hierin do st II innovdr ook al Oiieindig veel meer d ui Am Verlam. Dj genoemde ij lol! bK met l" illustra'.ies Verlag v. Adolf Kiep-rt, llanno er. Merkwaardig i-> zekor het feit; dat dit hoek j J is uitgegfv*'ii iloor den Verein zur Ford^rnri d;J Fiem l jnverkehrs in H.mHtt was Johii." zeide Catherine. UH\T moe Ier en haar tante keken elkaar aan. Wel ?" zeide haar moe Ier weer. ,'Moe Ier, ik kan u niets vertellen. Ik kan er u geen woord over zeggen vóór vandaaz over een week," zeide C itherine. Ik weet ze f iio?' niet wat ik do3n z il " ,,Du->, hij."'." begon haar moeder. M jeder, ik kan u of taate Sarah van avon i g en woord vertellen," zeide Catheriue op beslisten toon. Toen verliet zij de kamer, en een oogenblik later zagen zij haar rnet haar blaker in do hand naar boven gaan, slechts even s'.ilstaande in de gang om g ieden nacht te roepen. Na, ik moet zeggen, d it zij geslotea genoeg is,'1 'zeide mevrouw G .ml J, Haar vader was ook zoo verschrikkelijk gesloten," zeide Sarah. ,.Haar valer was de beste man, die ooit heeft geleefd, al was hij dan ook gesloten," zeide mevrouw Gould uitdagnnd. ,,Ik zeg geen woord kwaad van hem, Martha." ,,l)at zou ik je ook niet aanraden. Cat'nerine heeft volkomen gelijk, dat zij ons niets wil zeggen voo.dat zij liet zelf weet. .lij bent in 'l geheel niet gesloten, Sara a, en zij is er niet op ge.-teld, dat het heele dorp iets weet, wat zij zelf nog niet eens weet." li heb nooit een voord verteld ore.r him kibbelpartij,'' antwoordde Sarah op gegii-.-f leu toon. ..\--en, dat durfde j-, niet. K'j k eens, je hebt ju werk mee hierheen genomen, en je kluwen in de andere ka ner hi'en vallen, eu nu zit de draad overal O'n'ie-n ge ,vond<-n. Nu. dat zal een aaid'.ge warboel zijn. VVüO'it, | ik zal j" wel riilpen. ' Dien avond, lang nadat haar moeder en tacto in slaap wa:en gevallen, «it ('a'hcr.tie Goü'.d warmpjes ingepakt in baar 11 ir.o.len peLö'ieir, voor het. raam van haar kam'r on s'.aarde naar buiten ia d :n wiuterachtigen maannacht. Zij dacht er o .'er m», of zij ai of niet zon kü-inen leven onder hot "oiv./ne i ut reuer vrouw, d-a t John ' r .-tas-jn haar dien p.'.on l l.a l i'.a!;-'(-b"d-u. /j was er van over tuigd, dal /,ij, wa::neer zij uie' mei .1 .-nu virt'a-on trou .vde, l.aAi' leven lang onjiehnvi zou blijven, Hij v.'as in haar dro utr'n zoo larv haar o,.-i!'.iïen"(it emvee-',. dal /i.' h-'in nii/t u:r. rou.v /o i kanreu -vu-den, t 'a' borimhal ion raii,e-.'b'iron f'>uwi-ii ai-d. A's zij lliel tltul .i'i.lül r-OH-'o-l U-i'lvl.' 7011 K l j iie.e a't ij-i b'.ij.-en JefiieWi;. tou;'ij hij m<-t -on aud~-)/« v"o:i-v '.ruil.vde. I J d.ir lu-val 7011 .iet (?eii hard,: .