Historisch Archief 1877-1940
No. 1097
D K A M S I K K D A M M K K WEEKBLAD VOOR N U D E R L A N D.
vo
DAME
Kindersterfte en
De onzuivere melk, waarmede de zuige
lingen in de volksbuurten der groote steden
worden gelaafd!, is een der oorzaken van
de groote kindersterfte in de gezinnen der
armen en mingegoeden. Om dit euvel in
zijn verderfelijke gevolgen eenigszins te
beperken, wordt in enkele steden in Enge
land, waaronder Liverpool, van gemeente
wege gesteriliseerde melk verkocht in depots,
in de volkswijken gelegen. Daar een zoo
nauwkeurig mogelijke statistiek wordt op
gemaakt van de verkregen resultaten, is
mea daardoor in staat met voldoende
zekerheid den gunstigen invloed te bepalen
die de gemeentelijke melkdepöts hebben
uitgeoefend op den gezondheidstoestand
onder de zuigelingen.
In 1901 richtte de gemeente Liverpool
het eerste melkdepöt op in Netherfield Road,
het middelpunt van het dichtst bevolkte
district in de stad, waar, gedurende den
zomer de sterfgevallen onder de
zaigelingen, tengevolge van diarrhee, het talrijkst
zijn. Daar het aantal der verbruikers met
den dag steeg, richtte de gemeente na
eenige maanden nog meer depots op in
andere volkrijke buurten; thans is hun
aantal reeds tot zes gestegen, terwijl de
gemeentelijke melk ook verkrijgbaar is
gesteld in verschillende particuliere
melkwinkels.
De gemeente koopt de melk bij verschil
lende melkboeren, die daarvoor in aanmer
king komen, zoowel in de stad als op het
land. Hier zij even opgemerkt, dat het
geloof, dat de beste en zuiverste melk van
buiten komt, op een fictie berust. De
fnsuecteur van den gemeentelijken gezondheids
dienst in Liverpool, Dr. Hope, heeft in zijn
jaariykgeh rapport verklaard, dat, tenge
volge van de strenge stedelijke controle en
efo-ifetéro&rêhrjfte», <iömellr, verstrekt
door de melkboeren ia de stad veel zuiver
der en van beier quanteit is aftn alêv&tt
de boeren op het land. Tevens verklaart
t'r. Hope, dat het dringend noodzakelijk is,
dat er zoo spoedig mogelijk een wet worde
gemaakt en in werking gesteld, geldend
voor het geheele rijk, waarbij houdera van
koeien worden gedwongen hun stallen
sanitair in te richten, hun vee in reinen
staat te houden en het op gezette tijden
door den veearts te laten onderzoeken. Zoo
dra de melk in het depot is aangekomen,
wordt het vet- en roomgehalte onderzocht
en tevens wordt ze aan een chemisch en
bacteriologisch onderzoek onderworpen. Als
het resultaat van al deze onderzoekingen
gunstig is, wordt de melk vermengd met
water, room, zout en suiker, in dusdanige
verhoudingen, dat het mengsel zoo nauw
keurig als maar eenigszins mogelijk is op
moedermelk gelijkt; daarna worden de
flesschen en hun inhoud gesteriliseerd. De
verhoudingen verschillen naar den leeftijd
der zuigelingen, terwijl elke fleseh voldoende
voedgel bevat voor n maal. De kleinere
iteriliseermachines kunne» 400 tot 440
flesschen bevatten, de grootere 960 of meer.
De onkosten bedroegen voor de stad gedu
rende de eerste vijfjaren, in ponden sterling:
Onkosten aan me))f,
gemachineriëa.
iluïpKraciile
1901
1902
1903
1304
3905
5 .87 -i
4.335
4.259
3.03*
8.885
018
1.535
2.231
1,676
l.Bil
1.356
2.801)
2.028
1,958
Hêfeêdi'ag, bij vuftruii'msittiiiiu, YUUI'
-iuigelingen-melk \oor een geheele week is
negentig cent.
