De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1907 17 november pagina 3

17 november 1907 – pagina 3

Dit is een ingescande tekst.

No. 1586 DE AMSTERDAMMER 'WEEKBLAD V O O R N E D E R L A N D. Willem Niekerk is een van aanleg zwaar moedig effecten-man, werkzaam, intelligent eerlijk, die eenvoudig-hartetijk zijn vrouw lief heeft. Hij is muziekliefhebber (speelt Chopin) beruiot het buitenleven, maar, voor ttlësri3"hij gehecht aan zijn werk, zijn vak, het uitrekenen van perr.srjtje^ het knippen van couponnetjes'', zooals zijne vrouw, sma lend, hem verwijt. Hij bemint zijn vak, niet om het gehalte van het werk, doch in de gegeven onntandigheden geplaatst, ziet hij het zeer noodige van een arbtidzaam leven iu, daardoor in staat het leven zijner vrouw te veraangenamen. Aan speculeeren dott hij niet. Inderdaad, deze man is er n van eei menechensoort, dat heden ten dage bestaat. Hij is intelligent. De dingen die hij zegt zyn fijn en raak. Als zijne schoonmoeder hem vertelt, dat haar overleden man die rechter was altijd zt i: e?en gced a's 'n mensch z'n vingers vuil m&akt met het tellen van guldens en dubbeltjes, maakt bij z'n ziel vuil met het dei ken aan die dingen", dan riposteert hij uitnemend, of haar man met de behandeling der wan daden van dieven en moordenaars dan ook Biet zijn ziel bezoedelde! Als n zijner «liënlen hem effecten komt terugvragen en van die gelegenheid gebruik maakt een artikeltje in een anarchistisch blaadje, ge naamd: De Prolttariër, voor te lezen, waarin de zinsnede voorkomt, dat een kapitalist dikwijls ten kosie van zijne medemenschen sich verrijkt, zonder 't zelf te weten," dan antwoordt h$ op een vraag van den cliëat, «f Jt niet erg is dat zulke dingen gedrukt ?Korden: Och, dat ze gedrukt worden is iniwctiien niet bet ergste, maar wel dat ze ged&cb-t worden." Voor een« met onkreukbare eerlijkheid rezield man, werkt de gedachte van een e dergelijke zinsnede onthutsend en nadenkend. Hij is intelligent. De door zijn zwager compagnon, met lan," opgeworpen simmen bejzoochelen niet zijn gezond denkend hoofd. Hij is eenvou g-hartelijk. Aan de verlangens van zijne vrouw voldoet hij gaan e, als zijn hart, in samengang met zijn verstand, hem dat zegt. Een eerst geweigerde huis uitbouw, onictat zulks te-vcel opzien zi/ft kannen te weeg brengen, wil bij haar toch geven ten elotte. In eene tragische uitbars'icg der gemoederen, vernemen we, dat hij naar een kind van zijn vrou i verlangt. Als Louise, zoo is haar nf am, mpar even hoest, is hij bezorpd en toont zich eenvou lig hartelijk. Zie daar het karakter van Willem Niekerk. Zyne vrouw is, in schijn voor de were'.d, eene intelligent? «iel-volle" persoonlpheid, maar, in wezen, (en friyool wezentje, wier henenen vol dwaze fantazieën zijn opgebla en, met een hartje zoo 1< jj, als een ongevulde bonbonnière. De fantazie van mevrouw Niekerk is niet de verbeelding, die als onmiddellijken achtergrond de goddelijke werkelijkheid heeft, maar de dwaze, ziekelijke fantaste rij vaneen decadètrten geest. Deie dame is schrijfster van fprookjes en een roman, die, in de dag bladen, als pfychologisch-juitt, worden ge prezen, waarvan herdrukken versctijnerj, die met geldelijke belooning worden gehono reerd. In schijnbaar diep hartstochtelijke, maar inderdaad kêg-Eerveuse! gesprekken, tracht deze vrouw aan haar man en aan L aar moeder, zich als martelares voor te stellen, in den waan, dat haar huwelijk liefde-lco» en dus mislukt i?. Die waan ontslaat uit haar frivole -fantasie. Haar fantapieiseenepook Zij droomt, kwijpend en smachtend, van 'n quipage, van verre 'reirea, van weelde en comfort, van lek£rer luie» en n L.. wellicht schiijft zij nog eens Italiaanpche reisbrieven in het dagblad: S ad en Lacd", waariran in Emants' tooneelspel sprake is. De degelijke hartelijkheid eerer goedgeaarde vrouw, om in de stille, kuustelooze huiselijkheid haar geluk te vinden, de gezonde begeerte, het kind teilen, te hebben . en te houden als l'image de deux tres, Ie fruit de deux sentiments liorement confondua" wordt door het meedoogenlooze spook, dat baarden zotsten waan inblaast, vernietigd. Zóó is mevrouw Xiekerk. Haar broer, de compagnon van haar man, malt ook de fantazie door het hoofd. De di'wel speelt met 'm. Dit heerschap, in de meestmodieuze kleederen en kleurigste lassen uitge dost, heeft, volgens zijn idee fixe een onfeilbaar pysteem gevonden, om, aan de roulette-tafel, schwHen te winaen. Voor de meeste subject iefdet&.**de n mijmerende lieden, is zoo'n ke«r8cl*»p'«en*»He9«ftflnr>fl&rtype.Ge7ei1i{i8t u Wte <ie speelzieke lieden in hun manie weet te bjectiveeien,zal,het door Eoaauts' gegeven "karakter niet alleen aannemelijk vindeu, maar in-de %nur Hendrik van Geestra het synt hetisch bewerkte karakter van een rede-1 o OP, ?flegmatiek speler zien, die dwaselijk meent, ^iitiHiMHmiiiiiiiiiHiiiimiHiMNiiimtiiiiMiiiiMiiiiiiiiimiiiiiiHiiiiiiiiii worden. Er is een reservoir met melk, de iraan wordt opengezet, een gut! u-percha slang er aan en deze sla g in den mond van het kind gestopt, klaar is Kees!! Om daarvoor te zorgen, zijn de boden of conciërges goed en a's ze wat nonchalant met de bewerking zijn en het kind daaidoor een belorven maag krijgt, och, wat komt dat er op aan! De oudeis verdienen beiden geld, dat is 't voornaamste immers! De moeder verkracht hare bestem ming, nu wat zou dat? (opgewonden is hij). KL: O dokter, dokter, wat flauw! En als er ontslag volgt op de baby, wél dan .geen baby! B.: Maar mevrouw Klaarbeke, hoe is 't mogelijk, dat u zoo redeneert! Wat voor booze geest is er toch tegenwoordig in de vrouw gevaren ! L" trouwt uw man uit liefde niet waar, komt he^ dan niet in u op, om 't dien man zoo aangenaam mogelijk in huis te maken, in plasrfs yan hem daarvoor 's avonds een afgetobd lichaam te geven, een lichaam dat fysiek naar rust verlangt 1 Want u weet toch wel, dat is al lang uitgemaakt, dat de vrouw fysiek de mindeie van den man ib? Daarbij zegt u zelf, uw aanstaande rrinn heeft een goed bestaan, zonder uw tractement. Ziet u dan ook niet in, dat u, door uwe han delwijze om op kaïitoor werkzaam te blijven, een ander het brood uit den mond neeaal? U bent anders zoo punter, maar de soci aal-.democratie heeft u het hoold op hol gebracht. KL: Ons beginsel is samen geM verdienen en niet alleen den man laten werken en daar ga ik dus niet van af. Maar dokter ik zal u eens wat zeggen: het socialisme kent het vrouwenvraagstuk, plaatst het op den bodem van de verhouding van den men?ch te t zijn arbeid, zal de vrouw vrijmaken en opheffen tot gelijkwaardig kameraad van den man. B : Dat is goed en wel, maar daarom be hoeft ze toch nog niet te werken als het niet noodig is, en het huishouden er aan te g even? K.1.~: TJ ziet niet de-histoii£che lijn, dokter, in een oogenblik van helderziendheid, het fyaieem te hebben gevonden. Wét wel, deze jonge man maakt, op kantoor, als compagnon van zijn zwager, de ne cijfer-vergissing na de and» re; bij héft, maanden achter-én, op zijn katier, de roulette met wiskunstige berekeningen bestudeerd, hij blijkt in een steek-fpel van woorden, niet geheel zonder vernuft te zijn, hij konkelt, onmannelijk, achter den rug zijns zwagers, met zijne moeder en zm'er, hy liegt, hij... fantaseert"; in n woord: «en déaaturévan zijn tijd. uat er, om deze figuur, tijdens de eerste voorstelling in den Stadsschouwburg, druk werd gelachen, bewijst niets tegen de bestaanb arneid ?andit type." Er zijn mensehen die laeiien als iemand van de trappen valt. En een bewijs, dat de teekening scherp kan worden genoemd, is wel het min of meer hoone, de hoeraal j e dat uit de zaal loshrak, toen de spe'e"-=peler met zijn trommel vol effecten in de hand, met hooge, als victoriekraaiende stern, zijn moeder een villa, zijn zuster een quipage beloofde, daarna naar da deur snelde, op weg naar Monte-Carlo. Daar gaYu i niet z'n trommelije, lachte mijn buurman. En, hoofdschuddend, zei-i nox : Wat 'n stommerdll" Mijn buuraian had gelijk. Het was wél stom. Het was wel gek. Het was fantasie". De vierde figuur in dit stuk, de karakteriseering der moeder van Louise, is levendig en geestig getet ken-i, is, met fijne nuanceeringen, een compleet levens-beeld gewor den, eze goejï^e mama, die alleen han delt naar de ingeving van haar hart, die louter luistert naar da stuntelige rede van haar zwak verstand, ij telkens opzichtig dwaas en geraakt herhaaldelijk in de klem. Het schijnt wreed, het schijnt cynisch", om een woord te gebiuikon dat herhaaldelijk als epitheton aan deztn schrijver werd ?astgehechr, een vrouw zoo stakkerig, op het loont el, te laten dralen en dwalen, een Jdame z.oo plechtig s'om,voor te stellen, gelijk Einants dcei. M*ar is ui'et het groote golvende leven even iwreed en even 011 loogenloos jegens zijne ifréaturen en zou dui de klare waarnetnerj in de soherplyni^e objectiviteit zijner liguren, niet zoo cynisch," moeien zijn? L)e aajeirs, de charmante amuseurs" bedoel ik, denken en doen anders, tnaar de lijne en krachtige schrijver van Inwijding', van Domheidsjaacht", van Fantasie', wil ons toch. niet behagen of aangenaam aandoen, maar leertn het leven met innerlijke oogen (e zien. Op de bouwwijze van een tooaeelstuk, zijn altijd aanmeikingen te maken. Men kan, me; een weinig kennis van tooneel-litera'uur, de kleine fuutenen zwak heden aanwijzen. In de eerste plaats wordt in Eman's' tooneelstukken te-veel en te herhaaldelijk thee gedronken. Zoi dikwijls thee" en nog eens thee" en wier th.e', verslapt den gang van het stuk. Een zwakheid ia in het tweede bedrijf te vilden. De schrijver het-f c daar, na het krach:ig conflict tusschen u.aa en vrouw, eene verslapping der gemoedeien bewerk', dié, op het tooneel, in tegenstellicg met schrijnend aandoenlijk, lachwekkend rerkt. Xa eene zeer treffende, zeer aandoenlijke botsing der heterogene karakters doordien de eenvoudig- en gezocd-lief hebbende man door het l.efste wat hem op de wereld staan Ie en gaande houdt, wordt gemarteld, tot zijn hart in geweldigen opttind komt en uitbreekt tegen het fijn- maar h eg nerveusesehep-el je, dat, evei als haar brotr, met soti-mien strijdt na deze tcèue, heeft de schrijver eene esnigszins larmoyaute" verloederingen ver..oeningvoor-etkele-oogenblikken uifgewerkt, die, zoo als gezegd, in tegenstelling met aandoenlijk, eene komische uitwerking tenge.olge hal. In het gegeven en beschreven COL il'.et was het hoogtepunt bereikt. Prachtig. Aandoen1 ij k. Uit Toen daalden we en waren uit de lijne tfeer. Na het in korte, brokkelige zinnen uitgekropt zielsverdriet van den man, waren de tranen van mevrouw Xiekerk en de koesterende troostwoorden van haar man tooneel matig"-zwak. Er zijn, misschien, nog enkele k eine fou ten te vinden. De beredeneerde mededeelingen van .Willem Niekerk aangaande zijn vroeger leren en ook het verhaa', betrtdïem..'e de rampen, welke zijn vaier overstelpten, zijn te keurig geconstrueerd en staan ietwat ge kneld in het stuk. De schrijver vond het noodig, (ioör die verhalen een IngisoK ver band tusscheu het een eo het ander te leggen, doch het accent dtr vertellingen, scheen in ij, te zeer passend aan een van buiten geleeid lei-je. Ook zal Louise in een zich opwindend gesprek met haar moeder niet gtv.egd heb ben: VVillem is in den laa'sten lijd etugyer die door het vrouweavriagstuk heenloopt, u moet de kwestie breed opvatten en in de kiem be^udeeren, beginnende hij het moederrecht. U kunt dan, "oortgaand, >ien, hoe met het privaat bezit het vaderrect t ontstaat, hoe diit liet begin is van de déca lence van de vrouw. U moet haar positie besludeeren bij verschillende volker. O, ik heb genoeg te doen en voel niets voor de zaak (hij wil weggaan en groet mevr. Klaarbeke). OudertUïSchtn komt binnen een vrouwelijke telegrambesteller, de dokter komt deze tegen, a's hij uit de restauratie gaat, lacht, kijkt scauius en roept hard op tegen mevrouw Klaarb-^ke; Daar is er goddank! wér n, zoo'n manvrouw ! (nf). De telegram besteller !a-jht, zet haar fiets in den gang en komt birnen. Zij heeft een donkerblauwen trotteur aan met kort jat ijaet met vergulde knoopen en een petje op, is dik, haar figuur komt goed uit, koit haar, gaat zitten en bestelt een kop chocolad -. Daarna komen linnen een modis'.e en een vrouw met pet op, waarop agent R. V, B. (Rijks7erzekeriugst->ank). De modiste ziet de telegrambestelster en vliegt op deze af. Neen maar, hoe gaat het je, Marie, dat is leuk, dat ik je hier zie! Marie: Uitstekecd Joh, zooals je ziet, geiund als een viech in 't water, 't Is nu een gejond leven, dat ik leid, altijd in de lucht, heerlijk ! Joh: Ja, a's je dat vergelijkt met het leventje van vroeger, altijd in zoo'n klein kameitje te moeten naaien, ie moeten pikien den heelen dag ... M.: Ja, en dan die hongerloonen! Je kant niet op tegen die fabrieksprijzen. Onmogelijk, en dan weri je ziek en dan kwam er bloed armoede .., . J.: (bestelt een broodje). En is 't werk nu prettig wat, je doet, want je zult l och nog wel wat anders moeten doen dan telegramen somberder dan oo'<t" Zóó zal ze, vermoe delijk, wél geschreven, maar niet gesproken hebben. Het zijn kleinigheden. Want ge noemde feilen tas'en het werk, als geheel, niet zoo schadelijk aan, dat de pittige kern klein of onzuiver er door werd. De kern bleef behoudan en die is, de in beeld en bjtsini* gebrachte werkelijkheid van een man met de hierboven gangedui Je eigenschappen, die met taaie volharding hardnekkig vecht tegen de overrompeling zijner dwaze en gewichtigvoelende" omgeving, die de pijtlijkste en zotste verwijten moat verkroppen, tot aan geboren eigenschappen als zwaarmoedigheid, vreesachtigheid, menschenschuwheid, voort komend uit eeu neurasthenibch gestel, hem overmeesteren en hij, ziek van verdriet, zijn huis uitvluchf. In het eers'e bedrijf zien wij den man in eenvoudig huiselijk en rustig geluk met zijne vrouw. En onmiddeliijk schetst de schrijver het onbevreligde gevoel' van Louiee Niekerk. Al haar vragen en beweringen zijn de snelverschijnende en snel-verdwijnende schimmen, die bleek rijzen uit een verfijn l zinnelijk leven en zij zijn het die een degelijk harten een scherp verstand zullen omnevelen en doen tuimelen naar omlaag. In het tweede oedrijf is de strijd volkomen en verjaagt het gezond verstand van Willeoa, in hartstochtelijk uitge-proken re Ie, de leugen achtige Fantazie". Prachtig heeft Marce.lus Emants het opstandige hart in dien man doen gloeien. En in rechtrnatigen toorn gee selen de inhoudrijke zinnen, die hij zegt, het ziekelijk gevoel" van Louise. Maar a's ik dan toch alles zoo gevoel, zoo zie...." jammert Louise Wat zie-je? Wat gevoel je? Je ziet riiets. Je kunt niets zien! En voelen.... wordt ie:s dan waarheid als jij je varbeeldc 't zoo te voelen? Vat je met dat jij al dat letlijks maakt.... dat jij 't schobt.... uit het niet...." Zoo toornt de ander haar tegen en de overwinning se h ij et beslist. Miar als dan in het derde bedrijf de voor Willem zeer wreede waarheid blijkt, dat.zijne vrouw, achter ziju rug om, iiuanciael ge knoeid heeft met en geld geleend heeft aan haar broer, den speelzieken maniak, die alles, met behulp van zijn systeem, verloren heefv, als dan blijkt, dat ook de moeder geld uit de kas eener Ve.eenigicg voor verbetering van verwaarloosde kinderen ' heeft genomen om zoon lief, ? 't toch immers m'n kind niet-waar en ik mag Hendrik niet in de steek la en?", te helpen, d;in overdondert dit co nplex van feiten nog niet zijn gezond denkend hoofd. Dan zal hy, de een na da an Ier, met geld helpen. Ferm en flink is de karakterteekening daar volwin-en. De man, die, rnannt'lijk-kraclr.dadig, links en rcciits helpt. Doch als daarna ele scaimmen zich opiiieuw opdringen en snerpend krassen dat hij krenterig" is, dat hij geen fantazie" bezit... dat.... dan ia hij het evenwicht kwijt, dan wordt hij waanzinnig, dan verLat hij da vrouw, die verbijsterd starend acuter blijft. Voor hen, die weten dat er in ons land grooter en dieper leed geleden wordt, dan in bovenstaand gezinsleven werd uitgewerkt, voor hen, die rusteloos zwoegen, dag aan dag, dat leed te bee den in goddelijke recntvaardiglieid en mildheid, beidt-; t.a.1 Euianrs' J'Vtnlaiie te art liuiëei" zijn. Maar voor he"m, die ?ici niei gaarne schaart in da nj'-'ii der vele lijdeis aan liyper-aesthesie, iu een lijd van zoekers ea strevers! zal EmaLts' FattHizie om bovenstaande redenen, een tooueelspel zijn vul bbiteugewone kwaliteiten. FRANS HUI.LE.MAN. Bibliotheken Gooszen, van Hamel. Vogler e a. Bij de tirma Burgersdijk en Niermatu te Leiden zal van 2?14 Dec. a. s. een zeer uitgfbteide boekverkooping plaats hebben. De catalogus (p'.m. <>200 nrs ) is verschenen en be vat standaard weiken, tijdschrifter, zeldzame boeken, etc. afkonstig o.a. uit de boe kerijen van prof. dr. M. A. Goossen, oudhooïlecraar in e'e dogmatiek, zendin^Ewezen en kerkrecl t aan de Universiteit te Leide-n, wijlen pre f. dr. A G. van Hamel, hoogleeraar ia de Fran-che taal ea letter kunde aan de Universiteit te Groningen, wijlen dr. ,1. G. Voaler, dr. in de klassieke letterkunde en rector van liet Gvmiia?ium te Midile burg, en meerdere groote PU kleine verzamelingen, ook op Rechtsge'eerd gebied. Onder metr de \olgeade rubr.ektn: Trieo'ogii% kerkgeschiedenis, wijsbegeerte van den od^dien>t, eti.ie-k, mystiek, zending eir/., philosopLie, geschiedenis en aardrijksmen bestellen ? M.: Ja, sorteeren moet ik ook. Toen ik er pas was (je wiet wel, dat baantje is pas in werking getreden) waren de mannen wel wat jaloerse'.! en zeiden, 't was hun het brood uit d^n mond nemen enz maar nu zijn ze er aan gewend en een vrouw vinden ze toch altijd veel te aardig om erlang boos op te zijn. J.: Gevaarlijk, zeg, wess rnaar voorzichtig, je bei,t nog zoo jong .. . M. : Nu heb ik beter loon, kan mijn moe der onderhouden en als ik een ongeluk krijg, betaalt de Rijksverztkeringsbank me uit, altijd als het in verband is met mijn bedrijf natuurlijk. J : Ja, natuurlijk. M.: Nu, ik moet weer gauw weg, da», grott ze thuis hcoi ! J : Dwag! Terwijl de telegrambestelster met de fiets er uit gaat, komt er binnen een Insf.ectrice van den Arbeid (dit staat op haar pel), die haar fiets in de gang zet en binnenkomende naar de agent K. V. B. toetreedt, haar groet en aan haar tafeltje plaats neerut. Mevrouw S u l t a n i : Zoo, zoo Bosdonk, boe s1a*t 't leven? Goed? W<ór op uit ge weest, werkgevers bezocht, loonlijsten geïn specteerd? Dat is dageiijksch werk, niet waar ? Vt el ongevallen ? Bosdonk. Natuurlijk. Zeg 'reis, ik ben daaimt naar die fabriek geweest van Meijer en verscheidene machines waren nóg niet beveiligd. S : Xota bene, ik ten er een paar dagen geleden geneast en t eb toen den werkgevngezegd, als binnen twee maal vier en twintig uur die hekjes en wat al nog met r, niet aangeoracht waren, dan zou ik er rapport van maken 't Is goed, dat je 't me zegt, ik ga er straks direct heen. B.: Die loonlijsten, dat is me ook een ergernis, soms zijn ze in 't geheel niet bij gehouden; wij hebben tegenwoordig een con troleur nuè. knnle (vooral van Nederland"1, 'Rechtsgeleerd heid, staatswetenschap, ttaathuishoudkundp, Oostersche taal en letteren, Hoogduitsch, Engelsch, Noordsche talen, Slavisch, Nederlaridsche taal- en letterkunde, Franscb, Italiaansch, Spaansch, klassieke philologie, kunstgeschiedenis, plaatwerken en eenigg boekenkasten. Te zien Vrijdag en Zaterdag 29 en 30 November. Inhoud van Tijdschriften. De Nieuwe Tijd, No. 11: De krisis in de Katholieke Kerk, door W. H. Vliegen. Vakbeweging en parij in België, door A. B Soep. Een en ander uit en over denstryd tusschen arbeid en kapitaal in de Rotterdampche haven (slot), door tl. Spiekman. Nieuwe historisch-materialistische literatuur, II, door W. van Ras-esteijn Jr. Vakvereeniging en coöperatie, door R. van Wezel. Antwoord aan Van Wezel, door J. v. d. Tem pel. De Vere!endungs''theorie volgens prof. Treub, (i-lo'), door F. van der Goes. E gen Haard : Verloving, door G., I. Ne derland voor honderd jaren, door Generaal W ppermann, l, met af b. In en op de l?ype (\ieuw-LoosJrccht), door G. d. V., met af b. De Toevlucht voor behoeftige te Amsterdam, door BöHke, met af b. Vleiend, Haagsche schets, door F. B. v. B. Mevrouw .. . aan f ene jonggetrouwde vriendin, eloojJ. H.van der Duisen, Verscheidenheid. Feuilleton. . .. Ver'egen wandelgasten'. Annterdaowbe vrouwelijke studenten vereeniging. L. J. Veltman, -t. De nieuwe rijwiel bran cards. Vreeselijke toe-tand.n in Amster dam, alles met afbeeldingen. VOOR DAMES. Een groote. Sagcnbnek. Een reis door Sagec-, Legeuden- en Sprokenlanl, met kinde ren, klein en groot, aan de haod van NEI.LIK compleet in zes deelen, ieder deel ?1.20. Uitgeversvereen. Vrede'' '?i den Haag. Dit is een boek van groole vertrouwlijkheid Ik zeg b'ek. \\anthoewelditwerkvan Nellie iu ZPS dealen verschijnt, waarvan er twee uit z>jn 1), kan ik het toch niet anders voelen dan als n geheel, n groot werk heerlijk al door zijn