-""ij'! -voor ha ir zijn. n a-ir ; ij oi! >?:;; s 'o?'" vanliefb- vo°.r ho-ii :iit haar i.ari rukken. Maar zij wist, dat John, ai .s hij i.iet Führer" geeft daarjver f al van interes sante opgaven. /ien wij nu nog, hoe het geschapen is met het Ambachts-Onderwijs in Zürieh. De gegevens publiceert het Geschiiftsberieht der Zontralsahulptlege der Stadt Ziirioh in 1ÜOG. Da Gewerbliche Fortbildiingssclinleu und Kunstgewer''eschulo" telden sam 'n 1*S7 jongens en 1520 moi--j,ns. Bovendien ezockpn 1787 j )iigeii9 en 2824 m^isj -s boven de 12 jaar de Ar'joitssehule". Dit xijnall'-n leerlin gen der 7e en M'j larklassen der Algomeine Volks-rhulo' of van de middel >aro school (..Se.'iindars -hule''). Dio ,. ArboiisH-hiile" oielt aan niei.-j<\s, wat hi?r do imlnst-i>!S'.'liool voor de vrouwelijke jougd" geeft, en aan jingfis eon jiraktiselion liandenarbaid, 't geen dus grooten leeh de-vorniing der aausUando werklieden ten goedi: komt. M.et dica handenarbeid kunnen reeds leer lingen van hot 4) loerjiar der volksschool beginnen. Hehaive de bovengenoemde leer lingen, n uu'Mi e i- nog 2000 j ingens vau het 4J 6-i leerjaar aan jrel. Am>teidam heeft ca. ',\% maal / IOTOC! inwoners als /ürieh. Het zou dus mot laatst^onoem Je stad gelijk staan, als er ca. Gb'JÜamb ichtsj mgens vnkonlerwijs genoten en bovendien ca. 9500 jongens onder .vijs in handenarbeid. De werkelijkheid is er nog zeer ver van af. * * * Geven nu bovengenoemde cijfers alleen ree Is volloende orue achterlijkheid op 't gehie l van ambach.sondcrwijs aan l' Neon. Niet alloen is bij OIH hot aantal maar ook de kwaliteit der leerlingen veel geringer dan in D.iiNchlarid ofZwitsHrlan I. Al ouilen bij om pcivonts^pwijzo nog méi'-r leerlingen bi] 't arn lachtsond^rwijs komen, ook dan nog /on onzo ambacht^nijvcrhi'id bij die in DiiHsehlau i en /wit.-erl md ten achter iiiortrn staan. Kn d>; oorzaak hiervan is ons achterlijk volksonderwijs, l'i wil dit in 't volgende na lor aantoonen. Onzo ambachtsleerlingen hebban in 't gunstigste geval vold lende de (i j irige lagere s -hooi doorloopen. Xu zijn de resultaten hiervan nog /eer bedroevend, 't goen in de eerste plaats een gevolg is vau het feit, dat de le-rtiji maar H j aar geduurd heeft,'en ophoudt op 't oogenblik, dat het eigenlijk vruchtbaar loeren kan beginnen. Hoe treurig die resultaten zijn heeft het jongste Verslag aangaande den Toestand der Ligere Scholen" der Schoolcommissie te Amsterdam ons we^r eens getoond. E n ieder, die"fnet jongelui van 13 jaar en ouder in aanraking komt kan daar treurige staalrjes van meedeelen. Gelukkig nog, indien de leerling terstond na het verlaten dor lagere school zich voor 't ambachts onderwijs aan rieldt. Want komen ze hier eon of ni3or ja'-eu later bij, dan is 't mot hun kennis al bijzonder treurig ge^-teld. In do school der Vereeniging Ons Huis buiten de Maiderpoort" (Iie mot 403 leer lingen in de bovengenoemde lijst pronkt) Ls zelfs een kursus voor analprubeten opge richt. Kti /ulk 'u sch)ol behoort bij ons tot het Mi'/'/ell/iiai' Onilerii'ijs*. Het ligt toch voor de hand dat deze toe stand noodzakelijk hot peil van onsambichtsonderwijs laag zal houden. Hoc is daarentegen de toe tand in Duitschlaul en Zwitserland 't Alle leerlingen die in Hannover ambaehtsor.dorwijs ontvangen, hebben van hun 6e tot hun 14e jaar de lagere school bezocht. Komen zo nu met hun 14e |iar in eon school voor ambachtsonderwijs, dan Ijeij.nucti ze m haar noiuï'te, nooit m-.'t en; aiuieio, vrouw zou l!' tU'.ven. Hij >,va* even JlL'.ndva-.ti;!; HM zij. Zj l.a'< le.oü, a: h.ui !,ij iüiar ver:,i:ea een enkel woaid ee:ooi'd .'