Aan de moeders wordt steeds voorge
houden hoe gebiedend noodzakelijk net is,
dat de grootste aindeUjkheid worde betracht
en dat voor elk maal steeds een nieuwe
Hesch worde genomen. Wat van een vorig
iniiiMinniiMHiiiiiiiii
UIT O E N Al'ÜU Li
Hooge vloed en commensalisme
Het was hooge vloed, verleden Zondag
tegen elven, de zee sloeg repen den duinvoet
en elke golf bracht wat mee uit de verre
diepte. Levende mossels ea hartevbelpea,
zeesterren en kwallen, elke golf die kwam
aanrollen wierp duizend levens op de pijn
bank en. op 't, schavot; want elk dier, dat ze
aanspoelt en niet dadelijk mee terugsleurt,
is in den regel ten doode gedoemd.
En wat een do id. Geboren en getogen om
te ademen in het zoute nat, een vadem of
wat onder de woeiige oppervlakte, liggen ze
daar straks te gapen en te krimpen in de zon;
een verdorrende ooatewind strijkt over hun
teere waterbegeerende weefsels! De dood
door verdrogen. Dat hebben de menschen
in den pynbankt\jd vergeten uit te vinden.
Ook de gieren zijn er al, ze weten dat er
lijken zullen zyn bjj massa's ^als de vloed zoo
hoog gaat. 't Zijn echte gieren in hun aaelust,
die mooie meeuwen met hun lange vleugels,
ver »ier<l met zVVver of met zwart j van de Konte
Kraaien, die ook deftig in de rij op den
duintop zitten te hunkeren naar den buit
'lie komen zal, van die kunnen we 't velen,
maar van die prachtige, artistieke meeuwen!
Och l het is hun broodwinning; wat weet
KOO'H beest er van of het een mosse! op 'c
«trand in stukken gebeurt of dat het een
broodkorst oppikt uit een stadsgracht.
En wat voor een beest nog, zoo'n gapende
moggel. Men moet zichzelf geweld aandoen
om er gevoel in te denken in zoo'n grysgeel
slibberig, glibberig zoodje, zonder kop of staart.
Heel veel meelij ermee kunnen wy niet ui:
on» binnenste oppompen. A.(a eindelijk liet
luiiijuüii iu M«>«M« ?? «^ TBV^ujjiV-- r.r.*? **"
duinvoet een streepje vrijlaat van 't strand,
gaat een gekras en gekrijacb. van de kraaien
eu meeuwen raaw de lucht in, een ijselijke
doodskreet voor de aangespoelde wezens;
gelukkig dat ze geen ooren heiben en het
niet kunnen hooren, en, al konden zs hooren,
het niet zouden begrijpen, die koplooze wezens.
De vogels staan al onderaan bjj 't water als
echte jutters het spoelsel op te wachten, eerst
de kleine rooeeel«n en ander grut; vooral de
aapMêdie bümassa's aanspoelen, zuil een
gemakkelijke prooi; de boute kraaien pakken
de groote mossels beet en vliegen er mee
Verkoop vnn ,
,,'v Veihes. j
maal is o vergeschoten, mag niet worden
opgewarmd en gebruikt voor het kind. De
voorraad melk voor eiken dag, wordt ver
strekt in melkdragers van ijzerdraad, die
9, 7 of 6 flesschen kunnen bevatten. Een
staf van gezondheids-inspeeteurs is steeds
in de weer om te trachten den bewoners
der armere wijken de meest elementaire
begrippen over zindelijkheid en kinderver
zorging hij te brengen, in dit werk ijverig
geholpen door allerlei geneeskundige instel
lingen en liefladigheidsgenootschappen. In
sloppen en stegen worden plakkaten aan
geplakt met inlichtingen over kinderver
zorging; of kaarten, dergelijke noodzakelijke
kennis bevattende, worden onder de vrouwen
rondgedeeld. Al deze maatregelen werden
reeds genomen lang voor dat aan het ver
strekken van gesteriliseerde melk werd ge
dacht, doch zij hadden weinig of geen uit
werking. Zij die mijn vorig artikeltje over
de Moeder en het Kind in donkerst Liver
pool" gelezen hebben, zullen zich daarover
niet verwonderen. De vervuiling en be
smetting waaraan het voedsel der armen
meestal nog vervalscht en van slechte
qualiteit op den koop toe in en buiten hun
ellendige woningen blootstaat, zijn van de
grootst mogelijke verscheidenheid. De sta
tistiek over de kindersterfte toont duidelijk
aan, dat het hooge sterftecijfer onder zuige
lingen in het eerste levensjaar te wijten js
aan de ongeschiktheil aan vele moeders
om haar eigen kroost te zoogen.