omvang Ken boek vol sagen, sproken en legenden Is daar op zichzelf al niet iets sprookjesachtigs in? Een boek dat maar niet rondslingert, dan hier dan daar, m?.ar dat zijn eigen plaats krijgt. We hebben z; zoo weinig meer die vertrouwüjk-groote boeken, die hun eigen plaats hebber, hun eigen leviii maken. In den winter, als de avond vroeg inva't, buiten de koude wind huilt en raast en we dichter om 't vuur schikken, halen we 't uit de kast; een leest voor en we luisteren met elkaar naar de dwaasheid en oolijkhei.l van de kabouter?, nair hun toorn die te vreezen was of v e beluisteren het geween en geklaag van betooverde prinsessen en gevangen jonk^rou wen, die verget fi op verlossing wachten. En in den dag gaat 't kir-d er langs e-u ziet er naar, in zijn blik s'ille verstandhouding, daar weet hij zijn helden en jonkvrouwen. En zijn ziehje droomt hoe hij di^ droeve jonkvrouwen verlost ach, ah hij toen geleefl had ! Dat groote bonk wordt een dierbaar, warm plek;e in 't iiu's. Iv- zit < en ou'zag'ijke arbeid achter dit weik. In haar inleiding verte t Nel ie hcezij uit allerlei bronnen, uil hi-torische en folklo ristische geschriften haar ?agen en legenden, niet alleen die v.ui a'.'e landen van Europa, maar ook van d; wereldilt elen daai buiten, ver amelde. En niet alle-.-n ver jatnelde, maar daar zij haar «eik in de eer^e plaats voor kinderen b doelde, moest er gekeurd en geschift, worden. Voor ouderen is de verza meling van die versc!ii!ler.de sagen, ik ,-ou haast zeggen van die versi billende typen van sanen, zeer be'anavtekkeud. In haar zuiver heid en ech'htil toch geven ze het beeld van het land. van de streek die ze voortbracht. Wat e<n goede hum r zit er b.v. niet in die eers'e vertelliii/, onderden groep Neder land, de IVtiimenjongen (Frieslaii'i). Een koning heeft groolen lust in pruimen, zoo groot is die lust, <°at hij zijne doe iter beloofc aau wie hem in den wiutesr pruimen bezorgt. Een boertnkmae.n be?.orut ?.e. hem eindeliik. manr nn eif-clit do koi !n£T een onmoo^lïjk werk uit ie v<>ei'ui, in i'n huop zijii uuchiei te behouden. Dit is t.et gewone verloop; de onmoogiijk te volvoeren taak is de inhoud van vele spukeri. Maar in Holland gaat de mi er. aar iji^t op d'akenjacht of moet uit diepen afgrond de schat opbrengen de boerezoon moet twaalf konijn'jes in den ochtend in het ve'd los'a'en en ze in den avond alle twaalf terug bezorgen. Er is iet* nuchters en oo ijks, iets boertigs in die ver telling Zoo ook in die een HymthamphöuvaH (uit het Friesche volkslever). Dan de Brabaiitsche rnet hun snaaksche kabouS. : Ja, voordat alles in de puntjes zal f.ijn, zal 't wel h el lang durtn (beiden luiichei ) Kwu binten een dame, gewoon gekleed n:o; een matelotje op, een portefeuille in de hand ; ze gaat zitten aan een tafeltje, bestelt wat: ooi ariiveeren oen pat;r verpleegsters, die aan een ander tafeltje plaals nemen. tderwijl komt binnen een bojr met een doek om het gezicht. Hij kijkt overal rond, verbaasd zooveel vrouwen te zien; vooral op de ageut van de Rijksver.'.ekeringsbank houdt hij zijn bik gericht. Na komt de kellnerin en vraagt hem wat hij il. Ja, ik zal oe zeggen, maar zegrnieerst, die daar rnet die pet, is dat een vrouw of een man ? Dat is een vrouw, een agent van de Rijksverzrkerings"ank. W:"u ? nen wief? waarveur dan die pet op? De Rijksverzekeringsbank, is dut die bank, die so vetil duten kos en waar de menschen, die een onge'uk kriegen, so lank op hun duten mosten wachten? (De agent van de Rijksverzekeiingsbank proest het uit). De boer: Ik zal oe zeggen, jufier, ik'bien hitr gekommen frug; hij 01 IH op 't darp is geen landdokter (dejull'roaw met 't ffrttelotje op, die juilïouw Termens heet, spitst 't oor) en ik het 700 razende kie-'pien, die kies mot er uur, waar mot ik heen ? Jnil'r. T: O, d.it komt goei, vadertje, kom maar hier. ik heb juist al mijn instru menten hij me, ik zal je even helpen. (Zij haalt 't een en ander uit Ie po: tefeuille). De boer: Wat blief! jij, een tanddokter, wou jij met je kleine vingertjes mien kies er uut hoalen ? .Mankeert 't jou in je kop ? Daar het jij immeis geen tracht veur. Jij, een tanddo'ster, een vrouw ? Zeg, waarom blijf je niet in je huushouden en bak een lekkere biefs uk, zooals mien wief? Wat zal ze lachen, mien wiel! Juli>. T.: Ileu-ch, ik kan je best hel40 «anti par Koopt geen Zijde! zonder eerst si alen onzer gegarandeerd soliede prachtig mooie nouveautés in zwart.witen gek', gevraagd te hebben. Specialiteit: Zijdes" offen voor Bruids-, Bal-, ezelschaps- en Wandeltoiletten en voor Biouses, Voering >n', van 60 cen'.s tot 9 gulden j er Meter, Wij verkoopen direct aan par ticulieren en zenden de gekozen zijdensu fi'en franco vracht en rechten aan huis. WnZin & Co., Luzern H26. (Zw tserland^. ZijdestofTan-Export. Kon. Hofl. E c M V i aio r i a wat e r v- l OBEBLAHNSTÉW"'-. Echt Victoriayvater , OBEHLAHNSTEIN .. / Piano-, OrgelMcyrn«s « ARNHEM KONINGSPLEIN. VLEUGELS en PIANO'S in Koop ei in Huur. REPAREERT]* STEMMEN RUILEN. HEDERLANDSCHE INDUSTRIE TER VERVAAROIGING VAN Geilt, prijscouranten, attesti n m lijst onzer contractanten worden gaains d jor ons franco or» aanyrage toegezonden. BOÜiT , UftSP£ET o d. VEMÏ. Inlicht, b/d. Vereeniging Kantoren voor Vaste Goederen in Nederland te Nunspeet. pen. ik heb meer kracht in mijn l anden. dan je wel denkt. De b.: ! weggaand--). Xren, dank je hoor, ik vertrouw mijn facie niet aan jou v handen toe! Dag Jullers! (In zich zelf) Wel, God} beware n,e ! So veul vrouwen t ij n er in de wereld, viel rueer dan mannen, dat hei ik wel eens gelezen in een krant en toch /.ijn het geen vrouwen. lek bluf maar lievtr iu mien darp met mien wit f en mien koeien (af;. Als hij weg is, proesten ze 't allen uit. Sullimi. Nu, diékomt óók met de nachtgchui", hoor' Wie weet uit wat vo r dorp!! Terwijl a!len verder eten, komt er op eens binnen een vrouw, maar men kan dinc! aan haar zien. d«t het een verklei de man is. Het is Jan Smit, de br. van de kellneiin, hij gaat direct naar deze toe, d e hem ver baasd aankijkt. Kellnerin: Zeg, Jan, ben jij 't of ben je 't niet ? Jan Smit: Ja, zeker, ik ben alleen ver kleed a's vrouvv ! K. : Hoe kom je daar nou bij, zeg, ben je gek geworden ? S.: Neen, alles behalre, dat zal ik je be wijzen. .Ie weet, ik zoei al zoo laug een baantje en nergens Kou ik ten ebt. Op allerlti adrertenties tchri ef ik, geenpntwo rd. 't Was om den moed er bij te verliezen en toen ben ik op een goede gedachte gekomen. Ik der.k zoo bij me zelf, ik verkle'd me als vrouw, v. ait tegenwoordig krijgen de vrouwen meer baantjes dan de mannen, niet alleen, maar zij krijgen de betrekkingen van mannen. En ja we', ik verkleed me, mijn haar ne'jes geknipt, meld me aan een kantoor, waar ik wis', dat ze nog lui noodig hadden en ik ben ge slaagd. (Pa'hetisct ): Zóó ver is 't nu a! met het ferninhme gekomen ! ! Man Brouwen moe ten ze htbben, anders niit l !! * Scherm valt. -?,

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl