Historisch Archief 1877-1940
No. 1&84
D E A M S T E R D A M M E R W E E K B L A D V O O R NEDERLAND.
heid was bewust. Stiftt StreoTela ziet ook
?verder, om»at met zjjn blik alles, ziet de
eigenschappen van het gaBseh» leven breeder
en grooter dan de Meijere en misschien ook...
dan zéwerkelijk 2511; <ï<j M-gere ziet d
chtfirbij. bez et nauw keuriger ook de duigen,
die hij zyn aandacht sebe»k% ia daardo >i mig
scbien ook dichter by bet absoluut-realistische,
maar de g-ootechbeid van zien, de breede uit
beelding van den aftieft, die Streu^els vóór
alles is, bezit de Maijere niet. Wanneer de
Meijere in den aanvang van zijn eerste ver
telling beweert, dat de meezenvanger" veel
hoopte van , dezen dag die, van morgen al»
een heerlijke, late zonnebloem 266 gehoon was
o;gebloesemd met een diepen, blauwen
najaanhemel," dan stoort het precienze en delicate
dezer vergelijking de lustige, natuurlijke een
voud van het hoersche verbaal.
De persoon de Meijere kooit daar om den
hoek kijken en waar hij anders geheel zie i
verliest ia den persoon, dien hij wil aoen leven,
kan hij zich niet bedwingen om zoo nu en
dan zich even achter de c uiteen teru*; te
trekken en als de scirijcer" weder te voor
schijn tredend, de schoonheden nog eens
nader, met wat artistieke opmerkingen, aan
te duider.
Zóó zien wij de Mjyere zè'f telkene weder
terug en boe aangenaam <Je kennis aak mg
met zijn PERSOON ook moge zyn, Je totaal
indruk zou niet geschaad zijn zoo hy achter
z(jn PEKSOXKN verborgen ware gebleven.
De mooiste vertellingen uit dit boek zijn
ongetwijfeld: Janneke Kop" en Libbe^de
Zwie''; daarin is het dempte, drassige leven
van de waterkantbewoners prach'ig weerge
geven, daarover ligt zoo schoon de sombere
nacht van een vergrauwd leven, van een
door noodlot geteisterd bestaan; hat stondtke
Avondrust" dat de Meijere ons te gen:e en
geeft is te zeer fragmentarisch, te veel
gewildgeheimnisvol om dieper dan eea oppervlak
kigen indruk te maken, al droomt het ook
uit in dien uen, stervenden, laatsten zin:
In de verte steeg weer 't onbepaalde leven
van den nacht op. 't Was de groote stilte,
die hoorbaar weid, op ons toekwam en
samenklonk in ('6a toon met het kwaken der
vorchen in de poelen, het tjirpen der krekels
langs de wegen en het ritselen van het loof
aan de kruinen der boomen, diiiir ergena
vóór ons... mea wist niet waar..."
De Ontgiaving*1 en De Gierty", hoe knap
ook geschreven ea heezeer o k gehouden in
de spookapbtige stemming, die zoo zeer past
bij het lugubere van het verhaal, kunnen ons,
Noord Nederlanders, afkeerig aWlvrj zijn pan
griezeligheden en spookvertelïingen, minder
bekoren.
In Jacneke Kop" en Labber de Z «e"
heeft de Meyere gevoeld, i>oe innig met de
liefde voor het land bij den eenvouJigen
Vlaming samenhangt het heimwee naar zijn
streek, naar zijn dorp, naar zijn dagelijksjh
Itfven daar, waar hij geen ander leven ooit
heeft gehad^hpe^ujog^ en ontroerend 13 dat
groote, stille,_droevige heiinwes) in Janneke
Kop": de oude, atgetobde werker, grijs
ge: worden in dea zwaren arbeid op de wet f,
j*', by het hu-w>elijp «fcnzijn,eeni^edocnteralleen
" achtergebleven^ -io zijn een-zame hut, toch
dagelijks zwoegend en zeulend met zijn ge
zellen, de rakkers van de werf," d.e zijn
l«ven vergallen niet hun treiterend gesar en
meedoogeloozen spot maar in zijn ou Ie kop
toch altijd de gedachte al maar malende door
.zijn hoofd, de gedachte aan het geluk van
zijn dochter, die vér ia in de groote stad;
en ten leste, als de arbeid hem, den moeden
tobber uitsluit,trekkend naar Antwerpen, naar
ijn Kind, waar hij vrede en rust hoopt te
vinden voor den ouden dag; maar dan komt
het heimwee, het verlangen naar het leven
van vroeger, het smachtend verlangen dat
bèta doet terugkeeien naar de werf, waar
- hij weet dat to^ grooter ellende hem wacht:
.- i ' ,.Weene»d als een kind smeekte hij den
'baas van de werf hem opnieuw aan te nemen.
