Historisch Archief 1877-1940
?"?&?
4 ,
WEEKBLAD VOOR NEDER^ANID.
No. 1581
NIEUWE UITGAVEN,
Ons .Lenteboek. Een prentenboek, naar feet
Zweedsch, van JOHANNA W. KEBKME
iiR.BAKKBB. Almelo^ W. Hilarins Wzn.
Vondels bekering, door GEEAHD BROM.
Aifieterdam, E. van der Vecht.
-Naar aanleiding :ian m&ïann'èl Kant's
«ritiek der zuivere rede-opmerkingen ever
Imm. Kant, door de uitgever»met citaten van'
i de h oogleeraren Bellaar Sprny t, Bolland, B. en
H. Kern, Kinkef, Oort, j hr. van der Wy'ck enz.,
met portret van Imm. Kant. Amsterdam,
'uitgevers Maatschappij Vivat".
Tuberculosebestrijding door reinheid.
Voor?dracht in de vijfde conferentie der
Nederland«she vereeniging voor volks- en sctoolbaden,
door W. J. VANGoKKOM. Amsterdam, F. van
Bossen. ,
Pro en Contra", serie III, No. 7, Neutraal
? onderwijl. Pro: Th. M. Ketelaar. Contra: J.
B. du Buy.
VOOR DAMES.
' Uit mijne eenzaamheid, *
door DETTA ZILCKEN.
(Fragment).
'Gij, die veel gezien en ondervonden hebt,
:jïij zult weten, hoe iedere verruiming van
uw wezen u eenzamer maakt. Ge zult aan
?u zelf ervaren hebben, hoe ge met lederen
rijkeren inhoud vreemder wordt aan uwe
omgerirfg. Het bewustzijn van "hét
eenzaamwarden vervult u eerst iüet droef heid, want
oog -serlangdet gy naar, «en weerklank. Het
g later over in berusting, daar gij leerdet
'rook mar een natuurwet te voegen, 'tot ge
eindelijk in het genot, der vele stille, ver
scholen herinneringen in uw binnenste troost
en toevlucht vond.
De grootet massa- deelt alles met velen.
Zij, die tot de massa behooren, hebben niets
verborgene. Zij overzien een kring, en wat
daarin voor goed, recht en behoorlijk
gehiüden «wórdt, is varoi hen in 't algemeen
hét goede, hét rechte en behoorlijke. Zg
kennen niets;dah afwijzing voor wat onder
andere verhoudingen tot andere wettigheid
rijpte; en waar iets vreemds tot hen kwam,
maakten ze het niet tot iets eigens, het
drong niet tot hen door.
, Doch. voor hen, die tot grooter geluk en
grooter lyden bestemd zy'n, wordt ieder nieuw
stuk wereld een de,el van hen zelf. Ze zuigen
het op, dringend in het vreemde leven, het
innig om rattend, er zich door bedwelmend,
er door lijdend, het liefde schenkend of
ergernis voelend. Dat is de eerste schrede
in de eenzaamheid, dat gij door begrijpen
eanen nieuwen kring bezit, die uwe omgeving
.niet met a deelt. En zoo zou hy die op alle
plaatsen, in alle tijden, in al het menschelijke
thuis is, de rijkste, maar ook tevens de een
zaamste zijn, want het weten van honderd
anderen scheidt hem van dien kring.
Ofschoon eerst een klein deel der wereld
kennend, ben ik reeds door veel los van de
anderen.
Op reis, zelfs in het rumoer der drukste
plaatsen, zag ik zwijgend vele beelden aan
mij voorbijgaan en daaruit vormde ik mij uit
dezen een beeld van de wereld. Ik begeerde
all«n strijd te kennen, alle ellende, het leven
der verstootenen uit de maatschappij; het
groote en het edele, dat uit de werken der
kunst spreekt; wat het verstand voor het nut
tige heeft geschapen zoowel als de schoonheid
der bergen en der zeeën. Nu ben ik dan
innerlijk vervuld van aanschouwingen, die
mijn eenzaam bezit zijn. Als de menschen
maar naar myn hoed ky'ken, dien ik in
een ander land kocht, in een stad, waar
honderden zulke hoeden gedragen worden,
hoe zouden ze opkgken, als ze wisten, wat
mijne oogen zagen!
