8 I) K A .VI S T L B D A M M E R W K E K B L A D VOOR N K D E R L A .S D. N o. 1509 De achttienjarige koning Emanuel van Portugal. kleene treedt op 't fcleed, de jjro >te treên op 't hart," ook in 't Fransch en wellicht nog in andere talen voor, wat ik volstrekt niet be twijfel, er nog niet uit volgt, dat Vondel zyn beroemd verg uit Joaeph in Dothan niet aan het Deensch kan hebben ontleend. Mijn geachte opponent ziet over 't hoofd, dat Vondel niet slechts in 1657, maar ook reeds in 1628, een reis naar Denemarken en Zweden gemaakt heeft; zie Brandt's Leven van Vondel, op het jaar. Hierdoor bestaat er to :h wel waarschijn lijkheid, dat hij toen 't Deensch reeds machtig was. Nu kan 't z^n, de heer Castelein zou 't kunnen onderzoeken, dat de boer uit Pont Aüdemer Vondel meer voor den geest heeft gestaan, en geen Deensche spreekwijze; in k geval werpt de bewering van den heer G. myn veronderstelling niet omver, dat V., dok al vóór 164", in 't Deensch goed thuis »as, en dan is 't niet geheel onwaarschijnlijk, ctftt hij ook het B .reekwoord, waaraan hij zijn vers in Joseph in Dothan ontleende, in Dene«ftjken heeft opgevangen. Men vergete niet, dtó' juist die Deenache zaken, waarvoor hij pji.,reis ging, hem steeds aan zijn' onwaardigen zoon moesten herinneren, die hem, grooter geworden, ook op 't hart trad." Het spijt mij niet, dat ik door de opmer kingen van dr.; Schepers genoopt word rtjvi nogmaals te uiten over de taaitechniek in Vondels bekering." Wél spijt het mij, dat bij net boek van dr. Brom nog niet heeft ingezien; want hij zou het zeker niet in be scherming hebben genomen by de verdedi ging van de vereenvoudigde spelling. Ik blijf volhouden dat de V. S. dezen zin: al over trof de dichter de geleerde hemelhoog," be slist zeer onduidelijk maakt. Er is sprake »an Joost van den Vondel en van Willem van den Vondel, zijn jongeren broeder ; n de een n de ander was geleerde en dichter. Wat val t nu te verstaan uit dezen volzin: ,jWant d» jongen (= Willem), die hem (?Joost) altijd vóór was in de wetenschap, voelde hy zyn hele leven boven zich, al overtrof de dichter de geleerde aemelhoog." Ik kan er vier beteekenissen in lezen: 1. de dichter Joost overtrof den geleerde, Joost, 2. de geleerde Willem overtrof den dichter Joost, 3. de dichter Joost overtrof den geleerde, Willem, 4. de geleerde Willem overtrof den dichter Willem. En nóg kan ik niet verklaren wat de schrij ver eigenlijk bedoeld heeft, ik meen: dat Joost, als dichter, Willem, als geleerde, ver overtrof; hetgeen evenwel niet met volle zekerheid er uit te lezen valt. Dit glasheldere zinnetje" vraagt dus wel eenige opheldering door de ouderwetsche spelling, voor wier behoud het pleit. Ging, zooals dr. Schepers 't voorstelt, 't onderwerp steeds aan 't voorwerp vooraf in de moderne zinswending, dan had de lezer nog eenig houvast zonder buigingsuitgang; maar dr. Brom houdt zich ook daaraan niet, bijv. bl. 96 : gezelschap zoekt de bekeerling dadelik ;" bl. 104 : Vrede wenst de vertaler alle verdwaalden," enz. Door den samenhang zgn deze zinnen echter klaar. Natuurlyk staat het iedereen vrij de ver eenvoudigde, of de nu nog gangbare spelling te volgen; maar wat mij altijd verbaast bij de voorstanders van de eerste, is, dat zij niet wat kieschkeuriger zijn bjj de toepassing van hun regels. Ieder, die zich aanwent, bekeren, lopen, biezonder, e. d. te schrijden, lekenen zytotde hunnen, al heeft het veel meer den schijn, dat gemakzucht hun vereenvoudigde pen bestuurt, dan ernstige wetenschappelijke zin. Om geen andere voorbeelden aan te halen, het overmoedig geschreven werk van dr. B., dat in zyn stijl soms meer op een improvi satie dan op een dissertatie gelijkt, is niet alleen vol uitingen van weinig verheven vernuft, van vreemde, kleine, zoo knusjesmoderne vergelijkingen, maar wemelt ook van slordigheden in stijl, taal en inter punctie, zelfs in de vereenvoudigde spelling. Ik noem slechts: polietiek, krietiek, e. d. terwijl toch de regel voorschrijft: in open lettergrepen van vreemde woorden de i klank weer te geren door