Als hij maar op de zaat mocht werken was
het genoeg, geld moest hij niet meer ver
dienen, dat kwam er niet op aan.
Alsik maar te; u,; aan 't werk kan schieten,
baas, dan zal alles zich wel regelen, de rest
kan mij niet meer schelen. Tóke, ( ijn dochter.)
zal mij maandelijks geld siuren voor mijn
logies; zij heeft het beloofd. Laat mij terug
werken, hier op de zaat, hier te Meeldert,
meer verlang ik niet'....
Ook Labber de Zwie" is van een sterke,
sombere realiteit; de nmaal gevonnisde,
die nergens meer terecht kan, die altijd wordt
aangezien, wordt geschuwd als dief, die
nergens meer een rustplaats vindt, waar hij
nuttig kan zijn : het opgejaagde hert, dat
nergens schuilplaats vindt. De jongens sarren
hem, de mensehen ontwijken hem; lijn familie,
zyn viienden, zijn dorpsgenooten gaan hem
schuw uit den weg. Zijn verleden hangt
boven hem als een zwarte vogel, d e niemand
ziet maar wiea-i vleugelslag ieder hoort; waar
hy gaat, het belicht vaii zijn gevangenschap
volgt hem, snelt hem vooruit ; n vraag
kwam altijd weerom, hoe hij ze ook van zich
af wilde zetten: waarheen? waarheen? Zijn
haat alletn, zijn haat tegen de menschen
hield hem terug de lust te zoeken in het
rustige, kalme water :
Daar, heel diep, moest de rust schuilen
en ook de vrede. Rust en vrede, anders
zocht hij niet. Hij droomde dat dailr, diep
in het water de vredige peis eeuwig duren
zou. De eeuwigheid strekte er zich uit met
eindelooje goedheid, tly' zou er mede ver
groeien, er n mede worden."
Maar zijn haat léft in hem en die is sterker
dan de lok'tem, die stijgt uit het water; en
wér neemt hi;,de vervolgde,de moe iezwerver,
de roeispanen ter hand en roeit den nacht
' in, naar het onbekende Maar nog nmaal
zien wij de figuur van Labber deZwi^, hoog
en recht, in den maanlichteii nacht:
Eén stond hield hij nog stil en vóór het
dorp uit zijn oogen verdween, stak hij de
gebalde vuisi in de hoogte, vermaltdijdend
n de inenschen n de dingm...."
Langs den slrooni" is weer een van die
Sympathieke Vlaam>che boeken, die den band
tusschen Noord en Zuid helpen hechter maken
en mét Streu/els, Teirlinck en Baekeluians
behoort Victor de Meijere tot die groep van
ecbrijvers, die op een toekomst in het hart
van hun volk, van het Grobt-Nederlandsch volk
kunnen hopen.
W. GRAADT VAX ROGGEN.
HftllimiiiMiiimiMliiimiillimMimiiiiimiiiiiiiiiiiimiiiiiiimiiuiHimi
Waarom ook in Hollanl niet?
i.
't Is waar: 't gebeurt :n Amerika ...
En wat in Amerika gebeuren kan, dat
wo'rdt bij ons met het onmogelijke, het
onbereikbare gelijk gesteld. Wanne«r op een
doodgewone zaak in het Amerikaansche
Ie*en geweien wordt als op een voorbeeld
ter navolging, dan luidt het stereotype ant
woord van den Hollander : Tja l in Ame
rika I....", en dat wil dan zoo/eel zeggen,
als: ,,'«-t das maai gerust uit het hoofd,
want un/.e Hollandsche bodem istèchteslap
voor zou iets...,"
Toch is het goed, ook al is geen direct
resultaat te verwachten, ons by wijlen te
wijsen op nieuwe gedacht-n, die in den
vreemd^ tot daden groeien konden. Men kan
nooit welen. En de tijden zijn voorbij, toen
wi,i van den vreemdeling alleen de slechte
dingen overnamen.
* *
*
Hetgeen ik schrijven ga, geldt een biblio
theek ; ten Rijksbibliotheek, zooals er in
Neder and vijf, en, rekenen wij er de
Amerikaansi iie Universiteitsbibliotheken bij, zes
bezuteii.
