Historisch Archief 1877-1940
No. 1594
DE A M S T E R D A M M ER W K K K B L A D VOOR N E D E R L A N D.
HberaHstieche artisticiteit der Antwerpscn-j
fchildajs, welke metr dan schijnbaar, door de
brutale kracht van den academie professor
Verlat beïnvloed was. Piet was onbeholpener
dan Da'id en waar h\j dan ook eens viy en
brted en artietiek traobt te scbilderen, met
elout aanpleisferen van verf, blijft hij dik wrjls
hopeloos steken in logge factuur en zwaar.
d.'abbige kleur. Maar, in nunig ander weik,
als d? Schuur, </e Uttrengracht bet
conseientieaae p^Jtret Tan zijn broer, b'ijkt hij f en
kunstenaar met veel inrrg-.r observatie, een
schilder van minder pretentieus maar veel
gevoeliger uitingsvermogea dan David. En om
geljjfee Redenen van meer geestelijken in
bond, ia'me zijn !*chaa'epete s ook superieur
aan een ; der kostelijkste schilderij (j ei van
Da»id: *$ h<t alelitr.
Het andere deel der tentoonstelling bes;aat
uit graStch werk van Veldheer en eenige
schilderijen van de Zvvart. Het werk van
eerstgenoemde het/D alle eigenschappen die
het respectabel doen zyn; het is in uitvoering
?\an een stipte ordelijkheid; zijn etsen zijn
van een zeldzame vlekkeloosneid, zoo correct
doo gevoerd a's een gravure met het burijn.
Vaart! \g bei d en gewetensvol/leid
enrfohlzinrjighej l In s'reven, 'c zijn achtbare deugden,
iiiaar zoo er niet den levensadem van de
ontrofciing ingeblazen wordt. g°eft het
volkomeuele tfcbtische kunnen nog slechts het
rnecbunifik van een kunstwerk. Het ta'ent
van Wdheer, ook als h jtitsnee-graveur is
nog niet tut bloei kunoen raken. Enkele
kleuretfen, hier aanwezig, wijzen op een staag
zoekép bjj de^en graphitchen kunstenaar.
Behalve de sehi'dergen van dn Z*art, is
er nog een nieaw schilderij van den j >ngen
Mauïp, dat een guna'agtjn dunk geef. van
ontwikkeling.
W. STICEXIIOI-T.
MiiiimimitimiMimiiiliHiiiifimmiiiiHtnirnmiiMMiimiiHiiiiiiimiMi
DU sciiool di r toekoisf "&M Laar io tien
door J. J. KLiE^sthA1- C. A. J.'v. Dishoeck,
r>S '' ' S ! ''i ."
Bussu n. ,
Ofrchoon ereenrge t <l verloopenis t SScben'
liet schrijven van de/.e beschouwing eii het
vertöhynen -van K'l*efstra's boek: tfe-'school'
der toek'nist en W'it hnttr in dtn Weg -staaft'
zal de ecl-jri}v«r zelf toch we! willen ea kunnen
erkennen, dat het formu'eeren van een
jueeuiDg over zyu werk iog recht varj banaan
l.eeft. Het zijn tuch alleen tld een lagsvïiegen
op de boekenmarkt, die slechts besproken
kunnen morden onmiddelliJK na bun geboo-te,
omdat hun leven zich vol'.rektiu zoo begrensde
tijilruimte.
Wat is het doel van het schrijven van
een bo» k over opvoedkunde? Dit kan niet
anders zijjn dan hoof Ien en batten te winnen
voor de ^denkbeelden, die er in ontvouwd
worden. Wie opvcelt, helpt mee aan de
vorming vin menschen. Wie dm zijn op
vatüngsn daarover neerlegt in e^n boek,
richt zich tot acderen om gehooid te worden.
Daarin is de heer Kleefstra niet geheel
geslaagd.
la de eerste plaats gaat bij te veel van
de overweging uit, dat er gten rekening
bof ft gehouden td worden met de denk
beelden van auderer. En wie zelf ervaring
op opvcelkundig gebied achter zich heelt
niet ern-t en overtuiging het werk tracht
te doen, weet, dat niemand meer bescheiden
heid leert en meer eiken dag in de leer
fü\l dan de op/oeder, als hij ten mins e
zich w.l lichten naar htt leven eu niet de
praktijk boven de theorie stelt. Hoe overtuigd
aio opvoeder ook we^en moge, waar het
beginselwa betrtfr, boa hij zich ook wenden
wil naar de tigeu lichtecde idealen, hij
ervaart, dat op'oeden óók rekering houden
is met andtren, juiit omdat het mateiiaal,
waarmee Lij werkt, de Ie ende mensen, ie.