i. Maar zelfs de heer Schepers schrijft: kandiedaten en wijkt dus ook van zijn regel af. Tu quoquel Als de moderne schrijver in de V. S, uit gang, interpunctie en vormen over 't hoofd mag zien, dan worden zijn zinnen raadsels, wél te begrijpen, maar niet vlot te lezen. En dit is 't gebrek van dr. Brom's boek: 't leest stroef door zijn onverzorgden stijl en taal en gezochte beeldspraak. Ik haal nog eenige voor beelden aan voor de hand weg: bl. 54, de tragedie (is) voor een idealist, die zijn satyre opheft in lyriek;" bl. 65: het atelier sprak hem niet aan," bedoeld wordt: sprak niet tot hem; bl. 71: zoeken wij verlegen met Von dels smaak in heidens en heilig samen een voorbeeld, enz. ontbreekt de interpunctie; ook in: Ja de H. Geest zelf moet het doen," (bl. 55). Hij hield van alles wat hem aanvloog en van niemand, omdat hij die of die was, enz. lees: niet van iemand," (bl. 62). Bl. 106 : katholiek en klassiek ineens te zijn," lees : tegelijk ;" bl. 124 : niemand weet, of er nooit een epos zal komen van de electriciteit," lees : ooit. De reisvriend van Willem werd de huis vriend van Joost en wees hem de weg in de klassieken, maar bevolkte de ruïnen van 't keizerlike Rome met een pauselike stad," (bl. 381. Wat is: ruïnen met een st?d be volken ?" Verder hapert er nog iets aan dezen zin, dat ik niet durf aanvullen, in de onzekerheid, of't misschien een der eigenaardigheden van den schryver is. Ik blijf 't betreuren, dat een werk zoo degelijk van inhoud, en waaraan zulk een ernstige en grootse de voorstudie ten grond slag ligt als dr. Brom's oroefschrift, zoo moeilyk leesbaar is door de eigenaardigheden van des schrijvers taal en stijl, die ineen wetenschap pelijk boek niet op haar plaats zijn. Waar moet het heen, als doctorandi in de Nederl. letteren hun proefschrift kunnen schrijven in «en taal, waarvan de regels zoo onzeker worden toegepast, dat zelfs de promotor blijkbaar allerlei onnauwkeurig heden doorlaat? Geeft dat alles geen aanleiding, de vereenvoudigde spelling te gaan rekenen onder de vele kenteekenen van moderngewilde gemakzucht, om niet te zeggen, verwaarloozing, in de behandeling der taal ? En daarvoor staat de V. S. toch te hoog en bevat zij te veel elementen van rationeele taaihervorming. Dat eeii voorstander van V. S. tls dr. Schepers, bij de minste opmerking over 't gebruik daarvan, spreekt van een pruttelwapen", bewijst, dat zij nog steeds gerekend moet worden tot het genus kruidje-roerme-niet;" en dan is't niet te verwachten, dat de V. S. ooit een krachtige boom zal wor den, in ons volkseigen geworteld. Amgt., 28 Jan. '08. J. F. M. STERCK. Honden in de literatuur. Wie verlegen mocht zijn om een hondennaam, een historische, art istieke, sportieve, folkloristische of andere, kan tegenwoordig terecht bij een artikel in de Zeiiechrift für Deutiche Wortfortching, getiteld Moderne Hundenamen", door Franz Banky. Deze heeft daar een lange lijst gepubliceerd van hondennamen, in de wereldliteratuur of anderzins bekend. Wel is waar, zegt de schrijver, zijn er nog tal van romans, novel len, sagen, sprookjes, tijdschriftenartikel» (misschien ook nog wel advertenties roor weggeloopen reu's en teefjes), waarin hondennamen voorkomen en die den vorscher alzoo tot nadere studie uitnoodigen. Maar 't is zóó toch ook al heel welletjes. Inder laad moet de schrijver een fijnen speurzin bezitten en aan den omslag van een boek hebben kunnen ruiken of daar een hondebeestje ten tooneele wordt gevoerd. Hier vindt men bijvoorbeeld den hond Ali, waar Schiller in een brief van 21 Mei 1821 over schrijft; daar ie de hond Allan, die in de uitgave van 1852 van Heine's Roman zero" on bladzijde 131 voorkomt; daar is de befaamde hond van keizer Karel, aan deze zy'de van den Rijn Itoe. aan gindsche Als v geheeten .. . Kortom, de schrijver heeft literatuur en literatuurgeschiedenis om hondennamtn afgejaagd. 