.ra ,ie praa'.'ef. Jat hij op hei pun' wu-.-., i;i--t. e-u and -r ;e tr--,'iweu. Maar rij vanhaa- l:a:it \va< nie! b-rei;! met liuni te trou.ven. wanneer n ie t o;ko scaahiw vati e.iFiriniLoii.linJ in^e'ien h,:n verdwenen \vaj. Zy' 'oield r.icli-:o f vuor, dat het onbillijk tegenover haar was. Lerst had hij geëigcht, dat zij het zou vertellen, n T ei-chie hi', dat zij liet niet zou doen. Beide eischen wareu omedelijk. Ondanks haar liefde voor hem en hair medelijden met hem, was er e in gevoel van verontwaardiging in haar. Zj vroeg zic'i zelf af, of zj niet evengoed zou kunnen leven zonder te trouwen ; of zij niet beter zou doen, alles maar van zich af te fchuiven, en hem den volgenden dag maar da lelijk een weigeren l antwoord ia zenden. Zij zeide tot zichzelf, dat het volkomen o'erbodig was, hem langer in onzekerheid te laten. Zj had een week bedenktijd gevraag i, maar eenige uren waren tigerdijk voldoende. Zj staarde omlaag naar de witte vlakte van den tuin, verlicht door sneeuw en maan. Zij keek omhoog naar den glanzenden hemel, waar de maan straalde in een gulden kring. Zij keek naar de enkele sterren, die het maan licht zichtbaar hal gelaten. Alles was wit en rein en glanzend, een symbool van, de heiligheid en harstochtloosheid van datgene, wat buiten den gloed van hè' menschelijk leven ligt. Zij was zich vaag ervan bewust, dat zij, indien zij Jjhn een weigerend antwoord gaf, ondanks haar stialende schoonheid, die van de lang blijvende soort was, ondanks haar \v\jsgeerue levensopvatting, die haar zooveel mogelijk deed gemeten van de vele kleine vreugden van haar bestaan en noch haar IVhaam, ii^ca haar ziel toestond, te verkwijnen door het gemis van de groote vreugden, om zoo te t'0'";en zon leven e n sterven in die koud-f scoUten ig buiten haar ven-ter. Het zou vredig eu scho m eu go-.-d zijn, m:Hr iie! hef-'lijkste, iiet bc-.tezou laar ontgaan. Caliierint: was god-diemtig, maar or «as uiets li-i-jftisca ia haar. liet zou iets anders geveest zijn, als zij nooit een man had 'icfjolud. 'Jan zou '.ij misschien volko men tevreden eu gelukkig netjhen k u men zijn, maar d-: koele, stralende maagdelijkheid daar buiten se hoc u haar kil eu dood loo naast den vlaiïim -ivieu «loei in haar hart. Dc;t vo/^em:eu dag f?af zij toe. Zy schreef aan Jo'-in «ireason. tn vor.icc'it ii-'in. dien rtvon l hij haar te komen. Ihiar iuoe.l,.-r en ;a:Ho kon lel! er i.: -t loe. In^Uii en naar bed ;e sraan. v lordat hij weg wa.-. hoewel 'net heel laat word. T'ieu de v o jrd-'iir achter heMi w. ~ (i,o' !ir--wil:ou, kMHin .' atherii.e >ïi-. I.Uis<.'