Hg verloochent zijn over uig ng dan niet,
inaar verbreidt tn verdiept haar, omdat hij
MtlllMlllllllllliriilHlllllfllllMlllll iiiiiiiiiiiimiiliimilllliimillimiiiiim
naar voren: Jan (f Piet, denk je wel om de
p<iinp?'' U,i bloote voeten er uit, utn de
pomp gevoeld of er water in het schip is,
en is dit het gevai, dan aan 'c uitpompen;
de schipper zelf zal zich met pompen niet
iulattn, daar is bij veel te lui voor , klaar,
go* d t-n na. h t.
Bous, bonsl Wat is dat? Vlug aan dek,
een andere schipper is naast u komen l ggen,
maakt bij u een touwtje vast, dat doet hij
oja zijn anker te sparen.
Eiudelijk, eindelijk zal de knecht slapen.
Ka een korte rust, tegen het aanbreken
Tan den dag, hoort hij aan boord geklop. De
EI h pp«r blijft echter in zijn ma1 dj-* liggen,
maar heeft bij zich een stuk ijzer, waai mede
hij in zin bed liggende, te^en het houten
beschot klopt, zoodat gij er vóór door wakker
wordt; by dekt zich warm toe, en de
houd'inT.sch gaat aan zijn werk.
Dit zijn vaaituigen welke nieuw of betrek
kelijk nieuw zijn, maar is men verbum d op
een oude karkas, dan is het in het geheel
geen leven l
E k oud vaartuig, indien het afgeladen is
tn tliep lut, maakt geregeld water, zomler
nog bepaald lek'' te zijn; is d^ lekkage van
dien aard dal er te vél water bij tL; pomp
koait, dan doet men het volgende: Hen
gebru.kt een ouden mand gebonden aan een
laeg-u stok, gevuld tuet turfuiolm. Die mo:ni
drijft men langs en onder het schip door, en hij
zuigt d.iii vanzelf naar binnen in de, se leuren
ff gaa'je?, zwelt of zet z:ch daar uit, en het
schip is dicht; nu is de bouw van eensciap
van dien aard, dat er toch nog scheuren «e
Jioeg zijn waardoor het water kan l
innend.-iiigeu, en daar moet op gerekend worden.
<j.ng men rustig des cacbts liggen dan liep
int 11 de kans des morgens op den bodem
?van de vaart te liggen en nooii meer wak
ker te wordeo.
Er blijft dus in dit geval f oor den knecht
nitts an !ers over, omdat hij toch a in armoede
gehoon is, dan djar.oor ten koste van zijn
i ust te waken; hij gaat in p aats dat hij in
ijn kooi" gaat liggen, op den vloer in het
voui onder zijn slaapplaats maken, met dit n
vprrtande. dat bij, met zijn bloo e voeten in
bet onderlu kje hangende, voe'en kan of er
water in het schip komt. Bereikt het te hoog
gewassen water zijn voeten, dan weet hij wat
liena te doen slaat
* *
Er zijn twee soorten van gchi^perg, zij die
hun volk per jaar en zij die het per week
aannemen.
Laat ons'esrst over de jaarschippers spreken.
Zij, die varen of gevaren hebben w«ten,
dat het jaar gerekend wordt van 2 Februari
(Vrouweodag) tot Kerstmis, alzoo 46 weken;
ze telkens toetst aan het leven om hem,
telkens inkeert tot zichzelven oin zich tu t
waarom vytitr daden af te vrager. Opvoeder
en leera^r, wordt hij dan e ken dag steeds
bescheidener leerling, omdat hij de grenzen
van zijn krachten leert kennen, de bepei kt
beid van z! n kunnen, en dankbaar ervaart,
dat er zoo velen zijn, van wie hij leerde,
wier in ictten de zijne verrijkten, wier
meeninneu de zijne wijzigden t f dieper soitel
deden schieten.
En in het boek van den heer KleeMia ia
nergenp het b st f gefurmu'eerd ol
tusschen du regels door te IBM-P, dit in de
opvoedirg. wat toen een ^emeeiis-chaj s- en
een ei > aiingsw ijst eid is, er van an leren te
leeren i-i, dat mui zelf wy'zer wi rdt door
naar ai, ifien te kilteren en door te d.in,en
tut «at /,ij onder woorden brengen.
* oor t - nad de fchrij ver xijti b«;oog zuiverder
gfinaaKi. indien hij in zijn werk geen grievtn
tegen sommige per;onen had oaucnrevt u.
De Ie.er, die vau dt-n hter Kkef tra een
betoog over opvoedkunde verwncht, w ut
daarvtor is hij toch aan den arb( i l getogen,
kooit telkens tot de verzuchting, dut dit of
dat n'ut tioort in een buek, dat de s-rhool
dor totkouifct bes-cbrijvm wil. M jn h et f c er
mets le^ec, dat de schrijver opkomt tegen het
een en a .der, do-/r hem als onrecht ae«oi-ld,
niaar o\ er opvoedkunde z< u de heer Kletlstra
bet hebb.n en bet persoonlijke eleme.it moet
dan wig^ela'en worden.
Eindelijk hooren naam en inhoud van dit
boek niei bij elkaar. Fen opvoedkundig stelsel
otitwikielt de hter Kleefrtra niet; weinig
er»aria^t-:)proed<iliQde, getoetst aan al het
materiaal, da' deze ondt r uj/.er te verwerken
kreeg, ^-eeft hij. Als de hear Kleef;tra de
fc.'iool der toekoiust scliettea wil en wat
haar in den weg staat, dan ma^ n:en toch
veiwactittn, dat deze tchiij >er-[ aedagoog
helder en be*ust omschrijft wat hij onder
deze tchod vtrslaat, waarom wij liat:r rug
niet hebben en nie'. hebben kunnen. Wellicht
ware by dan IOL bet inz c it gekomen, d;it
<r geen school der to.'kuuist i.j, maar e< n
Viühet Ut'deu. Elke maatpchappe'ijke
outwikke.ing het ft haar eigen ?etyj.eD, legt. baar
ideafeu ia baar opvoeding neer. J)e heer
Kleef-tra heelt het slechts over zijn
k<>et(?Chool tn vergelijkt die voorEame.ijk met
iurichtfl gen m Jiet buitenland, welke in
deuze.fd.-n geesl werken. Ma.tr wat de s'Ohool
in een ander maatschappelijk stad.u-m m >s:e
wezen, men verkon ligt waarlivk getn
oiakeltüii), wanneer men zeer be-hrt de jneeniug
uitspreekt, dit de kostt'chool n >oit (/c se hooi
zal wordeu. DO Lej.e in het soort kan Meclus
Eu:rogaat wezen voor ile op?oe'Jing, waarin
luis en f cl ooi samen *ej keu. Die overtuiging,
liad ik, ti ca ik sterk ouder den -n In.k was
van de mooie patdagog:sche proefneming
der D.utsc'ie \> inJ-Krz-ie langs Ileiine en ik
h-b haar on Ier woordi n gebracht in het
Gidjjarlikel, waarin alles verwe.kt «ent \v<it
het reii-jö, dat deze scholen besiudeeide,
te iien en te denken gaf. En deze meer,ing
is sjdert steeds meer bevestigd geworden.
E n kostschool is voor
uitzondirings-grvallen een noodzakelijk ic-t0. Er zuilen altijd
kinderen zijn, die naardere iniicvitii,g moete; ,
h.» ';j door deu diaug der omstandigheden,
het/.ij, dat de ouders zichzelf een ceit li-aut
van onve) uiug-n pevtn in zake opvoeciu i,
hetzij dat rneu kosttchoolopvoediu; als (un
tijdt-lijk ietf voor elk kitd goed acht.
Maar de be^te en de eenige uatuurlijke
opvoeding is die. wa-irin hu.s eu scboul
saaien wei ken. Eiken jongdie wurdt een
ko-:telijk en ko-tbaar iets onthouden, die Of
de dpvofding van het huis, ót d.e vau de
fcs.ooïin st.
Doch i-lf fc'iool der toekomst zal en kan
gelukkig de kobiscliool niet zijn. Zij heeft
altijd liet k'.nd onder abnormale omstandig
heden en kun'itma'ige .'erhoiniinger.
l i. verklaart inis.'caien den pessiiirstitchen
toon der beschouwingen vau tleu heer
R'eef-tra. Hij geeaelt op zijn manier de
H-vt" paedaej.ogie, maar vervalt in 111 het
men weet dat overal iri'Frierlaud en
(froningtn na K-rstmia etn SÜOTL markt getionden
wordt, wi.ar de schippers komen om hun
kntcrit (fdinl) te buren ; de knecht», daar
aanwezig, vormen alzoo ejn viijwiliige tla
venmarkt.
Heeft r.u de echippor zijn man gevor.il n
en l>et loon, voor eei 11 nk be^arei^ per?oi u
'200?300 gulden (vroeger was dit heel wat
minder), is bepaal l, dan komt men op tien
afgesproken tijd aan boord.
in de winterdagen, zoolang er nog ij~i in
het water en de d,-nst nog een iiieu A'tje i#, i
gaat het goed. Als de zeilen echter los «^- l
maakt worden, zijn de eerste woi. rd.-^u v.in i
deu schipper dikwijls: X*/,;)f>, wij sij» uit- |
ge.us', nu gaan wij werkin." » zijn o k i
schippers, die de minder beleefde, wu >r ien l
geiruiken: Ik zia, dat je goed kunt seluan- j
sen, na zuilen wij ideu of je goed kunt l
werker.'"