Nu trefc men in den Amerikaanschen Staat,
waar de mversiteitsoibliotheek in kwestie
van staatswege onderhouden wordt,
NewYork nl., evenals bij ons nog wel meer
openbare bibliotheken aan: Stedelijke en
door particulieren gestichte, Vereeniginps-,
school- en an-lere bibliotheken, bij elkaar in
1UOO 53S3 openbare bibliotheken ven meer
d-in tOOU boeken, totaal': 44.5Ü1.8ÓI boeken,
getallen die bij het volgend o jarig rapport
van het Education Bureau zeker blijken zul
len nog enorm gestegen te zijn.
Gaarne zouden wij daarnaast Hollandsche
cijfers plaatsen ic-r onderlinge vergelijking-.*
Maar dal is niet mogelijk, om de eenvoudige
reden, dat men zic'.i ten onzent om bibli
jtaeekstatUuek niet bekommert, nooit bekommert
heeft, zoodat wij in de<;en ia volslagen duitter
roudtasten. Terloops zij meegedeeld, dat, wat
wij over.ons bibliotheekwezen in haar geheel
weten, dateert van vóór lt(jO en dat wij dit
overzicht nog te daLken hebben aan een
vreemdeling, Valen:inel,i, did ons land voor
een bi jliotheekbesjhrijving beieisde en de
resuliaten dier reispubliceeidein een
buitenlandsch tijdschrift.
Wat wij naast de zeg grootere bibliotheken
in ons land bezitten, daar heoben «ij dus
niet het flauwste besef van. Tech mogtu wij
aannemen en op goede gronden aannemen,
dat er in ons land tal \an kleinere en grootere
boekerijen bestv.an, waaronder zeer belangrijke
en 't merkwaardige zijn aan te wijzen.
Laat ons hopen, dat de Afüeeling Onderwijs
van net Ministerie van B,uuenland<che Ziken
of het Centraal Bureau van Staiisiiek zich
deze zaak eens moge aantrekker.
* *
*
Maar wanneer wij werkelijk in ons lani
boekerijen bezuten, waarmede wij «oor den
dag mogen kooien, en wanneer m ons iand
geld, en Betrekkelijk vél geJ«5, wordt besteed
voor het onderhoud dier biuuoUukei', dan
is het m. i. toch een doodgewone vraag,
waai Om deze onze bio idthekeu toch zoo bicier
weinig plaats innemen in het daagiijksch
leven van ons volk; waarom zij gemeden
worden door elkeen, die daar voor
weleuschappélijien arbeid niet moet zijn.
Eii nu spreek ik nog niet van het
overgroote deel der arbeiders; voor dezen zijn
zeer voor de hand ligieiide re lenen aan te
ge/ea, waarom zij wegölijven uit onze boeke
rijen : ik noem den langen arbeidsdag, den
onsoJieden onderbouw van Lun kennis, de
bijue overal aan te wij jeu afwezigheid van
eeuigeu directen prikkel oni zich zelf te ont
wikkelen. En dan : vindt de gewone arbeider
in die boekerijen veel wat hem aai; rekt:
kranten en bueieude romans bijvoorbeeld?
En verder de vraag zei vourziclilig ge
steld! is hij iu die boekerijen een pe.tona
grata?
Maar ik wil nu vooral spreken van de
ontwikkelde', beschaafde", de nijvere" en
bandeldrijveüde" elementen van ons volk.
Waarom leggen deze toch MO t i ter weinig
belaugstelhng aan den da^ voor de ter plaatse
bestainde boekerijen?
Zoo van iemand, daa is het zeker wel
van hen, dat m=t eenige verwondering muet
worden waargenomen, dat zij zoo slecht den
weg vinden n^ar de bibliotheken, daar zoo
slecnt thuis zijn. Toch wordt in om land
veel gelezen ; zie naar onze pers, vr-iag iu dt)
huisbioiiotheken, de leetgeze.schappen en de
leescabinetten inet contiibulielu tliag ; raad
pleeg de cijfers d r bO;kenproduelie eu
boekeuimport. Maar doe geen onderzoek in
de openbare coeieuverzaajeaugen.
* *
*
Zou dit gemeden worden van on'.e biblio
theken misschitn ook in verband staan met de
wel meer ge:ioorde klacat, dat oiize openbare
boekerijen zoo weinig... openbaar zijn; d. i.
zoo Weinig DerekeLd op de behoeften en de
eischen van een algemeen publiek?
Daar zijn de openingstijden bij /oorbeeld.
