No. 1592 D E 'A M S T E R D A M M E U W E E K B T, AD VOOR N E D E R L A N D. 3 SociaU Een DDi Modellfn voor col"ctieve Arl>e'd<-'overefnkomsten. Uitgegeven door de Vereenis'ing van voorzitters en secretarissen der Kamers van Arbeid. Het staat wel buiten twijfel, dat ree Is in do naaste toekomst, in dezelfde iiute als de kracht der vakbc weging toeneemt, ojk de collectieve arbeids overeenkomsten meer en meer in de verschillende beilij ven zullen ingang vinden. Dat is, «eer terecht, ook voorzien bij de behandeling der Wet op het Arheids-contract, thans in het Burgerlijk Wetho<-k ogenomen; vandaar dat in. genoom Ie we r. o>k uit Irukkelijk eeniire bcjialingiüi zijn o;>nenomfii, die het mogelijk maken, dat zulke collec tieve arbeids-overcenkoinsten door Ie wet w.irden gesanctioneerd. Doch de NVet op het ArheiJs-cimhajt is, juist omdat het i< geworden een onderdeel van het Burgerlijk Wetboek en aan den stijl daarvan g* builden is, niet zoo heel ge makkelijk tot in hare finesses voor gewone verklielen te begrijpen, en in hare talrijke verwijzingen te volden'. En wanneer het bestuur eener vakvereen'ging, z^lfs al zou het bestaan uit o\eri«ens goed uiitvvikkelde ?weikhidep, straks geroepen zou worden een concept-arbeids overeenkomst te ont werpen, waarin met de bepalingen van de^o wet in alJe opzichten rekening was ge houden, zou hèzich in .erdaad voor een moeilijkheid geplaatst zien. Toch kan ui. h de wenschelijkheid, zulk ecu eoiitract bij de hand te hebben, soms plotseling, liijf. tijdens ean actie of staking, voordoen. Daarvoor nu, zoowel ten behoeve vai patroons als van vakvereenigiujien, heei't de Vcreeniging van Voorzitiers en Secre tarissen der Kamers van Ai beul a in het Centraal liureau voor Sociale Adviezen op gedragen, een stel contracten same;) te i-tellen, die voor verschillende vormen van het collectief arbeids-coatract te gebruiken zijn, en deze concepten thans voor een geringen prijs verkrijgbair gestel t. Vour beile partijen is hierbij l.e~ groote belang in 't oog gehouden, dat in de^e concepten uitdrukkelijk rekening is gehouden met de bepalingen der Wet, zoudat men, deze conce, ten volgende, niet bevreeid be hoeft te zijn, dat het Contract eventueel ong'ddig zou worden verklaard. Men vindt onder de modellen: cón con cept voor 'u contract tusseheu ca patroon en een vakvereenitjing; ii contract tus, echen een vakvereeuiging en een patro nsvereeniging, of van beiden meer dan ón, en dan nog n, waarin bepalingen zijn , opgenomen voor het opleggen van boeten. Aau elk der modellen is een toelichting - toegevoegd. Ik herhaal: hiermee is een nuttig werk verricht er het was bij hel Centraal Bureau in goede handen. \Venschelijk H het nu maar. dat er ook gebruik van getuaakt wordt. .Reeds «enige patro MIS- vereenigngen, ? (smedenpa'troons en bikkerspatroon-) heb ben ontwerpen voor ai beiiis reglementen en persoonlijke contracten voor hun werk lieden ioeu ontwerpen, geheel bu ten overleg niet de vakvereeniging on. Dat reeds dade lijk bij de poging om deze, door n partij vastgestelde contracten door ie werk l elen te dü'..'u ouderteekenen, (de voorwaar Je om ze vau kraeht te doen zijn), e 'iiilicten zullen ontstaan, ligt voorde hand. Zóó gemakkelijk zal het niet gaan, en veel beter ware het, om dan al dadelijk in overleg te treden. Daartoe .bidden deze concepten een goeden grondslag. Stellig zal men op onderdeelen noa; wel kunnen afwijken. Het zalb.v. zefr waarschijnlijk zij", dat men, voor