Eu ddt werken is niet '«?ii'tn';/. Dag en v acht '
bij elkaar gerekend tellen L'4 uren. en nag
di schipper er kans voor, hij uiauk.e, et n \
etmaal nog langer. De f cl.i -per rekent aldus ;
vau nacla varen, moigen lossen, en a!« er
een vrachtje is dienselfden ilig nog iatien
i "n dat van dikwijls voor, vooiixi in Frie-iai.d
niet tarf laden). Dan, als de du; wat lan^ i->,
bij goeden wind, nn-j i'n-r, naar i)e l.'mtuer, i
hu.ten de sluis en n.o;-i met de nacht in
zee, dan is men bij <!:i t, voer Auisteidam. i
Yeider iei tu of jagen [door j aanli-n getn.k
ken worden) naar dep uats '.an bertemiir.r.L'.
En alles zonder dat er rekening woidt ge
bonden met het feit. dat de knecht S"ni-tnee i
da^eu en nachten pal hteft ge.-taai'. Welzoigc
hij, in zee zijnde, er voor, n aai het rner te
zptten en zelf te gaan slapen l !
* * * i
Dat er bij de kltint; vaait ook ding'n ge- j
beuren welke duister zijn eu zullen blijven. |
zoo.'ang de tegenwoortüge toef tanden blijven j
bestaan, is maar al te ztktr. \
Eenige jaien geleden deed zich het j:eval j
voor dat etn si-hipper te Am?teidAm aan k Aam !
met de niededeehng, dat zijn kiitchl in de
Zuiderzee overboord geslagen was^ door de i
fokkeschoot" en daanljor ook verdronken.
Door mij werd toen een stuk ge-chreveri
aan een Ainsterdamsch dagblad met liet ver
zoek om plaatsing, waarin ik twijfel opperde,
of die overboord-vallerij wel zuivere kdlie
was, en ik er op wees dit d.t een mooi
zaakje kon zijn voor ie justitie.
Mij werd toen in de Correspondentie" van
dat blad gemeld, dat de hot f ipeisoon, de
knecht, was overleden en er geen bewijzen
waren tegen den schipper.
Daar viel weinig op te zeggen. Alleen dit,
dat ook ik etns gelukkig maar bijna
andere uiterste. In zijn boek komt bijna geen
volwassene er genadig af, maar van de
jongeieu weet hy evenmin feel ^ofds
te veitellen En ook dat is verkeerd. Wij
hebben in opvoeding voor alles behoefte
aan ztc'ite suenjihtid of strenge zacKtieid,
hoe men het noemen wiJ. -Wie ze f larjg-t
jaren met jocgeien werkte, weet, dat op
voeden vcor alles open oogen vraagt, die
alles zit n en alles weten; bet wei k
betfo hersenen noodig, die weten, dat. het
kwaad en de zonde ora en in ons elk
oogenbli« gereed zijn Lun verwoestenden in.loed
te doen gelden; maar latui wij ook met
harten aroeiden, d.e voelen, dat er in Ir. t
normale gt val in eUe men-c',ieziel liet goede
is, ais wij r.et maar weten te wekktii.
Op.-otdeii is e n werk vac gelooven en
vertrouwen. Wij sagen niet aliijd en wij
knnmn niet aiti.d .-lagen, maar <>nze gau che
arbeid zi/u zijn bestaansreden missen, indien
wij met alle strenahe d tegenover, alle inzicht
in ui alle kennis van bet kwale niet ver
trouwend geloofjea in het goede in in_e
jongeren.
Eu ir is nergens een deel, al w is het maar
et D bladzij ie, in het werk van den heer
KI ef-tra. dat dit eikent.
Door al iiei bovenstaande trfchite de
schrijfster van deze beknop'e besc iturwing
uit ie leggrii waarom de heer Kieefstra
weinig mentcbni met zijn boek ovettu'gtn
zal. Hij doet daarvoor te weinig snaren in
het ziels'even van zijn lezers tiilien, zijn
mede-arbeiders, zijn mele-opjoedkundiger.
Want ook hier geldt het, dat alle leven van
uit liet hart komt en wie als paedago >g niet
het diepere gemoedsleven in ons weet te
raken, wint iiiet »oor zijn denkbeelden.
TUCII het f de heer KiteLstra veil blad
zijden geschre ei, die de over^egitg meer
dan «aaid zijn. Cielui-terd moet er naar hem
worden, v na bij te velde trtkt tegen slap
heid en weel ebeiierf Hier s>ieekt de man
van er.ariiig. tlie in zijn werk opm'eikte en
verwerkttj. Niet a lijd e^tn gelnskig is bij,
als hij naar de owz?J>->-n van die slap'-;eiil
bij zijn jongeren zoekt. J n oorlog bijv. zoekt
tij een kracht tot be,i>ling, verklaart daar
tl) r de energie van vuniiuige vo.ken, die
IJ-AS den strijd doormaakten. Ma r. 7.011 men
wi n chen te vragen, noe komt het dan, dat
de /C\v:tsers zoo «eroemd worden, O ai Luu
scholen d ; be.-te sc-iijnen te zijn '!
Wek de beste zielekrachten in hè' kini.
Laat de, «-pvoed'ng zoo zijn, dat de strijd in
11 e: p er-oo ui ij k Ie ven n iet ontweken wor J t ; leer
het kind aanpakken; vvetr alle verlioHteiing
uit zijn levtn; laat onze kinderen bij al e
h jde uter iel» vutlen van het S.iaitaan^ciie
hardt n ; laat litn /e .' ilrnken, vinden, werken
en doen. l'an VOMUPU wij menscl on, die
handelen kunnen en willen, die weekheid in
zichzelf en audeien besnijden.
Dan wordi ook de stiijd tegen het
«eel«iebed'. i 'f aangebonden, waarvan de hee~ Kleefstia
dtu veislapp'ndcii invlofd zoo goei kent
in zijn ontz* ntiw Ie jongens t n waaitegeu bij
oveitu:f.d en krach'ig te seKle trekt.
\"an zijn in wee de groot gebrachte jongens
getuigt bij :
Zij lijden aan verstrooide aandacht in school.
Zij leven bj lust eu luim.
Zij verveleii zich nog in een j-mgensln'.
Zij lij ien aan ze'f jver-c!iaf h;g.
Zij eistaaa ^eeu sc.'eris.
Zij l ebben getn eerbied voor tien ail>°il.
Xi., hebben geen «jr_' voor'l werk vana.L>lereu.
Zij x.ijn slordig en ordeloos.
Zij vatten alles op als vermaak.
Zij hileii zich leeiiu en le»eli''.
Gelukkig, dat een knichtig temperament
a's dat van den heer Kleefstra op sommigen
vau zulke kni] en inwerkt en als du ge,
ne :ende dokter de uitwassen vau moreele
verw iitlei ing wegsnijdt.
U.jk over de leerkrachten zegt de schrijver
door d,e zoogenaamde fok' was overboord
geslaaer., eu wel op de volgende «ijze:
lu het jaar 1S70 voer ik op een praa'U van
circa 55 las', als bitg'egger, in de bmrt van
L"euwari?en op K >tterdam. Wij hadden den
geheel» n dag eo nacht geladen te Leeuwar
den, en bij bet kr;ekMi van den dag zeilden
wij Laar De Lammer, waar wij legen den
avond aankwamen. Verder gingen v\e da lelijk
naar ?,te om K >umd.kiii als tinddoel ie
bereiken.
Iv-n «lag en twee i achten had ik dus hard
ge*er»t zonder rust Door windstilte koriiieu
wij bij het «anSreken van dm dag i.iel te
Aiusierilaui zijn, maar waren tegen djn inidiag
hij L'rk. Het was 7/>mer tn bludstil en wai m.
De zeilen hingen sla;> aan deu mast ; de
slok dweil teg^-ii de giek; mijn schipper ligt
in het zonretj-; op d« luiken te slapen; ik sta
?aan het roer. Door stilte en war \ite zakt
mijn lic .aam o-'er liet ,.inspil." ( ei huilt
heuvel k in het roer zit waartegen de
M'uurman aaiistaa'I. en door mijn vermueidiieid
val ik in slaap . . .
De schipper ontw >akt j!', ziet e-msraarde
lucht, en t.euieikt dat het '/.eil .,tegi'.ni>iast'".
Tegelijk spriiut hij op, stormt oj> mij aan
eu sciiieeuwt, bleek van woede, lat bij ui ij
o/ert.oord gaat werpen.
M i; n persoon, jong van j iren rn kracht g
gesj i"id. sitlt hem vóór het i-ens te
[iro'ieen n ui'eii ons beiden \\ns t-r niemand -aan
boord dan de vrouw, en wat een viouw'is
;i het water, i- te goed bekend1, itietf. Het
tinde der gt'Scfiie It i.is was: de schipper
schout w i tier in een korte boe. .t op d« iU ken,
en ik behield het roer.
<itfUll, dat ik niet tezen hem opgewassen
ware ge*eest, dan wiren mijn voe.tn ge
spoeld" t n kon de schipper na aankomst te
A'nstrrdarn jenield hebier, dat zijn knecht
door de ,,fok" overboord was geslagen.
l)e zaak was tlaarme ie afgeloopen. Ik redde
nu mijn leven en... ten halfjaar loon.
Want laat ons niet vergeten, tlat een
schipper, die een knecht per jaar huur', ook
dat loon in zijn bez.it houdt, een heel jaar
lauu'. Wil vraagt de knecht nu en dan een
we.nig geld. maar het grootste gedeelte blijft
staan, op lat de knecht er na d.ensttijd den
w in tel mee door komt.
Een schipper heeft deze twee kansen ; de
eene is : dat hij het zijn knecht zoo zuur
maakt dat deze wegloopt ; doet d3 knecht
dat, dan verliest hij zijn loon, omdat hij
binten het jaar verstrekt ; klaagt de knecht
?ijn schipper aan bij het kan origertcht, dm
zegt de schipper uoodeenvou lig: hij heeft
het werk geweigerd". Zij ziju met hun bei
den de schipper als meeidere wordt opzijn
woord geloofd, de kmcht beeft geen getuigen,
zeer behartenswaarlige opmerkingen, al
fu.'gereeit bij de gedachte, dat hij zelf e^n
te krachtige, te dotnineerende persoonlijkheid
is om rnexsehen -naast zich te vormen, die
uitvoeren wat l ij wil, omdat hij hen weet
te bezieler. Typeerend is toch bet doorhem
meegedeelde staaltje van ingrijpen in een
door een ander g-geven les. Hij, de leider
van de school, zendt den jongen we?. Van
dril leeraar ho ren wij ver.ier niets! Hoe is
zoo iets mogelijk op een school, waar een
goede veihouding is tusschen directeur en
leeraars! Die i-chiol toch kan alleen de goede
zijn, waar leider en onderwijzenden in vol
komen ha-moLie met elkaar samenwerken
als uienfchin, die elkanders zelfstandigheid
eeniedi.en, waar do leeraar ervan overluigd
is, dat voor de gotde. orde bij n de regeling
van het groote te b ei-1 lx rus , maar waartiie
» ne de in iividivalite t van den leeraar recht
laat «edejvaitn. De hoving, waarvan de
hetr Kieefstra vertelt, maak' hïtiiiet duidelijk,
dat hij doordrongen is van deie hoogeie
eamenwetking, die de kracht is van elk goed
geleid geheel, waar menschen met elkaar
voor Ie bereiking van hetzelfde doel arbeider.
Toch heeft <it; heer Klt'efslra over de
opleiding vau ouderftijskrac.bttn uitnemende
bladzijden ge-chreven, tlie niet ernstig genoeg
oveidacht kuni.eu woiden.
Ik meen dat hiermee vo'staan kan worden.
Ten slot te kan ik slecnts iedereen aanraden
het boek van ien heer IC'eefstra te le:en,
dat. gelijk ge/.pgd. eigenaardige eigenschappen
het f.,, waardoor het zich met veel aanbang-rs
en .vulgers zal maker.
JVl.'.ar: een krachtige persoonlijkheid, die
bewust wtrkt en met al de overtuiging van
zijn temperament ets wil en doet, Verdient
abijd, dat men naar hem luistert en doordringt
tot d°n kern van zijn argumentatie. En de
heer Kb-efstra. wil wakker maken ; hij heef
eenifniJ, dat hij daarioe niet luid genoeg
porren kon. Velen zitten in den dommel
van (!?; (.emkznchtige weelde en er i-i in
spanning noodig om hen te hert-iken achter
den mu'ur van standsvooroordeelerj. Het i?
de ze«=r goede zijde van het boek van den
hepr Kleef-t-a, dat Int meehelpt dien muur
reer te hal er'. En' dua-<mi, ondanks alle3,
verdient het l zerv en mogen zijn denkbeelden
overwo^ea woidtn,
IIIA HKI.IEKMANS.
NIEUWE UITGAVEN.
T> kiiopt li'frh 'i-k '!>'>? fit tti'li.ni-i'htii.dkurule., door
<"iiuai-:s (iri'K. .f drnï. lu'werkt <ioor C. K.
C. HKI CK i:\ KATII 'ironin^eu J. B. Wolter.-'.
De .'-K.,! uuur ijrlnk, r-iMian van I'IKTI:!; VAX
HKI: MMKI;. 'i d'reitn. K tierdam. Meindert
Boraeidl Jun.
Het -ii'K, Oud en Xieu-v, aB, 12: I. De
Woning der Dsja'ip. door prof. A. W. Nitu
wr.Niii'is. l. T le.ic'itiin; bij de platen.
De nif a-' TiHi.'i/idt. Tvveemaandelijks
tijds;bri(t, -e jairgang, all. I.
Inhoud van Tyaschriften.
Pi ?>'('?'vi-ntt, Jan.'08 (i ver liet zegïen van
Vtr.en. <1 >or Abe/t Verwey. -- tlehierlin :
'De Arch'pp'a.jUJ, door A ex Gntteling.
