No. 1569 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. wezen van een God niet te otnerjjpen ver? mag. Dit is een brok waarheid, dat in het agnosticUrjoe" ligt. De waarheid wil door ieders persoonlike daadkracht tot persoon ik eigendom worden "-gemaakt. Het bezit van God in aan schouwing en in liefje, dat de heerlikheid van de hemel zal %vjn, kan ook reeds een beerlikheid worden op aarde. God heeft ona zichzelf geopenbaard, opdat wij hem zouden omgrijpen met heel onze ziel, dat wij n zouden zijn in innerük-onderlinge doordringing van-leren, gelijk Hij n is, de Vader, de Zoon en de Geest. God die ons wezen tot beelden van zijn wezen het f. g< maakt, heeft gezegd dat w\j groter zouden worden en ons ver meerderen zouden: hij heeft van zijn we/en in ons wezen gelegd, op lat wij dat goddelike in ons, dat hoogste ideaal en die rijkste kunst, in het diepsl-innerlike van ons uaensliju tot bewustheid en tot grootheid zouden brengen. Dat is van het imrnanemisme" de waarheid. En in deze richting: de erkenning van de Objectieve waarhud, die tot persoonlik ziele eigendom moet worden gemaakt, heeft de 'theologie haar evolutie vetder te werken: "wat bet agnosticisnre" lochent belijdend in .geloof, wat het immanerjti.-me aan waarhrid beweert, in worsteling met onnatuur en kwaad nastrevend door werken en bidden. De geneesmiddelen'1, die in de Encykliek i'tegen het modernisme" worden genoemd, »ijn een ware irquisitie van de XXeeeuw:'. i .Be scholastieke filosofie, en met name Tnomas, -wordt nogmaals in het centrum der wetentchap geschoven: professor* n aan Beminairies of katholieke faculteiten, sowel als de. kandidaten der heilige wijdingen" moeten ttr beproeving hunner orthodoxie, aan Thomas worden getoetst. En aan de bisschoppen' wordt zulk een macht gegeven, dat zij in hun diocees ongeveer alleenheer sers worden op g'estelik (wetenschappelijk) gfrbied: daardoor zal, prakties, een zter pereoontik elenrent komen büdemoeielikheden, ?welke van die geneesmiddelen" het gevolg zullen zijn. De geschiedenis der laatbte weken bewees dat ook al. \\ij kunnen nu eenmaal n'et meer de moderne filosofie", noch andere moderne wetenschap terzijde laten liggen, vooreerst niet, omdat er te veel uit te leren valt, en vervolgens waar zou, met onbekendheid der te bestrjjden" overtuigingen apologie" nog -kunnen bestaan ? Zal de Encykliek dwingen tot het onakadenrieEe?giffbrnik, dat een pwjfessor in de scholastiekenLosofie" modem-wijsgerige sistemen voordraagt, zonder dat de student ze zelf wetenschappelak bearbeiden kan ? Zal ain zul-ke nuiversiteiten waareen l a'holitktheologtese fakulteit bestaat, de inge.-chreve nen aan deze -laatste alle kolleges van de profane fakulteiten te bezoeken verboden zijn? Naar'de letter van de Eucykliek schijnt, het zo, *n dan ligt het oprichten van katholieke universiteiten en ten ongeveer volledige affluiting van het wetenscbappelik werken der katholieken indezelfde lijn. Maar de vooischriften van de Encykliek moeten worden gemeten aan bet, doel waarmede zij geheel geschreven is. Dat doel is geweest, niet tegen houden van de wetenschap < f het beletten vm alle vooruitgang, maar het op wierpen van ten dam legen de aamtormi nde stroom (van subjectivisme, kuntumume en relativisme,,. Dat is haar weieniike betekecis en waarde; daaruit zal de wetenschap, ook d.e van nietkatholieken, geen nadeel, maar in de toi-koinst voordeel trekken wanneer het tenminste eerlik te doen is om de waarheid en niet om een bepaald sisteem tot overheersende gel digheid te brengen. Tot dit laatste heeft de vrijzinnige" wetenschap eeen recht, evenmin als een wetenschap, die zich door Openbaring en Geloof weet geleid zelfs niet als het bij Encykliek zou gebeuren. FKANS BEEDING. WüorflenliotlÊD. De gemeene taaien van welke men zig op Bdtavia bediend, zyn de Portugeesche, lage Maleitze en Nedeiduitsche. Vlen heeft daar ook wel de Javaansche, Chineesche en alle de andere taaien der volkeren die hier zyn, maar liet is voor hun zelven dat zy die met hun eigen volk spreken, en verder werd er geen werk af gemaakt bij anderen; dog de Portugeesche en de Malei ze taal zyn de twte Het duurde niet lan?, of Chamard was in staat, zijn bed Ie verlaten. Den eersten d'ig deed hy een paar schreden d or de i-ieken zaal, ondersteund door de zuster en den oppasser, want zijn heersen waren geheel verslapt en hij had een gevoel, alsof ze Ie g wartn. Daarna leerde hij langzamerhand alleen te loopen, juist zoo als hij ook weer had leeren praten. Eiken dag bleef hij een beetje langer op. En eindelijk brak het uur aan, waa op hij, geheel hersteld, de ziekenzaat kon verlaten, en opnieuw iijn intrek kon nemen in zijn cel. De ruimte van zijn cel kwam hern nu dubbel klein voor, de verlichting ^eel spaarzamer, de couchette harder, de vloer kouder. De dag sleepte zich voort, lang en naakt. Toch verveelde Chamard «ich niet al te zeer, want zijn verveling zelf hiel l hem beziJ, en, bij gebrek aan ruimte om zich heen, bezat hij nu een geheel vernieuwde ziel, waarin hij prettig kon ronddolen, een gezonde, reine ziel, wijd geopend voor ge voelens van vertrouwen, vreugde en goedheid ; hij doorliep haar in aLe richtingen, zooa's iemand een nieuw huis doorloopt, dat hem toebehoort, en dat hij naar eigen welgevallen kan inrichten. Ja, do >r den vuurgloed van de koorts, door den zuiverenden invloed d. r geneesmiddelen, door de kalme rust van het tijdp rk van herstel, voilde Chamard zich gereinigd, ontsrnet, van top tot teen hervormd. Zrjn gevoelens van haat en geweld waren verdwenen ; vroeger, toen het 'even hem niets dan ellende had gebracht, verachtte hij het leven, zoowel het zijne als dat van anderen. Doch nu, nu bij zijn geheele lichaam doortinttld voelde van een weldadigen, machtigen levensdrang, had hij het leven lief; nu teedere zorgen hem hadden geleeid, hoe kalm en behagelyk het leven kan zijn, scheen een taaien waarmede men niet alleen op Batavia, maar zeifs door gansch lud;ëo, tot in Persiën toe, me! allerlei volkeren teregt kan raken. Men had egter beter gedaan met onze taal geheel t-n al, gelyk de Portu^eezen de hunne van eer-aen af aan ingevoerd hebben, alomiue waar zy quamen, mede in gebruik te brengen." Maa ook Valemijn z.elf heeft tot de spraakmakei.de gemeente behoord. In zijn groot werk treft rxen woorden ea geheele uit drukkingen aan.somtijds schilderachtig genoeg, maar waarvan vour de zuiverheid der taal ijverende Iniidvoogden zooals v. d. Lijn en Valckeuier, allicht geoordeeld zouden hebben dat lift soodanich niet en behoort/' Hij gebruikt termen als uitsnerken" voor U'tbradnj. «rolwerk" voor beuzelwerk, dolscbotiü' voor verwoed, aftouwen" voor afranselen, matsen" voor doodslaan, vuylens n sten' voor uitvluchten, veitien" voor verha. deld, sporrelingen" voor moeielijkheden. enz. Hij spreekt er van efne lastige zaak ,,'n de beste vouw te slaan", van een handei die in frayen pi'y" is gekomen, van eene onderneming in de ruyntn brengen' (?erderven) van ienaud olinuhokkeu'' ( and in de oogcn strooieii) van op zyn Inyinen leggfii" (op de loer liggen) van iemand een knol in de muts douwen" (bedoitei,) Daniels dat op een quade moer lijit" (een slechten grondslag heet'i) van li.d n die 't spek «eg tiebbeii" (vergiftigd zijn) van pc'nepen die een zeker aantal verstekelingen" aan booid hadden, enz. Zoo een oekend nederlandsch woordenboek, dat van J. . van Dale, dien laatften term al verdietste met verstooteLnuen ', in lud wist men wel beur. 't Waren de clandestiene passagiers die z.ch bij vertrek van het schip heitnedjk aan hooid wisten te versteken", meestal niet conniveuüe van het tcheepsvo'k. Of ook met hunne rtehtsUeeksche medtwerk'ng; b.v. waaneer de man eene manninne bleek te zijn en de ingewijden hun best deden reeder tn schipper te blindhokken". Een der meest bekende onder deze vrouwe lijke pUbroeken was G.ietje van d'Eik, naar wier voornaam zoo men wil een der toj. zeilen van het tchip genoemd werd. De figuur ging spoedig in bet volkslied over, b.', in het lied van De drie kemphaantjes": Ziet hoe een meisje van actiën jaren Met haar litf naar Groenland is ge. ai en Op reis beviel zij van tweelingen, trouwde in het Iniid der Eskimo's, keerde in welslaud terug en verbaasde met naar bevaren kroost niet w'ting den thuisgeble ;en vader; Valentijn zegt in zijne Btmh'yvüige van Ji-Uavia : die meende op dat pas Als dat djn dochter verloren was; Maar in plaats van n kreeg hij er vier. AV'iS dat voor haar Vüder geeu groot p'aysier? (De oordee'.kucdi»e volksdichier zorgde wel bier het vraagteekeu niet te vergeten). In een woordenboek als het bedoelde zou, behalve zoo'n verstekeling , ook een vernutteling" zijn plaats moeien vinden. 'l Was de titel van <-en landsdienaar met een spe,:ieel vak, en die ook wel fabryck" genoemd werd. Hij was een petsjon van eeuig gewicht in de koloniale hiërarchie, werd althans dagelijks met de hooiden van krijgs- en zeemacht bij den gouv.-generaal tt-n gehoore ontvangen. Z;jn weikkiing was Verbonden met hetgeen wij thans den water staat zouden noeaitn, tevens met de fortiticatie. In 1059 b.v. werd goedgevonden om dour dt-n fabryck Joh Lifiingh aan den rnoud der rivier Jlaroude eene sterkte te laten afiteeckeii'. De maatregel wgsgetiiuut op du stroopemle Uantammers, welke gestadig in deze ccfltreun kwame,n roe^eoioeseii", of gelijk de teekenachtige uitdiukking luidde, a's visschers met droge netten' '(/.et rooven-1 Onder de vreemde woorden, gangbaar iu het koloniaal nt-de;dui!ech vaneen "roegeren tijd, behoorden mede sinj ?