DE A M S T h II D A MM E R WE E K B L A D V O O U N E D E II L A N D. No. 15C9 lijden door den eersten geneesheer op bijv. 2 weken gesteld, en M de patiënt na dien tijd nog niet als hersteld aangegeven, dan ontvangt de behandelende geneesheer een . formulier, waarop hij moet invullen of de pa tiënt al of niet wederom valide is. Duurt dit heel lang, dan bezoekt de controleeremie geneesheer der K. V. B. de a patiënt of hij ontbiedt dezen. In twijfelachtige gevallen zal dit natuurlijk spoediger gebeuren. Deze c int! 61e nu. is mijns inziens beslist onvoldoende. Waarom? Ik zou hier een bewijs uit 't ongerijmde kunnen geven. Waarom, zou ik kunnen vragen, zouden anders particuliere maatschappijen aan hun controleerende geneesheeren een andere wijze van controleeren opgedragen of toe gestaan hebben* Mij zijn maatschappijen bekend, die beschikken over gegevens, dateerende uit een tijd met wa: ik zal noemen R. V. B.-eontróle en, laat ik zeggen, betere controle. De duur der ongevallen blijkt bij die betere controle" niet onbelangrijk beperkt. Neurosen 1) zijn verminderd in aantal. Waarin bestaat dan die z.g. betere controle? Elk ongeval dient dadelijk ter kennis gebracht van den controleerenden geneesheer en wordt direct door dezen onderzocht. De patiënt wordt zoo spoedig mogelijk bezocht en geregeld gecontroleerd. De behandelende medicus vult slechts 't eerste formulier in, geeft desgewenseht (bij K. V. B.-patiënt natuurlijk daartoe verplicht volgens de wet) de noodige inlichtingen. En hem kan over gelaten worden, b.v. in overleg met den controleerenden geneesheer, 't tijdstip der genezing te bepalen. Tot 't laatste kan n controleerend geneesheer n behand. ge neesheer 't initiatief nemen. Bij gebleken geschil, dat niet op te lossen is, wordt de beslissing aan een derde overgelaten. De eerste vraag, die zich nu van zelf voordoet, is: Berust dit op een al of niet gemotiveerd wantrouwen in den behandelden geneesheer ? Dat de medici in deze manier van contro leeren geen bewijs van wantrouwen zien, moge blijken uit een aanhaling uit 't einlrapport samengesteld uit de rapporten der afdeelingen (Van de Nederlandsche Maatschappij ter bevordering der Geneeskunde). Ver reweg de meeste afdeelingen hebben als hunne meening te kennen gegeven, dat in 't algemeen de controle niet door den behandelenden geneesheer moet ge schieden. Ook niet 't afgeven van de zoo genaamde ziekenbriefjes. waaruit de ziekte toestand van den verzekerde blijkt. Het beste kan ik de overheerschende meening weergeven door de conclusie over te schrij ven van de afdeeling Rotterdam en omstre ken, in wier rapport de zaak uitgebreid behandeld wordt. A_an geneeskundigen worde niet opge dragen gezondsverklaringen af te geven, of bewijzen van ziekte of overlijden ten be hoeve van patiënten die bij hen zijn inge schreven, of door hen als patiënt behan deld zijn." ? Wat voor de ziekte-verz-kering geldt, moet ook gelden voor de ongevallen-verze kering. Gaan we nu de bezwaren na die geopperd wor len bij 't stelsel van m. i. goede controle, waar' dus elke patiënt door den controleerenden geneesheer werkelijk geregeld bezocht wordt en speciaal zoo spoedig mogelijk na 't ongeval, dan blijken ze geheel te "berusten op a al te groote 1) Onder neurose vei staat men (populair uitgedrukt) een toestand, waarbij het fanctioverlies niet ontstaat door de lichamelijke afwijkingen in het getroffen deel, maar zijn oorzaak vindt in de door het ongeval opge wekte storingen in het zenuwstelsel, die zich kunnen voordoen als elk mogelijk lichamelijk lijden. 