.ni.-r i.iii:;eii. i,:et een warmen aloo l i ! '.l' OM,;..'!!. ee;i Mos or- iie \v,in "en OH t-eli on w'j L' >aa w > ie.;i in lm n'-'u vj hui :.' l' iiiie.rint-'s moeii'jr «eid oierk ; 'üiar tjiite op i 'i M-'on i,aar p!<-ui";t;_' o( u ku'. ,,<j j i. dal is waar ooi-.,'' -/.cide ('.itlierine op vo',r..'>-\vi-ii l imwr-ctiilliwu toon. ..': i m :ei, g..(-ii van .'-.'.(h:., ooi; : ?:;? ::(-_> il Oser d.'.t in.s-e;stan i. tilt er tus.-o.,o;i J jhn 0:1 jiiij is t-..: .veest J).;t is na a, eaaiAi voorbij." ! ..'»! ;'. r \\ a:', r w '.s i ? '?» in tee i e:.".\ev.si V i vi' «e/ haar m 'e i.'r i! ii-iei ot, ii. K n haar tante : i:ielc haar aaa 'nol oogoa, dio in hiaat scheiieu te zjii. i'j.-jr a Ie ^--ht-im.-nbsen iieeu te dringen. dus met een veel betere ontwikkeling dan onze jongens bezitten kunnen. Het bezoek der Handwerker chule' is verder verplicht tot het J*e levensjaar. Boven dien leeftijd zetten nu nog velen het onderwijs voort. In de stedelijke inrichtingen alleen waren immers in Hannover 367 leerlingen boven 18 jaar. Die zijn er dus niet eerst zoo laat bijgekomen, zooals bij ons veel gebeurd,maar hebben al 'n leertijd van hun Ge?18e jaar achter den rug. Hetzelfde kan gezegd worden van de bijna 2300 leden die de "Fortbildungsschule des Arbeitervereins" bezoeken. Is het n:et duidelijk, dat zij, allen het teel r er !/',r brengen dan de leerlingen onzer ambachts- en teekenscholcn, die onvol loend lager onderwijs genoten lio )ben en dan een of twee j tar een kursus in de late avond uren volgen ? Evenzoo als te Hannover is 't gesteld niet de leerlingen der Gewerbeschule" in Ziirich. Hierop komen zo ook eerst na t ver laten der 8 jarige volksschool, waar ze bovendien al reeds verscheidene jaren onder wijs in handenarbeid ontvangen hebhen. Al is 't bezoek der r>ewei besi-hule" in Zürieh nog niet verjilicht, zooal - te Hannover, in de praktijk komt het vrijwel op hetzelfde neer. In Zwitserland weten de ouders welk belang dat onderwijs vojr de toekomst hunner kinderen heeft. H en 12 September a.s. wordt te Amster dam een Xationaal Congres voor do Am bachtsnijverheid" gehouden. Op de rijke agenda mis ik n punt, waarvan toch al 'i verJove moet af ban ;cn, n.i.: hou krijijen ice een beter (iiitieikkeld leerlinijPM-materutal coor oi's Ainliavlitsunderirijx':" Zonder dat, zal de Xederlandsche Ambachtsnijverheid nimmer uit haar achterlijken toestand opge heven kunnen worden, ook al vertienvoudigen gemeente, provincie on rijk hunne subsidies. Amsterdam. J. "\V. (fEKn.uco. Mazielli.wileeliDjren, IV. Au-iioxs DiKi-KsiiROCK, Vier vierstem mige liederen, voor sopraan, alt, tenoor en bas S. L. van Looy, Amsterdam. OTTO LIES, L^nore, Ballade von G. A. Burger für Soli, gem. Chor und Orchester. Op. 24. A. A. Noske, Mid delburg. G. II. G. VOJT BRÜCKEV FOCK, De Weder komst van Christus of het naderend Godsrijk. Oratorium voo: Dubbelkoor, solo en orchest. Op. 19. A. A. Noske, Middelburg. Mevrouw