De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1907 22 september pagina 4

22 september 1907 – pagina 4

Dit is een ingescande tekst.

DE WEEKBLAD V0©B < N fi $£&?*&£ IE No. 1578' ^Fransen Jzn. Dramatisch overzicht. Schaakrubriek, doer mr. G, C. A. Oskam. Oaie Boeken tafeï. '?'Öraphologie, door L. A. <3. J. Sinia van Aken, , ./??* Eigen Haard: Tusschen morgen en avond, 'I, door O. Nederland voor honderd; jaren, ?door Generaal Wüppermann, III, met af b. 3Ben Honderdjarige, Cd* Hollapdsche Sociëteit »M Levensverzekering) l807-n49Q7, door Jer». 'de Vries, II, (slot)ipetafb-. Jnlias Röntgen ?oy«r Edward (Jrieg, met portret. .,-, J)e Wage'ningBche Berg, door J. van Sloot en,'-1, met «f b. Verscheidenheid. Feuilleton. S«lomé." Italiaansche Opera, (seizoen 1907?1908). P. Nolting buiten. Oceaan sneers, alles met af b., VOOR DAMES. Ia tante mi camelias CD M, DDÜfi!s, La dame., mix taméliat, dat ia de zielekreet geweest, waarmede in de literatuur Dumas liet licht heeft gezien. Dien roman ,en het gelijkluidend drama heeft by niet geschreven «m literatuur te maken; hij heeft het moeten «chryven, omdat zijn hart er hem toe drong. Dat en al wat Dumas Verder heeft ge«chreven, is doorleefd geweest. Zyn eigen hart vormde le^ ,docurnents?humainB". Si Pon savait" heeft Dumas eens gezegd ce que j'ai mis de moi dans moa oeuvre, «e que j'ai utiliséde ma vie dans mon théatre, «e qu'il y a deaoun dans mes piéces l Je raconterai, autant que je Ie pourrai, ce passé, je montrerai ces sourees d'émotions etd'études dans l'édition, destinée ft mes seuls amis et tirée a quatre-ving-dix-neuf exemplaires eeulement, que je fais imprimer ft Dole. Mais <jae voulez-vous?? Onne peufi tout dire, métne d voix basse, même dans une dition a huis «los, et ce qu'on ne peut imprimer, c'est Ie plus curieux de la vie d'on homme; voila pourquoi les biographies, d'ordinaire*ie signifient rien." De aanvang van Dumas leven heeft over wjn geheele leven, overal zijn werken beslist. Den 28n Juü1824 werd hy geboren als natuurlijk kind. Het onbarmhartige, waaraan natuurlijke kinderen, zelfs van kinderen blootstaan, heeft hem in zijne jeugd eene diepe wonde geslagen en hem later tot ijveraar gemaakt voor het onderzoek naar het vaderecbap. :????? Toch heeft zyn vader, de auteur van tien tallen romans, hem nooit ontkend. Tot zijn achttiende jaar kwam de jonge Dnmas hem alle Zondagen bezoeken. Grootere liefde had de jongere Dnmas voor zy'ne moeder, die bij tot over haar dood heeft liefgehad. In een brief aan den voornamen criticus Wolfl, om hem dank te zeggen voor het geschrevene by het overlijden zijns vaders, spreekt hij over die moeder en teekent zich zelven. Hu bedankt Wolff voor het goede, dat hij over zy'n werk gezegd en waarmede hij oogenblikken van vreugde en triomf verschaft heeft aan zijne moeder, die zoo weinig pleizier in deze wereld gehad heeft. De moeder bewaarde al wat over haar zoon geschreven werd, las en herlas het. Dat was haar troost. Wat Dumas voor haar gevoelde, bewijst het slot vanden brief: Gy wordt veel gelezen; handel daarom zachtkens in uw oordeel over hen, zoo lang zij eene moe der hebben." Ook voor den avontuurlijken en verkwis tende n vader heeft de jonge Dumas tot aan diens dood den grootsten eerbied betuigd. Het ziekbed van den ouden Dumas, zijne geldverlegenheid en zijn sterven hebbenden jongere d«en kennen als een braaf zoon, een edel hart, vol liefde voor zy'n vader. Toen zijn vader te Puis, te midden van het krijgsgewoel, 5 Dec, 1870, stierf, werd hy voorloopig daar begraven. Twee jaar later, 14 April 1872, had de plechtige by zetting in het familiegraf te Villers Cotterets plaats. Waarom eerst twee jaar later?1' Alexandre Dumas beantwoordde deze vraag in zijne lijkrede: Waarom? Omdat twee dagen voor den dood myns vaders het departement door de vy'anden (Duitschers) overstroomd werd en het einde der invasie afgewacht moest worden. Had toen de begrafenis plaats gehad, dan zonden de Duitschers niet in gebreke zijn gebleven, Frankrijk opnieuw te beleedigen door aan een zijner grootste mannen de laatste eer te bewijzen. Zij hadden den doode tot op deze plaats begeleid en oneer gebracht over het stoffelijk overblijfsel van den gene raal, die vroeger en zoo vaak hunne vaders heeft verslagen.,." Wat de oudere Dumas rijk was aan fantasie, bezat de jongere aan geest en verstand. Eenmaal heeft de jongere Dumas zijn hart uitgestort; het was toen hij eerbied vroeg voor eene gevallene vrouw, voor La dame aux cameliae, in werkelijkheid heetende Marie Duplet&is wie het slechte leven walgde. Omdat het eene uitzondering gold, heeft hij dat gedaan; had het de soort gegolden, bij zou gezwegen hebben. De ondergang voor den Staat en voor het gezin bleef voor Dumas de prostitutie, waar die zich ook openbaart, bij de vrouw, staande aan den hoek der straat, of bij haar, die voor weelde haar schande ruilt. Daar tegen heeft hij geijverd, nadat hij het onder scheid had aangegeven tusschen de brave en de slechte vrouw, en aan aller oog een wereld ontdekte, uiterlijk correct, innerlijk rot, de schijnwereld, welke hij doopte: Le demi-monde, ' Nevens het ijveren tegen de prostitutie heeft hy ook stryd gevoerd voor de regel matigheid ia het huwelijk en het recht tot scheiden. Aan het einde van zijn leven heeft Dumas tot zyne smart ervaren, hoe weinig aan de wanverhoudingen in het leven der lieide en het huwelijk te veranderen valt. Is er niets aan te veranderen" heeft hy toen uitge roepen nz0rg dan ten minste voor het kind; laat het kind niet boeten, voor wat ouders, of man en vrouw, misdreven. Zorg voor het kind en stel het kind nooit aan sprakelijk voor de schande: want het kind is onschuldig." In de voorrede van La femme de Claude beeft hy zijn vaderland nog eenmaal gewaar schuwd tegen de ondeugden, die het verteren, vaak in, grootsche en verheven taal. In De. Prime» van affdad heeft hij alle vrouwen voor het laatst toegeroepen: Wees braaf, dat is het wezen van alles l" en tevens gewezen op een nieuw kwaad, het vernietigen van alle deugden door het kapitaal. Veel heeft Dumas nog te zeggen gehad. Francillon, zyn laatste werk, liet nieuw licht vallen op het meisje, als te ver gedreven moderne beschaving haar ontsiert. In de voorredenen van zyne werken vult hij aan, wat in het drama achterwege moest blij ven Zijn laatste werk heeft hy schroomvallig achtergehouden: er was zekere tegenzin in de wereld bij hem gekomen; het liefst was hy in een klooster gegaan, om de rust, om afgestorven te zijn van de wereld, om met zichzelven en zijne gedachten alleen te kunnen wezen. Die sombere gedachten heeft hy niet lang kunnen koesteren. De dood heeft hem spoe dig, spoediger dan men dacht, opgeroepen. Een laatste en heldere lichtstraal in zijn kortstondige ziekte was de liefde zijner dochters en de liefde van geheel een volk, dat belang stelde in een der merkwaardigste mannen der 19e eeuw. J. H. E. Delta Zilto, Den loden Maart van dit jaar stierf,te Keulen, haar geboortestad, de schrijfster Detta Zilcken, die in de eerste plaats jour naliste was. Velen zullen van haar kennen de degelijke kunst-historische studiën, de keu rig gestelde schetsen van hoofdsteden in Europa, bovenal, de met zooveel hart geechreven schilderingen uit de wereld der armen. Veel heeft Detta Zilcken gegeven van den rijkdom van haar geest en hart. En men had van haar nog zooveel kunnen verwachten! Een diepen blik in het wezen dezer jonge, hoogstaande vrouw, met rijk gemoedsleven en grooten geestesadel laat een boekje slaan, onlangs vrienden en bekenden, door den vader aangeboden als een gedenkteeken der liefde, dat hij, de heer Frits Zilcken, zijne te vroeg