33-u.iten. seliilcLeren _ DOOR G. J. K. Den geheelen morgen had ik rustig kunnen doorwerken. De dikwijls voor een schilder zoo hinder lijke oploop van toeschouwers was mij, o wonder, bespaard gebleven. Bij het beginnen van mijn schets had het door mijn boofl gespookt, wat etn vriendschilder kort voordien eens tegen mij had gezezd, over het al of nitt doenlijke van te If... aan de haven schetsen te maken, met het oog op de bevolking. Nu, 't is verre van rustig, had hij gezegd; het scheepsvolk is wel gemoedelijk, maar de bootwerkers en de lieden van de ijsfabriek kunnen lastig zijn... enfin, probeer het, dan weet je het. Maar langzamerhand, toen er zoo goed als niemand voorbij ging aan de jltk, waar ik, gezeten op mijn vehlstoel'je en koel over schaduwd door mijn parasol, die ik met veel moeite in de gleuvtn tusrchen de steenen van den dijk had vastgestoken, zat te schilde ren, en van die voorbijganger i, meest vnscherlui, mij bovendien nog enkelen vriendelijk goeien morgen hadden ge/ieg l, svas het schrikbeeld heengegaan. Bleef het r,u nog een poofje zoo, dan, dacht ik, heugt het mij niet, dat ik zoo kalm mijn gang heb kunnen gaan; mijn vriend h E d het zeker slecht getroffen. Maar hoe ijdel bleek mij de :e bespiegeling tfi zijn. toen het twaalf uur werd. en de Btoornlluiten allerwegeden schafltijd uitriepen! Van de ijsfabriek, van de kuiperijen, van de trawlera, waar ijs geladen werd, poeften de watlige atoomwolken omhoog; eerst leu'elde het wat; spoot water spetterend op, dan pas kwam het «e!u'd. . Met mijn rust was 't EU gedaan. Er liepen mannen aan mat haastige schreden 't J>ad op, waar ik zat, ze trokken hunne jas-on aan onder het loopsn. Nog voordat ze bij me waren, hoorde ik al zeggen: a-ha teekenaar, inglie.smen '.'' Toen bij 't ach'er mij larjga gaan bleven ze staan kijken. Beter a!s werken'1, begon er een, als 'k dat kon dee 'k geen slag meer!" 't Was een stoker, geldeed in een blauw linnen pak. Zij monster len mij met de vrijmoedighei l van ienianl, die, zich wanende tegenover een vreemdeling, niet door ge'orek aan talenkennis behoef c verlegen te zijn. Ingliesmen?" vroeg hij familiaar. Ia antwoordde niet, waarop hij terstond kosten, b practische onmogelijkheid en c ethische bezwaren. Da groote kosten, welke misschien een bezwaar kunnen zijn bij de ziekte verze kering (ut is van anlere. zij Ie echter be streden), zullea bij de ongevallen-verzekekering zeker geen voorname factor kunnen uitmaken. Jaarlijks worden phn. 61,000 nieuwe ongevallen aangegeven; dus ge middeld per dag 212. Een groot gedeelte van de patiënten hebbeu vev .voedingen aan arm, hand of hoofd en kunnen dus <>ij den controleereuden geneesheer aan huis ko.nau. Voor de controle van een groot gedeelte der verzekerden is n onderzoek voldoende. Men mag aannemen (en dit steunt op erva ring), dat voor de controle ook 2U tot 230 huisbezoeken voldoende zijn. In AmsterJa-n zou men dus mogen rekenen op plm. 21?25 bezoeken per dag; wat zeer goe.l door n man geschieden kan, waarna nog tijd genoeg is voor een spreekuur. (Ilieroij is t jaar berekend op 300 dagen) Ken eü-itroleeivnd geneesheer voor Amsterdam zou mijns inziens dit werk wel kunnen verrichten, in Kotterdim eveneens, in enkele kleinere steden zou men er plaatsen uit den ojitrek bij kunnen nemen. De kosten zullen niet veel hooger zijn dan ouder 't tegenwo jrdige stelsal, o. *.. door 't vervallen van de z.g. korte ver klaringen 2) die ?37.000 per jaar kosten. Nu komen we op de uiaestie van do practische uitvoerbaarheid. Op 't platteland zal 't inderdaad moeilijk zijn dit stelsal van controle vol te houden. Het kost te veel tijd, de patiënten in alle k'.eine plaatsen zeil' te gaan opzoeken. Hier zal men nood gedwongen wel moeten overgaan tot Je aanstelling van zoogenaamd) Vertrauensartze." Dat wil zeggen, dat elka medicus, die overigens den