>" en kipersol". Rauwe scherts drcef er wel eens oe om dtn eerste met c'en nsam witte ut-ger" aan te duiden, ofschoon het vtrband tu.s#c jen een kleurlingof mesties, en een z. g. kakker lak.' i /oor albino van het malei-che ra.-) tamelijk zwak was. Mnlta'uli vermeldt in zijne Aanteekeningen op den MUJ: £iact'la«r let spraaïK^b uik, 't .velk te batavia de af stammelingen der Portugezen met d^-u naam ??injo" doopte, maar noemt de afleiding van dit woord van het portugeepch t*ijfslacntig. Eene andere etymologie doet bij mtusrciieii niet aan de hand. Her portugcesche senhor'1 c i' het spaansche senor" wordt uitgesproken als senjoor", ei daar het portugeesch eene zoo verjrtide spreektaal was, kon sinjo" daarvan wel de klanknabootsing \ve/.en. \'ro. ger en rö?, in Holland ? werd daarvoor meer het woord iplap" gebezigd. Vooral de eerzame Xicolaus de Graaf heeft het druk over zijne liblabse kinderen". bestaan van eerlij»e werkzaamheid hem het eenig benijd jare, het teuig moge'ijke toe. Hij was in alle opzichten veranderd, herboren; de een of andere boot zou hem vtr, ver weg brengen mar een andere wereld, waar zijn ware leven eerst zou beginnen, het leven van een goed werker, het lev<n van een rechtschapen man. En Chanui d loog zich zelf werkelijk niets voor : ze.I's een biecht ouder hypno-e zou bij hem geen spoor van een verkeeide neLing meer aan dun dag hebhen kunnen brengen. Hij viyl in slaap, gelukkig en tevreden, en sliep vast en rustig. Hij werd wakker ge.-chrikt door een ge rammel van sleutels; in de duisternis vormde het venster van zijn cel reeis een wilucritige vlek. iïet een schok richtte de gevangene zich op in zijn bed; liet licht vati een lantaren viel o j de vlofr, de deur ging open, »erscheid n personen kwamen binnen. Chaniard herkende zijn bewaker, den baard van den directeur, de soutane van een priester, en zag ook nog een anderen heer, die een hoogen hot-d in de l,and hield, waarop het schijns-el van de lantartn g'imlichtjes deed glanzen. Op zijn linkerhand steunend wrtef Cha mard met de rechter 'ijn oogeu uit, en vroeg: Wat... wat is er?" Toen trad de heer met den hoogen hoed e(n paar schreden naar voren, en ztide, zonder eenige uitdrukking in zijn stem: Chaniard, je verzoek om gratie is afge wezen; het uur van de terechtstelling is aangebroken; wfes moedig." De veroordeelde rukie zijn deken weg, sprong zijn bed uit, en bleef zitten op den rand van de matras, met wijdgeopende, strakke oogen. Als iemand, die nog niet geheel wakker is, bleef hij een oogenblik Echter verstaat bij daaronder geen kleurlingen, maar het in Indiëgeboren kroost van hollandsche ouders, vermits 't meestendeel ge lyk mtn seid een slag van demeulen beef'." Voor kipersoi" zou men thans eerder zonmscherm zeggen; vooral hij 't kerkgaan werd daarmee gepronkt. Maar er was ook uiterlijk een groot onderscheid tusschen de vrouw van een raai-extraordinaris van N.?!., die met diie fraai opgeschikte slavinnen en 8t atsie kipersol ter kerk mocht gaar, ooi daar b.v. een preek over de n^erigheid aan te hooren, en de vrouw van een suppoost aan de penne", die 't met ne sla-m en een handkipersolletje stellen moest. Over de kipersoden der vrouwen van indiscae nota beien vermei it de kroriiek>chtijver: Deeze tchermen /ijn doorgaans ongemeen kost jaar en dikwijls met veele hangende kanten