Dr. Hope kwam na een nauwkeurig onder
zoek tot de gevolgtrekking, dat in Liverpool
onder duizend borst-kinderen slechts twintig
sterfgevallen door diarrhee voorkwamen,
terwij! onder de flesschen-kinderen dat aan
tal op de duizend niet minder dan drie
honderd bedroeg. Deze cijfers hebben be
trekking op kinderen onder de drie maanden;
naarmate de kinderen ouder worden, wordt
het aantal sterfgevallen iets minder groot.
Laat ons nu eeng nagaan vrelke uitwerking
da upiulitiny van ntuduiijku uHtiiHis vuur
gesteriliseerde melk heeft gehad op het
sterftecijfer onder de zuigelingen van Liver
pool. Geen moeite is gespaard om betrouw
bare gegevens over de resultaten te ver
krijgen. Als de moeder voor den eersten
keer haar kindje naar het depot brengt,
wordt de ouderdom, het gewicht en de ge
zondheidstoestand van het kleintje nauw
keurig aangeteekend, en bij de moeder wordt
er ten sterkste op aangedrongen elke veertien
dagen met haar kindje terug te konnn om
het te laten wegen. De meesten komen
trouw, anderen laten het na, hetzij oia den
verren afstand, drukke bezigheden, of'...
uit onverschilligheid. Wat ons het meest
opvalt in deze rapporten is de mededeeling,
dat een groot aantal kinderen meer dan
50 p.Ct. aan de een of andere ziekte
leed, zooals bleek uit de resultaten van het
geneeskundig onderzoek, dat bij het eerste
bezoek aan het depot plaats heeft. Maar al
te dikwijls ook, heeft men het kind reeds
allerlei soorten van kunstvoeding te slikken
geaevon, voordat als laatste redmiddel aan
de stedelijke melkdepöts wordt gedacht.
Als we dit alles in aanmerking nemen, dan
zullen we moeten toegeven, dat de cijfers
door Dr. Hope in zijn jongste rapport aan
gegeven, buitengewoon gunstig zijn.
Sftrlfirf rif» finrioh+incf fier rtenAts. hoffin
1901 tot aan 31 Dec. 1905, zijn 10,301 kin
deren gevoed met stedelijke melk, gekocht
of in de depots of in particuliere
melkwinkels. Hiervan werden 6797 direet door
de stedelijke deuóts gevoed en slechts ia
deze getallen Tras het mogelijk: de kinderen
oiuiui1 uuuwkuuri^u obuurvuüu IM iiuuiÏMii.
In 1905 bedroeg het sterftecijfer onder ne
zuigelingen over de geheele stad niet minder
?dan 154 per duizend de deftige wijken
inbegrepen terwijl het in de armste
wijken zelfa tot 240 per duizend steeg.