verscheiden dochter gewy'd heeft. Het met groote piëteit geschreven boek, teekent van Detta Zilcken zulk een belangwek kend en innemend portret als slechts liefde en liefdevolle heriunering vermogen. In de teekening van den vader zien wij de jonge, tot nadenken geneigde Detta van kind tot jonk vrouw, wij zien haar met groote oogen in het leven gehouwen, dat zij geheel heeft willen begrijpen; wij lezen van den ernst harer studiën en vergezellen haar op hare reizen. Wjj leeren een mensch kennen, die de ellende opzocht, omdat zy de menschen lief had, zij, die tot levensspreuk zich koos: Edel zij de mensch, hulpvaardig en goed." Door een loeval" schriift o. a. haar vader vernamen wij, dat Detta te Parijs zich eens, tot op 20 francs na van al wat zij aan geld had, wegschonk, om eene arme onderwijzeres, die zij nauwelijks kende, de middelen te verschaffen een nieuwe japon te koopen en een verre reis te maken om eene haar aangeboden betrekking aan te nemen, die zonder geldelijke hulp baar zou zijn ontgaan. Eene groote bevrediging voor Detta was, dat de onderwijzeres haar ia haar vertrouwen niet beschaamde. Van dergelijke gevallen maakte Detta echter nooit de minste ophef, zij hield het voor haar natuurlijken plicht." Het boek vertelt van het novellistische werk van de zestienjarige Detta, van haar intrede in de journalistiek, over tentoonEtellingsbeschouwingen, reisbeschrij vingen, opstellen van historische en sociaal-kri tische aard en hare artikelen over kunst; het toont ons Detta Zilcken te Munchen levende onder arbeidsters; op verkennings tochten door gevaarlijke Parysche buurten; en verkleed alg armévrouwe te Londen in het beruchte Whitechapel. Ook van ander, yroolijker, leven spreekt het boek. Detta Zilcken komt op feesten, maakt kennis met mannen en vrouwen van naam, sluit vriendschap met dezen en genen, zij studeert in bibliotheken en musea, en de resultaten barer studiën geeft zij in lezenswaarde essays. Van Londen gaat Detta naar Keulen, daar schift en scheidt zy hare aanteekeningen voor een nieuw werk. Later wil zij naar Heidelberg om er aan de Universiteit college te loopen. Ze wordt ziek. Het duurt lang eer zij beter wordt. Hersteld, schrijft zjj een. artikel: Uit mijne Eenzaamheid". Dit was haar laatste werk, want opnieuw werd zij ziek, van welke de dood het einde was. Uit myn eenzaamheid", echryft de vader van Detta Zilcken is eene aangrijpende schildering van haar eigen zieleleven, van haar zoeken en strijden naar harmonie, van het by haar tot bewustzijn komen, dat geen oplossing te brengen is in de tegenstrijdige verschijningen en haar inkeeren-in-zich-zelve. Uit mijne eenzaamheid" geeft ook getui genis van de scherpte harer waarneming, van de grootheid harer opvatting, en niet het minst van baar lijden om de menschheid eu van haar alomvattende liefde voor de armen en beproefden. Als wij thans Uit mijne Eenzaamheid" lezen, doet het aan als een testament. En toch kan men het niet als zoodanig beschou wen, want toen Detta Zilcken dit schreef, was zij vol hoop door het geloof, dat zij het doel bereiken zou, 't welk zy zich zelve gesteld had, ten minste, in zoover, als het bij de onvol komenheid van alles, te berei ken is. Deze woorden zeggen niet te veel. In het volgend nummer zal Uit mgae Eenzaamheid" een plaats vinden. Een raafce schets, door Leekenhand. Niet lang geleden, 't was op 'n afternoontea, werd het" topic-of-the day (voor een zeker deel van after-noon-tea-stere) behan deld, en... losgelaten werd de edele toorn der dames over het tegenwoordig meidenSEYFFARDT's ) BOEKMAN DEL > D/llVIRflK99 Y Teiephoon 5341 STUD1EBOEKEN Mosterd W. A. SPOOR Jr., Fabrikant, Culemborg. LUXE PAPIER FRAAIE SOORTEN LINNEN-POST Gebr.Simons KALVERSTRAAT 124 HEILIÖENWEfl 34 THEE - E. BRANDS1IA. AMEUBLEMENTEN. O ES ??