betretfenden patiënt niet behandelt, volgens rooster aanga .vezen kan wordenden verzekerde te controleeren, gelij< 't controlestelsel vergt. Liefst geen enkeling als uitverkorene va^te benoemen, nuarallen tegen wie geen overwegende bezwaren be staan. Zoo schept men geen nieuwe voor rechten. Dit alles zal wel meer gel l kosten, maar daartegenover staan belangrijke baten, als daar zijn pl.m. f 37.000 aan z. g. korte verklaringen en 't mijns inziens te ver wachten minder aantal invaliditeitsdagen. De ethische bezwaren worden in een inge zonden stuk in het Ned. Tijdschrift vojr Geneeskunde als volgt omschreven: Men mag van de geneeskundigen eischen, dat zij medewerken tot een goede uitvoering der wet. Wat zal langzamerhand de opinie word« van de behandelende gsneesheeren, die nooit geheel voor hun meening uitkomen, bang zijn een patiënt te verliezen, warueer zij hun patiënten zeggen, waar 't op staat, dus bang zijn tegenover minder consciën tieuze collega's patiënten te verliezen '?" Men heeft zeker 't recht aan alle medici den eisch van ma Ie werking te stellen. Een andere vraag is, of' 't in het belang van de gosde verhouding tusschen patiënt en dokter is, dat de patiënt weet, dat de behandelende medicus er op uit is hem zo j spoedig mogelijk weer genezen te verklaren (vooral bij ver zekering met abonnemen^ysteen). Dit zou nog meer 't vertrouwen sch kken, dat de patiënt in zijn eisen genee<h"er moet hebben. Een goed medisch bezwaar is dat de behan delende geneesheer bettrkari beoordeelen of de [atiëat weer in staat is zijn werk te her vatten met 't on<;- op individuecle of lokale verhoudingen. Daarom zou dan ook in elk geval van de beslissing door den control. geneesh. kennis gegeven moeten worden aan den behandelenden geneesheer, die, zoo nooditr, zijn ervaringen kennis tegenover oersi 2) Hieronder verstaat men de Zieken briefjes". vervolgde: hef hin al o f er.. . I.on leu ... bik plees... Nieuwyork... fijn giris... Kom ga een beetje op 7,y." O, is meneer Hollander?' Ta," ging hij voort, d'er komme hier nog al 's vreemden; laast nog was 'r 'n Kngelfchman met twee dames, die za'te ook de ha --e op te trekke; eersl met 'n kassie, maar da's de kunst niet, toe teekene, maar d:e ha 1de der etl'elief slag van! In 'a ooaenblik, je kon der bekant op waclite. heel de have, iirt hier bij 't febriek of, de vuurtore, en d.;tchui!e, netjes hoor! ..." Kijk, da's '!e luc'it wat ie nou d'iel'. . . 't Lijkt wel ru'/e!' zei een au Ier smalend, dceleude op mijn schets, en goot tegelijk den inbond van zijn blikken drinkenskannetje weg over 't pad. Maar dan teem ie weer de s'oker, die nu bijna tegen mij aan irehuikt zat:'t mot thuis nog óver gedaan wor len op 'n gnVr.e plaat! intu schen had een dekkaechc op een sleepboot een luik weggesclio.-en; ks-arnzijn hoof! te zien boven den luik-opstand ui'. Argeloos keek bij eans rond. dan stijf zich hellende op beide handen, werkte hij zich omhoog uit de onbestemd donkere opening. De man stond nu overeind on bet d.-k. Hij sjorde zijn broek met een i tikje omhoog, en wilde j'iist etr, a-ier watt-r ophalen, slierende het emmertje met een z *-aai buitenboords aan een lang tou-v. toen ivien tegelijk de lieden achter mij riepen : Manus, je komt 'r op, j e korot 'r on. blijf -laan!'' De p.aageroepeno stond oei', oOLü'.'nolik als 'ie < ircr ;? uitgolteken l te- worden. - w;u;t ihi:. hebreen hij terstor.d er niets tecei te kunnen doen n'ió tr.