Naiuiukennis van den Xieuwen VJenscb, door
dr. M. 11. -I. -icVioe;jmaekvr= Droef Minnelied
door .1. Jac. Thomson. Drost's
Hermhigaid " door Albtrt Ver.vty. De
Nederlantiscbe A-beidersverzekering door J.
Vloler,rnaker. Uit ..idyllen," door Albert Verwey
slot: tle s:hipper strijkt tle centen binnen
en beeft bij s.echt eten en hard werktn een
gotdkoopen knecht gehad.
De t vetde kanj. Als tle knecht verdrinkt,
trekt ih; schipper aan het langste eindje;
want het is nu eenmaal een feit, dat de
varensgeiellen voor het meeren leel menschen
ziin, il e geen naasie betrekkingen hebben
of H a irniede weinit' rekening word' gebou Jen.
Verdringt er -znlk e.en pir-oon. dan vindt
iTifri later in e n cf ai,der nituwsbiad bet
bericht, dat er zu-ït f zoo 'n persoon is
opgevischt ; maar wat achter de Echeruitn is
afgespeeld olijf t al'.ijd duister,
Vroeger bestond de gewoonte, dat de
si&ipper het Voetje van ge,ld(.pr,eming in
zijri bez'.t hield t n zeif ff erl.tnde; dit
wecfch'.e, ik verEnd-rd te zien en wel d:tt
heitien het opgenomen bedrag kwiteerden,
thans beslaat er &-een tle aiinste pressie of
conti nie op ien schipper.
* *
*
De weekscliipp"". Zulk een schipper is
ien and bij wie geen enkele kuecht een vol jaar
wil wezen, en wel om re k'n hij van kleine
vtac.b'j-t- nioe.t leven, voor het meerendtel
in kikkerslooten vaart, en er nog ruwer werk
is dan bij anderen. Hij w/ etn knecht
hebben. v\ui:t het is as Let ware een
epid iu:e. dat elke schipper een vijand is van
werker. Nu maken de j,iarscbippers nog wel
eens Jpniuik van de diensten vaneen sleep
boot of van paarden om vooruit te komen,
maar de kleine-t rac.ht--chippers doen dat
niet ; alles moet door den kntciit bewerkt
worden, ook het voorttrekken van het se dp
in binnenwateren bij onnun-itigen wind.
Dat trekkt-u vau er-n schip is een zwaar
werk. l en en uren kan men in het lijntje
loopr'ii, uoudrr te rusten ; trekt men Ie hard,
dan ka i men het niet volhouden, trekt men
iets min er, dan rot p', de schipper: .,Hti,
denk er om, de visscbeu bijten in de lijn",
terwijl hij niet zijn lui lic'.aa:ii over het roer
Har. ,/a, er ziin or.tler dat soort /el/'s schippers,
welke zich tlia weelde van een knecht te
nemen niet kunr.en veroor oven, en die dan
de vro'-w, in welken toestand o )k, en de
kinderen ais paa den dien-t laten doen. Ma ir
boe het ook loopt, hem zelf zal men niet
zien werker.
Aan de vele werkzaamheden van den knecht
kunnen er nog wel eeiige toegevoegd worden
om zijn lange dagen door te doen brengen
en te z >rgen dat hij r.ici valt in de fouten
van den chipper; daardoor is her, veelal
gewoonte bij Friesche en dergelijke schippers
(Hollandeche net) dat de km cht, het-'.ij door
dat de vrouw aan dezelfde ziekte lijdende is
als haar man, hetzij doordat er geen vrouvV
aan boord is,?dat de knecht als keuken en
Boeken, Menfchen en Sfroominireri. De
ve/nieuaing van de Opera. F red «r i k van
Eeden's Minnes'rul, door AHert Verwey
Dr. A. Kuyper: Om de Oude Wereldzee, door
prof. dr. T. J. de B e". J. Bruinwold
Riedel : H-it leerling-wezen in Kederlanl,
door J. Mo'ecmaker. C. F. Stork : Arbei
ders vertegenwoordiging enz., door J. >I Dien
maker. Aanteekening: Au^. Veruieijlen,
door A. V.
De. H'illm dictie Revue No. 12: Willeni
Koyaards (laatste portie') Fiontispi ce.
Wereldgeschiedenis. Belangrijke onderwer
pen. Wat uien op K lom-c'i-Katholieke
scholen van ds vaderlai:dsche ue.si hiedenis
leert. De vrotnv is mindi-r waard dan de
man. Wat komt er ?au de, linli-che ge
pensioneerden terecht? Het b'm w werk
vin den mol en deri etk'"oorn. .?Karakter
schets: Prof. mr. D. P. !>. Ka,biu-'. Ki\U3
der tijdschriften. Het boek van tle uiaand.