Sluiten de digelyka geopeule, op eeii heel
enkele uiUondeii )g na, niet juist op het uur,
waarop een be/.ig mensch v411 zijn werk naar
huis gaat? Zijn i.e u.et alle, op t,vee of diie
n.t, 's avonds gesloten, Zondags gesloten en
sommige, zoo goei als maandenlang ock op
gewone weekcagen ?
Daar zijn iu dj grootere steden de lange
afstanden, die af te Irggen zijn om van uit
huis de boekerij te bereiken; in geheel ons
land bestaat geen regeling, zooals in het
buitenland ( 11 Amerika, Kngelaud en
Duit^chlard), waarbij in een der o . er de veiafge'ogeii
stadswijken verdeelde bestelkaaloren, of in
hulpbibliotbeken, of in rijksbibliothekt n, bet
verlang Ie kan worden besp oken, of uitge
kozen, of gehaald uit de groote centrale
bibliotheek.
Daar zijn soms de hinderlijke beperkingen
bij de uuleeuing. Op een enkele gruole
bioliotheek na, woidt onderhoudende lectuur
nooit systematisch aaugecchaft. D^t is te
verdedigen. Maar wanneer eeu enkele uiaal
een loman van letterkundige of esthetische
waarde in de boekerij aanwezig is, waai om
dan de bepaling, dat ?.u ke boekeu ni«t mo^en
worden Uitgeleend, tenzij voor wetenschap
pelijke studie"? Het is mij overkomen, dat
ik om Elauberi's Madame Bovary" mee
naar huis ie kiijgt'u, de uitdrukkelijke ver
klaring dien Ie al te leggen, dat ik heiwerk
voor lelt ei kundige ttudie noodig had. Hoe
menig onderwijzer heelt litterair werk onge
legen gelaten, omdat hij geen mogelijkheid
zag het verengde te krijgen zonder uit eigen
middelen het boek aan te et-hallen,
Eu niet alleen literair werken is vrijwel
ontoegankelijk gemaakt door de bepaling van
iiiet-unleening. Ik wijs op verzamelingen
van kunstreproductie's, die hoogst zelden
plegen te worden ui.geleend. Wil men eenifee
motieven, eenig ornament copieeren, dan mag
dat allten in de boekeiij geschieden, waar
voor nauwkeurig werk geen middelen aan
wezig zijn noch to?gelaten worden ; in het
gunstigste geval geschiedt het werk onder
bewaking van een suppoost. De Biiliothèq'ie
Towey in Pary's leent zulke voorbeelden,
etsen, gravures en foto's, naai huis uit. Hoe
menig vak-bandwerker zou door wat ruimer
opvattingen geholpen zijn.
Daar is verder het gernii aan systematisch
pogen om van de bibliotheek en hetgeen zij
bevat bekendheid te geven in ruimer kring.
In Brussel kan men hier en daar op de hoeken
van st aten aanwijzingen vinden, waar ziih
de naas'e bibliotneek bevindt. In Dresden
kan wen in hotels keurige kaaifen in de
haü's zien hangen met een uitncodiging de
gedeeltelijk kosteloos, gedeeltelijk tegen
dageuirée toegankelijke leesbibliotheek te be
zoeken. Waar wordt in ons land, behalve in
de heel enkele gemeenten waar es n Open
bare Boekerij rn Lees aal" geopend it>, aan
bet pu'iliek kennis K-geven van de
belanglijk-te nieuwe aanwinsten der boekerij; waar
is de bibl otbeek, die maandelijks bulletins
uitgeeft om het groote publiek vertrouwd te
maken met de bibliotheek; waar kan men
leu -onzent een bibliotheek vinden, die een
voordrachtzaal beschikbaar heeft; een zaal
voor wisselende tentoonstellingen; collecties
boeken tij leliJK bijeenbrengt over een be
langrijk onderwerp vjn den dag?
Inderdaad zou men zóó nog meer vragen
kunnen stellen, welke in direct verband staan
tot de weinige populariteit onser openbare
bibliotheken. En ten elotte zou onze twijfel
zich in deze vraag kunnen oplosf en: zou er
misschien ook iets haperen aan de gangbare
opvattingen ten onzent over hetgeen een
bibliotheek in een moderne samenleving moet
trachten te zijn?
* *
>£
Men beho?ft niet zoo heel diep door te
dringen in de geschi denis van het
Amerikaansche bibliotheekwezen, in de nieuwere
geschiedenis van het Engelsche en de jongste
van het Duitsche, om een zekere achterlijkheid
ia ons eigen land te kucnen waarnemen.
Met die achterlijkheid is geenszins het
gehalte dier bibliotheken veroordeeld. Het
bel oort tot de zeldzaain voorkomende ge
vallen, dit men in onze gezamenlijke g ootere
openbare bibliotheken en meer cf micder
gesloten vakbibliotheken terecht kan geholpen
worden; in dit opzicht behoeven deze naar
inhoud en naar be'.eid niet voor gelijksoortige
inrichtingen in het luiteniacd or.der te doen.
E.'enmin voor de technische inrichting
geldt die achterlijkhei J als overwegend be
zwaar. Wel ziet men met eenige verwon
dering, dat nog zoo weinig beproefde verbe
teringen der bibliotheektechniek hier haar
toepassing vinden. Maar daarvoor zijn ge
gronde redenen als verontschuldigmj aan te
voeren. Als voornaamste no?m i< alleen de
geringe middelen, d-i weinige krachten, die
voor herziening en verbetering kur nen wor
d-m overgehou ien ; en vervolgens de weinige
gelegenheid, die zich hier r,o ; voordeed, om
van meet af aan de inrichting . te kunnen
kiezen, welke- de meest practi-che en d
jeltrelfende toeschijnt.
Maar al erkent ieder, die voor weten
schappelijk werk kennis maakte met onze
openbare bibliotheken, dankbaar, en ieder
die zich aan het bibli jtheekwe .en ten onzent
gelegen liggen laai, met t enige verontschul
diging, de waarde on :er boekerijen, 7.00 wil
toch wel de twijfel opkomen, of in ous lan l
alles bereikt wordt wat met de beschikbare
mi idelen bereikt kan worden.
Zoo wil evenetns de geiaohte wor len ge
uit, (f eea evolu'ie in de opvattingen aan
gaande den werkkring on/.er boekerijen, niet
aan een bestaande achterlijk h id voor een
goed deel een einde inakeji ka».
(Slot ro'gt.) Dr. H. E. GKEVE.
NIEUWE UITGAVEN.
De Goddelijk* L'omed e, van D ANTI-: ALKÜIIKRI.
Di' Loiiteriiiys'<-rg, veitaalJ door J. K.
RE.NSIHT.G. Amsterdam, Venrootsch. p Letteren en
Kunst.
Moderne Krinfltverktn, all. 9.
Levensvragen So. .'-!." Kan men Christen zijn
Z'md-'T de (lo ilteid van Christus te belijden ? door
\V. MAI.I.IXCKKODT.
Kt rn der dierkunde, door dr. A. J.M.
GAEJEANNK Met (U figuren.
Vun oude tijden Int heden, f!e*ch:edtnis fan ons
V"'/er/(H,d,doorJAt.:3. M Vo.s. t'e.herzienedruk
Ht't zuirer schrijnen der werkw<>>>rdelijke vor
men, door M. B. HOOCEVEEX '2e druk. Gronin
gen, i'. Noorlhoü".
l'ói'.r i en C'jftrs betreffende lul vraaijsluk van
veiztk-Tiiig teyen de gt.rulgen run werkeltjotheid
'i,n Kn'iofia,, in het jaar l'jdli, dojr J. G.
KEEnxi;. Met een vojruoord van HE.\::I POLAK.
Au. stei dam, .t m Querido.
Mijne Iti'ens/uriimeiiriyen, door JOH. VAX
WOUDE Haarlem, Vincent Looi-jes.
liet undtunjs in de uidfijfs/ii/j-ifne. Voordracht
gehouden te DelH bij de opening van den
cursus in de sociale eu technische hygiëne,
georganiseerd door de sociaal lechniscue
vereeaiging vau democratische ingenieurs en
architecten, voor studeerenden aan de
techuitc ie hoogeschool ea belangstellenden, door
L. UEI.IEUMAXS Rotterdam, W. L. en J. Bius-e.
HtTiitual ontvlucht, door Li:o DEVTSCII, u.t
het Diütsch door HEXUIKTTE VAN DEK MEI.I
Ro'.terdam, l rgeversmaaisehappij, voorheen
H. A. Wakker ^ Co.
Htt se .rut- Ie vraagstuk, all. 7 en 8. Amster
dam, Uitgeversmaatschappij Vivat.''
Stnfbestrij ULIJ. Samengesteld iu opdracht
vau en in o\ereg met de wegen-commissie
van d n A. X. \V. B. Toeristenbond voor
Ned rlaiid, door J. H. JAXSON.
(jlids voor den O aderwij'.er, die naarlndi
wenscli; te vertrekken, door het Hoofdbe
stuur van het Nedeiiiuids-Indiëj
Onderwijzersgeuooisc iap, 2e d;uk. Deventer, A. E.
KI u A er.
H i dimO'.ratlsch bejimel, en zijne
vtrwezenHjknuj en toipassing in dtn Xederlandschen
biaat. Amsterdam, P. N. van Kampen t*c Zn.
M. Ciior, Leiddraad, door Ricbard Wagiier's
Werken, bewerkt door WILHKLMIXE VAX
U'KSTKHEENE, tie sfl. Rheingold, 3e her
ziene iliuk. Amsterdam, L. J. Veer.
Tij tfC'irijt van het K >u. Ned. Genootschap
voor Mui,t en 1'enuiEgkunde, 4s sll,
OM tei-tn. Bladiijdeu uit het dagboek vun
een schacht, door Jo/i.r DE Cot K. Amsterdam,
Vau der Vecht.
Ji'oeinekms ia>j, S', F anc'saus. Uit het
Italiaansch, door ANXY LIEITIXCK. Amsterdam,
C. L. van Lan gen h u ij sen.
Dr., PAC/KO\\>KI, Zf//1 vergiftiging van het
lichaam als oorzaak van ziekten, '2a di uk. Her
zien door A. GOUTER. Leiden, A. H. Adriani.
]\'e:enschdppeli,Jke ka akterkcnn'i, door dr. R.
P. MEES E.AZn. 's Gravenhage, Martinus
Nijhcfr.
L VAN DEYSSEL Verzamelde opstellen. 3e
bundel, 2e druk. Amsterdam, Scheltema &
Holkema's Boekb.
VOOR DAMES.
Een Uw b:£ia.
In aansluiting met het Interna'ionaal Con
gres der Goutres de Lalt, in September te
Brussel gehouden, wen-ch ik er hier op te
wijzen hoe, neds drie jaren geleden, eene
iani-che vrouw het irjitialief heeft genomen
om den stiijd aan te liaden tegen de
overgroote kindersterf;e in de lagere klassen.
Kederig nas het begin, in velband met de
uiterst geringe middelen, waarover zij had
te beschikker. Maar zij had den stoot gege
ven en, met -.cue belangsteilirg geëvenredigd
aan het,gewicht der zaak, aan de v
rreiker.de beteekenis er van, het ft men in de
centra der bts-chaafde wereld deze questie
ter harte gent men. Twee jaar geleden, in
Octobar 1905 werd in Parijs het eerste Con
gres gejiouden over Puéruulture of
Kiuderverzoiging en t p cit laatste, werden er
pogingen in 'c werk gesteld eene Internatio
nale Unie te s ichten voor instellingen tot
het verzorgen van zuigelingen.
Van alle kanten begint men nu de handen
ineen te slaan. Reeds heeft n-ea hier te lande,
in Groningen gesticht eene vereeniging voor
h«t verstrekken van me'k aan zuigelingen,
is er te Gent geopend eene school voor moe
ders eu werd er, l Mei van dit jaar, door de
Ut. l'ancras Molhcris' and Infanti' Society, in
Lo den eene inrichting geoperd, die den
naam van The Motherf at.d B ibies' Welcome
zal dragen, ondersteund door mannen en
vrouwen, wie-r ramen op philanthropisch
gebied, een goeden k'ank hebben.
Er zal worden gegeven onderlicht in voe
ding en kleeding van kinderen en in de
algemeece zorg voor hen. Tot de voorwerpen,
die er aanwezig zijn- om ons eenig indcht te
doen krijgen in de wijze, waarop hier en daar,
die zorg werd O) gevat, behoort een ruw,
houten kistje van enke.'e stuivers, zooals ge
bruikt woidt voor de veriending van vruch
ten, dat de plaats moest vervullen van wieg
Kr ia aan dez^ inrichting verbonden eene
afdeeling, waar moeders, die hare kinderen
Toelerj, voor zeer geringen piiJ3, een
voedziam en verste, k-.ml maal ku non bekomen.
Men hoopt op d e wijs het kunstmatig
voedej van kinderen tegen te gaan, te beletten
dat hun vervaischte n.elk wordt gegeven of,
erger nog, het eten dat de mceiers zelf krijgen.
Hier wordt het kwaad aangetast in <ie
hartader. Zoo heeft het ook begrepen Madame
Coullet, de Eransche vrouw, die het eerst in
Parijs deze metho Ie heeft in praktijk gebracht,
en vaii wie ikhieruet t en eu ander vertellen wil.
Zij woonde in een provincit stadje en zij
was niet rijk. Maar, staag en waim, brandde in
haar de vlam der rnecK hmliefde, verlichtend
ui v t rruimenddebejiei kt Leid h are r omgeving
Haar man was leeraar, ?)*<,?csteur. in h< t kleine
stadje eu beiden hadden er altijd veel be
langstelling getoond iu philautinopischen
arbeid, 's 4voi,ds, als het dagwerk was
af^eIcopen, zaten '/.e bjeen, dan maakten ze
plannen voor dtn lijd, dat meerdere ruimte
van geldmiddelen hen z"ii in staat stellen
tot uitgebreider werkzaamheid. Maar in af
wachting vau die dagen, legi.'en ze iet de
ban-len iu den schoot. Ze begonnen al va?t
u,et bet klein', zoo'ang het groote hun
was ontzegd. Zij optnden een dej.öt voor
de uitdc-ehng van gesteriliseerde melk en
toen zij de moelejs. .hoe mager en zwak ook,
grooteafsïanden >.:uon all- g e i om eene flesch
er van te komen balen, kwaiu bij Sladame
het dei.kbeeld op. dat als de moeders goed
e;en kregen, ze zelf in-taat zouden zijn haar
kii d ren te vo;den.
Dat detikbeeld liet haar niet meer los on
straks, toeii haar echtgenoot uit de provincie
n lar Parijs weid geroej en, zon zij, daar ge
vestigd, op middelen om hel te verwezen
lijken. Maar nog meer dan daar buiten,
sluiite zij in de w ereldstad op moeilijkheden.
De geldmiddelen waren eer schaarscher dan
overvloediger. Toen alle noodzakelijke on
kosten, die (io verplaatsing met zich brachf,
waren betaald, l,ad zij niet meer over dan
vijf gu den. Z^ker al een heel geringe som
om eere groote on ierneming op touw te
ze ten. Miar zon d-^ v. ereld o-'dt een stap
voor u t h* bbeu gedaan, a's de pii uiers hadden
gedacht aan hun moei'ykhedt-n als /ij
nauwkeuiig berekend hadden di- hoogte d.T
bergen, die \oor hen oprex.en, die verge'eki n
had,len met de kracM, die ze beklimmen
wou ? tin zoo ging Madame er op uit, u,et
haar vijf gulden, alleen denkend aan debesie
wij^ orn ze te bested-u, niet aan al de moei
lijkheden, die ie to-komst brengen kon.
Hoeveel moeite, hoeveel in-pauning ge
troostte zij zich ! Uren achtereen zwierf zij
rond door de armste wijken. Eindelijk daagde
er een straal van hoop. TB Mem Imon'ant
zag zij eeu kleine restauratie, waarvoor stoLd
te lezen:,, Goed middagmaal voor d.'ie
stuiveis". De prijs, dacht madame Coulet, van
een flesch gesteriliseerde melk. Als dat moge
lijk is, dan is mijn vraagstuk gedeeltelijk
opgelost. Dichtbij de restauratie was een
kleine gang, waar armoedige kooplui oud
ij'-er, gebakken viïch en porties ijs van een
halven stuiver te kcop aanboden. Onder een
trap was eeu soort gewelf, waar vroeger een
voddt-nraj er gewoond had. 't Was te huur
voor een rijksdaalder per week. Vladame nam
het. Zij ruaalcle h t zoo schoon mogelijk en
den volgenden dag liing zij een er bordje voor :
Moeders, die haar kinderen vcedeu, kunren
hier gratis een maal bekomen, 's morgens
van 11 tot l en 's avonds van 6' tot 7'. Dat
stond er voor 't eerst, dea 4n November
19(14, en met den houder van de lestatiraiie
in de buurt weid overeen gekomen, dat hij
voor '?ilA stuiver, elke vrouw een groote kom
bouillon, gn enten en eeu stuk brood zou
Terschall'en. Aan 'c eind van deu tweeden
dag was de andere rijksdaalder op, en't wei k
moes-, gestaakt worden. Maar slechts vonr
enkele uren. Toen er maar eens een begin
was gemaakt met den arbeid, kwamen
madame Couiet's vrienden Iiaar te hulp. Vóór
een jaar verstreken wa?, waren er vier der
gelijke gelegenheden, eu werden er dagelijks
twee honderd moeders gevoed Alle lokalen
waren ingericht als het eerste, eeuige gewone
houten tf-fels en stoelen, een karaf wateren
wat lepels en vorken op elke tafel. Het maal
wordt altijd gebracht uit een klein eethuis
in de buurt, zoodat er eigenlijk geen exploi
tatiekosten zy'n. De vrouwen, die komeo,
moeten verklaren dat zij zijn moeders, die
haar kinderen voeden; dat is de eenige for
maliteit verder gten enkele vraag omtrent
naam, godsdienst,, levensomstandigheden of
moraliteit. Gij zijl een moeder, gij hebt een
maal noodig Gij ?ijt hier van harte welkom."
Dat is de eenige formule, die er gebruikt wordt.
Hoewel er geen enkele vraag gedaan wordt
aan de \rouwen, die komen en gaan in dia
armelijke eetlokakn, beginnen zij gewoonlijk
zelf te vertellen van haar wei k en haar
armoede en haar moeilijkheden En welk een
buk slaat men daar in de donkere diepten!
Toch, ook weer krijgt men een inzicht in het
goddelijke in de menschelijke natuur, dat
ons recht get-ft optimist te blijver. B. r. zij,
die dit liefdewerk uitoefenen, hebben nog
nooit een geval gehad, dat een vrouw kwam
vragen om een maal zoodra zij er zelf een
betalen kon die arme bezoeksters hebben
altijd groole gewetetsbezwaren om iets aan
te nemen, Hat een harer nog armer znsteis
noodig kon hebben. Zoodra zij werkkiijgen,
komen zij niet meer in 't eetlokaal, behalve
om Ie komen bedanken of om te vertellen,
dat 't haar wat beter gaat. En ma iame Coulet
zou honderden gevalUn kunnen opnoemen,
waarin het beelje l ulp, dat die enkele goede
maaltijden verstrekt hebben, is geweest red
ding van algeheele wanhoop en ondergang.
Er was een jong-? ongeh'iwda moeder, die
den hongerdood nabij scheen, to n ze kwam.
Ze vertelde dat ze eenvoudignaiiweik placht
te doen, dat ze buiten wei k was geraakt en,
hoe ze ook gezocht had, niets anders h; d kun
nen vinden. Wat ze nu deed was op te zoeken
wat de voddenrapers van zekere wijk hadden
achtergelaten; ze moest opstaan b j het aan
breken van den dag en kon rjiet meer ver
dienen dan ? l 20 per week. Als ik maar
een vierde deel van de straat huren kon,"
zei zij, dan was ik gered. Maar dat is on
mogelijk, 't Zou wel / 10 kosten, ' Zij kreeg
de ?10 en o,j dit oogenblik is zij een van
40 «»ntïpar,
Kooptgeen Zijde!
zonder eersi stalen onzer gegarandeerd
soliede prachtig mooie nouveautés in
zwart,wit en gekl. e^viaagd te hebben.
Specialiteit: Zijdes' offen voor
Bruids-, Bal-, Gezelschaps- en
WandeitoileUen en voor B.oases,
Voering in;, van 60 cenis tot 'J
gulden j er Meter.
Wij verkoopen direct aan par
ticulieren en zenden de geko/.en
zijdenstollen franco vracht en
rechten aan huis.
SCHWEIZiR & Co., Luzern H26.
(Zw.tserlandï.
Zijdestoffen-Export. Kon. Hflfl
luchtkuuroord van Nederland.
, .
Hnis isto Bang: HülCl (IeS HIJ'S-ÜUS.
Mat. pr. Tuin. Pension. Omnib. El. licht enz.
OBERUAHNST
f c h t V i cto rï?
OBERLAHNSTEIW.
Piano-, Orgel- en Muziek handel
9IcyiM<>$ «& liafsliovcn,
ARNHEM. KONINGSPLEIN.
VLEUGELS en PIANO'S
in Koop ea in Huur.
-REPAREERFN STEMMEN RUILEN.
NEDERLANDSGHE INDUSTRIE
TER VÈRVAAtttflGlMB VAN
lEDERSTÜKMTKRIMPT
WORDT TERU5<5ENOMEfl
FflSRIKftNTEN V ALT O l» IONEN.
Geill. prijscouranten, attesten en lijst;
onzer contractanten worden gaarne d )or|
ons franco op aanvrage toegezonden.
BOUWT NUNSPEET
,, VELUWE.
Inlicht, b/d. Vereeniging Kantoren
voor Vaste Goederen in Nederland te
Nunspeet.