-iir z^oais hij in. zijn dna:_"sche plunje uit de bunkers k vam, cm z:c'i op het dek even te wassc'-ien! Maar hij herstelde zich, lier j'V.nwn l de emm< r duikelen in 't fris-die nat, ha- M ; hem met een foreche arnv><-\veg'i>: mar :-.:ch <-p, en riep: ,,laat ze maar tei-ifüc! ' ,,Manus-ie. Hanussie, je komt 'r op j ijr^ie. ' jirchte het achter mij; met je moo.e franje an.i .'lijf wat blief iestiat er al op. loiiriekai--. m 't je zwarte bek, bij :t pus?ie met water, 'l jd-hifen-daar w.at 'n bak, jeiieverneus. ze ht; ihe je te eraze -- je gaat na ie sta l op 'n prentje, ansichte make ze van je smoel sta stil, hij mot 'r nog wat au d?en!' Ka in hun luidruchtig preïlarhen orersteinden ze het vertel var: d-n stoker, die dingen zei van lang g°le<!fn, toen hij noi; voer: Nieuw Kassei" ,.an dj ijn ' o ik 'n ht er an 't, teekene, kaptijn gekocht woorden die doo iliepen in 't moeras van grove kwinkslagen der andörea Al loopende toen weer b nu haast loop, gingen ze huns weegs, maar sneller nu nog door 't verzuim. Nog over het pad rilde hun de humor, galgenhumor, de kee!en uit, zeurde het drensverhaal van den stoker hen achterna. genoemde kan doen gelden, terwijl in ern-tige geschillen een derie beslissen moet.' Thans hebben we na te gaan, waarom de geheele controle door een controleerend geneesheer beter is dan die onder 't tegen ? woordig stelsel. Hos handelt de huismetiicus? E in patietU woadt zich of krijgt een ongeval; hij heeft meer of minder duidelijke afwijkingen en aecussert meer of min bepaalde klachten. 1)3 medicus stelt oen diagnose eu bepaalt of er onvermogen tot aroeiden bastaat. /oo hij een neurose vermoedt, zil hij trachten don patiënt weer aan het werk te krijgen. Soms zal hem dit gelukken, dikwijls echter niet; de patiënt zal met zijn klachten voortgaan eu zeggen niet te l-imiit'ii werken. Moet de huis l ikter dan weigeren den patiënt verder te behandelen, zeggende dat er geen afwij kingen zijn!' Neen, hij zal met do behan deling moeten doorgaan, en niet telkens en tt-lk-ns kunnen aandringen op 't hervatten van liet werk. De patiënt zou dan immers onwil tegen den medicus voelen, meenen, dat zijn belangen minder behartigd werden dan die van de Bank. De controleerende geneesheer staat geheel anders tegenover hem. Do patiënt weet, dat i ij komt om te zien of hij weer werken kan. '/oo hij hem komt zeggen, dat er geen beletselen zijn en de behandelende medicus stemt er mee in, dan zal menig volkomen te goeder trouw zijnde neuroselijder zelf spoeliger zijn werk wenschou te hervatten. Hier kan veel geld gespaard en veel ellende voorkomen worden door tacti sche samenwerking van huisarts en contro leerend geneesheer. Op deze manier kan, meer dan tot nu toe, van die samenwerking gebruik worden gemaakt om de patiënten eea geleelte van hun werk te laten ver richten. Indien de patroons ten minste willen meewerken, die bij den tegenw_oordigen toestand 't budget van de R. V. B. onnoodig l>3zwaren, door slechts dio perso nen weer tot hu u fabriek toe te laten, die absoluut genezen zijn. Eventueele srnulanten zullen beter ont maskerd worden, /ij gaan uu van den oenen medicus naar den anderen. Dan zullen ze direct door den vasten controleerenden geneesheer herkend worden. Deze zal min der redenen hebben om te twijfelen of gesimuleerd wordt, daar hij hè.u als con troleerend geneesheer al W'-l eens meer zal hebben pntmo.-t. De behandtlendo genees heer, die den patiënt voor het eerst ziet, zal altijd eerst de kat uit den boom moeten kijken. Verder zal de duur van menig ongeval mijus inziens bekort kunnen worden. Niet omdat de gewone, behandelende medicus, om den patiënt ter wille te zijn, langer dan noolig h, uitstalt don pitiont als ge nezen te ontslaan. Da huisdokter heeft echter te letten op allerlei su/>j/><-/iei;i' klachten, lichte p'jnlijkheH, noj stijf, mos gevoel, waarmee een gedeeltelijke arbeid zoer goed samengaat; ik denk, dat 't nog niet gaat, zegt er een, een an Ier is ooit er-ns