en strengen van zijde versierd, aan welke fraaye af heeld/.eis hangen vau gouden draaken en andere ligurerj." Wanneer wij thans lezen van zulk een emaak gouden draken aan een parasol! en wij herinneren ons tevens wat er door de ou Ie kroniekschrijvers geboeksiaafd is over de quade cumporteoaenten" vanindischeXantipp-s, dan moet het we! voorkomen alsof in di; geval de eene diaak aan de andere vastzat. Gorgelel" vo:>r karaf of Irinkkan was ont lecud aan het portugeesche g irgoietn, toppi aan clxijxo (bet fransche cbapeau") en pi'jes of pi'j'S aai e pen, in het portugeescti munt" beteekenend. Thacs een algemeene term voor pasmunt of brokkelgeld", bestonden de pi j '8 vroeger uit kleine looden of tinnen muntstukjet', waarvan er zeshonderd in ten spaar.schm daalder git gen. Wellicht was dit een ih-r uitdrukkingen, door het scheepsvolk der (oitir jevaarders raar Holland overge bracht en die daar allengs burgerrecht \er kregen. Wanneer b.v. in «Sara Baigerhm-t het al of niet aannemelijke betproken wordt van een vrijer voor de heldin van het boek, en de ongelijkheid an beidtr fortuin, dan zegt de vroede Abraham Blankaart tot de eer/ame juffrouw Willes: Niet, defe weduwe, omdat Willtm minder pitjes heeft dan on^e SaaMje; ei wat, wissewa-jesl" Behal ;e door zulke woorden aan bet portugeeich. of andere vreemde taltn ontleend, onderscheidde het koloniale nederduitech 7-ijüook door somoiiae popu'aire uitdruk kingen, tegenwoordig reeds ten leele uit de Cjuversatie verdweten en die wel den verklarenden tekst van een woordenboek zonden bjhoeven. Klimaat schieten" voor het dolce Ki:- nienie in een Iu erstoe en itd.sch réglijeéis bfketid gebleven vooral aan boord; evtnals etn oorlam nemen" of ,,een mu kieteijvest i-iantre-iktn" voor borrelen. Doch mee zegt niet meer van iemand, die .->, ongekleed is, dat bij nog in de grond ver f zit"; evennin van de wenjcïie ijkheid om na een copieuseu maaltijd een rniddagslaapje te doen: een engelschen bmf' gaan schrijven." Een kelderfij-sch j.-never wordt niet meer een groene kaaiman" genoemd, ean rniddagdu'je geen oiéfili nne", een gebatikte pantalon van een bij/,onderen s. id geen muggenbroek", een loting met dobbelsteenen geen katte bak'', eea gijzelaar <;een ostagiei", etn koelie geen battoor", enz. H eds een uikele jaargang van het Daglireyijstrr van het kas!tel Bata*ia zou vols'aan om eene lang-; lijst te verschatlen van woor den, weUe voor ons 01. veis^aaubaar of mo i lijk te bedrij ,,en zijn geworden, zoomede van karakter.Ntieke zegswijzen. Wen Itest er b v. van achtercjuv.'.cheyt" voor geveinsdheid; van Caineeïen welke /.ich aan den maaltijd de rijst met s'.okjes in den mond gwll'elen" ; van iülaadsfihe stammen V)ij weïke dedienaren der Compagnie alle debvoireu aanaendeii" moesten ten einde hen in devotie te houden '. eni. i nder de artikelec, welke op de kan'.oren der Compagnie ertirfit" werd.n. titft u^eii zn'ke namen als : kneooeKzuycker, s;ockzuycker, poet iok, tresellen, zeecroos, stamppeerlen, laskeg-diauoanten, pampos, kitsi-ry, rompen, nawack, conyer, .«p:au/ter, calenibak, caliaturshout, enz. Onder de k'eedingstofi'en die van zijde patholen, gouden en zilveren alegi i*, lonays, doagrys, surnont'ys, coutenys, salempoeiis, nnhiilis, tapegrande-, tatlachelas faidtas, perpetuanen. hockins, enz. Oü'ipr de betaal- of ruil middelen komen voor : pruvintie da.iiderF, S.Sili;ien-e ryx laelder^, Jlilarxse tryls, ( u Ie pagoden, rea.en sauky, abacys, siai;cos, enz. Slechts weinige van die woorden vindt men terug in de bestaan !e Kunstwoordi-ntolken, en dan rog niet aliijd met de juiste inU rpreta'if. Het ware te wecschen dat er op dit wijde gebied eens een vraagbaak t< t stand kwiin, die ;r.en op zooveel honderde duisiere namen zou kunnen naslaan. Het ware ook, en misschien nog meer te wenfchen dat onder de medewerkers aan de Eni i/f,lf>j>'ie !:?: run AT. /., of ouder de vele ?iwijgtnd zitten, werktuignlijk over zijn behaaide dijen wrijvend. Toen ze;de hij met rauwe, raspende stem een enkel woord : Beesten! ' En losn hij nog steeds bleef zitten, ver zocht de directeur hem zich ..an te kleeden, ea een beMJn gauv ook. Chamard s'ax zijn beide beenen in zijn brot k, en herhaald-1 nog eens: r Beesten! Beesten! Daarom tieb jullie mij dus weer beter gemaakt! Je kon uie niet ru-lig in mij b .-H! laten crepeeren, zonder dat ik er zeli' erg in bad. Dat is g >ed voor mensch<n ,:oo<ils jii'lic, maar ik moest worden dood j gemaakt. Jullie- hebt n;ij gemest om me te slachten.'1 Hij hal met een krachtige beweging van z';n f r.sv,he >choudi-rs ziju buis aangetrokken. DO heer Leiong il<j Konceray viel hem inde re Ie d >or he-ju op medelijdend-n, doch vas en to n te vragen, of hij soms een laatsten i wensch wnde uitspreken, en of hy geen behotfe voelde aan den bijstand van een geestelijke en aan een glaa>-je rhutn. Maar Chamard zette zonder te antwoorden zijn alleensj.raak voort: .,(), die beroerlingen ! Neen maar, wat een idioot ben ik geweest, om te gelooven aan hun jo'dlieid, hun menschenliefde! Ja.vel, 't is me wat. moüi?!" En toen een kneclit het boorclje van zijn hemd i-.fknipte, zeide hij : ,, lawel, maai mijn hals maar bloot, ik ia i nu gemst kou vatten, 't komt er toch nier op aan, of ik al in het zaagsel nies!" Zijn beide handen werden op zijn rug vastgebon en. Hij wendde zich tot den gees telijke, (Le Lem een c:ucitix voorhield, en zeide tot hem : En wat u aangaat, mijnheer de pastoor, gerepatrieerde indÏBcbgasten, die hunne schuld zouden willen betalen aan het land waaraan zij hunne maatschappelijke opkomst en dik wijls hun fortuin te danken hebben, eenige navorschers en letterminnaars zich vereenigden om een Biografisch Woordenboek van Ned.-Indiösamen te stelen; d. i. een boek waarvan men met meer recht dan van zoo menig tchoolboekje zou kunnen zeggen dat het ,in eene bestaande behoefte voorziet." S. KALFF. 1) Plompe. NIEUWE UITGAVEN. Hel nticliiVcht ran df zee, door M. J. BRTJSSE, met een i enteekening van JOZEF IsitAëi.s. Rjtterdam, W. L & J. Brus« In tJ-t'-emii, Vertellingen van bet gezell'ge leven, door WII.I.E.M SCIIÜRMAXN. Rotterdam. Nijgh A Van Ditmar. De vrouw in natuur en volkenkunde, Anthropolog:scbe studiën, naar het Hoogduitsch. van dr. H. PLOSS en dr. MAX BARÏELS. met 150 afbeeldingen. Amsterdam, Craft & Co. Arti, <i In {itftriae, Xededandsche Vereeniging tot bevordering van Kunstnijverheid, jaarverslag 19'JG. Lirveke. door ELJIIUE