Vergelijk hiermee het sterftecijfer onder
de stedelijke" zuigelingen. Yan de 6794
hierboven genoemd, stierven er slechts 635,
dat is 93 per duizend. Dit is een zeer be
langrijke afname. Maar deze cijfers luiden
nog gunstiger als wij in het oog houden,
ten eerste dat 50 pCt. der kinderen ziek
waren waarvan sommige onherstelbaar
toen ze de gesteriliseerde melk begonnen
te drinken, en ten tweede dat 158 van de
6797 zuigelingen slechts nu en dan met de
melk gevoed werden. Verder moeten we
niet vergeten dat het sterftecijfer over de
geheele stad 154 per 1000 betrekking
heeft op borstkinderen zoowel als op
flessche-kinderen, terwijl het cijfer der
melk-depöts natuurlijk alleen betrekking
heeft op flessche-kinderen en daardoor van
zelf al kans loopt minder gunstig uit te
vallen.
Uit de gunstige resultaten in Liverpool
verkregen, blijkt n. ding duidelijk, dat
iedere gemeente het in haar macht heeft
het aantal slachtoffers, door onkunde,
onzindelijkheid en hebzucht onder de zuige
lingen gemaakt, nqemenswaard te vermin
deren door het oprichten van gemeentelijke
melkdepöts.
E. EDWAKDS?NOEST.
Nationaal Bureau van Vrouwenarbeid.
Het Nationaal Bureau van Vrouwen
arbeid", naar aanleiding van de vragen ten
origen jare door den heer Schaper, lid van
de Tweede Kaner der Staten Generaal, gericht
tot den minister van landbouw, nijverheiden
handel, nopens de treiisclielykiieid en moge
lijkheid van een algemeenen lll-uriszen arbeids
dag", deelt mede dat in druk verschenen is
een kort supplement op hoofdstuk IV van
Tien Jaren Arbeidswetgeving", no. 3 der
toedkoopc uitga \'en van het Nathaas! B'arssvi
van Vrouwenarbeid bevattende gegepene,
Castilliaansch begonnen, onmiddellijk na haar
verloving met koning Alfonso. De zwierige,
Castilliaansche vormen, de bloemrijke taal,
de gecompliceerde hof-etiqaette kent zij op
haar duimpje. Ik ben Spaansche in Spanje,
denkt de jonge Souvereine. Op n punt,
de voeding, verzorging en kleeding van den
trooneopvolger, van het prinsje van Asturi
is zij every inch English".
Sedert 1902 had in 't paleis geen dames
receptie plaats gehad, met de cérémonie van
't zitten der binnentredende op een kussen,
vlak over den troon. Natuurlijk is dit zitten
op 't kussen, van Moorschen oorsprong.
Sierlyk zich neervielen op zulk een Moorsche
zitplaats, in tegenwoordigheid van een vorstin,
met bevalligheid weer overeind komen, daar
toe behoort vél gratie en een groote mate
van lenigheid.
Hertogin Medina de Rioseco was de eerste,
die naar de receptiezaal geleid werd, waar
koningin Victoria onder een troonhemel ge
zeten was. Twee diepe buigingen maakt de
binnentredende voor de vorstin, en, een voor
de hofdames, op eenigen afstand van de
koningin gezeten. De koningin van Spanje
voert een kort gesprek met de bezoek
ster tegenover haar op 't eere-kussen
gezeten. Koningin Victoria was tijdens deze
receptie zeer opgewekt; straalde van jeugd
en schoonheid in haar empire- kleed van wit
satijn met zilver borduursel, omhangen met
het roode lint van de Orde van Maria Louisa,
en gekapt met een diadeem van briljanten. Tel
kens wanneer een nieuwe bezoekster wordt
binnengeleid, verlaat zij, die op 't kussen
troont, haar zitplaats, maakt weer twee diepe
buigingen voor de vorstin, en mengt zich
onder den groep hofdamgg. Verscheidene
Spaanscue edelvrouweii genoten dezer Jagen
het voorrecht *>er» oogenhdlt tfi spreken rrtftt
t Alfonso's echtgenoote, te weten : hertogin
Medina de Kioseco, markiezin Viana, hertogin
rrW?Tnn oratriw 14 <»»?*»/} i o - Wnin/i) a >rntnn
Hnuiiueeïiu. /üuc piA&L^k. V/LU ci^uii lu
treffende de gunstige gevolgen in 't algemeen
van een verkorten arbeidsduur. Bovenge
noemd werkje is trouwens in zijn geheel voor
dese kweste lezenswaard.
Tevens deelt het Bureau mede, dat in be
werking is een vervolg op Tien Jaren
Arbeidswetgeving" met name: De Algemeene
10urige Arbeidsdag", no. 12 der goedkoope
uitgaven van het Nationaal Bureau van
Vrouwenarbeid, bevattende het rapport om
trent een onderzoek door het Bureau bij
nagenoeg 27( O fabrikanten in Nederland.
-
imnogm uts
- - . . .
IVOUUMII», nu iiuu VBBI t
Receptie in het paleis te Madrid,
Marc.here). Eva Fallon. Ouida ( Louise de
la Ramée}.
De ho&sat Tormelijke, statig?, $psiïvr>??He
hof-etiquefcte ralt bizonder in den smaak van
Alfonso's ieuadiae, blonde echtaenoote, ko
ningin Ena, of, zooals de Spanjaarden haar
noemen, koningin Victoria. Een naam, die
baar als petekind van wijlen koningin Vic
toria van Engeland eerlijk toekomt.
AU :?.:??«, _?.i ,;; u?. ---- «?j
M4U J v**^*?V^JV .. v. - J ---- B-?-
----verkorting pan Eugénie, want het prlncesje
Koning Aifonso en Koningin Victoria zijn
de vorige week naar de kerk van de Madonna
la Paloma geweest, om aldaar naar oude
traditie, hè* prinsje van Asturiëaan de
Madonna la Paloma op-te-dragen. Tijdens dien
heuchelijken kerkgang, werden zij geestdriftig
door de menigte toegejuicht.
,,Labby", de joviale bijnaam van Henry
Labouchere, het radicale, Engelsche parle
mentslid, en de niet minder radicale uitgever
van bet, over de gansene wereld verspreide
weekblad Truth", vriend Labby, toeft
tegenwoordig, naar de meening zijner aan
hangers, te weinig aan de nevelige boorden
van de Theems. In sommige maanden van
't jaar, verkiest Htnry Labouchere het zonnig
Italiëboven zijn kil, mistig geboorteland.
En de trek" van het in Londen hoogge
waardeerde echtpaar Labouchere. naar 't
Zuiden, is toegenomen omdat hun eenig kind,
hnn ftflTAOAhp^fin dopKfpr Dora in 't Kil weluW
is getreden met markies Carlo di Kudiui.
Labby's schoonzoon ie een zoon van den
weibekenden Italiaanechen minister di Rudini.
Beide vadtrs kunnen, zich zonnend in 't
geiutc Hunner Ktiniereii. 'i.mu kuesi,«r«iiu 111 i
mild klimaat, hun hart ophalen aan nationale
II UB, DUU UIU 1A1C11
Dora Liabouciicïc, wier vertrek uit Londen \
zeer betreurd wordt in sociale, politieke, ca '
kunstkringen, heeft in haar ouderlijk huis
is dol op kinieieu. Hij houdt uiei, op zeif- j
.
het op-de-handen-gedragen petekind van
Eugénie, ex-keizerin van Frankrijk.
Koningin Victoria spreekt en schrijft nu
vloeiend Spaausch. Met groeten yrer is
prinses Rna, die reeds verschillende talen
machtig was: Engelscb, Dultsch, Franeeh,
Italiaanech, aan de moeilijke studie van het
zijn warm nan en unielende j<eesi dreven |
hetu in sloppen en vunsige stegen. ]
Dadr bestudeerde hij het armzalig lot der j
kiemen, en. ian» voorüut mér imrimi «11 i
handen zich ontfermden over de stuuipertjcëj
orer 't duin, om zémissahien op een aieert in
pletter te laten vallen, vvat een gulzigheid,
wat een honger en wat een gezonde magen i
Een vol uur lang duurt dat schrokken, dan
eerst gaan de lieve meeuwtjes op de wiek;
uit d<
hemel-en-aarde, om verbetering te brengen
MniMIIIIMHMMIIIMHMIIIIIItMIIIIIIIHmMIIIIIINIMIIIIMIIIIIIIlmlIIIIHIIII
_!?_.- i '4^... .j?i.j?: i i .j
woning in bezit nam, ot de kreeft heett hem
in den mistroostigen toestand van deze straat
arme kinderen.
Mevrouw Carlo di Rudini heeft onlangs in
Rome een damesclub opgericht, die niet meer
dan 21 leden mag tellen.
Indien la bellissima Marchesa iets geërfd
heeft van het organiseerend talent baars
vaders, dan ia! de club van Labby's doch
ter zeker tot grooten bloei komen in de
Eeuwige Stad.
Eva Fallon is de eerste politieagente, die
als motor-wielrydster haar functie in
NewYork waarneemt. Zy is chef van een divisie
veiligheidsmannetjes, die allen wègsnorrend
en puffend op 't motor-wiel, met verbazende
snelheid zich verplaatsen toeziend hier, daar,
ginds, en overal, of de politieverordeningen
worden gehandhaafd. Deze motor-rydende
politie-agenten zyn speciaal belast met het
toezicht op auto's en motors! Weel den be
stuurders of beryders dezer haastige vervoer
middelen die sneller ryden, dan door de
veiligheidsdienst verordineerd is. E?a Fallon
ziet er in baar dienstpak uit als een gezel
lige kwajongen. Groote motor-pet op haar
fijn kopje; goed sluitend buis, model
zeemansjekker, korte broek, dikke kousen om
sluitend haar slanke, vlugge beentjes, lage
schoenen aan de rappe, kleine, permantige
voeten. Eene gansch andere Eva als ons
aller Mama!
Den 2ósten Januaii jl. is de wereldbe
kende romanschrijfster Ouida"
(mademoiaelle Louise de la Eaiiiée) op
acht-en-zestig.imiü«u iMwfitjii iu het Iia.iittttu«(!U« dorpje
Massarosa aan een hartkwaal bezweken.
gedart 1877 had zij Florence tot woon
plaats aekozen.
^u tti ^UVAVJ iixvitvj jniCii n u-is vjviiüa.vic stci
in moTiHninf' An liM-.4rair<* crinoon r/,\\ -wn^
uioui cu geestig , hafistochteiijk ; soms een
beetje kort-af. Zij dorstte naar bewondering
en lauweren. Het leven schonk haar vél.
Niet alles. Dat ontbrekende teleurstelling in
haar innigst vrouwenleven, hetft haar ver
bitterd. Kenzaam waren haar laatste levens
jaren'. Gelukkig heeft zij, die liefdadigheid
boven baar krachten, in haar weelde- en
schitter-periode uitoefende, geen gebrek gele
den op haar ouden dag. Zij liet niemand meer
tot zich toe. Geldelijken steun wees zij hoog
hartig van de hand. Zij werd verzorgd door
een oude, trouwe dienstbode, die stilletjes in
de buurt geld ging leenen, wanneer zy zag
dat haar meesteres niets meer had, doch,
Ouida was niet te misleiden. Zij kwam er
altijd achter, uit welke bron haar verzorgster
geput had, en, zond haar uit om het geleende
geld terug te geven. Haar drie lievelingshon
den waren haar eenig gezelschap. Ouida hield
van honden, paarden en mannen. (Let op de
volgorde!).
Vrouwen haar werken leggen er
getuiepms van af stonden Vnj de hoog
V>po«aMckunstenares niet in een goed blaadje. Wie
weet?!... Docb, wij willen niet vorschen,
Ouida wild', niet, dat men zich zou mengen
in haar particulier leven. Züherhaalde steeds'.
ik steef mijn werken aan het publiek, met
inijii leven hebben de menschen niets te
mttKun."
Zij was ccn voorbeeld van werkzaamheid.
Een o-ngeloofclijk aantal romans en novelleo
werden door haar geschreven. Zij, die hun
»»iniai:iii, n bewondering flnhonltan au»
riick", Friendstiip", Tricotriii", Iu
Ma
lukkeiijke novellen: Two little wooden
shoes'", A Leaf in the Storm en Pipistrello"
znllen met weemoed denken, dat die nijvere
huiuïvHi'siunie iii roeriooue rust. en. dat zii.
de begaafde vrouw, zich zoo weinig gelukkig
CAPRICE.
zeerichèl n duiken er achter weg, om ergens
op zee of anders in een luw hoaubjc te gaaa
toen hij de roode geweldenaar, het slakkenhiiis
begeerde te betrekken
Een geweldenaar is het, maar een heel
De kluizenaar-kreeft buiten zijn woning.
digereeren; het lijfje doorgezakt op de ge
knikte poolen, de kop diep in de borstveeren
gedrukt, oogen dicht, ze puffen en suffen!
De kraaien houden het veel langer vol; die
werken er ook beter bij en de digestie gaat
en passant.
Een paar meeuwen, kleiner dan r)ü6
gewone, en meer gedrongen van vorm, hebben
er nog niet genoeg van; »e zijn met hun
tweetjes bezig aan iets, dat uit de verte groote
«miyifjeu iijKuu, wumeu ui «.imniuoiiis. LOS
trekken en rukken beurtelings of samen aan
een ander. Eerst als wij dichtbij zijn, vliegen
de vogels op, krijachend, blijkbaar met
weerain afstand doende van ieta heel begeerliika.
Maar dut iets is ook begeeriyt voor on», | et
hst :ij?i-di'I'Ii'.i'.J wu!ker< leege ?Jc-o^-? ' durft, eeen noot ot armet vertoonen ; teaen
1 vogels, tegeii uc vlugge iüciiluccsteu lo hij
niet opgewassen, maar wat hem heel of half
onder water te gemoet komi, dat ie zijn
portuur, daar in zee staat hij alies, wat niet
meer dan dubbel zoo groot is als hij zelf.
Geen wonder eigenlijk; wie zal dooi een
ateenen huid heen bijten. De slimmert duikt
Wög, ais hij 'i ie benauwt! kiijn'i, cu vaïl aau
als hij de ans schoon ziet. Maar wee als hij
door een sterkere macht uit zijn gestolen
kluia gehaald wordt, dan komt zijn weeke,
roode lijfje bloot en dat is een heel groote
Achilles-plek.
Daarom houdt hij zich zoo stevig vastge
klemd in zijn wentelwoning; eerder trekt ge
hem aan stukben dan dat de rudimentaire
achterpooten lAointAT» int fÏA ftaikATi irrnnirftifl!
die tot stompjes vervormde pooten zijn ei
dan ook bijzonder goed op ingericht, "? 7i*-h
vaet te klemmen.
Hij weet nog meer kunstjes, oui zijn huis
en haard te verdedigen. Ala hij door zijn
corpulentie gedrongen, een te klein geworden
schelp moet verlaten en een ander heeft ge
zocht, neemt hij er liefst een, waar ook zoo'n
aar lig zee-anemoontje op zit. n kan hij er niet
zoo eentje vinden, dan, (ja, ik heb bet zelf nog
niet gezien, maar 't moet waar zijn en ik
hoop 't zelf ook nog eens bij te wonen) dan
neemt hij voorzichtig met zijn schaar
aneinoonr.ie van het (lak zijner WÜJBS &a plaat
Rn 't ia Aon mnoi anenrvoontie. dat
kiuize
Zooveel aesthetiech geyoel hod gp zekfir
niet ondersteld in een kreeft met een week
achterlijf; uu, t ue»ti*au vau BCuOuiili
idsgevoel bij kreeften is dan ook nog niet
onomstootelijk vastgesteld. Het vermoeden
i} geopperd en de veronderstelling ligt we'
voor de hand, dat er eigenbelang in 't spel
is. Ken anemoon toch vertegenwoordigt een
ka.piLM.Ri aaii wee ijamiieiu, ccii wju 11 nieipu'tjo
^?l ~~~ V,?l?^,-,?_,-. l,-, ,.!?* Al?l
lllCb tj^li nu^to t^i^/^au lit/wi. »^i i
itt tfAvattF vyriivntiaL. nu yyu in t
matig* slak, die was al dood vóór de tegen- l andere bijzondere aanraking, schiet de heele |
mi) iHiini i
duizend havens.
