DE -AM^TEKDAMMER WEEKBLAD V O O R N E D E R L A N D. 158 a B de^lfde humor die we bij Huyghens aan treffen.' (?Een boer" b. "v.); en er zal van genoten kannen] worden door heel een volk, dat van boeren afstamt en nog voelt dat de beste tijden die zyn, waarin het de boer goedgaat. Aanhalingen hier geven tot staving van d t beweren gaat niet, want er is te veel. Er is voor ieder in deze bundel wat: verzen waarbij iemand die meer poëzie ge lezen heeft niet recht warm worden kan, maar die waar zijn als uitingen van een over dreven gevoelsperiode bij de schrijver (?ófskie «en wersjen" b. v. en Sémans ófskie"), naast «allerdiepst doorvoelde, meegeleefde, rustige ?natunrtafrelen als Jountinzen yn 't wald", Jountiid yn 'e mieden", dat mooie Jountiid yn 'e haeyinge", dat geweldig forse: It opgean fen 'e sinne, big 't winter oan se", dat innige: Thüskommen ut 'e frjemdte bij 't winter". En daartussen in staan grappen als "de Miggeskiednisse", Trijris is skippersTjucht", In riisterianske grap" en andere; aandoenlike balladen als Tt Krystberntsje ?en syn mem", historiese romances als De trye bruorren", waar weer anderen hun gading in vinden, ik niet. En daarnaast kweelt de ?dichter z'n liedjes, melodieus om te zingen, velen al op muziek gezet en verschenen in Sinne blommen", het tijdschrift voor muziek ty' dezelfde ondernemende Fries verschenen. lïn door alles heen gaat dat opbruisende krachtige, doorvoelde lied van liefde voor land ?en taal, dat hem de tietel gaf. Maar die liefde «ook nagenoeg alleen: die welde als een klankbron" uit zijn harte op en hy uitte die klanken. Ze moesten er uit als weiwater uit de grond en ze sprongen over steentjes en grasspriet) es, zilver blinkend in zonlicht; niet alle even lichtend, maar alle uitingen van die krachtige persoonljkheid, die in de toekomst, dunkt me, niet meer, als in z'n eerste verzen nog wel eens voorkomt, hoeft neer te zitten aan de voeten van Gysbert Japicx; die zelf mans genoeg is om, zonder omzien, met z'n mooie Friesland om zich en z'n warm gevoel, z'n dichterlik hart en a'n taalscbat in zich, voort te wandelen op z'n weg, om meer en meer de volksdichter van z'n tijd, z'n volk te worden. Hij is dat aan het eind van het boek (1906) al veel meer dan in 't begin (L898). Dit is trouwens niet te verwonderen, wanneer men als aan haling boven het eerste gedicht in de bundel de eigenaardige, geaffekteerd-oude taal plaatst van Johan Winkler: Ja, du, biit tchoone ende liefelijk is dijn aanschijn, o Friesland l du wel beminde, mijn dierbaar vaderland en wanneer een schrijver dan zijn werk aan deze geestelike vader opdraagt. Het is goed voor de taaiopvatting van de dichter geweest, dat hij aan die invloed ontkomen is door in Fries land zelf te gaan wonen. Nu behoeft de dichter zich niet aan het gewone te houden, dat spreekt, maar de volksdichter zal zich te veel deel van zyn volk gevoelen om er te ver van te willen af etaan. Het is waar: niet hij deelde zich de rol toe van de volksdichter, maar zoals ik zei, ik zie hierin de lente er van, die misschien nu nog deze en gene eens koel zal laten, maar bij verder leven en dichten gloed voor 't hele volk zal geven. En ik hoop dat. Zyn vertaling van Geielle's O 't inischen van het ranke riet'" als O 't rüsjen fen it roaikjend reid" ia een wonder van meegevoelen, van melodieusbeid;-,Eén talent laat deze bundel ons niet zien, maar de lezers van dit weeSblaé-zullen zich wel herinneren, hoe we Jan f en 'eGaestmar hun hebben voorgesteld als toneelschryver ook (?Deboaskyn 'e rjochtsealezïe Weekblad v. Nederland l Jan. 1905), zich aanpassende ook hierin aan het werkelike leven zoals hij dit voelde en zag. En nu ten slotte