> Meubelfabrikanten en Behangers. SINGEL by de Faleisstraat 259, Amsterdam. voorheen MtAmRAK. 8O. Teiephoon No. 4646. P. C. PACHEL ROKIN128 over de M. Bank, Amsterdam. Fabriek t Itohfn 89?89. Telefoon 4541. "Wereldtentoonstelling Luik 19OS: Zilveren Medaille. Ameublementen, Stoffeeringen enz. Complete Inrichtingen in alle stijlen. Speciaal adres voor KOFFERS en TASSOHE1V is W. JANSEN, Uamstraat 1O, Eattant en FabrleH t Spuistraat 9 f O. Chocolade Magazp KUUR. Leidsctiesfraat731 14., AMSTERDAM, UF.STAl KAXT ci-devant VAJf PER PIJL, 18 Plaats, i/ar MIaye. ?KPREMIÈR;E MAISON DE LA HOLLANDE. -* S-A-NS OEOHESTEE. Begrafenis-Onderneming Prinsengracht 837. Teiephoon No. 906. COGNAC liENNESSY. rs VUL-PENHOUDER voorhanden bij alle boekhandelaars, Perry-Magazijnen en bij de Importeurs NV. Bukman & Sartorius, Rokin 17, Amsterdam. Vraagt prijscourant. De Caw Pen Cy. maakte den eersten vul-penhouder dertig jaren geleden. Deze was toen de beste, omdat hij de eenigste was. Nu is hij de beste, omdat hy nu nog steeds door den oorspronkelijken uitvinder wordt gemaakt, die hem door dertig jarige ondervinding tot een niet te overtreffen vol maaktheid 'gebracht heeft. krijg baar by alle soliede hande laren in schrijf be hoeften. SWAN" PENALBUM De S WA F' Yulpen hoüder, Geschikt voor ELKE HAND ia wereldbe roemd als DE BESTE. Prijs vanaf ?6.30. Wacht n voor na maak ! Vlissingen. DE NlATUURVÏÓLLEN ONDERGOEDEREN VAN JANSEN &TILANUS lè^ FRIEZENVEEN. zyn verkrijgbaar: te Arnhem bij S. de Lieme; Manufactnurliandel voorheen J. Bunker ; Assen, A. van der Laan; Apeldoorn, W. F. Meijer; Alkmaar, Inhulsen & Hoyer; 's-Boscli, E. Schmeink, H. C. Moerkerk; Breda, H. van Besouw ; Ba.irn, G. M. C. Smit; Deventer, T. M. Wilmink, H. & L. Elfrink ; Enschedé, Wed. D. J. Blom iv-Zn.; Groningen, B. Burroann, J. W. Hommes; Haarlem, F. Buhning, Abr. Meijer ; Hengelo, H. H. Bonke; Hilversum, A. Vlaanderen. (^*- En verder in alle voor naamste plaatsen. *^g Adressen worden gaarne opge geven. Geïllustreerde Prijscourant op aanvraag te bekomen. A,Boichel&C°. Hoogte Kadijk, Telefoon 5623 (na 6 uur 's avonds 5596), leveren nm Engelsche en Belgische Anthraciet. Vraagt Prijscourant. PHILIPPONA KETELAAR, KA1LVEBSTRAAT 166, AJHSTERDAH. SPfcCIALE INRICHTING yoor het Yervaardigen TM Uitzetten en luiermanden. Op aanvraag worden prijsopgaven en modellen franco Teiephoon No. 5939. HUflBERRIJWIËLEI MODEL 19OJ, flOS. Zoolang de voorraad strekt OPRUIMING van de modellen 1906 ? 84, met vrywiel en 2 remmen. i I. LEONARD LANG, Amsterdam, 114 StatoonteMe,?Telefoon U15. FINE AMERICAN TOILET 50AP5 ARMOUR & C2 : CHICAGO U.S.A Hoofdagenten voor Nederland en Koloniën IIKVOKIt HM lil l YlkEH* & Co., KoA»n XMS, l m 11., Tel. 434S. PJEWSfOJV Weteringschans zoc, Amsterdam. Familiepension Ie rang. Fraaiste gedeelte der stad. Onmiddelijk bij Eijks-Museum,Opera en VondelpErk. Pension p. dag, p. week of p. maand. Desverkiezende Bediening in eigen salons. HENRY J. BKUCE. NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP Begrafenis- Vereeniging TE AMSTERDAM. Administrateur: N. SAX Jr., adres P. C. Hooftgtr. 38. Teiephoon No. 941. De Raad van Bestuur: A W. VAN EEGHEN Jr., Voorzitter. Is. DA COSTA, Gedekgeerde. Verschenen de 9e druk van: bevattende elf Kaarten, dus van elke provincie, met aanwijzing der afstanden van plaats tot plaats in Kilometers en vermelding der soort van wegen. Deze Atlas zenden wij franco per post (na ontvangst van het bedrag in postzegels of per postwissel aan ons adres) voor slechts Tij f en Dertig Cent. Amsterdam, v. Holkema & Warendorf. Mevr. Snips: Wat is die meneer Brouwers verbazend beleefd en galant voor zijn vrouw. Me?r. Snops: Ja, dat heb ik ook gezien. Hij doet precies, of ie met een vreemde dame te doen heeft. DEBONT&LEIüTENs SPORT PASTILLES. Dorststiiiend.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl