DE A M JS T K'R D A M MER W E E K B L AD V U K K D E RL A N D. No. 1587 Celebes-expeditie bijv. geregeld de inboor lingen behandelden, mannen, vrouwen 'en kinderen, met de geneesmiddelen, die zij bij zich hadden. Maar de verantwoordelijke personen, o.a. Gou v. 8«rart, die het gouver nement en zichzelf schuil, houdt achter dien eenen kettingjongen, zeggen het anders. De afdeeling was zelve de oorzaak". Let echter wel, dat in het rapport van Z.H.E.G., dat door hem is uitgebracht, na een persoonlijk onderzoek, óók staat al was dan Maroendoejliet hoofd der berg bevolking, de eigenlijke oorzaak." Welnu, durf ik zeggen, als de vijandige bergbevolking de eigenlijke oorzaak was, welke lafheid geeft dan den verai twoordelijken leiders de ge dachte in, zich te verschuilen achter een (schandelijke en nog eens schandelijke insi nuatie van n enkelen dwangarbeider? Waar is hier nog een grein waardigheid ten .opzichte van zichzelf en edelmoedigheid en verschuldigde waarheid tegenover de families der gevallenen? Met dank, enz. X. Mm in ie BuofcU. Wederom een ketr te meer is bewezen ("at =een geniaal mar, ook zelf* met geringe hulpmiddelen, wonderen kan verrichten! Ongeloofelijk is het n.1. wat E chard Strauss niet de Italiaanscbe opera heeft tot st«nd gebracht, bij de opvoering van Salorné. Het is wa«r, bij kan in een paar dagen tijds geen andeie manier van zingen invoeren; een manier, waardoor ten minste bij de hoofdpartijen, de enorme hooge eischen die hij aan zijn zangers stelt, tot hun recht zouden zijn gekomen. M.iar wat hij van het orehest heeft weten te ruiken, is waarlij i bewonderen twaardig. Het zijn goede, hoogst verdien telijke mnsici, de orcaestleden der iraliaausche opera; doch zij zijn niet gewend werkon te spelen van modern kBrakter, waarin de eischen ten opdchte van het orcbeit veel hooger ziju opgeveerd, dan bij de gewone italiaanscha repertoire-operaV. En dan nog wel Süomé, dat lot dusverre zeker mag beschouwd wor den als het toppunt van moeilijkheid en gecompliceerde orchesttechniek. ie kapelmeesters die gewoonlijk aan de italiaanscne opera verbonden zijn kenmerken zich bijna allen door groote handigheid en vurig temperament, twee voortreflelijke eigen schappen voor een opeia-dirigent. Doch wat is daarmede gedaan voor een wei k gelijk Salomé, wanneer daarbij niet komt een volkonen vertrouwd zijn met den bouw van dit werk en de instrumentatie-wy:e van een Kichard Strauss ? Het is dan ook zaer gos l te verklaren dat de componist by zijn komst nog byna alles te doen vond; maar wat hij nu heeft gedaan in een pair dagen tijds . . het best zullen dit kunnen getuigen de orcbestmusiui wier capaciteit hij tot op een hojgte heeft opge voerd, waaro er zy zelven ve,rbaasd zullen zijn, maar die niet kan nalaten ten grooten moreelen inliuk op hen te maken ; want wat verheft een kunstenaar meer dan het zedelijk bewustzijn tot iets goeis, iets groots in staat te zij n ? Wel zou mea af en toe meer glans, meer schoonheid gewenscht hebben in den orchestklank, maar de bedoelingen van den com ponist dirigent werden zóó voortreffelijk be grepen en weergegeven, dat men zich waarijk daarover mocht verheugen. Ik ge loof niet te boud te spreken, als ik beweer dat er intentiën voor den dag gekomen zijn, die bij de vroegere op roeringen nagenoeg onopgemerkt voorbijgingen. Vooral in het Liebeswerben" van Salo-néom Jochanaan kwamen trekjes voor den dag die veel grootere levendigheid verschaf en aan het geheel. Doch de geheele leiding had nu een Schwung", een meeslepende kracht, die my met groote en onafgebroken belangstel ling deed luisteren naar die heerlijke symphonie, dia uit de oichestruimte omhoogs'.eeg. Want het is geen begeleiding meer, het is een eymphonie waarmede Strauss het psycholo gische element van z ij n drama tot grondslag doet zijn van de woorden, waarmede de zangers h't drama van Wilde declameeren. Zonder eenigen twijfel is dan ook in het iiiiiiiimiiiiMiimiMil DE ANARCHIST. Naar het Fransch, van JEAN CHANTAVOINE. I, Het was gedurende de anarchistische terreur. Sedert verscheiden maanden barstten er telkens bommen op de meest onverwachte wijze, die echter duidelijke sporen vertoonde van een duivelsch overleg. Nauwelijks was er een gerechtelijke instruc tie geopend over de explosie van een bank in Vlaanderen, of een kantelbom verwoest de woning van een o verheid ?persoon anti de kust van de Midlellandsche Zee. Zoodra al de aandacht van de politie door het springen van een helsche machine .was gevestigd op Bretagne, verspreidde een moorddadige knalbus schrik en ontzetting in Savoie. Kortom, geheel Frankrijk sidlerdeals voor de cholera. Maar in dit geval was de plaag haar schijn bare toevalligheid slechts verschuldigd aan een schrikwekketde overmaat van boosaar digheid. Het geheel maakte den indruk van een reusachtige loterij van onderging en verdei f, waarbij iedereen vreesde op den een of anderen dag een hoofdprijs te zul en Irekk'n. De schuldigen ontsnapten grootei:eels aan de vervolgingen van het gerecht, dat van pure verbijstering zijn gewone l.ckwaaml.eid verloor; want de rechters v;m instructie draaiden rond in een krin^:inhun ijver wilden zij eerst al o anarchisten ops-porer>, gevangen nemen en uitroeien; als er geer. enkele meer over was. zou men pas weer verruimd kunnen ademhalen. Doch zij voelden zich bij hun werk steeds achtervolgd door de bedreiging met vretselijke wraaknemingen, die al herhaaldelijk hadlen plaats gevonden. Er viel een zekere symmetrie waar te nemen, die met mathematische zekerheil werd volorchest de betaekenis te zneken, die wij aan de leiding van Strauss te danken hebben. De hoofdpersonen schoten in menig opzicht te kort. Sigra Elisa Tromben heeft de Stlom partij zeer goed gespeeld. Zy brengr, mede een goed figuur en temperamentvol 4pel. Het flakkerende gezang echter ea het gemis aan een stralende hoogte dotn toch al te zeer bespeuren dat zii Biet opgewassen is tegtn" de enorae zwaruhtden der Siloiné-partij. De heer Martinez Patti (Herode^) ha l zeer veel verdienstelijks; toch kon men het a! 'e zeer bemerken, dat hij overhoop lag met den stijl van het werk. Francesco Nicoletti was heter Hij heeft een mooi orgaan tn zingt be-chaafd, m ar door gemis aan zeggingskracht, klonk zijn zang toch niet overtuigend. De partijen van Herod as en ISarraboti werden ternauwernood vold>eade vertolkt; doch onder de soldaten en Na<areners waren i nkele mooie stemmen, die volkomen recht lieten we iervaren aan hunne rollen ; het jodenquintet werd zelts zeer goed gezongen. De zeven-sluiers-dans werd uitgevoerd door Sigra Torriani. Daardoor kwam dit belangrijke moment veel beter lot zijn richt, dan toen vroeger de dans door de Salomézangeres werd ui^evoerd. Ontegenzeggelijk zijn wij nu veel beter vertrouwd geraakt met de intentiën van den componist. Mijn vroeger uitgesproken meenirg over het Salomédrama van Wil ieStrauss heeft echter geen wijdgb g onder gaan. Men zal het vaak ziea dat verschillende virtuozen geJurende n seizoen eenzelfde concert op hun repertoire hebben geplaatst. Zoo'n concert ont noet men dan voortdurend op de programma'-1. Z u zu'ks bet geval zija met Be-thoven's vijfde pianoconcert? Eerst kwam Schelling er mede, daarna den 14'n dezer Gertrude fepuercorn, eu naar ber chten uit het buitenland te oordeelen, zullen er nog wel meer pianisten met het vijfde con cert komen. Mevrouw Pepp°rcorn is een zeer m'i ;ikale vrouw met een warm temperament, die ook als pianiste voortreffelijke eigenschappen bezit; bijv. een mooien toen en een respec tabele technie's. Aan verschalende onderdoelen van Beethoven's concert kon men dat bemerken; echter het geheel had iets onrustig», iets haa?tigs, dat in den regel bij iederen componist al kwalijk ii aangebracht, doch bij Beethoven in 't ge :eel niet past. In hare kleinere stukken ten Nocturne" van Chopin een de Ca npanella' vau L;szt was zij zich zelve i meer mee?ter, zoo lat stormachtige topjuichingen haar deel waren. Het orchest gaf ten be^edeeers'e L onoreouverture van Beethoven, het voorspel van Saint-Saënis' bijbelsch toongedicht Ie D6 luge" met viool-.-olo van den beer Tiimmer en de symphonie van Cesar Franck in r mineur. Het was reeds geruim"n tijd geleden dat ik deze fymphonte gehoord ha 1. Zij werkte daarom op mij als een noviteit en wel een van de be;te soort. luderda id deze BelgUchFransche meester verstond de kunst zijne gedachten in symphoi i-chen vorm te gi> ten en ze te omkleeden met een bij uit-tek fraai instrumentaal gewaad De buiten^ewon.~, har monische en contrapunctische eigenschappen van dat werk ver .ekeren het ten plaats 01 der de voornaamste werken uit do Fransche school; maar doen het te 'ens verk'aanaar voorkom -tn dat eerst het buitenland de Fran chenopdat meesterwerk moest attent maken. Hel is met anderen evenzoo gegaan. He-ft Berlio-, b.v. nie: over Duitschland de harten zijner toe hoorders moeten trtll'en, en ian nog wel na zijn diod? En zijn (Thidy's dramatische wer ken niet het eerst te Brussel opgevoerd? De eerste Satz vau FiarcVs symphonie is in dm aanvang e;n weinig gereit; die her haling van het begin fc lijnt wat overtollig; maar daarna blijft de belangstelling onverzwakt gaande; vooral bet heroïcbe element uit desen S:atz is v«n pakkende werking. Het twetde gedeelte, een dankbair Allegretto met mooie melodieën en schoont) klankeffecten verl.ochent zijn Frausche afkomst niet, in /oo;erre er steeds e n natuutlijke gratie uitspreekt. Het Finale (derde tiatz) is een waardige bekroning van het werk, n om zijn inhoud, ii om het veelvuldige gebruik van het motievenmateriaal uit de beide aniere deelen, tengevolge waarvan de eenheid in hooge mate bevor derd wordt. De uitvoering werd door den heer Men gel berg met veel entrain geleid; weldadig was zijn elastisch tempo, dat echter nooit te ver ging. In zijn orchest vond hij een schare gehouden : voor eiken gearresteerden anar chist een gedvnarniteerd ambteraar. Het gevolg was, dat de rechters bij het ten uitvoer brengen van zulk een tevaarlijke taak hun ijver al spoedig voelden bekoelen. Uit de onderzoekingen der scheikundigen naar de samenstelling der toestellen blerk. dat verscheiiene daarvan, en dat wei de allevgevaarlijkste, waarvan de maker tot nu toe niet te ontdekken wa«, van de'.elf Ie hand afkomstig waren. En dooi de onderzoekingen rn gevolgtrekkingen di r r.olitio werd weldra vastgesteld, dat de onge trafte jinsdadigcr een zekere Cuamard was, Eiu.ène Cnamard, smid van berurii. zeven-en-dertiJ jaar oud, wien^-luiheid, gepaard i-n verkende it-ciuur, hem "tot anarchist en propagandist van de daad hadden gemaakt. Alle grensstations en nog verscheiden andere waren in het bezit van zijn signalement, in couranten en tijd schriften ven-cheen /.ijti pnrtret, een amateurfoiojraüeije. c-'nr/e jaren geltd-niueeu smidse ge-nomen, voorstcli-nde een forschen jongen man, m r-1 de handen in de njden, inet dikke wenkbrauwen en een zwaren snor boven een lacbenden mond. Chamard w 'rd al heel gauw de verpersoonlijkt; ± van de algemeer.e anj<t; na1'ij en mytnischtejelijkertijd, werd hij tot ten .-oort n.iehtme; i ie v-oor de vreedzame .jiiraeiti, dl.- er aan b-'^^iuien te wanhopen, hem noit in do ha. den der justitie te zieii vi-ilieu. Ma.i:1 zi.-n Ier -;ic'i in-"t een eikel woord ciover uit te -siu ?-, t?., f-! K" de politie niet a,-ui /.' u arn slati-;-. 'w.uit c'ke nieuwe, aan (.'ha jibaid io>-ge chrfvi-n a;msla-r, gaf blijk v<in t-en toem me; de oul'i;gc'iaain.lheid. t-tn ro..-k'.-u).^(-Mri>l. s\a.trvan i.e gevolgen op den duur niet konde'i uil '>:ij v.-i'. Eens luid hij ziju bom ; ecr^--! -st'l tes.'i-;i ccn fchilderhui^je voor iit. woning va" len eoinrnandaiit 'an een legi-rr' rp-'. Vfi-rti'-n d.i ;i-n l lat"r ver .voe-tl-.; i.ij ('(?;; ;i i i- i -p >>!, 'c' t .->?: il':; ! onder de oogen van i'cni^e agt-nien. Tyt overmoedigheid geprikkeld door liet gevaar, wilde Chamard blij a'jaar hè: spel tot het die met groote intelligentie zyn wenken volgde. Het p ojramma van het honderd een en veertigste Caecilia-concert bevatte slechts twee werken n 1. de Faust-symphonie ' van Liszt en drie f/agmenten uit WaguerN Parsiial". Op het oo^enb.ik dat ik dit schjyf. inoet het concert nog plaits hebben; m ar de Donateurs-repetitie litt de enorme eigen schappen van het practitige Caecilia-orchest op zijn voordeligst uukomen U ver de Faust-symphonie, d e hier in lang met wer i uitgevoerd, wensch ik in het volgend nim mer het een en au Ier te zeggtu. Tot mijn leedwezen had ik geen gelegen heid de uitvoering bij te w men van de R. C. Zangvereeniging Arti et Keligiom" waar onder leiding van den heer Hu\ Cuypers en met ni-tle wtriing van ded.unei Joi.anua van de Linde en llermine SjhoUen en de he( reu Kud. v. Schalk en Joh. Hoes, Haudei'o Urato-'.u.u Jo u i" werd uitgevoeid. Axr. Nieuwe Muzieku.tgaven. De heer A. A. Noske te .Vltddelhurg heeft zich reeds sedert lang bijzonder verd eustelijk gemaakt door de belangrijke uitgaven die bij hem het licht zien. JJaaronier zijn er waarvan het debiet zeer twijfriac^tig ij; ja er zijn er zelfs bij, waarvan men met zeker heid kan zeggen dat zij hunne kos:en niet goed maken. Meeital zelfs zijn dat de be lan^rijkste werken, zoodat de heer Noske d e dan alleen uit lufde '.ot de kun^t iu ziju fond -werken opneemt. Onlangs weid door hem uitgegeven: KOR K.UU.EK. Op. 20 Liedjes voor de Jeugd met pianobegeleiding. KOR Kun. EK. Op. 30 Kiuderkantate, wootdeu van Kat:i. Leopold. G. H. G. vox Bui-cKEN Fo( ie. Op. 20 ea '21. Preludes, Etude en Ballade voor piano. G. H. G VON BUUCKEM FOCK. Op. 22. Vijf liederen vour sopraan met pianogedicnten van J. Keddingius. G. H. G. VON Bun KE\ FOTK. Op. 23. Sonate für klavier uod Violine. BKKNA i)Z\VEEi;s. Derde Symphonie. Am mijn Vale Und". Bewerking voor klavier vierhandig van Jacques Pres burg. Plaatsgeorek belet mij thans reeds een uitvoerige bespreking te geven van deze compos.tiëa. Die zal later volden tevens over nog andere ingekomen werken. Wel echter wil ik thans reeds met een enkel woord vermei len lat de altijd welkome compositiën voor klederen iu Kiuiler's op, 'M en 30 een waardevolle vermeerdering vinden, dat de nieu -ve klavierstukkeu van V. Bruc'ien Fock belnoren tot net beste wat er in den laatsten tijd is verschenen op het gebied van piauomu'.iek, dat aan de liederen van Reldingius, aan raejull' ou.v Johanna van Linden van den Heu.et opge dragen, eeu zeer o Drsprock-lijRe muzikale bewerking is ten d ele gevallen en d t de vioolsouate, aan nienrand minder dan aaa Carl Fiesch toegewijd, een buitengewoon be langrijk kamermu iekweik i-\ De voornaamste ea tevens omvangrijkste uitgave is echter ontegenzeggelijk de bewer king voor piai.o viernandig vu 'h veers, symphoiiie Atn m ju Va Ierland". L.iter zal ook de orchestpartitcuir de ier symphonie verMihijnen en dan «i! zek-r een eere.-chuid aau den co uponist /.ij n afgedragen, Wint te lang reeds wachtte dit wetk op eeu uitgever. Het strekt den heer Xoske- niet weinig tot eer d,U hij zich de btlingrijke geldelijke oll'jrs voov d--/^ uitga.'e hei ft \vi\!ca gfAroosten. De klavitrbe A'erking van .larques l' esburg komt mij uitmuntend geslaagd voor. De uitgave is voorts royaal gedrukt, zooJat ik er m t warmte ('e aaniia:ht op ves'u, vooral bij diemii'.iekli f i^bbeis, d. e tuin bib iotheek met het naderende Sf. Nico!aasfee-t willen verrijken. Avr. AVEEKAMP. Het Mzi Van verschillende ijilün werd er ons op gewezen, dat de woorden, waarop de heer Van Laaken zijn muziekstukje Veel" hal Keconipoiieerd ( \\'eekbl. no. 1581) niet waren van den heer 11. J. H. Donders, zooals stond aaiiKe^even, maar van Durschen oorsprong waren en reeds bij Binding voorkwamen. Het gedichtje staat echter in een verzen bundel van genoemden heer Donders als zijnde van hem zelf, immers zonder ver melding van bron. Wij hebben ons dus tot dezen gewond, die ons heeft geantwoord, ui erste drijven. En zooals te voorzien was, werd dat zijn ondergang. Toen hij eens, op klaaflichten dag, een bom had neergelegd in het bureau van de préfecture te Marnes, hoofdplaats van Seine-et-Yonne, en zich in alle kalmte verwijderde, ontplofte h t toestel onverwacht. Hij werd niet getrotlen, maar wel door den portier gegrepen. En toen hij zag, dat hij het spel verloren hal, echikte hij zicb, als een goei speler, in x.ijn lot. Den portier dood te s'aan zou voor zijn sterke vuist een kleinigheid zijn geweest, maareen klemightid, die hem niet zou hebben gebaa1". En dus liet Cliamurd zich zonder verzet naar de gevangenis brengen. Geheel Frankrijk slaakte een zucht v.ai verlic iting, alsof de een (f andere nieuwe Hercillts het van een boven-neuschelijk monster had verlost. De stal M trees vergat bijna ourui Ideilijk den schrik over een trou wens niet zeer belangrijke ontplotüng, om zich geheel te verdiepen in haar trots op het feit, dat zij den beioomden vernieler ha.l gevangen en binnen haar u. u ren opgesloten hield. II t p rot e s van Chamard was om zoo te zegden al beslist vóór zijn arre.-taiie: a'leen hij zelf hal nog ontbroken, er werd slechts op hem gewacht om te eginnen. Do instructie liep vlug van s'apel, en dit zaak C.'jau.ard kwam voor de as-i-es van Sjl?\"el Youne. ->'a vijf stamp .?( lic. ?/.it'.iiiijn, waar van 'it-t veisïag een heel blad van du cou-anle:i inium, we-d hij ter do ??.! vi-ro, r k;r-d, en tei Uitgebracht naar de ^.--,-ai.j;tHii um Marn e-. De ge;angeLÏs van Manies, een n lef l.U: ,C'-led-'U ge louwde moJu-'.-iüriciiiin^. iia-i m i-r v-in een hosp'taai of fjn plia'.a.'i- lerion dan van een cachot. PD architect w;.s eijn >?'-'sidag'l, V(H)r de i;od A<;ut;e!i 'IK- ,voiu;r ^ v;'.;; dil verblijf t1 u miuiuium van comfort te vereeni^en met een luaxiuiu n vau hyx'cn'.'. lluimte, iicnt tin lucht \vart-ii een ieder lo> dat ook hij, door de gelijkenis van den Duitschen en zijn eigen tekst, thans moet aannemen met een vertaal-oefening te doen te hebben. Maar, schrijft bij: toen ik het ding neerschreef had ik heelemaal geen plan ooit ru'n verzen uit te geven. En toen ik ze uitgaf, heb ik het ding te goe Ier trouw eenomen, zooals ik het vond opm'n papiertje. Zoo raakte het bij den drukker verzeild. Ik heb nooit een dichterwnw»» geambition^er-l. Het spijt mij alleenlijk voor den heer Van Laaken." Ook wij gelooven gaarne dat de heer II. J. M. Donders te goeder trouw 's ceweeat. Heine, Tüjay, Pascin, (Schüller). II. " De Simpllc<isimuit leekenams hebben een trtk met elkanltr geineen; dit de non, of bet verbijt, bet lypeeren of hit scabreuse geniën i-i op verstanlf lijke wijïe Steinlen is vtel meer een die z'eh i;aar hel gevoel richt; deze teekenaars die het al afbrokkelend ni'uwe Duitschland ha: end karakteriseren zijn (uit angst voor gevoeligheid?) si ij lender en kouder dan de meest verbitterde f auschen. HUQ hatea is cerebraa1. Dit is de trek hun allen gemeenzaam. Daa-n^a-t komt de verscheidenheid. Pafia is <lt lerkenaar der jl-tte verdorvenheden. Er is in het zinntljke dikwijls een gebrek ain evenwicht in de lichamelijke mogelijkhe len en