l D K A M ; T h U J) A M M E R WEEKBLAD V O O U NEDERLAND. No. 1597 CAiS I\S at ittörvt CoaleaU aue de.cn.ae m f fftfflIlmilllllllltllHMIIfmlIlllmlJllUIIJIIIIIIIIIIIIIJIMIIllMIMIIIHIIIMlIIIMH 1 bij weet. al kan hij wel eens leuk uit den band springen, wat er gaande is, wat de bedoeling is van de tegenwoordige beweging, hij zint altyi op nieuwe oplossingen, hij is altij i klaar om wat nieuws ter band te nemen ala het zich maar even denken laat, dat er aardige resul taten van te wachten zijn, hij heeft een deugdelijke studie acbter zich en hij maakt werk, dat van uiterst grooten invloed is op de algemeene industrie. Al die koperen dingetjes toch, die wij tegenwoor lig in eiken winkel kunnen koopen, theelichiJM, geheele theestellen, kandelaars, zy zijn allemaal af komstig van Eisenloeffel. Wel is waar is er een massa rommel en vertoeielijke prulleboel bij, wel zy'n de betere dingen vol foutieve afwijkingen van wat door Eisenloeflel ge maakt is, maar er zjjn toch zeker thans in de gewone winkels theepotjes en andere dingetjes te krijg, heel wat beter dan de vroegere nickelen pi uilen. Aan den anderen kant is het wel gelukkig, dat Eisenloeffel, nu bij dan toch weggaat, juist naar Duitpchland gaat. De tegenwoordige kunst-nijverheid-beweging is niet zoo maar een grapje, ereis een variatie, het is integen deel een door deekonomische omstandigheden veroorzaakte beweging, die niet miar zus of zoo zal verloppen, maar heel zeker zal gaan in een bepaalde richting, een richting die voert naar hetzelfde punt, waarheen de alge meene industrie na allerlei buitenbeentjes te hebben gemaakt, na allerlei wijzigingen zal voeren, om op dat punt van samenkomst in elkaar te vervloeien, n te worden, opdat daar de industrie zal zijn, wat het hand werk in vroeger tijd geweest is. Dan zullen er niet zijn twee afzonderlijke dingen, kunstnijverheid en nijverheid zonder tneer, dan zal alle vormgeving weer verbonden zfln in n traditie, in n styl. In verband daarmee kan o. i. het doel der tegenwoordige kungtrjjjverheidbeweging niet zijn de herleving van het handwerk of iets van dien aard, maar is dat doel geen ander dan het voorbereiden van een nieuw vormenstelsel, aansluitend op de door het zich steeds uitbreidende en zich zelf corrigeerende maehinalisme geschapen nieuwe vormgevingswjjze. Deze bedoeling, reeds door Semper genoemd, door van de Velde vooral voor het eerst nader omschreven en uitgewerkt 1), wordt juist in Duitschland wel b\jna algemeen en ten volle aanvaard. (Vooral Hermann Muthesius schrijft hierover bizonder leienswaardige beschouwingen). Eisenloeffels werk gaat in het algemeen in de zelfde richting en blijkt juist waar het dit doet, van het meeste belang. Maar Eisen loefiel voelt bizonder sterk de groote schoon heden der oude handwerkvormen, Eisenloeffel in zyn vuur en zijn enthousiasme voelt wel eens een weerzin tegen de stugheid en de nuchterheid der huidige principieele" vormen, en bovendien, Eisenloeffel is nogal licht vat baar voor indrukken, hij laat zich sterk be nvloeden door zyn sympathieën. En zoo zou het kunnen gebeuren, dat, als hij bijv. naar Engeland ging, waar de geest van de beweging wel ongeveer tegenovergesteld is aan die van de beweging in Duitschland, waar juist de bedoeling wel geheel schynt: terug naar het handwerk, zoo zou het kunnen gebeuren dat Eisenloefi'el b v. in Engeland geheel, of dan toch te veel van de tot nog toe door zijn geheele oeuvre loopende lijn af week, tot schade van hem zelf en van de kunstnijverheid. Nu hij echter in Duitschland komt, zal hij, onder invloed van de daar heerschende geest, steeds krach tiger zich bewust worden van den taak die ook hij te vervullen heeft. En het is voor die hem en zyn talent kennen, een vreugde het vertrouwen te mogen uitspreken, dat Eisenloeffel dien taak waardig zal vervullen, tot bloei der nijverheidskunst, tot eer van Holland (dat die eer niet verdient.) Het was hier niet de plaats om een uitvoerige beschouwing te geven van Eisenloeflels werk. Wat wij hier te doen hadden was, zeer zeker, ons hart eens te luchten over het schandaal van Holland, dat niets doet om het weg trekken van zijn beste kunstnij veren te voor komen, maar vooral wilden wij Eisenloeffel geluk wenschen met de mogelijkheid die hem thans gegeven wordt goed en belangrijk werk te doen en hem toeroepen een hartelijk vaarwel en een werk genoegelyk I T. LANDBÉ. 1) Voor wie alleen van de Velde's praktische werk kent, zy er op gewezen, dat er een merkwaardige en tot allerlei diepzinnige be schouwingen aanleiding gevende contradictie bestaat tusschen de door van de Velde ont wikkelde theorieën en de door hem uitge voerde werken. E J. B, Tonmiaire. Tourniaire, een der voornaamste leden der Koninklijke Vereeniging: Het Nederlandsche Tooneel" KOO niet de voor naamste van allen staat gereed, 6 Fe bruari a.s., een gedenkdag te vieren, een mijlpaal te zetten op den weg, gedurende 40 jaar als kunstenaar afgelegd. Tourniaire in zijn jongen tijd. 1872 73. Als hij achter zich ziet, rijzen droeve en blijde herinneringen voor hem op. Hij heeft ruimschoots zijn deel gehad aan 's levens wee; doch eigen kracht en wil, liefde voor de kunst, steun en raad van ware vrienden, hebben hem aan alle wederwaardigheden het hoofd doen bieden. Bij het opmaken van de balans van voor- en- tegenspoed werpt de laatste niet het minste gewicht in de schaal. Toch kan en zal de dag der herdenking voor Tournaire een dag vol dankbaarheid zijn. Hij ziet zich omringd door kinderen die hem liefhebben, voor wie hij vaak meer dan hij mocht, heeft opgeofferd; door Bestuursleden van Tooneel en door kunstbroeders en zusters, welke hem als mensch gaarne mogen, en als kunstenaar zeer hoog schatten ; door kunstennaars, welke hem een zeer voorname plaats toekennen, en door vrienden, wier trouw zeldzaam be proefd is gebleken. Bovendien vindt hij de hoogste voldoening in de hoogschatting zijner kunst, in het bizonder door bet voor name en ontwikkelde publiek. Tourniaire heeft wel den echten tijd van het ambulante tooneelleven niet medege maakt, een tijd, waarin de sujetten" met dien naam spraken de oude tooneeldirecteurs over de leden van hun gezel schap per schuit reisden, van plaats tot plaats, tenten opzetten en afbraken,'s mid dags en 's avonds parade maakten voor de tent, op primitieve tooneelen voorstellingen gaven, en 's avonds op het tooneel, na afloop der representatie, zich te slapen legden in een Paleis en zich toedekten met een Bosch. Hij heeft er nog iets van beleefd, in het reizen met diligences, vaak in den nacht bij sneeuw en hagel, dat het voertuig in de sneeuw bleef steken, en de heeren en dames artisten uit de benauwde wagen in de frissche kou moesten komen om sneeuw te scheppen en de wielen los te maken. Toch is hij door de doornhagen van het tooneelleven gekropen, en heeft hij in den aanvang van zijn tooneelloopbaan groote ontbering gekend. Be bittere armoe wette zijne hersenen; hij deed alles om te leven, want aan het tooneel verdiende hij in den beginne geen geld. Daarom poetste hij de laarzen zijner directeuren en trad in vrijen tijd op als coupletzanger of bespeelde ook wel den grooten trom. Deze edele bezig heden brachten hem zoet gewin. De tijd van beproeving heeft kort ge duurd. Directeur Louis Bouwmeester kwam en stak hem een hart onder den riem. Spoedig speelde hij geregelder en kwam uit n\jpende zorg, want hij verdiende al vier gulden(!) per week. Verschillende directies ontwaarden zijn aanleg, zoodat hij al spoedig een beter een dragelijker engagement kreeg aan den Koninklijken Schouwburg te 's Gravenhage. Daar voelde hij zich aangetrokken tot de kunst van Rosier Faassen, van Dirk en Jaap Haspels, en woonde er trouw de voor stellingen der Franschen bij. De zin voor het spelen der Fransche Oomedie was in hem ontwaakt. Het werd hem bewust, dat de ,,comedie", de fijne Fransche comedie" zijn toekomst zou zijn. Met de kunst der genoemden, en vopral die ran L. B. J. Moor, den waren comédien", voor oogen, ontwikkelde hij zich tot wat hij sedert jaren geworden is, tot comdien", en wel zóó gelukkig, dat de groote Fransche treur spelspeelster Mad. Agar, en de vermaarde Coquelin hem hebbende zien spelen, heeler hart geluk wenschten en zijne kunst, als de Fransche, hoog stelden. De laatste ont wikkeling in Tourniaire's kunst bracht het spel der leden vari het Wallnertheater in den Stadsschouwburg te Amsterdam. Deze voortreffelijke kunstenaars Kadelburg, Blencken, Engels, e. a. waren onder de leden, gaven hem het voorbeeld, dat een Duitsch blijspel tot hoogere waarde komt als het 00 de Fransche manier wordt ge speeld. Dit viel Tourniaire niet zwaar, hij ging er toe over. Hoe hij daarin slaagde, Tourniaire als luitenant v. Eheden tot Rhedenshuyzen in: Inkwartiering". bewijst boven alle rollen die van luitenant Van Rheden tot Rhedenshuyzen in het Duitsche blijspel: Inkwartiering", dat hij bij de viering.<var]|,2Ün-jubileum, 6 Februari te Amsterdam, 7 Februari te 's Gravenhage en ook dra in zijn geboortestad Dordrecht zal spelen. De kunst van Tourniaire is gelijk ge zegd Fransche kunst. Zij kenmerkt zich door goede overdenking, door eenheid, door het niet-te-vele en het niet te-weinige, door beperking, door doen-door-laten, door geestes-Hunkering hier en daar, en bavenal door voornaamheid. Van het groot aantal rollen, door Tourniaire gespeeld, heeft men, om dit oordeel te staven, slechts vier te noemen, die van Leopold in De Fourchambault's"; die in Talent en Geboorte"; die in ,Amerikaansch of Niet"; die van prefect in De wereld, waarin men zich verveelt". Hem daarin ziende, geeft men hem met vermaarde Duitsehe tooneelkunstenaars als Ernst v. Possart en Ludwig Barnay den eerenaam van bon comédien". Als Nederlander wordt Tourniaire als zoodanig de heer Moor inzijn bloeitijd uitgezonderd door niemand geëvenaard en daarom op zijn veertig-jarig jubileum gehuldigd als de eerste en voornaamste Nederlandsche comédien". J. H. R. KUNSTHANDEL Wed. G. DORENS & Zn. Rokin 56. Amsterdam. Ffsen. PMopiiifiii. Plioto's i. Ite FipreniniioutewïJ. C .HOEF, Copeniiap Force ein. [«Mflitfl. KOPERGIETERY KOPERSLAGERV^ KOPERWERKEn-HAAR- MODEL OF ? ? TEEKEniriG |' ELECTRO -GAL VANI5CHE1 INRICHTING KENNEMMER5TRAAT-N HAARLEM Ter gelegenheid ran het bezoek van H.M. de Koningin en Z. K. B. Prins Hendrik aan Zeeland, en van Z. M. den Keizer van Duitschland op 13 December j.L, werden door ondergeteekende diverse versieringen aangebracht en ontvang salons ingericht, waarvoor gedurende enkele oogenblikken een prachtige collectie S IH l M W %-. PERZISCHE TAP IJ TB y m F o Y *; it * - A :\ T ? 4» i *: (alle onbeschadigd) in verschillende grootte, gebruikt is geworden, welke thans tegen ultrrst lage prijzen worden opgeruimd. Dagelijks te bezichtigen. P. C. F A E R ELS, TUL. F> F HOON 4541. R O K IK 128. COMPLEETE MEUBILEERINGEN tegen vooruit vastgestelden totaalprijs franco ter plaatse gesteld met garantie Uitvoerige geul. prijscouranten. Vele Modelkamers. DE PHOENIX" Ho»fdm»««zijnM : 234 Spuistraat, Filiaal: 76 Damrak, Fabriek: 43 U«ler»yraeht, AMSTERDAM. Kunsthandel J. C. SCHÜLLEE, Plein 22«, den Haag. T E W T O O UT S T E L. L, I W CJ van. ^GTJ^IREILILIEIISr erx ETSE 1ST door ALFKED KAST en Etsen door J. F. OBBES, Februari 1908. Dagelijks, behalve 's Zondags geopend van 9 5 uur. Vrij entree. ACHTEB 8T. PIET BE 16 -:- -:- Utrecht -:- -: MA.01.ZIJS VAH OOMPLETE MEDBELEERIHQ BH STOFFEERING « TBRHUIZIJVQKN, TEANSPORTBÜ, SPECIALE AFDEELUIQ AhTIQUl TÏITEH EM KTTN8TVOORWEBPEH i Alp. Krast- en tatiiijwliÉ&liaiÊl SIERKUNST" Nieuwe Spiegelstr. 32. Stadhouderskade 6'4. TENTOONSTELLING van SCHILDERIJEN van: l, l WIIUUI en l m KI Nieuwe Spiegelstraat 32. Geopend op werkdagen van 10?4M uur. BUDOLP ELION & Co GtB°W?PELIX MERITI5" K £ l Z E R5G R AC HTSZ't Meubelfabriek Nederland". J. A. HU1ZINGA. BINNEN BEÏIMMEKUNUES, BEHANG K RIJ, MODELKAMKSS. Groningen. WKSTKltóïNGKL. FRANCO LEVERING. T K LEF. 118. Kunsthandel KRÜGER & 3?a Noardeinde. 's-Gravenhage. jiiiiifiiHMi;;i)i)iiitniiil Permanente Tentoonstelling v: Schilderijen en Aquarellen. ? NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP ZEISTER FABRIEK VAN KOPERWERKEN 2 MINUTEN VA .V - - STATION DRIBBKIiOE.N MODERN EN - - -~ ANTIEK KOPERWERK GIETERIJ VOOR - FIJN KOPER EN BRü.NS T BINNENHUIS Inrichting tot meubeleering en versiering der woning RAADHUISSTRAAT 48-50 ^ AMSTERDAM *