dit nog: allicht zou een van de toonaangevende Nederlandse krietiekschrijverp, gesteld ze kenden Fries, wat natuurlik niet het geval is als 't nog Frans, Duits of Engels was, maar Fries l Hoe durft men 't veronderstellen; dat is immers niets dan een taal in Nederland gesproken l Nu maar, als zo'n krietiekschiijver dat dan toch eens aanleerde en dezelfde bundel onderhanden nam, dan twijfel ik geen ogen blik of hij zou zeggen: weinig zelf krietiek, beter schiften in 't vervolg ; er hoorden maar weinig werkelike gevoelsuitingen en schilde ringen over te blijven: de rest is minder waardig. Ik nu zou het daar niet mee eens zijn. De lente is niet minderwaardig, omdat er afwis seling van warmte en koelte in is; een kinderleven is niet minderwaardig omdat er uitingen in zyn van de grootst rnogelike tegenstrijdigheid. En de Nederlandse volks dichter gesteld die komt er die in staat is in al wat hij zegt iets te leggen dat het volk met al z'n vertakkingen, al z'n standen, al z'n standpunten van beschaving geestes-stof geeft en doet meevoelen, zo'n dichter is het verplicht, aan de waarheid van z'n eigen denken, om te geven, wat hij met z'n geest bezield heeft en wat hem bezielde. E:k wat wils" mag zijn leus zyn. Hy is hoger tiepe van zijn volk", zoals vader Cats dat indertijd geweest is. Hij zal nu anders zijn dan Cats vroeger, dat spreekt, maar hy zal waar zy'n en gelezen worden zo als Jan fen 'e Gaestmar waar ia en gelezen wordt, ook al zou dan de buitenlandse krietiekschryver, die met alle kennis van het Nederlands vreemd blijft aan de volkziel, hem dezelfde berisping over z'n niet-schiften enz. toedienen. Daarvoor is blijkbaar (deze bundel tot bewijs) niet eens nodig het uiten van stemmingen, de een voor, de ander na, stemmingen zo vluchtig vaak als wij ze in moderne verzen lezen, dat het heel wat moeite gekost moet hebben ze vast te leggen in de afgeronde ballon van het sonnet. Al te vaak gaan ze er de lucht mee in en verdwy'nen voorgoed uit ogen en gedachten. Eerst zodra de stemming aanhoudt of heftig is en niet ophoudt om klanken en woorden te vragen, eerst dan is zij de volksdichter waardig. De bundel Klankboarne" is er om ook hiervan de bewijzen te leveren. Nog eens echter: ook de meest verliefde op onze mo derne, beeldende, krachtige gevoelspoëzie kan er bevrediging in vinden, mair maer beAredigd zou hij nog zijn als de liefde er wat groter rol in speelde. Ik bedoel niet de liefde tot land en natuur, maar de gewoon menselike liefde voor de vrouw. Haarlem. J. B. SCHEPEBS. Kosthuizen oor een groote stal (De R o w t o n-H ouses te Londen.) II. (Slot.) In het vorige nummer heb ik het een en ander betoogd over de groote behoefte in elke groote stad aan kosthuizen, geschikt ook voor gewone, nette werklieden, en enkele bijzonderheden medegedeeld over n der zes groote mannen-kosthuizen, de RowtonHouses", te Londen, nl. dat aan Newington Buts, met 1015 bedden, Ik herhaal: het gezelschap Hollanders en Duitschers hetwelk aan deze stichting een bezoek bracht, en waarvan de meesten, sommigen zelfs zeer bijzonder, met de slaapsteden en kosthuizen" in Amsterdam en Eotterdam bekend zijn, werden getroffen door de uitnemende, in sanitair opzicht zelfs voortreffelijke inrichting dezer reus achtige stichting, waarvan er nog 5 soort gelijke in de wereldstad met succes door een naamlooze vennootschap geëxploiteerd worden. Over tarief en gebruik der keuken en eetzaal heb ik reeds iets verteld. Het is voor de talrije werklieden natuur lijk niet voldoende dat ze behoorlijke en goedkoope gelegenheid hebben om te eten, of desverkiezende hun eten zelf te bereiden. Men kan er ook zijn vrijen tijd in rust en genoegen