Vragen van <\en'T)ig, afl. I: Dr. H. B ink,
De modt-rne tni-blsrbeeo.aait en bet
welenFc!ia!)pelijk onderzoek van da hooge
luch'lagen. Het onts aan van nieuwe dier
soorten. K. .S derius, >cl ooltninen. Bv
volkingder aaide. i-reora B t:niles, Frarsche
lyriek Het ^es'acht Ho'aiiatte. F. J.
van der Molen, Darwinisme in de
Kiuder40 «*nt> put j 11; » l
KooptgeenZ'jde!
zonder eersisfalen onzer gegarandeerd
soliede prachtig tno iie nou reau<és in
zwart.wit en gekl. ir-vaagd r-* hebhen.
Specialiteit: Zijdes'offen voor
Bruids-, Bal-, Gezelschaps- en
Wandeltoiletten ju voor B;ouses,
Voering enz van 60 cen'.s tot i)
gulden ter Jleter.
Wif cerkoopen direct aan par
ticulieren en zanden de gekozen
ziidensioil'i'D franco vracht en
rechten aan huis.
SCHWEIZ R & Co.. Luzern H26.
(Zw tserland!. .
Zijdestoffen-Export Kon. Hofl
Piano-, Orgel- en
Meypdos ifc liaïshoven,
ARNHEM KONINGSPLEIN.
VLEUGELS en PIANO'S
in Koop e a in Huur.
REPAREERT S T E il M EX RL'ILEN.
BOUWT te NUNSPEET
i VELUWE.
Inlicht. b,d. Vereeniging Kantoren
voor Vaste Goederen in Nederland te
Nunspeet.
werkmeid dienst moet dot n; hij moet voor
het fornuis zoruen; het onderhouden en poet
sen, de aardappelen schil'en. bordea was.-chen,
ketels schuren en dergelijke weHj«g meer;
j i de theeketels met water vullen en voor
hen op bet vuur ze'ten; ?.ijn er kleine, kin
deren dm verplichten ze u wel de
kinderwa-'ch te doen!
vr
Ik heb ges] roken u ver bet leven van de
knechts op de binnenvaart met zeilschepen
en met trekschuiten. E-n even veidrietiie
schets zoude ik kunnen schrijven over de
menschen, die werken op de stoomschepen
van de binnenvaart. Het leven van al die
menschen is geen le^et,
l/ven al dece varensgezellen het voorbeeld
volgen van de zeelieden. Die zijn vrij wel
vereenigd en hebben door hun vereeuigd zijn
reeds veel verbeterd. De schippers zelf van
de binneuvairt zijn óók vereeni^d, in bun
eigen belang. Laten de knechts het doen in
het hunne. Het leven, het ge/.in, zij vragen
niet naar uwe denkwijze maar naar b~uod
r/>or ar hei d. welnu dat hebben zij, wier toe
stand door mij ge-chetst i.-', iriet.
In andere landen, vojral Engeland, is de
gjoml vruchtbaar, waarom liiernietVSchu.lt
af die lauwheid, trèit a. n de hoop uwer
verbetering, evenals gij aan het zeile>al of de
nok trekt, om u>v schip vooruit te krijgen,
sleept ook n zelveu al trekken Ie vooruit tol
het einldoel: Loon, rust, e t n".
Nog ten korten tijd tn het arheM jaar
beg'nt weer. Müakt u strijdvaardig vóór
Vrotiwendajr, dan zal zonder moeite of geweld
een toes and voor u aanbreken, waaiduorgij
krijgt wat gij noodig heb'.
* *
*
Multatu'i zegt in een zijner gescbrif en
eenige zter gevoelvolle woorden, die het
jammer , on zijn bij deze gelegenheid o ,'er
het hoof l te ?.ii-n :
Hij laat Koningin Lou'.se zeggen in
Vorster .si.'boo)":
He,t volk is ruw, zoo zegt men en misschien
Terecht. Maar moeder, hoe zoudt gij en ik zijn
ludi-n van kindsbeen af, ons ganscb bestaan,
Ons wenschen. willen, streven... alles, zich
Had opgelost in 't ne wooid: gebrek?
Zeg, moeder, zouden wij nu zijn als nu?
En blijft het niet de vraag altoos, of ons
De scherpe prikkel van den honger, en
Het kank'rend wee van dagelijkschen angst
Voor 't onderhoud van morgen, zoo gedwee
Zou b.ten, als dat luwe Volk zich toont?
Ik, moeder, sta verbaasd, bij zooveel zachthei l,
Maar vindt helaas, de reden die 't verklaart!
Het volk is uitgeput berust uit zwakte;..