MARE. Rotterdam, Meindert Boogaerdt J uu. De \edcrlandii hèHervormde kerk in haar legfiin--)o-idi,gen toestand, door H. H. BAKGKR. De vldffhaard, door TIJ.V STBEUVELS Amsteidam, L. J. Veen. L'< f de'i kronkelpaden, de roman van een jongen, door K. T. XIEÜLANÏ, Rotterdam, W. L. & J. Brugse. Bibliotluek ? an Russische literatuur, No. G en 7, MAM.M GORKI, Zom t kinderen, uit het Russisch, door JOMVE C TERMAAT. Amsterdam, Maas & Van Suchtekn. Gerat dim Dukro, d-jor L. H. A. DHARUE Amsterdaw , D. Buys D«n. Catalogus. Tentoons-el'ing van schilderijen en aquarellen, door J. H. VAN MASTENBROEK. Amsterdam, Frans Butfa & Zonen. De groene xtrnitl., door TnénèsE HOVEN. Rot(erlam, Xijgh A Van Dhmar. Broerij-'S eerne l'rrti»} .ren, Een dagboek ovi r de geestelijke ontwikkeling van een kind, door ERNST en GEKTM-D ?n;i'ix, voor Nederland bewerkt door Br.-s. L J. \ AX DER BOBCII VAN KouWE.voonT. Am-terdarn, D. Buijs Dzn. Br.eïen van Frederik van E-:den, fragmenten eeutr briefwisse ing uit de jaren 1889 1892, uitgegeven me' toe.-temming van dea schrijver en met meerdere portretten versierd. Amster dam?Le;pzig Maas it Van Stiehtele^. Bijdrage lot de vploM'ïig ran het Zuidfrzcerrii(nj«t.ti.k, door L. A. SANDERS, 's Gravenhage, A von.lpostdrukkp'ij. De bruid ran dm vondeling, Oorspronkelijk verhaal, door J. N. VAN HKSTEHEN Uitgave van de N V. Weesper stoomdr. voorh. P. P. Kool. De gifehiedtiiix des vadtilanis. naar oilicieele en part endere 'Tonnen in zwartjes geHekend. door CHRIS KRAS K/.n. R»11erdam, Nederland che Kiosken Maatschappij. De steek, Uit 't ti>aanmh, vauPEDKO i. DE AI.ARCON, door AJIKI.I: .1. GODOY. Rotterdam, Li-eiidf-rt Bo 'gatrdi Jun. JACIJUE.S PEKK/.VI/M:/.M(, 7e. geheel volledige uitga e, bezorgd door WII.I.KM Ki.oos, Boekver-iering van .1. B. I.'EI KKI.OM. Amsterdam, S. L van Lo v. Moderne Kan.-tii-erlen.&Ü. II. 40 p f t- t ? g ? i. COGNAC J. & F. MARTELL Vraagt Uwen Wijnhandelaar naar dezt absoluut zuivere Cofjuac, welke vanaf ? 3.5O tot./ 8.5O p. esch geleverd wordt Generale Agenten voor Nederland en Koloniën: A** * B5?L1MJLÜ, A M S 'ff K IS I» A tl. houd dat ding 'naar hij u; u komt te laat met uw vertooningt-n ea uw mooie woorden. Op m f n wo ird, gisteren nog zou it u mij alles hebben kunnen doen gelooven, wat u maar wou. Zs hadden me ver/.oigd, ze hadden me b"ter genaakt-, ze hadden me vertroeteld als een klein kind. mij, een gem pens-n keiel. rnij. een anarchist. Vis ik mijn leven lang zoi. goed behandeld was, dan zou ik waarachtig nooit lust hebben ge voeld alles in de lucht te laten springen.... Eo. nu voe de ik me goed en fatsoenlijk, ik stond om zou te reegen klaar voor alle moge lijke deugden: ik had een geheel nieuw hart, een geheel b'ankt- zie'. Dat kleine nonnetje van j u'Ik' was waarachtig begonnen, rae te bekeeren, zij liet mij godsdienstige boeken lezen. Toen luidt jiiilie moetou komen niet je. bordpapieren Lieven lieer. Toen zou ik alles ge.-likt hebbon, wat jullie me vertelde. Maar nu neen, dai.kje. z-o onnooz-1 ben ik n iel." Al pra'ende liet Chamard zich zonder ver zet door de beul'kmchts behandelen en leiden. Toen de k eine stoet bij den ingang van de gevangenis was gekomen, weid de deur wijd geopend. Een. onstuimig geschreeuw s'eeg op: het groote plein, wemelend van de menschen, lag zwart in liet dotle grauw van den vroegen morgen. In het mi Iden verrezen de ) alen van het schavot, scherp afgeteekead tegen dfn valea heine', aan de bovenzijde verbonden door het schuine s'.aal van de val bijl. Zonder te beven trad Chainard naar voren, steeds doorsprekende : Als je op 't punt bent van dood te gaan, dan lieg je niet. Waarvoor zou dat dienen? Nu dan, 't is waar, dat ik een mis ladiger ben geweest, zooals jullie zegt, een boosMzerZiifle! Verlangt s.v.p. stalen van onze nouveautés in zwart, wit of gekleu'd van 60 cents tot 9 gulden per Meter. Specialiteit: 'Zj;destoffen voor Gezelschaps-, Eruids-, Bal- en Wandeltoiletten en voor Blouses Voering enz Wij verkuopen slechts gegarandeerd . soliede zijdestoflen direct arm par ticulieren, franco vracht ei. rech ten aan huis. SCHWEIZ R & Co., Luzern K25 (Zw.tserland*. Zijdestoffen-Export Kon. Hofl Nomaal-Onderideedin van Prof.DrG. Eenige Fabrikanten rW.BengerSöhne Shittgarfr Hoofüdepöt te AAiiSTERÜAM : Kalver 4r. 157 K. 7. DEUbCHLE-BOCEB. HILLIGLNLLI Bewerking van Dr. C. D. SAX. Prijs in prachthaiul ? 3.9O. HEDERLAHD5CHE INDUSTRIE TER VERVAARDIGIMQ VAN FHBRIHAHTEN VALT OB IONEN. Geili. prijscouranten, mici-ii n m lijst onzer contractanten «orden aa:n d jor ons franco o-> aanvrage toege-.ouden. c h*'«V \ ci dr i a w a t e r V i ci dr i £ w at e r OBERLAHNSTEIN BOUWT le NUNSP£ET VELUWE. Inlicht, b d. Vereeniging Kantoren voor Vaste Goederen in Nederland te Nunspeet. doener. Maar ik zweer jullie, en j iiüe kunt me gelooven. dat ik een goede, onscba lelijke kerel was g^wordon. Geduren ie mjn dekte had ik rnijo heele vorige levt-n vergeten : ik was voor de tweede :nail geboren wat op het zelfde neeikouit, alsof ik gestorven was. De witte lakens, de versterkende wij u. het kleine noiiBeije, de lekkere biefslnk j"s, en vooral, t merken, dat ik vrr'.ortrl werd. dat had mij heelemaal veranderd. Ik herkende mij/.-If niet meer; ik was een a^d^r mensch in dezelfde gedaante geworden. IHnk jullie soms dal het uit plei'.ier is, dat wij jullie halen, dat wij je be-telen en vermoorden? Wef t ju lie. dan niet dat dat al e-u k'imt, doordat we teveel hong-r iu ons lichaam, en te vt!el ellende in ons hart hebben? Jullie gevai.g 'irs-en, jullie dwangarVie'.d ju'lie guillotine. die ,-.ijn er alleen maar, o./jdat ju lie baris; zijl! Gerech tigheid ! O jawel, toe maar. Als ju lie goed waart, a s jul ie rechtvaardig waart, dinzo'i jullie or;s jnnt dood maken, ju lip zoudt ona genegen ! >"u, ik w.ts genezen, i'u" verzeker ik j all e. .,n daarooj, vandaag, op dit oogenbüs, beu ik niet meer misdad.g. maa> jullie zijn hè1,! //: hen geen beest rn^er. jullie zijH beesten ! Ik ben geen mo rdt-naar, maar jullie! Moor lenaars en lafaards. en 't is maar heel goed lat ju lie me uil d-:n weg ruimt, nu je mij eenmaal beet heb', want nu ik jullie heb leeren kennen, zou ik jul ie dooih-n, ik zou jullie allemaal vermoorden . . . ." Chamard was de trappen van het schavot opgestegen, mj werd haastig vastgebonden op de pl.ink, die dadelijk ornwipte. En met het hoofd reeds in het luik kon hij nog uitroepen : Jullie vermoordt een eerlijk man!'T En hij had gelijk.