doorbrengen. n rustige, groote leeskamer, waar bladen en tijdschriften ter lezing liggen, uitstekend verlicht, biedt gelegenheid om kalm na den eten of des avonds te verpoozen. Een ander vertrek geeft gelegenheid om te schrijven, waartoe papier en pennen ter beschikking zijn. In deze vertrekken mag niet gerookt worden. Doch voor wie in rooken lust heeft, is er ook een rookvertrek aanwezig. Men geleidde ons door al deze vertrekken, en daarop door een corridor, terzij waarvan we ontwaarden een enorm aantal kastjes, alle genummerd. Onze geleider deelde ons mede,, dat deze kastjes (lockers) die langs een breede corridor aangebracht, met tel kens inspringende ruimten er tusschen, door de bewoners die in het tehuis verblijf hou den, gehuurd kunnen voor enkele penny's per week. Daar kan de huurder z'n Zondagsche kleeren en snuisterijen bewaren en zelf over den sleutel beschikken. Etensgereedschap mag men er evenwel niet in bergen. Ook deze bergplaatsjes, waarvan we er eenige toevallig leeg staande bezichtigden, zagen er proper uit. En zoo geraakten we aan do slaapkamertjes, honderden en honderden rijen, allen precies op elkander gelijkend. Een ledekant, een helder wit bed, een stoel, enz. Alles zoo sober mogelijk, maar kostelijk te zien, hoe schoon-helder geboend de vloer, hoe kraakzindelijk elk, elk hokje er uit zag, en hoe heerlijk, onder door en bovenlangs, alles geventileerd werd! Nog n verdieping en daar geraakten we op het dak. Ook dat wordt geëxploi teerd ? Stellig! Daar is op het dak van het uitgestrekte gebouw een tuin aangelegd, met perken van bloemen en partijtjes van heesters, waar een aantal bewoners (het was Zaterdagmiddag, half holiday!) zich in de schaduw van een aangrenzenden, opgaanden muur op banken hadden neergevleid. Daarop ging de tocht weer naar beneden, en ontwaarden we terloops op de 1ste etage naast elkander een barbier, waar de bewo ners zich tegen zeer matig tarief kunnen laten bedienen; eea schoenmaker en een kleermaker, die elk in daarvoor afgehuurde, vrij ruime apartementjes hun nuttig bedrijf uitoefenden. Het zijn particulieren, die voor deze apartementjies een zekere huur betalen, en aldus van de talrijke bewoners van het Rewton-hous een aparte clandisie maken. En zóó geleidde men ons, n etage lager, naar drie andere inrichtingen, die wel in het bijzonder onze belangstelling gaande maken. In de eerste plaats een reusachtige lovetory". Daar staan de mannen aan rijen hun gelaat en handen irisch te wasschen, en zich op te knappen." Er zijn er niet minder dan 80 bassins. De vloer van dit apartement is van graniet, de wanden yau geglazuurde tegels opgetrokken. Er zijn voortdurend eenige personen bezig, om elk bassin wat gebruikt is, weer te reinigen, zoodat alles er keurig uitzag. Door deze uitnemende inrichting, ruim en gemakkelijk en voort durend in zindelijken staat gehouden, waarvan het gebruik gratis is, worden ae beicimers aan liehaamsreinigi.ng gewend. In de tweede plaats : een even uitnemend ingerichte gelegenheid om de voeten te wasschen. Wie in werklieden-kringen be kend is, weet, hoe noodig het is voor hnn, die dagelijks in arbeid doorbrengen, daaraan meer aandacht schenken! Daar kunnen de arbeiders voor den prijs van drie cent een voetbad nemen, in heet of koud water, met gebruik van zeep en doek. Daarnevens zijn do bad-gelegenbeden, even ruim en frisch; geglazuurde kuipbaden, terwijl de wanden van eenigerlei glas-specie zijn gegoten. Voor n penny kan men ook daarvan gebruik maken. En ten slotte treft men op deze zelfde beneden-verdieping nog aan de waschinrichting, van de modernste en meestdegelijke machines voorzien, benevens een droog-inrichting, waar de bewoners