te vroeg weer begonnen te werken, en meent d nrmee rekening te nneten hou den. Met beslistheid durft de behandelende geneesheer niet te zeggen,dat alles gene/en is. Ken ander als coutroleerend geneesheer, kan met maer kracht als zijn meening uiten, dat do patiert weer zijn werk kan opvatten. De patiënt kan d v, nog wel kleine be zwaren blijven voelen; waar deze bezwaren hem echter vroeger, toen hem gén schade loosstelling uitbetaal! werd, niet bile-Uen te werken, is hst nu eveneens oen billijke sociale eisch. dat hij werke, waar hij goed werken kan. Hij mag 't op zich nomen den patiënt te laten werken, al is de gene/in g nog niet absolu it volkomen, wanneer or tenminste geen bezwaren en gevaren aan Doch dan, bij d: n bf.c'it, vervaagde het praten al, sljeg elk eenandere weg in, onder net ror-pen va;ï: e,et ze maar lekker! Intinicben stond Manus" in persoon ree.Is vó'ir mij. Hij bal dra na het wegloopen der men sdien op den dijk, het touw losgemaakt van de vlet, die achter de sleepboot lag te drijven, het inzepalmd, er een stap of wat mee naar voien g-i!oopen, en was toen behoe Izaim het pehnitje ingeklauterd. Recht op mij toe kwam hij ievaren, tot aan het houten trapje, dat tegen den dijk opliep. Daar hal hij het bootje vasttreieud aan de trapleuning, en stond nu vlak xüór mij. Och, wil je alsjeblieft een beetje op zij gaan, :-óó kan ik niets zien ! Hij week schuin aehterait. 't Was een gro ite kerel met et n gebruind gfnicht, een open blik en een vlasblond kneveltje. I u de hoeken van zijn oogen, in de schelpen van zijn o oren, in zijn nek, waren, ofschoon hij zich pas gewasschen had, de sporen van kjlenstof achtergebleven als een s:.uink. ,,'k Kan der m'ri eigen toch niet uit mike," zei 11 ij. Kn op dit punt vo!kom?n gerustgesteld, ainiz hij voort : ,,'k heeft ook nog 'n teekes! nkkie." Toe i bij merV.te, ilat ik niet ins-inj; op hetM-n hij x.eide. zweeg iiij een poo-je al- xoc'it hij naar betere wourien die, zijns in'.iens, ni'-er i;i l uk op mij i.ouden maken, en ver.?^L'iïi' tot-n, xiine -chiMerij a !luj oins 'hrijyeifle ? ,,S:e:t voor ie>- uk il e ('iiri.-tt-i'juiif i ! : je ziet er U'voortr.-eM Meria me': <' ->d eühoe ..'iiot 'K noerne : ''. l.res;erme . . . 'tisophoit. ,.'k heeft 't meegehiocht uit Spanje, och ?U-u dtksel, boe h^er die plaas ook wt-ei V ' K:i !H;iii:',en i vatte iiij de kieo ia;i i'ij'.i |,:,v ,Ji; -jfi-te-L iner 'lexeilUe iianu o'.ei' «ij n gci-rr.iï.d voo; hooM. Muive!katei> lK>r) heet dat.'1 D,;eh h",e h'j zocht, de naam wii.l'- i,em niet !e binnen schie'.e -. Jv1 kwam iema: d vii^bij... ..l'it't, hoe het-t dat waar me 't laatst eo,,\M-est be'iu.e, toe uie die baggei nioie «egbidehte '.' ' ,,^ant Andros,'' smoesde de voorbijganger. Daar heb j e.''t '.'' N'oa daar heb '^ 't gekocht van 'n pt-r,,<oon, 'k hè!) er in holUui'1-c'i geld \..f en twintiï! stuivers voor gegeve, 'i mot bar oni ,,we/,e, 't lijkt w tl of ze der 'n schot hagel ..drorneen gejaagi tiebbe, zóó vol zit 't met ,.wnrm2ate'." ,,'k Zon toch wel 's wille wefe," ging hij voort, en hier kreea -ijn stem dat bedacht zame a'.ïof hij sprak over een diep tfhei.n, of der nog waarde in zit. Je leest 't zoo druk in de'kract, dat der kaptaie gevonde worde, zou uwe 't niet 's wille zien; uwe verbonden zijn. Dan is 't best mogelijk dat patiënt nog niet u'etensc/tïi))jrtijk als her steld te beschouwen ii=, dus niet genezen" verklaard kan worden, maar toch >val dege lijk in staat zou zijn zonder scluule voor lifhaam en ;/ew', zwier orees voor iiudeelige (/eootijeii, zijn vroeger werk kan hervatten, en, ai werkende, kan g: nozen. In dit geval vooral kan de behandelende geneesheer niet met de noodige krasht optreden, tevrol kracht z ui hom 't