m wat de geest zich eigentlijk, zoeken l daarin, wenecbt (een oneindigheid). Door dit gebrek aan evenwicht, door dit zoeken on s aan d t abnormaliteiten, die lusten en ui ingen die van den g^wjaea re^el, den njrn, afwijken van het lichamelijk kunnen. Het leed van de lust beg'n'. De vormen waarin dit lee l .zich verto int bevallen velerlei afstootends. Ze brengen djor het wanhopig zoeken naar voldoening van den prikkel a'lerlei verwar ring voorf, lichamelijk ea geestelijk even eens en er gebeuren die dingen die in ziekenhuizen thuis hooren en die een staat, voor zijn voortbestaan, i oodza';e!ijkerwijze moet weren. Deze 11 rse verdorven heden zijn P.isoin's wt rk. Het is ma verwon derlijk dat het werk van dezen door ten kritikus vergelek ta kon worden met VVHlette a werk, wiens geest ten eenenmale buiten der gelijke diruen i?, l'as.'in's werkwijie is het mee^t geiypierd in een NTn. 14 die Freude des Sicilianers. Een pair kiuderen, een waardin, en een soort min in eea binnenkamer. Di kinderen ( neijjes, bijna ontkleed, de vent knoeiend met geld met di waardin. Er is wat wit en wat geel anders niets. De teekeniug, de lijnen zijn dun ea spehtigg trokken, en het geheet is van een verh'j ling die na'u irlijker wijze zirke re jro.iucties vau dergelijke tooueelen ei^en i->. Maar de teekeukracht, noch de groepe dring, noch het ver mogen van \e gvoepeeren ij groot. tiet U ei n fout die overal iu terug kjnit : zoowtl i 11 net Kumanisches Lied, waarin de kleur aU geheel niet onfijn in is als in No 16, een ven!, dansend, mjt een vrouwe roi om en in een hoek, een mem er met de veillenste handen verileiift neerhangende en met het lichaam te smal in avond tracht, la No. 15 een vrouw een boom in klimmend, een meisje zittend op een bank, en eeu gedierte han gend neer van de tak is de ttekening (van het dier b. v) wat solidcr. Een kunst van Pascin een dood sluip, vooral omdat de lij u expressie niet krachtig is l Tegenover de ziekelijke oureinheden waar tegen en waarin het werk van Pa>ciu gaat is dat vau Jtwn'z-k van eenvoudiger, algemeeuertu aaid. Zulk werk voldoet a.- n, zooals dat heet, een be.-taande behoefte. Ueld colleté, het unieleed zijn, he'_ vertoonen V:VD het oudergoed etc. woidt do <r vtleu voor n'e kunst niets is gaa-ne genoten. Het gegevene wordt zeer gesteund door den ondersiaande text R:cni'.ek is in zijn gering genre niet i en van do onhaudigsten. L)e teekecing van Lle-leininm wat vlakker en bo'.ter gtteekend hoort bij het juist be chrevene soor'. Ed. 'i/iiJ y. Er ii van tij l tot tij l (en duidelijker verwantfchap van Tfiöiiy met Menzel dan ik vermeld vond. De wij ie van in den fond een rijtuig aan te geven met de licüteu op de kap, het op- on afstijgen van ruiter*?, en het lichtlijk verwarde dat een afcocht heeft van gerij en paatd iivolk wordt met dezelfle en hulpmiddelen gegeven als ileazel dat dtè, illustreerend. De opmerking van Thüny is cere^raal-cynisch. Voor een duitscher elegant. Hij heeft een gevoel niet alleen voor het nauwkeurig weer-gegeven paard, voor het afstijgen van een gardebedeeld volgens een spaarzaam-rationeele methode, eii in o vereeniterning met de laatste gegevens van de moderne physiolojiie. De ku'jieke inhoud van de cellen was precies zoo% groot als noodig was voor de normale ademhaling van een volwassen man, maar dit was Oereikt djor ze nauw en smal maar zeer hoog van verdieping te bouwen, hetgeen, ze even onaangenaam als geiond maakte. Op de afwaschbare muren met afgeronle hoekeu was ten ver'.oek aangebracht van de vtreeniging tot bestrijding der tuberculose, om niet op den grond te spuwen, teneii.de de uitbrei lieg dezer ziekte tegen te gaan. Liet liciit viel naar binnen door vensters, die groot genoeg waren om ten behoorlijke verlichting te geven, doch .'.oo hoog waren aangebiat-iit, dat de gevangene Liet kon genieten vau deii aanblik van de zon en den blauwen hemel; bovendien waren, voor de veiligheid, de ruiten vau matglas. De afme tingen au de binnenplaatsen waren voldoen Ie om gedurende het wandeluur den gevangenen de noodige hoeveelheid lichaamsbeweging te verschallen, zouder hun, door een te groote ruimte, oo-i maar de minste iilusie van vrijheid te geven. Dat alles was geregeld, bereken i, verdeel l en af^emeU-n met strenge nau .vïe^-t.'iei-i; d>- S;aa: wilde to -n'-n, dat lu-;, n.i void 'ui:i te r;eboe:i aan de eischen der gertch i?'!:eid. ook die der uienscl:u'.;jkl;eid n.et uil i;tt oog verloor. Dezeifde geest, dis: bij den hoiiT der gevangenis h.i-1 voorgezeten, beziel.it) de dirn-iie, die op dat oogenblik \\a-i toever trouwd aan den heel' Lelong d.i lijnceray, g',ve.:eli j-iuriiali-.', ridd'r VKII het Le^iueu va'i Kvr. Di- heer Lelong de K )nceray bezat '.?n i. ?),.).:" m.iti van püchtge ."oei Ouder eeu i'-'jnserva'-i1 f m-ni.»',i-rie omiertee.kende hij -;:jn iiriev,;Li. L, Ie U .i.ceiay, 011 Ier eeu gematigd urn.s'ei ie: Leh'iig de li-.nceray, en ouder een uidic^al n:ini.-tt rie keerde iiij terug tot den naam zijner voorouders en noemde zich officier, voor het samenstaan van een mili tair en een vrou», maar hy heeft focus een gevoel voor fijner kleurcombinaties, die ia het elegante b vjven. Zoo iets is te vinden it^ "die Elelsten (No. 23). Twee officieren by malkaar staand, de eene met de lange lieh en mantel (die in ruime plooien ietwat waaiend hang') gezien tegenover de blauwe attila van den tweede, en tegenover de lucht, geven een geheel dat niet zonder c jarme is voor ejn nuance lie.-end kijker. Een anitr voorbeeld van deze soort u Manöver, marcheerende fuldaten. In beide zit de l atelijkheid'in het geobserveerde oogeublik, een oogenblik dat constateert een overdrevenheid. Meer open van satyre is de f rent de korp jliener Lukas' der Borussen die (een kwal van vetheid) in den persoonlij Ken. adelstand verheven wordt, staand tusschen den eenen B >russe die hem niet ziet en da andere die hem ietwat smadelijk bes^houwdt als e«n wel dik insect. De witgekleedecocotte No. 36 (Luc:e Berlin) met een zwarten mantel om is een bewijs van het koele maar eigen kunnen van dezen teekenaar die zich nooit vergist noch in een hoed ('t model) noch in de glan-ilichten op een schoen (/an welken vorm ook). E-n goede teeksning van hem is No. 37 Schlawinnr, een aantal typen zittend rond een café-tafcl'j". Thöny ia een nauwkeurig beschouwer, en vindt daardoor (gesteund door zijn teekenenda hand) den toestand, de groepaering, de hou ding die kop[ en cyuitca belac.ielijk maakt. Th. Th. Jleme is een teekeaaar van typen. De duitsche huisvader, de moede', de kin deren, de onechte vroomheid van tot ambte naar geworden domino's, hij heeft al deze synthetiseerd gemaakt tot een type; daarenooven Leeft hij, werk van eigenaardiger verbeeld ng, een duivel te meer gevonden. Ook in hem zoowel als in alle anderen is de sc.ioonheid niet dikwijls, eer uojit, be reikt, en z:jn de vervormingen /oodanige dat ze ten slotte s'rijdig njn met het izeroe!. Gedeeltelijk zal hiervan de ootziak zijn dat het gefoel te veel is teruggedrongen, ge deeltelijk dat deze platen en teekeningen niet kunnen gemaakt worden met die (noo dige) overweging die alles op zijn juiste plaats zet in het, hngzaam-aan, opgn eiende rijke geheel In do wijde lijnen worden de kleuren gegeven; en zoo het geheel als een soort eectiel of groot mozaïek tegen elkaar aezet. De kracht van de satyre van Heineia echter groot. Een in vlo'd ais deze is niette onderscriatte .Ze is niet sociaal demokratiscb, zi wendt zich niet eeu viij n geest tegen iedereu verkeerd:ieid, vooral tegen iedere onechtheid. Ze ia voorts meedoogen 003 uit hoofde van haar verstandelijke weerstan l ea. analyse en haat. Elke juiste plaat van den satyricus broikelt eea stuk van het onecht gewordene, ge;ag. vroo uheid,-af en is ala een begonten, doorgaande, roest voor de dingen die haar juist door haar ouicitheid wekken. . .. De factumr van liruno Paul en van Rudolf Wdke verschilt. Bruno Paul teekeut zijn guren met de ti lange bcenen, omgeven met een zwaar, lang-lijuis; contour, terwijl Wilke, w ens kleur gerallinetrd is, in een roort harige manier van teekenen zijn wer kelijk groteske figuren neer-ze'. Zie b v. 4'2 Vor*urf. 'chulz heeft meer den ou len diiitschen gevoeligen geest, en is niet zoo zeer satyri;ch. Olaf G illbraussori heeft hier een teekeuing (\j. 6 een gevangene in een cel) lie eenvoudig opgebju v i, de figuur met een zware lijn omgeven, een van de bij blij vende weikjes op de tentoonstelling is. # * * Een tentoonstelling als deze breng', da erke.müag dat de ,mplicls-i>nM teekenaars van een groote koele t napheid zijn, eer cerebraal en tevens dat het eeu zei Izaamheid is dat de satyre, ontstaan door den nood van. den dag, buiten de plaats (:iet tijdschrift) gezien, voldoende overwogen is dat ZM tot een ui ing vau het schoone wierd die ge iederen dag vj <r oogen wilt hebben. L)e Simiilicifsiitius irj voorts een. bewijs van leven. dat in Holland grooteLdee. s gemist wordt. PLASSCIIAEKT. Vei'iDg iii Frtfl. Muller & Ca. De laatste mooie veiling van moderne fchilderijen voor deze firma is nogverscbin 't gehtu;en, te wijl ons weer een andere, a£ n rijken inhoud niet minder belangwekkend, in 't zicht is op de kijkdagen van Vrijdag tot Zondag 24 Nov. De voorraad oude en moderne schilderijen vormt nu kwantitatief het mindere deel. Maar een ruimere voorraad antieke kunstvoorwerpen, waarbij veel kostiiiiiiiimiiiiiiiiimiiuuiimiiiuiiuiiiiuiiiiiiitiiimiiiiinitiiiiiiiiiiiumi* kortweg: Lelong. In de uitoefening van zijn functie werd de directeur voortreffelijk in evenwicht gehouden door twee tegenstrij dige neigingen; het uitvloeisel van de eene was een minachtende gestrengheid tegenover de hem door het gerecht be:orgde kost gangers, de andere bracht hem ertoe, zija gestrengheid te temperen door een redelijke dosis ^rieudelijkheid. Op die wijse wist hij even zorgvuldig de ongenade van de admi nistratie als weerspannigheid van ziju ge vangenen te vermijden. Aan het hoofd van een model gevangenis was de heer Lelong da Ranceray een modeldirecteur. Eén ding echter ontbrak aan zijn geluk. De gevangenis van Marnes was slecht schaars bevo kt, en dat nog wel alleen door dood gewone boosdoeners. In het departement vau Seine et-Yonne werd niet meer of minder eu niet anders vermoor l, gestolen en brandgesticht dan ergens anders. Dat was voldoende om de beambten vau de politie en de angstige \eibeelding van de renteniertjes be^ig ta houden, en de tweede bladzijde van de plaat selijke bladen te vullen. Maar dat was voor zóó n gevangenis en voor zóó'n directeur te weinig. Dat wai althans de meeuing van deri heer L;long de Konceray. Wij hebbeu niets anders dan /'?ut-'.iifcm,'' dacht hij, ,,en wij zijn noodig aan een /"/'t ini,>r- P,ti-i< tor", l'ie l reiiik'r-l'itris werd hem h oaorgd door de arres tatie en veroJM! teling van Eusèiie Chamird, U.eriuigd vati tiet feit, dat hij zelf altijd o;> du hoogte was van de omstaudiguedeu smaakte de heer Lelongde ttoncenu1 de vol doening, nu eindelijk eens te beleven d-.it d3 omstandigheden /ich to: op zijn hoogte ver hieven. Een beroemd advocaat uit Parijs, ilie ia zijn vrijen lijd socialUd-cli afgevaar digde wa-:, kwam over om den beschuldig ia U- vi rd dixer. Journalisten wilden hem in zijn cd heioeken, tn, daarin verhinduid door de voorfchriftei! van het reglemen% namen zij hun t >evlucht tot den directeur. De heer Liloug de Konceray stelds een soort trota