Ze zonden zich verwonderen, zonder te
begrijpen. Want wie zou kunnen meevoelen,
wat die beelden, die in mij leven, voor mij
beduiden! de vluchtige korte blikken in de
duisternis, die hen, welke in het licht gaan,
een boek vol geheimenis; de blikken in de
woonplaatsen der armen en der kranken, in
de huizen der verzoening voor de met schuld
beladenen en het huis der stervenden," waar
de uitgeputten van de straat tot hunnen
laatsten strijd en tot eeuwige rust verzameld
werden.
Of de korte ontmoetingen, in het voorbij
gaan op straat, waar een blik op een gelaat
mjjn hart deed sidderen. De neger, die in het
gewoel van Oxfordstreet aan mij voorbij gleed,
terwijl ik plotseling wist: zoo ziet de misdaad
er uit. De oude, grijze vrouw, die ik in het
gedrang in de markthal te Parijs uit de verte
zag, bloedarm, wankelend, geheel gekromd,
het verschrikkelijkste figuur, dat ooit uit het
verborgene eener wereldstad n oogenblik
aan het licht trad de vrouw, die zich met
onuitsprekelijke moeite naar de vertrapte
vrucht bukte, en nog voor ik bij haar kon
komen, verdwenen was, als ware ze in haar
graf teruggekeerd.
Wie kent de gedachtengang van die weken,
in welke ik in een huis in Oostelijk London in
eene kamer sliep naast die van een zieke. Ik
zag hem nooit, die overdag naar zgn werk ging.
Maar lederen nacht werd ik wakker van zijn
hoesten en zijn zacht steunen, en meende ik
te hooren, hoe hij zich in bed oprichtte,
angstschuddend, met de oogen naar hulp zocht ea
bang was als iemand bij hem kwam, Hoe
onmenschelijk kwam my hier de zedenwet
voor, die meer macht moest hebben dan de
zachte drang der barmhartigheid. Hoe zon
derling vreemd en na stond ik den ongezienen
onbekende, die wel met mij alleen het
schrikkelijke geheim van zijne kwalen deelde.
Wie weet, hoe die nacht was, welken ik in
de zoele zomerlucht-'voor my'n open venster
lag, dat op de zee uitzag, die met dof geklots
regelmatig voortbewoog. Zoo uit mijn bed was
ik daar heen gekropen, als een dierj dat
sterven wil, ziek, naar den geest, door het
troostelooze der vreeselijke stad; in de moe
deloosheid, dat miljoenen men«chen nutteloos,
sonde r vreugde, in treurige omstandigheden,
hun somben bestaan voortstepen,; hemel: en
aarde vol wanhoop naar .het doel van het
leven vragend.
Wie kan weten, wat voor. mij DE ZEE waa?
De lange, heldere zömerdagen, als ik op het
strand lag en naar de golven keek. En altijd
wachtte op de volgende golf, altijd weer op de
volgende. Hoe de zee mij eene vriendin werd,'
die vertrouwelijk met mij sprak, tot hare groote
rust, het droeve onstuimige van gestoord even
wicht effende. Ala ik voor een paar uren het
strand verlaten had, verlangde ik er weer naar,
als naar den geliefde.
Hoe heerly k als een blauwe spiegel lag de zee
in de zon, als men op een hoogte stoad! Heel
in de rerte, een witachtige grijze rots met groe
nen zoom, scheen als eene vriendelijke troost,
de rand van het vasteland, de kust van Frank
rijk. Hoe geweldig was de zee, als ze stormend
kwam opzetten, de opgezwiepte droefgele
golven geweldig aanrolden, n oogenblik
als een muur, op manshoogte
opschuimend, donderend in elkaar vielen en het
vuile witte schuim hoog en wijd op spatte.
O, het verhevene schouwspel van een nach
telijk onweer, waarbij de schelle bliksemstralen
een visschersboot verlichtten, die danste op
de golven, terwijl de vuurtorens aan den over
kant op Dungenesz en Cap Gris Nez als
angstig flikkerende lichtjes zich vertoonden
en verdwenen. De bange vreugd, in de kleine
boot, bij het knarsend geluid van het styve
zeil, windanel over de doorzichtige water bergen
te varen, schommelend, dat de kiel zich af en
toe vrij op het water verhief en met een
zwaren slag terug viel. Wie kan wetea hoe het
daar in mijn hart heimelijk juichte als in een
heerlijk gevaar!
Kunt ge n voorstellen, hoe eenzaam ik was,
toen ik uit mijn visschersdorpje in de naburige
'groote badplaats kwam^ïnüdaartnsschende
deftig gekleede menschen bewoog, die in het
lieht van de- electrische lantaarns op de zachte
grasvelden heen en weer wandelden, terwijl
de muziekkapel speelde en de maan over de
^aee scheen.
Gemakkelijk zittend in een stoel en half
door een zonnescherm bedekt, liet ik de ele
gante ^wereld aan my voorbij gaan, zag de vele
mooie >f zonderlinge kleeding der dames en
de correcte' heeren, en beschouwde met
wel? behagen" dat bonte tooneel, met een soort
blijde voldoening, dat ik, vreemdelinge, nie
mand er van kende. Ik zag de
badgastenmenigmaal in een vierspan van eenen toer
terugkomen. Ik zat voor de hotels op de ter
rassen', die door spiegelblanke glazen wanden
afgesloten en door lampen met roode kapjes
zacht verlicht waren.
Voor de hotels wandelden heeren in rok,
soms dames begeleidend, die zich door den
avondwind hunne ontbloote schouders lieten
streelen, dames, die van j uweelen schitterden.
En ik begreep het oppervlakkig beschaafde
van den kleinen kring, die denkt dat hij de
wereld is.
Voor hen. was het de wereld, want ze ken
den niets anders. Ze kenden zelfs de zee niet.
Wie mij zagen, konden ook gelooren, dat
mijn leven als het hunne tusschen sport en
flirt voorbijging.
En toch kwam ik op eenen anderen dag
door eene sombere straat over een markt,
voorbij tafels, waarop klompen gekookt
paardevleesch, verstijfde ingewanden, uitge
droogde groenten en rotte vruchten lagen.
Kinderen met oude gezichtjes boden dit te
koop. Een magere man, bij wien het on ver
zorgde baar, lang als vrouwenhaar, op den
rug hing, prees een wonderzalf aan. Ruige
hondea snuffelden om de kramen en het
rook er naar slechte olie.
Honderden vrouwen deden inkoopen op
deze markt. Ze waren onbeschrijvelijk vuil;
bijna allen droegen kenmerken van
drink.
MAISON FONDÊE EN 1/43,
Brnt4mpérial 1900 curce speciale.
Bnrt Impérial extra sec(England).
WUteStarSec (Américain).
Sffleiry Supérieur demi sec.
*?*--??'...
VERKRIJGBAAR au H.H.WunriAfiDtiAREh x
LEFEBURE & ZOON. AMSTEEDAM.
Sraaatr 'Agenten i*w de Nederlanden enKobniin.
Stoomververij en Ghem. Wasscherij:
H. HENOCH & Co. j
Amsterdam, Comraelinstraat 52. j
STOOM60EDEREN binnen 3 dagen, j
VERFGOEDEREN binnen 8 dagen.
Streng concurreerend. (461)
Goederen worden gehaald en bezorgd.
THEE - E. BRANDSMA
SEYFFARDT
BOEKHANDEL
: DflMRflK99
Telephoon 5341
: SPRAAKKUNSTEN
WOORDENBOEKEN
A,BoicheHC°,
Hoogte Kadijk,
Telefoon 5623 (na 6 uur 's avonds 5596),
: leveren
n EST i:
Engelsche en Belgische
Anthraciet.
Vraagt Prijscourant.
Begrafenis-Onderneming
«T. 13. JSTIFLTJITS Jr.
Prinsengracht 837. Telephoon No. 906.
AMEUBLEMENTEN.
Meubelfabrikanten en Behangers.
SINGEL btj de Paleisstraat 259, Amsterdam.
voorheen &AM.1&AM. SO.
Telephoon No. 4616.
LeYensTerzekeringMaatscliappij
flrnheró
Haatsehappelljk Kapitaal:
EEN K1LLIOEN GULDE» (rolteekend).
.?Sluit Levensverzekeringen en Lijfrenten op byzonder gun»
?tlg« verxekeringBVOorwasrden en tegen zeer billijk*
premiën.
RESTAURANT ci-devant TAM PER PUI.,
.18 Plaats, I^a Haye.
^PREMIÈRE MAISON DE L A HOLLAND E. -+
__ 8A.NS OECHESTEB. ~~?~?
WILLEM BIJLMER
Pédicure,
SI N 6 EL 150.
Spreekuur lederen Werkdag van
2 tot 3 uur.
Speciaal adres voor KOFFERS en TASSCHE1V is
w. JAN'SEM, Uamstraat io9 Falrilaflt en Reparateir.
Fabrieh : Spulstraat 9MO.
TEBELSCHILDERIJEN
Chocolade Magazijn
KUIJK.
Gtoü32-33 .
Ongetrouwde osde heer tegen ge
trouwden vriend ...En het is je dus
mogen gelukken, je vrouw onder den
duim te krijgen? Nou, 'k feliciteer je.
<5etr. vr. Ja, ja' ik heb het eindelijk
zoover gekregen, dat ik haar nu alles kan
laten doen, wat ze zelf verkiest! _
ERVEN KRAMER
Wijde Kapeï$;teeg 4 bij het Rokin
Amsterdam , %
Fabriek van Kantoorboeken en Kaartregisters
'V. ;telèphoqn No. 266.
DEBONT&LEIüTENs
SPORTPASTILLES.
Dorststillend.
GEBR.SIMONS
jg^y . "fciölte?.J*'»
RHENANIA
INBRAAK
- AMSTERDAM
FRflNZOISCH.
Koninklijke Stoomververij en
Chemische Wasscherij "
R R: V^ HAM,
Utrechtodiesfacat 45 en Heerengracht 236,
AMSTERDAM.
TELEPHOON 506*
PHILIPPONA KETELAAR.
foumitseur de la Comr.
Kalverslraat MOG, Amsterdam»
GRANDE SPECTALITÉPOtTB
Trousseanx & La vette»,
Sur demande envoi franco de Dcvig et de modelet
Téléphone No. 5939.
HUflBER BIJ WIELEN
MODEL, 1OO7, /1O5.
Zoolang de voorraad strekt OPRUIMING van de
modellen 1906
? 84, met vrywiel en 2 remmen.
11. LEONARD LANG, Amsterdam, 114 StaÉonteMe, - Telefoon 1415.
WGHAC HEKMESSY.
NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP
Begrafenis-Vereeniging
TE AMSTEEDAM.
Administrateur: K. SAX Jr., adres P. C. Hooftgtr. 38.
Telephoon Ko. 941. De Raad van Bestuur:
A W. VAN EEGHEN Jr., Voorzitter.
Is. DA COSTA, Gedelegeerde.
YoorïerlÉiienenBfininp.I
wende men zich tot
Ilool'dkantoor, Remise en Garde Meuble,
Prins Hendrikkade 16 17 over het Centraalstation.
TE L E P H O O N 21.19.
Verpakkingen voor Indië.