beslech ting van geschillen, ouder vigeur van het collectief ei ntraet ontstaan, niet aanwij.t de Kamer van Ai beid, gelijk in het concept is ondei steld, maar een scheid -gerecht uit beide partijen, gelijk in Duitschland regel is. Doi-h behalve de onderdeden, zullen deze modellen ongetwijfeld vau uitstekende waarde blijken. S. (I flff' zanten.) Er was voorgesteldeen werkloozen-telling te houden. Die telling, als ze weikulyk goed kon gebeuren, zou zeker haar nut hebben gehad. Miar na de opgedane erva ringen omtrent de moeilijkheden er aan verbonden, moeilijkheden om preciese en betrouwbare gegevens te verkrijgen, die te schatten en te ana'yseeren, stond de kans dat de ?25,000, welke zulk een telling «eker vergen zon, goed besteed zou blijken, hoogst gering. En het is duidelijk dat men dit bedrag dan ook niet zou mogen voteeren, tenzij aangewezen kon worden, dit er g ;ede kans van slagen was. Dit nu isdoorden verdediger van het voorMel, den heer Pothuis, zelfs nauwelijks be proef l, laat staan aangetoond. Verwerping van het voorstel moest dus volgen. Beginselkwestie ]nüer niet in. Wal het deed kantelen was de zeer onvoldoende verdediging. =i= * * Keginselk wosüe lag wél in het voorstel of»i e< n bijdrage te verstrtkkfn uit de 3ineeiitekas van /' 25 000. De verdedigers stonden hier principieel zeer st« rk. Er ?ijn allerlei argumenten aan te veeren om te bewijzen dat de gevolgen van een zoo sterken overval van werkeloos heid, als we nu beleven, zeker nie't minder dan die van een o ers'roominy, mede uit do openbare kas verdienen gelenigd te worden. Maar nu schijnen er in onze stad nog «eer \ elen * te , zijn, die zulk een steun uit OP libire fondsen iets vroeselijks vinden. En dubbel al -:e wordt voorgesteld door socialisten: Geeft de Cremtente, dan geven wij niet'', z"gge,n ze, . , Dat is kleihgè'slïii-. ' Miar aU er nu gevaar is om tegenover de /' 25,0(10, welke de sociaal-democraten voorstelden uit de stadskas te geven, anders tjf(ti>te bijdragen voor de werkel jozen te zullen moeten missen, dan doet men, als lichter menst h, wieh 't te doen h om hul\) voor dezen, er eenvoudig het zwijgen toe, en /orgt dat de werkeloozen er niet bij verliezen. Priiiüipiemreiterei aan beide kanten''. Omdat hulp bij werkeloosheid ook op de Gemeente als pi i ht ligt, is 't nog geen plieht o;> dien pliclit aan te dringen, warneer minder hu'p ten slotte het gevolg daivvan Z"U zijn. En aN Hat vuil- de gnleJen nederlaag van ei^eii s'nk paard rijden j zoekt te verkiOj>;>eri door dragend te spreken van «roote verontwa-irdiviiLg in breede lagon d^-s volks, dan beu ik zoo vrij te denkoii: On Ier do stokpinrtlberij Iers misschien; oi.der de nuchtcr-verstan ligen toah z-iker wel niet." He .hen is- nu eenmaal liobbun, en krijgen de kun-t'. En do wijzo vao n tkoeiing is ditnual gelukkig zoo geregeld, dat er van h t \ ern» lerend aannemen van aal moezen voor de werkloozen geen sprake is. L. SIMONS. MDM in ie Hoofistail. B a c h' s H o h e M e 3 t e. \Velke pen is in sttut de sup ie schoonhe d ui de frsiü.e kracht te besctirijven van bovengenoemd kuustwe:k l Men \Tu-.H zich klem, men wordt deemoe (iig a s men oud -r d ui indruk gekomen ij, vun een uitvoe ing van Bach s ruil en men kan liet and 'is dan met eerbied denken aan d"n een/vudig^u Taomiicantor di > zoo veel s jhoons schiep Mi-schien iiioueii wij de Hohe M-;s-e wel beschouwen als dj uiach.igste uiting vaa B.icu's genie. Machtig toch Z'JE de koren in luin grandiosen bou.v met hunne fu.'ii-theiua'-i als uit erts gegoten ; miclrig is die zee vin klanken, die, verbijsterend we kt op deu loehooider. Zeker, injn moet bij Bioli niet J-nkea aan de rnis van den katholieken, eered.etist E^n mis van Palestriiia i- het nog niet o .'ertr INn ideaal vau katholieke ke kmii'.ie^. K.'eii'uin mag men denken aand^ missen van H,.v In, Mo«a't en lleethoJen di ; wel is waar in con-;erts'ijl /.ijn gecomponeerd, miar wa»rb|j toch, ie Ier dr vjf ile.