schelpen; maar er zit iete levends op en
it-ts levends in. Er op zit, nu ineen gedoken, en
vuil van 't natte zand een bloemachtig dier
een zeeanemone, en een grijs poesig waas
op de schelp verraadt een tweede soort; er
in, diep weggedoken, maar niet zoo diep of
Ata rooda. uun gökrwutsi vun puuiHii nu
sprieten is er nog even in te zien, schuilt
ik u onlangs iets verteld heb, beschikt de
unemouöover netelcellen. Duizende en
duizende geladen torpedo'a liggen daar in kokers
j?TTScbte^- ;!t"i dïbisl -2 yc'kcm-" "-">??*
om OD ''t aicnaal: cevaar. uit te schieten en den
ijaiiu te vernielen of te verdrijven. Ik heb
't zooeven zelf nog onaervonden bij een
zeeanemoontje, dat ik 't leven wilde redden;
maar laat ik eerst de eigenbelang-theorie
afmaken.
Nu dan, die slimme kreeft zou zoo gaarne
een anemone op zijn huisgevel hebben, om
uaaiüicc ecu veilige WBtïht, ja ecli li
zeemacht tot zijn beschikking te kragen ;
een weerinacht, die automatisch werkt nog
wel, zonder dat de beveiligde zelf op zijn
hoede behoeft te zijn.
Dat zoo'n kluizenaar veel vijanden heeft
zal wel waar zijn; ook wel zulke die, evenals
meeuwen en kraaien weten, wat een lekker
week achtereind hij heeft; en dat er inderdaad
WHI wnaniien (ioor de anemoon weggeschoten
worden, nal ook wel waar zijn. Maar iets i*
?^i-, rln.t rnrj moeite bost om het te geiooveia;
al wordt het beweerd te zijn waargenomen
door een ernsiie;, knap en geloofwaardig
natuuronderzoeker.
De kluizenaar, kreeft, Bernard l'Herrnite
heet hij o» zijn Frangch, vandaar ook
wet by ons Bernhardus- kreeft, ia betrapt op
het oogenblik, dat hij zijn lieve Adamsia
met zijn schaar een lekker beetje aanbood;
zijn zwarte oogen op witte steeltjeg keken
haar aan, terwijl hij zyn schaar boven zich
strekte, en anemoontje, dat anders zoo
schuch1.W is ?a büde roin^t^ swoTafeing haar
hrmci^rd handjes terug trekt, Dfttïi het, 2^0 beleefd
door de huisheer aangeboden brokje aan, en
--* »- v..-.* s?\..,?_ ^?^,.,4 *7 j?iet" In'f*" '" ^"
biologie; /wmmensnliame.
Ik heb nu nog twee levende anemoontjes,
een paar Bernardas-krceften hoop ik morgen
aan 't strand te pakken te krijgen, n is
er ook nog in Artis in leven; als ik er van
de week wat goeds mee beleef, vertel ik het
de volgende keer wel, en dan metetn iets
over 't anemonen-torpedo lancement van
zooCVC1J, tVfllllVUUl 1& 11U f^ly^ju IJltMlUJOi ulu^L^
meer heb. Aaders Zaterdag maar weer crer
l, M11UW.1H1U1 UI UVW1 1BLR All IC1 S, Um 1UIJ
voor de hand komt. K. HEIMANS.