vertrouwen van /iju. patiënt doen verliezen, die er gen-, ikkelijk toe zou kom MI te vermoeden, dat zijn doktor meer t belang van de bank dan dat van zijn cliënt op 't oog had, soms gemakzucht veronderstellen of ongemotiveerd optimisme, geen voldoen Ie medegevoel voor goed wil lenden of «elfs onkun Ie, wunt dan klinkt het al gauw: zoolang de vinger nog stijf is, kan ik toch niet werken; de contro leerende geneesheer kcit die overwegingen niet, hij ondcr/oekt den patiënt, stelt do afwijkingen va?t, zoo /ij bestaan; vormt zich .een oordeel ot' functiestoornissen be staan of niet; bepaalt of' da patiënt zij-i werk kan hervatten of niet, spreekt zijn oordeel uit; in ernstige gevallen of twijfel achtige gevallen overlegt hij met den inedi011-", beiden sainan zullen wel bijru altijd tot overeenstemming .geraken, en door hun samenwerking zal 't wel altij l gelukken 't «?ewenschte resultaat te bereiken. Men kan nu beworen, dat wel eens een, eitke/r in-uil iemand ten onrechte go chikt voor zij a werk verklaard zal worden: zekerd.it kau voorkomen. Dat zal echter niet samen hangen met de wij te van controleeren maar uitsluitend zijn oorzaak vinlen in de nu eenmaal niet bestaande absuluro kennis. Verkeerde diagno-en zullen er alt j l bij ve-i. Daartegenover staat dat de controleerende geneesheer steeds van het begin et' de ziekte mee m lakt, h j beter op de hoo^to is van de oorspronkelijke ernstige af wijkingen on hij dus m ut moer grond en steviger argumentatie een oordeel kan uit spreken over eventueelo, blijvende invalidi teit. Dan behoeft minder g-kruik gemaakt te worden van expert?, die nu eenmaal alles moeten weten"' en op dikwijls onvol doende gegevens moeten beslissen. Mijl plan om in 't kort de wenschelijkheid van eoa betere controlo bij de R. V. B. te betoogen, watrdoor m. i. een bilaugrijk financieel voordeel te behalen zou zijn, acht ik hiermede bericht. P.S. Dat men bij de R. V. B. 't onvol doende van d3 tegenwoordige controle be gint in te zien blijkt uit de kleine ver betering die de volgens de dagbladen zal ingevoerd wor len. D3 correspondentie van de behandelende medici met de contro leerende geneesheeren zal voortaan direct zonder tusschenkomst van de Bank kunnen gesehielen; waarschijnlijk slaat dit op de wekelijksche verklaringen, die nu direct in handen zullen komen van de controleerendo geneesheeren. In elk geval een verbetering. MUDICTS. liet bovenstaande was reeds uit de pen, toen ik. 't artikel van den heer v. d. Uoes in 't vorig nummer las. Mijn schrijven is dus geen terugslag op 't voornoemde artikel. Hoewel 't tlechts zijdelingsche aaiiknoopingspuntiui met mijn onderworp bezit, meen ik, om niet voor (>ost- Indisch doof te willen doorgaan, er enkele woorden aan te moeten wijden. Door mij werd aange Irongen op scherpere controle, waarbij o.a. rekening gehouden moet wordun met de vraag of de verzekerde zonder schalo naar lichaun of geest voor nu of later, weer zijn gewoon werk geheel of gedeeltelijk kan hervatten. Kr mogen dan nog wel vage klachten over blij\en, het der meer verstand van als ons soort menschen ; 'K kan wel zien of 't inidelijk .As, maar de wa-.irde, v.iet u de waarde." ... Waar is 't '." vroeg ik. ,,'k Heeft 't an boord." Nu goei, laat maar 's zien. J,', maar/' hervatte hij spijtig. . . Nu, wat ja maar '''.' Uwe mot an boord komme. me maat; liebbe 't uit sjagerijnigheid dat 't 'n hoop een!e waard zou weze, tegen me kooi ge spijkerd in 't lo.des maar dat betetkent niks, as 't 'u kaptaal is dan zage me 't scliot der uit.en beta',e ie maatschappij de koste! Ik moest even g'im'acher, wat hem niet ODtgibg, waarop hij dadelijk vrolijk sprak : dus u .ve ziet er wat in?' Nu, dat zullen we zien. ,,/el k