AKNTA LAMBRKCUTS Vos, Neerlands Taal voor vierstemmig mannen koor. Mu si eit- Uitgevers- Maatschappij, Rotterdam. Fn. VAX WAMEL, Zang om de Lente. Kwartet voor mannen-temmen. Henri M ismans, 's-Hertogenboscb. J. P. J. WIERTS, Dag van Toorn. Vier stemmig mannenkoor. Ddlfc. L. VAX DER LAAKEV, Drie gemengde koren opus 8. J. A. II. Wagenaar, Utrecht. Daarover zal nooit een woord gerept worden,'' zeide Catherine waardig. Je wilt toch niet zeggen, dat je het hem nöj; niet h bt verteld l" riep haar moeder ontzet ui'. (lij n i de niet hebben, dat ik het vertelde.'' Zul je 't hem dan nooit vertellen ?" Niet war.net r hij erbij blijft, dat hij het liever niet heeft." 't Is zonde!" ztide Sirah Gould. Ik zou zeggen, dat zij het toch wel aan haar eigen moeder bad kunnen vertellen, al wou ze het hem niet zeggen," zeide mevrouw Gould, nadat Catherine naar boven was gegaan. Zij is vreeselijk gesloten, precies als haar vader," zeide Sarah. Haar vader was de beste man, die ooit heeft geleefl, en zij heeft alle recht, haar zaken vóór zich te houden, als zij dat wil," zeide mevrouw Gould echerp. Ik ben erg blij, dat zij niet bij zijn fami ie hoeft in te won^n, en dat nieuwe huis is het mooiste uit het heele dorp." Ta, dat ia het," zeide Sarah, en ik heb mij nooit trin kunnen deuien, hoe ter wereld zij oo t met John's familie zou hebben kunnen opschieten." Wat dat aangaat, Catherine zou met iedtr,:en kunnen opschieten," antwoordde mevrouw Gou'd onstandvas'ig. Ik wiide heasch uiats kwaads van haar zegden." Ik zie ook niet in, waarom je dat doen. KOU. '/.ij, en haar vader vóór haar, ziju altijd het zout der aarde geweest." Catlierine eu John trouwden den oen April CM namen hun intrek i.i het li'-uwe huis. Geheel Exbridpe brak zich het hoofd ero/er, waar ter wereld zij toch wei over zouden hebben gekibbeld, en hoe zij w^er verzoend waren geraakt. Kr werd algemeen voorspeld, dat zij niet gelukkig zou len zijn. Ze zijn allebei veel te koppig eu te gesloten om het op den duur met elkaar te kunnen vinden," zeide me». Doch ondanks alle voorspellingen werden zij een model van een gelukkig paar. 7.\i bevredigden elkaar volkomen en straalden van heide voor elkaar. Eu toen dejiiren voorbij gingen, en Catheriue's schoonheid een weinig \erwelkte, eu de gewoonte voor hen beiden i-ls van dt-n eersien «lans van i,el leven deed verbleeken, kwam John G:en-<>!i tui lift ''>e.vustzijn, dat da' eéue Kleine '.r-'beiin van zi. n vroii.v, (hit, hij nooit, te v.etea w.ts ;j;ek imen, (lal i'éne kiene stukje van haar ; t-r-o,lelijkheid, dat hem altijd onbeken l was gebleven, haar in zijn ou_'en nHijd een /tl,ere maagdelijke bekoorlijkheid deed be houden; eu iiauf trerimpe.d voorhoofd on Ier h"t lii'ig/.am?rhiiu l zilverwit wordende haar bleef voor hem zijn leven lang omstraald d.iui- een >vi>:H van ge!ieiiu.;iuni<;!ieid toug voljjf. van die ns ged -.elte. die hij nooit had eevt'eten en nooit te wt-tea zou komen,