^'en a's een onafge irukeu geheel is behande d en a'dm een zekere verwantschap aansvijs'. met de Pa'e-tiijn-ehe mis. Bach heeft den n,iitekst meer als oratorium bewerkt en rfan /ijn kuren uiet'aiia^s, n of twte-tenmig, afgewisseld. Ten ebt zegt Kretzschmar (jan! ur/.c Trxtgrnppen, oft blouse XdOen-üUe bii^d hier zu elistiin ligen und aV>iescalo*S!-nen Tonbildem entwickelt la keiiiein aud-rn Weike hat Bach wieder PO sic'i s Ibst zur I/i«t, allc-r praktischen Riicksichten ledig, fi'ir de K rche t">uiponii i". A.n -anieliji was Bich slechts vo irneiuens het Kyrie en Gloria te c imponeeren. In dien vorm werd d i z.u. jl/««i bftv'x in de pr >tesian'=c'ie litnraui vroeger e,:i ook nf>a wel t-genwoordig in Siksen, udie ,'oeni. Dö/.e bei Ie dee,li n zjn op=red'aj:en aar d'H keurvorst Frir-d? ich Augu t Spilt i d.-elt meile in we ke bfcw<_.oid,i;gen de oj.dii.cjl vervat w s; Kw Könia'. II iheit herreiche in tiefster D< rol'».u geg MI vvürüge. gerirge Aibrir vftu derjunig n \VU-t-nsc :afi welche ich in <!er Muf rj'ie er!an_'t, rn t yanz un'ert l ii'.igster Bitte, Sie. wollen d:e-elbe nicht n ach der s uileehtt-n Citiiijivtii'.'n, fondern r.anh I>. ro \Velt b n'ïimr.i-n (;( m »<~mit iüdigs-len Au.en a se leu uid m;r ein 1'iii'l'Ca.t voii Dero lLnf-ra;>rUf ei' f>f\rfi,\ Het scririweii eiodi^t met de ver/.ekering dit Banh voornemens is .. Seine gari'.e K r-it'te zu Pero Dienste zu widmen ', d ID ond -rteekent hij in ur.auf hö. lio!;er Tiene v rhar ren i, l']vv K;") :i i j l. II iheit u itertha lig-t-jjehor-anster Knecht (! 1) Johana isebas'iau Bach. Ku zo~> sch-eef die groofe min, wiens naa'n en werken in alle tijden zullen blijven voortleven.latig nadat de ,,he'ühmte ('len.eui" van V ielri;h Au'int aan de vergetelheid ten prooi Kegelen ?al zijn. D'e oplracht ?o::d plaa's in 1TH3. Vijf jaren ater waren ook ie andere deeleüder mis gereed Het is dni lelijk dat noch het Kyrie en G'orU, coch o.ik de andere deeien hij den katholieken eeredi-mt (het hof te Ore-den was katholiek) /ijn gebruikt. \Vèl echter lieefc Bach e; kele deden a part oij den prote etant jch-l t urgi-clien dienst in de T.ioma-i en N colaikerken, do jn uitvoeren. Op grond diarvan /,ou dan ook een uitvoering vaneen gedeelte der mis niet strijdig zijn met dn ee hied aan het kunstwerk verschuldigd. Overigens heeft Bach verschalend-i deeien zijner mis, met meer of minder wijzig'nsr. ontleend aan vroeger ge,co-uponeerd cantater. Hjitta wijst op zei derL'e'ijke U iarbeitunaeu": n 1. G'aiiaj, (i<ii tollis, Credo, Crni:i;lxu», Usanr a en Aaijns Dei. la geene deele valt dit echter zóó jeer op, dat de eenheid vaa fctijl Jiardoor iu gevaar wordt gebracht. Iu tegen-trilling met de. Pa =<ionen en ('antat n V'or verschillende / mdaaen, waar e'n ruim gebruik gemaakt is "an het koraal, heeft Bach in zijn mis hkrwn afi»>/,iep.''lat /ou trou wens niet, passen bij de teksl A'oo-ien. di^ i.ositief betiektins hebben op den katho lieken eeredienst. ()j een paar p)aarwvi he< ft Bach zelf< melodi"ën u't het (ri-egor;aati!-cui over J^nom-n ; zoo o.a bij den aanhef van het Credo en later nog e> n :, bijna onopgemerkt bij de, woorden cjnlueor imam ta;i:i.-ma" in ba*, alt en tenor. Indien men ijii ;ou miPn'ii. dat Bach düardoor ten spec,üik kathol;e;e kh-ur aan /.ijn muziek heeft gegeven, dan verg;-t nieu zie i. Bach's mu'Jek ma; men b"sch ,uwen als tiet type van protestautj-che ke'kmuz ek, gelijk men in de ^'a'e-trijr.sche kunst den j'iisten aarj eener katholieke, mnnt-k vin.lt. Het zit hi m niet in het uebrnik vat e>-n koraal of van een gregoriaansche melodie maar veeleer w Ik g-brui k daarvan door den componist geTiaak' wordt! De kunst van Palestrina is geheel en al ontstaan uit de zangstem, die van Bach schijnt uit de instrumentale muaiek voortgesproten te zijn. Ziet men de koorbewerkingcn aan van Bach, dan wordt men her nnerd aan zijn gtritmeerde orgelpas=pg'S pn aan z'jn instru-nentale orchei - 'Ze. Natiiur'ij't krijgen ze echter door den klank vau iiei ko>r een irnponeeremi-! kracht, een Wiicht"', die ze noiit zou len ge'iat bebheu bij teu louter instrunieuta'e vourdn ctit. Bj PJe-ciiiia wonll rnen aanstond ?< ge vaar dat zijn muziek ouiiiogeiijk anders daar door koor-temmen kan worden uitgevoerd. Ken mis van Palestrina op het orgel gespeel 1. zou absoluut mets doe". . it wat aangaat het uiterlijke in de twee kuns'^enre-1. (i.ian wij nu na hè' innerlijke van beider kun--1, l.in mi len «ij dat zoo.vel Palestrina ais B ich door en door geloovige en godvi n:.- itiae mam.en Warm. I'a', de eerste ech'er /(V> doordrongen was van d» uiting n der J-'ii'ho ieke kt-ike!ij.ke ku;,vf, /.o,/ais 'iie >ii:h in ver chillen Ie takken openbaart, dat men in "/ijn weik"n d n ade u ee,it:r Koom-che kuu-i voelt le,ven. I Ut Bach ech'er zóó vt r ee.n'.<dvig l is ru^t ,de j"n^ re proïe-tantsiVrie ltur.de, waarin het on;ei z-o'/n groute rol Pfee.-t, (lat hij 'Hen g'ei-1 '>o« o>erbrei;gt in z.n nni'.i'-k, al is die O'ik op Kio:Uïc!ie tek-t woord 'n <;e ?oinponen-J. Keu jaar of tun na Ie weleropstamiinz van ds Maiiliün,,a^s;e, oi;:s leeks i H-K), werl.-ii enkele frag'iien en der H mol-mis door Mendels-ohn, en na !iem door Hau,!'mann. weder tot een iierie»i;ig opgewekt. Weder een tiental ja'en later kwau men er toe te L"ipziiühet wnk in "ijn gehee uitte voeren. Bij ons te lande voi,de;i u tvoer'u^fn plaa's te Amsterdam (Ifmtuen). Leiden (Ie La''ire) en Rotterdam (V'erhf-y}. O.i laii k s haar leellij l van 17o j ir en wordt il e H-niol-mis we,licht al- het moeidjkste »?« rl» u't de L'ehfele t oor-l,tteia' uur be-cuou wd. /^uiK.s vind:, zijn oor/.aak in het feit dat on e koren zich veel te w inig me Bach b< zit; houden Ken op fe/,Htte tijden herbaalde u,U"iering van de J jhannis- t,f Mat' ? a i^j assie i.i niet voldoende om ei n koc-r te scholen tot. het uitvoeren d T H in il-mi-'. Daartoe "?eh-iori men op regelM atigo tijden een greep te doen Uit den kostbaren schat vau heeiljke cantaten die bij n i allen -nog op een uitvoering wachten. Hei f' een ko >r zich op die wij/ie den g. liuu reen! n fiij! van Bach (i^en gemuikt, dan zullen de mueilijkl.etleij gaandeweg ook vermind-ren. K-otzsc'imar zegt dat B.icn's mi-i voor den toehoi Her een zekere Ft ?> t igkeii i m liij-en" verei-e it; is die aan we ig. Jan is de moeilijk heid in .et volgen niet /.oo a-oo' als mi e^tal wel beweerd word'. Ook de uit .Arende moeten over een zekere ,.lf'_-tti;jkei '' iKgciiik^en ; nl. in het o -er-den en oatled, n ,'au de meestal diii'oLi eb daarheen oopende noten gioep» 11. 11.Lt was een schoone gedachte \ an onze. Toonkrn-t /angvereenig'ng, om Bac^'e mis tot uit/oering te kin .en voor haar eerste concert. [~>OÉ:I het fei', da', het k'ijr hj de L'eii iii'eerd '- gedeelten plotseling ^elecim e/'d leek de 'enoren waren zeif-», na hun Iliuk ae.'.ongen fug?.-thema op ,,''nm sai cto gpiritn" een oogenblik gehuil "tiho >rbaar d -et mij toch de vraag stelen of h-t iret hèer zou geweest zijn, ii.dien men langer tijd aan de voorbereiding had be-t-ed. óf slechts e^nige deeien iU r m;s hal dowi u tvo -ren, O'n dan, bij vo'gei.da uit oer!n;_eu, het werk langzamerhand te comp!euerei>. l ii;i-waar des ,pr«net g'sp i'stwarer, chtjen mij de toon wel wat _'ef'> eee-d 'e w >r er, te;tg('vo'i;e : an ij /er i ie po,riii ? -.; '.in enkele M p 1,1 anen om voor ander» r, «l e pio^e'iugnoi a -tief wer len, in de bres te sprin. ? n. O.'k waj, ti nSie 'o'tre van (ie inspani.it'.r, de het werk d TI kuorleden nosr kostte, de zui verheid niet steels ooven be ienkin^. Het best hebben (ie al en en bissen eu vooral laa's'genoeiiiden /.i :h s;eho'.:,len. Hij Bicii muet ie op alitna v.in den dirigent aan het gehef-1 liaar cachet ver '(?enen. Tempovoorsc' r fte.i bestaan er rret of biji.a niet; ev nm.n ops-ive van dynanr-che te hak eringfn. Dat (r nu nof ^ oote i-chooiil,eden niet cnthn d dijn gewordt n voor den toehoor Ier mag ik lie; verz.vi.isien. Bij het .(J n tollis', het ..K iücarna'Ua" en het, ..Crue lix'i^" had, door een fraai aan irengen V-iii pp. een veel grooter el!', et kunnen verkiegeu worden en dan zonden de feestelijk estem 'e gedeelten daarmede o 'k een groo tere teg< nste linar gevormd htdjVn. \ ettegenstaamle deze opme'kinger, wil ik toch ga'vne constateeren, dat er ook aoed geslaafde momenten op te merken wart n. Het Sa ctns b. v. klonk pracht'j'. De kon n zijn in de H nio',-mU veel be langrijker dan de solo-i.u mvs. Toch had men zich de medesverking erzt kerd van de beste s'listen, n.l. de dame- Siror ck Kapjiel en de Haan Manifarges en de heeren Kd.x ?ieiiim en Me.s-chaert. In het eerste duet WP.S de Hojirap.il n'et steeds zuiver, la'er hersteliie zij ,.ich vo k men. Me rouw de Haan en M's-chaert waun nati.u 'ijk pnu-htvol. De in Dni'Schland ze'--r bekende tenor Genius 1J een beschaaf l laruer ; d ai bewees hij in zijn Bened (t'us so.o"; ;ijn stem is center met held r en klaar; hij zingt veelal met zoo'n donker fal-ef, zooa s zijn Duitsche S imcollegen ' meestal plegen te doep. Het orehest was den geheelen a ond reer >cho"n De eerste viool-s, lo in het ..Laudamus te' was niet ren; in het Benedic'us" gaf de heer T.m nner echter veel te g(nie;en door zijn nu1'» Jen toon en zijn pbraseering vol di t'.nc ie. l)j heer Kresse bespeelde ditmaal zóó mooi de hoo.'e B.ich'n;he U-trompet, dat ik bijna zou zegden: thans is de oplos-ing gevo;i.len van iet vraa.'stuk, hoe dietrompetpartij moet vervulil worden. De beide nV'oi d' aniore ( 'e lieeren K j;cr en B'anchar ) gaven, niei alleen hij hunne s iliheg -leid luen, maar ook in de tutti een beerlijken klank e nu het orchest De l.ear C. F. Hendriks bespee de met veel ta'ett het orgel. Vooral in de solo-nummers, als Bach s'echts, behalve de zangstem en het toloiii-tniurnit, de l><iftir> cuiitimi» heeft aange geven, wist hij registers te kiezen, die zich wondermooi met tiet geheel vermengden. De heer Mengelberg heeft met groote flair 'aardigheid /.ijn troepen aangevoerd Wel waren er moei ijke oogenblikken, maar zijn ve!dh(erstalerit l.etft stoornissen, van gro, t« betteVens weten te vomkomer. Het is te hopen dat -moedig een herhaling moge volgfn van Bach's Hohe, Mes.