't Wordt blijkbaar tijd, dat de de komma's in den Statenbijbel weer eens worden overgeteld! S. De politie-alera-atitümaat in Rio de Janeiro. Onze plaat geeft een afbeelding van den voor ieder toegankelijker! automaat voor aangifte bij de politie die in Rio de Janeiro op 't oogenblik wordt ingevoerd en diéhet volmaaktste is, wat thans op dit gebied bestaat. Het instru ment gelijkt op de schellen voor aangifte bij de brandweer, die wij x>ok in ons land reeds kennen. In de straten van de vooruitstrevende XuidAmerikaansche stad worden te zamen 581) zulke apparaten ge plaatst. Ieder burger kan een sleutel koopen en is daardoor in staat, van al die plaat sen uit, de politie te hulp te roepen, /oodra hij den sleutel in het 'sleutelgat, (dat op de 'plaat duidelijk te zien is) omgedraaid heeft, wordt een schel aan 'den " gang gebracht, die op hetzelfde oostenblik het nummer van het apparaat iri kwes tie, dat voor iedereen duidelijk zichtbaar is, naar de naaste politie post overbrengt, llier jpupi^t ?'3e* nummer door een registreerapparaat orj een sjrook papie'r genoteerd en de tijd van aangifte afgestempeld. Op het zelfde oogenblit wordt pok de beambte door ?een 'wükkefi*tt:i?n "gloellichtje opgeroepen. Dit alles doet de automaat. .:-.Df,beambte Ipeet nrrttet nummer en brengt het 'door eendeer verliuftig geconstrueerd apparaat, dat .het aan wijzen en verder seinen van, alle nummers van l tot 1000 mogelijk maakt, over riaar een pohtie-bureau. Die bureaux, 40 in getal, zijn over de geheele stad verdeeld, liet bureau, dut het dichtst bij het alarmeerend apparaat ligt, wordt door het afgaan van een knirhtuen wekker opgeschud. Dit alles gaat op d"/,elt'ile wijze: het nummer wordt gemeld, n appa raat noteert, een ander registreert HU Mempelt af. leder bureau is voorzien van een steeds ingespannen gereedstaanden wnsjen, bezet met G agenten. Direct op het alarm rijdt deze af. De geheele aangifte speelt zich af in enkele seconden, /oodat de politie reeds in 2 minuten ter plaatse kan zijn. De gansclie inrichting, die bij Siemens und llalske te Berlijn gemaakt, wordt, zal aan de veiligheid en politie-controle in de stad Uio /eker zeer ten goede komen. M. (!. COMPLEETE MEUBILEERT GEN tegen vooruit vastgestelden totaalprijs franco ter plaatse gesteld niet garantie Uitvoer ge geïll. prijscouranten. Vel< M< dclk mers. ..DE PHOENIX" Hoofdmagazijnen 234 S|.uistraal. Filiaal ? 76 Uamr k. Fabriek 43 Looiersgracht, A M b T EK D AM. ;>-v< KOPERGIETERY ? KOPERSLAGERY KOPERWERKEH ? HAAR- MODEL OF ? ? ELECTRD-GALVANI5CHE '? INRICHTING KENNEMMER5TRAAT-N5I : HAARLEM ), .-i< m*-^ Magazijn Qud-Holland" Damrak 75, Amsterdam. Directie: P._C. P EKELS. TELEFOON 7261. Complete Haiiieriurichting'eii in Oud-Hollaiidsclie en andere oude Mijlen. Atelier voor het vervaardigen van Oud-Hollandsch sn'jwerk. T 'T BINNENHUIS RAADHUISSTRAAT 48-5O 4-4-4- J^31fi3'l?:E]R,ÏXA.M: 4- 4- 4* * * TOT M EI A. S. OOK R O KI N 12O * * * ^?.TBBB.mB J ^r,» It9 M H tj< FOKfl OF FljATTEKY" + + + + + 'T BINNENHUIS" de oudste inrich ting voor moderne kunstnijverheid is in dien zin de meest gewaardeerde. Kunsthandel J. C. SCHULLER, Plein 880, den Haag. T K K T O O W S T E l, L, I N G en. ETSEJST ?van. door ALFKKD KAST en Etsen door J. F. OBBES, Februari 1908. ' Mik*, hehfll -e 'i Zondag* geopend van 9 5 uur. Vrij entree Alp. Kunst- en l ., SlEHKUNST", Memve Spiegelstr. :>2. Stadhouderskadee!, T E IV T O O IN7 S T K L L l JfG van SCHILDERIJEN van: J mm en « H» BH. Nieuwe Spiegelstraat 32. end o;> w^rkdatffti van 10?4K nur. KUDOLF ELION & Co. Zn. /cd. G. ten. Pto's Kisiirpnoio's. n J.CU. MlliHltl. NeubeHabrtek Nederland". J. A. HV1Z1MGA. BINNEN BETIMMERINGEN, BEHANGERIJ, MODEL KAMERS. Groningen. WESTERSINGEL. FKANCO LEVERING. TELEF. 118. OPKOPER EN ZINrx &tB°W.. F E LI X MERITIS" KElZER5 IEL. 26O7 Larensche Kunsthandel Afd. Amste; dam, Heerengracht 495 Heden Opening van de tentoonstelling der werken van E. van der Ven. D.DEBIÈVREBIESAART ACHÏEK ST, PIET EB 16 -t- -:- Utrecht -:- -»MAGAZIJH VAJ! OoMPLETE MEU BELEERISGI &S KTOFFEEBING ? VEKHÜ1ZIHGEH, TRANBPORTEH. SPECIALE APDEBLIHQ ANTIQUI TEITE5 £5 KÜ&8TVUOKWERPE» Kunsthandel KRÜGER & 37" Noordei di\ 's-Graveiihage. Permanente Tentoonstelling v: Schilderijen en Aquarellen.