uwe dan maareli'ean boord brengen?" On 't oojenblik niet, ik kom vanmiddag, a'.s mijn werk af is. Vanmiddag motte m e de schijven sleepen l" U'at moet je? De drijvende schijven naar zee sleepe, ze gaan schiete van 't fort l" \Vel zoo ! Kn eer.er/ii is teleurgesteld door liet moe ten in 'Iers slee1-; laU-n van mijn schets, wilde ik aan zijn verzoek gevolg geven, en aan de andere, kant, te benieuwd wuarmi'de hij voor den dag ko'.nen zou, bei-loot ik mijn werk, dat toch nitt al te be?l meer viot'.e, maar te eindigen en zei Ie : Vooruit «l in maar ! Ik pakte mijn M-hiH.'H'Oelij-- bijeen, on voUde ;it-m naar hè; tr,\pj'-.. Oo -!e onderste t.'edi) \ a;i l.e* vlotldeitje bleef ik staan, te; wijl de. man K e is in /ijn boot was ges'ap'. en reikte hem mijn fc'iil-Jer lo is, mijn parasol en velds'.oei'je aan. lüj 'cïde het bi-hiv.-dzaani onder (én der btLii1-je->. en miuik'e t"--u e<-'U biM'egiug o:u mij ie heliicn, :;, J^end--: \"< orzicli'ig an maar. Dank je, ik kan wel. Toen ik ue'.eten wa-, jilaatste hij zich F.d ter in liet ijootje, pakte etn der rieincü, die hij aci ter aan in 't \vakr leglc, en \vijd-'oeens, met zijn rug naar mij tfp. be^r,n hij met deineruii- be,.vt!g'n j; van zijn luvenlijf en omzwei;kingf'n van zijn. armen de ;iem in t water rond te wen'e.en. Hij liet het hout gl'j'len door zijn beide handen en, hoe langer hoe sneller, met de poK-ea om en om, wrong hij de schuit voorr.it, wiebelende die mee onder de wer.telende be weging van zijn riemgeplas. (iiivlurij; keek hij om, «m. te zien boe ver hij reeds gevorder i was toen bij de sleep boot hield hij plotseling op, trok de riem naar binnen, greep de wand van het schip eu knelde de vlet er tegen aan die no^ wat vooruit schoot door zijn krachtig stuwen, en riep: \Viilem, pak 's an !" Er verscheen een opgeschoten jongen van achter den rnachinekap vandaan. dio echter al werkende zullen verdwijnen. Moet men er nu steeds niet mede rekening houden, dat dezelfde vage klachten zouden leiden tot de genoemde scherp omlijnde nieuwe ziektebeelden." Is dat moreel te verantwoorden? Zouden er geen slachtoffers kunnen vallen ? Ik ontken niet, dat soms (echter zér zelden) iemand er de dupe van zal wor len. Dit ligt dan echter niet aan de uitvoering der ongevallenwet, noch aan de medische controle, maar uitsluitend aan do onvoldoende ontwikkeling der wetenschap, aan de groote hiaten in onze kennis. Dit. treft niet alleen den arbeider in engeren zin, maar ook den particulier verzekerde, j % zelfs eiken zieken. Dit te kort aaa medisch kunnen en kennen, kan ons allen tot slachtoffer maken. Het eigenlijk betoog van den heer Van der (ioes zal ik niet weerleggen. Ik laat dit aan meer bevoegde handen over, ge dachtig aan 't schoenmaker blijf bij je leest'. Wel wensch ik er op te wijzen dat een verklaring' van do ontwikkeling der onge vallen ge...jeskunde als actieve dienaresse van de kapitalistische maatschappij volstrekt niet de noodzakelijke is. Bijv. van vele ziekten werd reeds jaren beweerd, dat zij aetiologisch in verband stonden met traumata. De moeielijkheden werden nu echter geschapen door de practijk der ongevallenwet, door de concrete vraag of in een bepaald gecul een samenhang bestaat tussjhen die bepaalde ziekte en dit of dat trauma. Da groote eu diepere studie wordt nu alleen reeds te voorschijn geroepen door de omstandigheid van concrete vragensttlling, maar vooral door de behoorlijke documentatie van 't ouge val en't ziektebeloop. Elke andere oorzaak, die ons de noodige data en feiten gele-verdzou hebben, zou tot.'t zelfde geleid hebben, /oo heeft elke nieuwe ont dekking, bijv. de ontdekking der bacteriën elk onderdeel der geneeskunde met nieuw leven bezield"; 't machtig idee- en feiten materiaal van Virchow heeft zelfs de geheele geneeskunde hervormd. Tallooze voorb.elden zijn er nog te vinden. Waarom in 't eene geval een uitsluitend kapitalistisch maatschappelijk, in 't andere geval een uit sluitend medisch verschijnsel te zien zou zijn, begrijp ik niet. Ik geloof, dat meerdere kennis en beter begrip van de ontwikkeling der geneeskundige wetenschap den heer v. d. Goos belet zou hebben, tenminste een ijroof ijedeclte van zijn betoog neer te schrijven. Ten slotte. Hot Handelsblad schrijft: De heer J. de KOJ zet zijn beschouwingen ovtr onzen Haagechen medewerker eu onzs hoofdredactie in De Amsterdammer voor1". Ook al hadden wij van dien journalist geen afscheid genomen, waar de heer De K.OÜgoed vindt ons van im-noraliteit" te beschuldiger, zullen wij zeer zeker op zijn aanval geen antwoord gever. Wij weten trouwens dat wij, op deze wijze door den heer De Koo aangeva'len, ons in zoo goed gezelschap bevinden, dat zijn veroordeelicg in zekeren zin als een onderscheiding kan gelden." Gelukkig voor het HinflrlMad, dat hot te innre/'l is, oru op een beschuldiging van immoreel te Itehben (jclnuit/chl, te kunnen antwoorden. Jammer echter voor ons en onze lezers; hoe gaarne toch zouden zij en wij van haar gespierd betoog hebben genoten. i>. K. o'ewapenl met een bootshaak klampte de jongen de vlet aan, zooals ouitijds de schepen werden geëaterd. Hij pikte dien haak onder een der doften; het schuitje zoo gedrukt houiende tegen 't schip aar. ooi het zoo doende voor wegdrij ven te behoeden. Wij klommen over. (laande EU over het zwarte ijzeren dek, liepen wij naar voren eu daalden in 't logies af. In de kleine ruimte, beneden, weifelde een spaarzaam d.-glicht naar binnen door de trap opening en de twee matglaasjes in de lage zoldering. De sobere betimmering was er van vreemder vorme i dan in een huis-vertrek, vena lende van binnen do buiten-lijnen van 't schip. Aan weerskanten waren de kooien verstokenachterdegladde veel bezeten bouten banken, duisterde het bedden goed daarin, als in een haif gesloten Ia1e. Ken wees, zoete lucht van gesmolten vet en de reuk van smeulende tintels was er loom hangende, en al de dingen die er waren; een oliepak aan een roeslige spijker, een kist u.et kleeren. schenen er van doortrokken. Hier ia 't," zei de man, wijzende op het schüderijijp. Dat is niet onaardig, maar waarde heeft het niet, zei ik. ,,7>:ai 't niet?" vroeg hij spijtig. I-in dan: Uwe mot 's kijke die kringetjes ..n.n ilerlui facies dit mot toch wed bet eekene dat t echt is! Dat zie je op al de plate uit de diristeüjkheid : daar zit h'ni toch de ..waarde in," meende hij. <>e!oof mij, 't is van geen geldswaarde, tn ziencie xijn teleurstelling, ging ik voort : 'k za'. een mooie tfekening voor je maken met e -n schip der op, dat kan je dan hier op hangen. ..iHn.-t uwe dan ons, met die iaggermole in de S.'iaansebe-zee, met vliegend ttormvveei: ' ..Mai»v.'r ging hij n i Jeukend voort : 't mag ..vel een l.él groot pepier weze?want me .,!;i'-rge van mekaar laat 'k zegge: vau ..hier tot an de ijsfebriek . , . is 't niet waar ,. \Viliem?'' Nn. ja dat komt terecht, antwoordde ik. . . . Ik vertrok, en nog van verre riep hij : ..Krijs; 'k 't gauw '.'" .la, morgen ! t Was reeds laat in den namiddag, toen ik in de met /and bestrooide kc iiiekamer van. hit i.'itellelje mijn maal zat te gebruiken. In 't wesien over de zee was de zon schuil gegaan, in een lichte, doorzichtige damp ui j schuin langs den hemel opschoot. (ree! en groot was zij nu niet meer, de zon van 's morgens, stralenbekransd als zij was, schijnende nog door den nevel heen ; omllonkerd door een lichtende kring als van ge smolten goud, die leek een aureool.