tegen zeer geringe vergoeding hnn kleederen ge reinigd en voor zoover noodig gestreken, terug ontvangen. Ziedaar eenige der voornaamste inrich tingen van deze inderdaad grootsche stich ting geschetst. Kan men zulk een voorbeeld in n onzer groote steden navolgen ? Dat is inderdaad moeilijk te zegs,en. Men weet, dat voor al dergelijïe stichtingen het particulier iniatief zich in Engeland vél sterker gelden laat, dan bij ons te lande. En ik twijfel ook niet, of ook in de Metropool" zullen nog wel een groot aantal slaaps.teeën en kosthuizen worden aangetroffen,- Velke, in vuilheid en onhygi nische inrichting, die in de bekende buurten van cm ze groote steden mischien nog wel overtreffen. Maar wanneer men mij vraagt: zijn er dan bijv. in Eotterdam voorden gewonen hand werksman, voor den typograaf, voor den bankwerker, voor den metselaar, voor den bakkersgezel, voor den polderwerker, voor de vaklieden die tijdelijk werk hebben,, of' die zoolang moeten verblijven tot ze geldhebben om hun gezin te laten overkomen,, is er voor déze soort werklieden niet oen inrichting, of zijn er niet meerdere,, die de vergelijking kunnen doorstaan ? Dan ant woord ik: Neen, in geen verte! Een tweetal groote kosthuizen zijn er, maar beiden ontberen comfort en alle moderne sanitaire middelen: noch apart- vertrek om rustig te zitten, noch badgelegenheid, noch voldoende wasch- of voetbad-gelegenheid, noch ook die properheid, die opvoedend op de be zoekers werkt. Alles werkt er bij dezen toe samen, om hen des avonds de straat op, en de kroeg in te «{rijven I En behalve deze, zijn er slechts de logementen" in de achterbuurten en de zeemansbuurten. En hoe verschrikkelijk het daarmee gesteld is, bleek- me nog dezer dagen, bij een bezoek aan een der drukste logementen in de Raamstraat: een Kamer, zaal"' genaamd, bevatte in het rond twee rij&n bedden; n gelijkvloers, eu n, te bereiken door het beklimmen eener gaanderij. Te samen telde ik ongeveer 20slaapplaatsen. De zoldering, waar benedendeze 20 slaapplaatsen in het r»nd, vlak tegen elkaar, wajren aangebracht, was niet hooger dan 2.80 meter, het geheele ver krek niet grooter dan een flinke woonkamer. Daar kruipen des nachts mannen en vrouwen» vrijgezellen en echtparen in, om hun rust" te geni&ten. Men zou het niet getooven, indien mea 't niet zag! En deze slaapzaal geeft toegang tot de straat, eerst over een heel klein, vies plaatsje, dan door een gore keuken, vervolgens door een huiskamer", en dan nog lang een toon bank. De gedachte aan brand doet u ijzen! Ik voeg er onmiddellijk bij, dat e^ thans maatregelen zijn genomen, om aan dezen toestand een einde te maken. Maar hoevéle van dergelijke skaphuizcn zijn er in Rot terdam? En hoe-veel jaren heeft dit reeds geduurd ? Velen verblijven daar, en bederven daar, lichamelijk e» zedelijk, niet omdat ze niet meer zoudon kunnen betalen, maar omdat ze het geld-weggooien vinden, een hooger bedrag te besteden dan 50 oent per nacht of minder. Maar wanneer men weet, dat in een Rowton Haus een verblijf kost: 42 cent, en in zulk een huis" ongeveer hetzelfde, raag m. i. het toch wél overwogen worden, of inderdaad zulk een stichting, waar net heid, orde, regel, gezondheid en zedelijkheid bevorderd worden, niet groote kans zou hebben, te rendeeren. Het zou uit hygiënisch oogpunt een uit komst zijn! S. IslATUURvSÓLLEN ONDERÜOEDEREN VAN JANSEN &TILANUS $^ FRIEZËNVEEN. zijn verkrijgbaar: te AMSTERDAM bij: Bispinck Kundert, KalverstraatlOl, Eokin90; Magazijn De Tlijt", W. A. Schade & Zn., Nieuwendijk237; Filiaal Paleis voor VolksvHjt(W.