-e. Kon men thans nog matr hier eu daar, zooals vooral bij het Sanctm, ouder dm indruk van een machtigen koorklank komen, dan zal men later :eker de uitvoering als geheel kunnen prijzen. ANI\ AVKRKAMI'. nier Ff ark letterinaile.1) Met genoegen een weemoedig genoe gen voldoe ik aan het verzoek der redactie, het verschijnen aan te kondigen van. d :zen hundei studiën over Fransche letterkunde, die ioh aan-duit bij de twee welbekend j, in IH'.IS ver-dienen buidel». In dit nieuwe dei-lij», ditmaal uit»! uitend gevijd aan cnod-rn« litteratuiKj'-^chiedenis, en be/atten-le p 'u die- over de Sytuholis en. over Belgische d:chterj, o.'er Kjdeubach, Mallamié, Maeterlii.ck, Verhae.ren, over Vrictor [I ugo in Xederland, vii «l men in een kort bestek den gelu>e:ein Van Hamel ter 113. Van Ha ii"l ., a} een voortrt il'elijk geleerde, dit is vuil bevoegde zijde gezegd en moest trczei l word- u. ijiiiil.it meen ik. het groote publi' k in Nederland hem bij zijn leven als /.DO Innig niet gennea; waardeerde; maar hij had anlert- yaven. Het gebeurt niet altijd dat een geleerde zich in de groote njacit.-c'ia^pij £'r>ma'ike'ijk beweegt, dat hij mt lecf\ met /.ij n tijd, een open oog heeft voor wndere Zjken dun zijn vat. Dergelijke gcle«rd.:n xüllen steels uitzonderingen zijn; en znlK een uit -oiidi-ririg was \'an Hamel. Op zijn plaats in een collegekamer, was hij op zij» plaa's in een falen zoowel als op de planken van een toonee'. Consciëntieus in /.ij n wetenschappelijk werk, was hij het ook in de ninpanningen die daarmede niet onmid't-lijk i 11 verhand stonden. Hij stelde groot belang, als in -n weet, in de ?>h<}né<;(j>ie fj'fiéhnfiitals fan zijn viiei.d, den ulilr'' Rousseint ; hij nam zelf proeven op dit geheel nieuw gel>i(! i. Viaar -net even levendige belang? telliux kon hij in een Par'jschen schou A'bui'J df r' petitie bijwonen van een nieuw stnk, met d t) .-ro <tste aandacht luisterend marde pngiiiüen van een acttu' of actrice, die e-n woor1', een kreet tot in het oneindige her haaiden, lotiat de juiste ind natie ge^onieu was. Mr't w-ike nau ff^-eietheid hij werkte aan zijn middele-Mi-wsche tekst litgaven, aan een studie aU die over bet p'ië/iie-a'bum van Loui e de Coügr.y, kan OEiïcrgeti ekende geliügen, die. zn Hang het werk onderhanden waj, met be.voijiiering zag, in briefkaart oy briefkaart d e hij ontving, hoezeer V in H nmel ae echt wa'i a m de verificatie v-an de ge Tingite kleinigheid. En de e'fde coi-iscientie v nilt men iiier teiuj;, ia een ops'el als dat over de Sy ui) il i -t en, samenïesteld met behulp van bo kjef, ee:.i:e jaren na hun verschijnen onvindbaar geword"n, of van tijd-chrif jas van het 'Jii'i-tir-r l/i'i-n, die den dag-zrlf van ile pub'icaiie van hot eerste num uer, reeds zeid/.aarnlieden waren. Dat'.elf.le opstel o. -er Ie Sy uboli-ten, die over Rjdenbach, over UI leterlinck, over Verhaeren, d .en ons nevens deu liloloog die nit;t terugdeinst voor moeilijke kwesties van s-tijl en ver.-kun~*, en den man ran s naak de weet te. oordeelen, djn man van gcmoel zien, lie rnn'leeft rnet een die itersnatuur, haar innerlijk ana'vset-rt, in plaats haar VPE buiten af als vau een vij .n lig rtan Ipunt te beschouwpn. Ik vraiJ m j /.''''h af of Van Hamel in die richting niet te vur "ing; of hij, die Parij zenaar was en al- zoodanig uu liotinne furl. n'vr". nirt' in er !iclit had kunnen do. -n val'en OM lie' eie:nent 'au mystificatie, ni dern -r )>?' ?," -:d, '.'iu \-umtler\», dat, nevens nn:n:-k"nhr'...r >.!en'. te vinden is in hei werk vaa 1 1 «i Jules L-.fnrgue, van een Mali;ir:i:e, e\'en ;ils in dit vau den ve ren \ ooruiiiïi-r der sy ui '-'oiisn-ehe sc!-.ool, BAU lelairp. l Ut d. /.el'de. \':m [Ininel, die gemoed hai. ook oiidt-ii.'e-id k n /.ijn, bewijst, in het stuk "«io'or llu^f) in Nederland', de kritiek van s uu n i ie m's'iii'e vertalinaen van gcdich'en van Iluyo S>c: t nf middelmatig vertaalwerk bind r Ie van 1 1 a nul blijkbaar fy-ie<; b-t kwetste in hem den man -an smaak, zoowel als d. 'ii ii'o'odg, ili^ er op stond dat een lij ne <if kraciitige uitdrnkkirg vau het orig.nee' ook lijn en k'p.ch ig zuu wordt n weergegeven in de vertolking. Keni.'e d:ep ievoe'(ie woo-iïcn van \'an Hauul's tronken vripini, mr. \"an Hall, gaan Kan cien linrid.-l fo r.if, die versierd is me;, een sprtk'iid gelijkend pr>rt'et van den over ledene. G. CCSKKX liui.T. ) A. G. van Hamel. Het letterkundig leven van I-'/ankrijk. Studiën en schetsen. rrde acrie. Anis!erdam) Van Kampen en X'jon. JIIMIIIIMIIIHIMIIIIIIH llttl MIIHHIM1HW; 't Hoof. miaüc scüoor, (X,-e het <_iro n j \VeekbJad van 15 Dec.'07) De heer Van Breemen noodigt de H v. S uit, om tegen de antieke voorstelling'' van den heer 'l ydeman ('t Hoofd maakt de school"] op te komen Maar hij heeft riiet al te veel vertrouwen, dat ze aan zijne ui'noodigins; zullen voldoen, daar zij zoodoende alacht eigen glazen (ioii'len) ingooien." M. a. w. hij erwacht, dat de H. v. S. het voo-beeld zullfn volgen van hen onder de onderwij'.ers, de uil een oogpunt van tactiek enkele waarheden liever niet gezegd hebben, L f va'sche voorstellingen laten bestaan of wekken. Zoo was in de Ilo<le wel eens te lezen, hoe de ei n den ander verweet, aan tegenstanders mate'iaal te verschatl'-n. Ook herinner ik mij, hoe een onderw^zer, w.en ik zeitl-1, dat er.kele ya':en soms verbazend eenzij iig en val-ch belicht werden, mij ant woordde, dat men eornaiige dingen volgens e( n goeden propagandist maar net zoo lang herbalt n moest ( ok al mochten ze niet h-elemail waar zijn), dat ittlure» n ze geloofde. Eu nu de zaak zelf. Ja, het is ver van ple'.ierig, om na jartn van onverllauwde piopaganda voor de B m Isidei en, nog buitenwoon KC' erpziniiig-i eu ONAFIIAXKELIJKE men^cheii te hooreri zeggtn: 't Hoofd maakt de scnoul". Maar gelooft de heer V. B. nu weikelijk, dit de heer Tyieman met die uitdiukking bedoelt, dat aan eece school eigenlijk allten het Hoofd van beteekenis is ? Meent bij, dat iemand met den scherpen blik van den heer Tydemaa *) niet weet, dat er een groot aantal onderwijzers zijn evea dit of even dat als of nog zus of nog zoo dan hun Hoofd? f'at hij dit niet zou weten, terwijl hij onder zijne medeleden een voorma!ig°n ondermeester," een knechtje'' (ge bruikt alsscnimj) j>ropagandanaam in df B de etc.) telt, van wiens taleiüen hij zich zoo vaak kon ovi-rtuiaeii ? Ik «eloof, dat de heer T. alleen ' e loeide, dat hij liet aunt van Ho fd eener -chool zeer gewiciiti'g acht, dat hij meer dan cen-g heeft kunnen opoierken. dat eene "d,ooi heter of slechter werd met een n'euw hoofd, d ,t rneu vaak zojvvel aan den binnen ala ain den hniter.karjt van de school l an zien, of het Hoofl geschikt ig of niet in'. Ka mogelijk heeft nij nu, zich herinnernide, hoe smakelijk er SOTJS over H. v. S ^cs.-hre./eu word', overdreven in den for n in icL'eugestelde richting als de organen van den. B v. .V. O of zijne afleelingen da' «lewotm zijn. Op die manier komt men die oer hij de waarheid: Hoofd en C).der wij eis of O n'! er wijzers en Ho fd maken saaien d -r chool. Van 40 a 50 jaar geled-'n h-rinn-i 'k mij niet veel, omdat ik t r'oen nog n:e'oi >iupe.r was, maar ik neeji de rrijh^id tu-t «at stout vau diu heer V. B. te vinden, wat.m er hij beweert, dat de arb' il van k t hunld to"U in hoofl;a^k bestond in hevelen en zich ve-v( len". Of bedoelt hij in zijn voor1 eeld niet l,et ho ld in het algemeei , maar aliet-u 2 n bovenme 'ster ? D.m geloof ik IK in op zijn woord. Bij mij kan hij dan hij yei( genhe d Arel een lij-tje krijgen van ? nderwtj'.(-'-, Daar over pikante zinnetjes zijn te sclitijven. 's U. (i. S. Eene onware b sc'.ülfl mi Mijnheer de R 'l i<:tev, In. uvv Werkblad, en in het >"'?/)? o'liV7, lieschuld'g.ie de heer Prick me van .dukaat. Be ijzen Iiiervnor ljgle dij niet o\>-r. Nu be/'at elke b-schuldi^uig t u'.-e, onaf scheidelijke element i u: een;i' is»nii (j /.'<-: c: be t, beheerscht door de karakter hoe h i.u'ie len van den beschu diger, en een 2 /(? 'ij/c element. Wat het Jaattte aangaat, verwijs ik uwe deskuidi,e le/.ers naar het iS'c/cii'i/> tul vaa l'ii Noif. IJ., waarin ik verklaanla en met bewijzen toelichtte en aantoonde: "iets te hebhen overgenomen uit het werkje van dm heer Prick : u. O'ndit vu ks onnood;g wa-; li. ouui t dit vaak heel un^ewenscht zótt zijn ge A'eest ; c. om lat dit in zfer vele getallen onmo gelijk zou zijn gebleken. Ter tj'peei iiz viii tiet eerste clement, boven vermjld, verwijs ik uwe minder diskundige lezers uaar de volgende passage, dse, naar me werd medegeleeld, voorkomt ;n bet Oiiitrunji. De heer Prick se'lijft daarn woordeiijk : Wel is er nog Leel wat op 'zijn verbeterde, lex:cogrhii-che proeven at' te dippen en hee! wat aan te vullen en te emei.deerm, maar dit is Z"ker, dat als de uiemse beweiker er nog eenij:e jaren aan ge eu'i r l l;ci Ir, wij einiie'ijk iu wat. rn reeds z/n, \V M. d nooek gesordei] is, Af/. Woor lenboek '.ull>n -umi'n hegrce'e ', waarnnar de Neder'. Nnijrh/.ologie al bijna eene halve teuvv lie, fi u t ge «en..' De iflijktijdigt' publicatie van t vt e zoo geheel ver.-c dl eiide beoor leelingt-n. de grillige en coiupltxe vorn,en w.na in de wiiaideering van mijn pe.rs >ou en mijne capai i «ren zich uit hij den heer Prick. «eik-n K,t schade van mijne reputatie, my-t lioeercud en u,aken rechtvaardiging in net vakl;,deL bijna i ijn:o.-elijt£. Met de meeste hoog'.cht'nir. rr ijnheer ie RöJacteur, Uwe dien-t*', dien. \i VA S' IIKR 'V AL. Leeuwarden. 5 Dec. TJU7. *) Oud schoolopziener, naar ik meen. 40 P e r t? per rug*. Kooptgeen Zijde! zonder eer6i malen onzer gegaran leert! soliede prachtig mooie nou jeau'és iu zwart.witen gek', gevraagd te hebben. Specialiteit: Zijdes' offen voor Bruids-, Bal-, Gezelschaps- en Wandeltoiletten en voor B.ouses, Voering enz van 60 cen:s lot U gulden i er Meter. Wij verkoopen direct aan par ticulieren en zenden de geuozen zijdenstcll'en franco vracht en rechten aan huis. SCHWElZtR & Co., Luzern H26. (Zw.tserland). Zijdestoffan-Export. Kon. Hofl Piano-, Orgel- on Muziekliandel ARNHEM KONINGSPLEIN. VLEUGELS en PIANO'S in Koop en in Huur. REPAREERT N STKMMEX RTILKN. HILLI6ENLU Bewerking van Dr. C. I>. SAX. Prijs in prachtbanil ? 3.9O. j BOUWT ,e NUNSPEET 0,d. VELUWE. Inlicht, b/d. Vereeniging Kantoren voor Vaste Goederen in Nederland te Nunspeet.