-z.); Roeland de Wilde Pzn., ManufacturenMagazijn De Amstel", Van Woustraat 9a hk Hemonylaan; A. Schröder & Co., Leidschestraat 32-34; Naamlooze Ven nootschap De Toorpost"; Singel 462, b/h Koningsplein; A. F. Herberaann, Konings plein 20; H. Meyer, Hofleve rancier, Koningsplein 4-6; H. Hollenkamp & Co., Vijzelstr. hoek Keizersgracht; (}. W. von Schmlt & Zn., Kalverstr. 167; B. Schnitger, Nieuwendijk 158; Au Bon Marché, Bilderdijkstr. 133/135, Ferd. Bolstraat 102; te ROTTERDAM bij: J. J. Heljne, Groote Markt 13; M.Baljon Tigchelmann,N oordblaak 59; A. Schröder & Co., Westnieuwland 11; te DEN HAAG bij: A. Schröder & Co., Groenm. 5; Iserief & Co., Veenestr. 16-18; VereenigdeLinneH-en Katoen industrie Twente",Piet Heinstraat 45; te UTRECHT bij: G. H. van der Sandt & Co. Oudegracht bij de Bakkerbrug; J. Kok, Lynmarkt 33. En verder in alle voor naamste plaatsen. *^Q Adressen worden gaarne opge geven. Geïllustreerde Prijscourant op aanvraag te bekomen. SEYFFARDT'5 l BOEKHANDEL D/1MRAK99 Y Telephoon 5341 STUD1EBOEKEN W. A. SPOOR Jr., Fabrikant, Culemborg. DEBONT&LEIüTENs SPORT PASTILLES. Dorststillend. Meubelfabrikanten en Behangers. SINGEL büde Paleisstraat 259, Amsterdam. voorheen DAMRAK SO. Telephoon No. 4646. Chocolade Magazijn B411.5U. Leiflsctelraat 13 ealeri) 32-33 . AMSTERDAM. H ij: Als ik je vroeg,of je my'n vrouw wou worden zou je dan ja" zeggen? Z ij: En als jij vooruit wist, dat ik ja" zou zeggen, zou je me dan vragen? De meester heeft geleerd, dat water smakeloos en reukeloos was, maar 't is lekker niet waar," zegt Jantje tegen z'n oudsten broer. Ik heb het gisteren avond met oom z'n polje bier gepro beerd. Eerst heb ik er een beetje uit gedronken en toen een half kopje water er bij gedaan, zonder dat ie het merkte. Maar toen ie later een slokje uit zijn glas genomen had, riep ie op eens: w'e is er zoo grappig geweest, om water in mijn bierpot te gooien ?'' wende men zich tot Hoofdkantoor, Remise en Garde Meuble, Prins Hendrikkade 16/17 over het Centraalstation. TELEPHOON 2119. Verpakkingen voor Indië. LIP5SPETER5 DORDRECHT iVULH AARDEN Begrafenis-Onderneming Prinsengracht 837. Telephoon No. 906. WJETKBMJVG, Weteringschans zoc, Amsterdam. Familiepension Ie vang. Fraaiste gedeelte der stad. Onmiddelijk bij Eijks-Museum,Opera en Vondelpark Pension p. dag, p. week of p. maand. Desverkiezende Bediening in eigen salon? HENEY J. BEUG E. PHILIPPOM KETELAAR, KAÏL VERSTRAAT 166, AMSTERDAM. SPtCIALE INRICHTING voor het vervaardigen TB& Uitzetten en Luiermandent Op aanvraag worden prijsopgaven en modellen franco - Telephoon Mo. 5939. HU91BER BIJ WIELEN l MODEL.19O7, /1O5. Zoolang de voorraad strekt OPRUIMKfQ van de modellen 1906 ?84, met vrywiel en 2 remmen. L LEONARD LANS, Amsterdam, 114 Staionteltaue,?Telefoon U i5. Stoomververij en Ghem. Wasscherij H. HENOCH & Co. Amsterdam, Comraelinstraat 52. STOOMGOEDEREN binnen 3 dagen. VERF60EDEREN binnen 8 dagen. Streng concurreeremt. (461) Goederen Horden gehaald en bezorgd. RESTAURANT ci-devant VAJT DER FIJI., tS Plaats, IJa ttaye. ^PREMIÈRE MAISON DE L A HOLLAND E. -t - - ?_ s A. N S O E O H E S T E E. ? Hoogte Eadijk, Telefoon 5623 (na 6 uur 's avonds 5596), leveren JBJEST Engelsche en Belgische Anthraciet. Vraagt Prijscourant. Speciaal adres voor KOEEEÜS en ? JAüSf'SBW, ainstraaf i®, FaWant en Reparateur. Fabrleh t Spuistraat Voorhanden bij J. H. DE WIT, Boekhandelaar, Utreclitschestraat 54, AMSTERDAM: STEINLEN, 24 platen in ttarenflit, met tekst van LEO L .A. U EU. / 3.60, in Portefeuille ? 4.5O. NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP Begrafenis-Vereeniging TE AMSTERDAM. Administrateur: N. SAX Jr., adres P. C. Ilooftstr. 38. Telephoon No. 941. De Raad van Bestuur: A W. VAN EEGHEN Jr., Voorzitttr. Is. DA COSTA, Gedelegeerde. COCHAC HENNE55Y.