Nol 1602 DE A M S T E D A MM E R W K E K £ L AD ;V;t)*6 ;R " N" K D E R L (A N1 D. KIRSCH & C-. AMSTERDAM. Lundi 9 Mars et jours suivants EXPOSITIORT GÉNÉRALE des Non.vean.tes de Frintemps. IIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIHIIIIIIIIIIHIUIIIIIIIIIIIIIIIIUIMIIIIIIMMIIIIIIIIIII en middelbaar teekenen geschiedt. Wel heeft de bond van leeraressen bij het kook- en hnishoudonderwijs al examens ingesteld, waarin ook paedagogische bekwaamheid enz. onderzocht wordt, maar voor het eigenlijke vakonderwijs is een examen, als er afgeno men werd door de vereeniging van hoofden van Meffjes-Industrieecholen het eerste van dien aard. Zy aeeft daarmee den eersten steen gelegd voor het bouwsel der verbetering van een belangrijk deel van het meisjes-vakonderwijs en aan het proefstuk der oude gilden, 'moderne opvattingen over geschiktheid tot lesgeven verbonden. Het costumevak is nu getrokken binnen den kring van regeling en organisatie, wat het onderwijs en de practijk slechts ten goede kan komen. IDA HKIJERMANS. lllimiHlltllllllllimMIMIIIIIMIIItHIflIlflIIMIIimilllllimMltllllllllllllllll imiiiiimiiiiiiiiiiHii iililiniiimiiHiiliiiu Modtt. Nonah ffinah Kamajoeh. Mevr. arry Payne Whitney. Eerste voorjaarg-receptie aan het Engehche h >?. Struisveeren en aigrettes zijn zoo duur, dat bloemgarneeringsteeds toeneemt; fijne bloe men 7oor hoeden zijn prachtig, doch, ook niet voor weinig geld te krijgen. Modepopjes kennen geen finantieele bezwaren; duur of niet duur, zij schaffen zich bij ieder toilet gaarne een in tint en stijl harmonieerenden hoed aan, wat ontegenzeggelijk bekoorlijk staat, en, van goeden smaak getuigt. Grieksch kapsel en Grieksche kleeding, gedurende twee winters schuchter, en bij uitzondering, zich wagend in concert- en schouwburgzaal, dringt door tot de salons der moderne vrouw, die als robe d'intérieur het losse Grieksche gewaad of de Japansche kimona kiest. Dat Isadora Ouncan en Sada Yacco navolg sters zonden vinden, is begrijpelijk ; het imi tatie vermogen is den mensch aangeboren. Maar,... n'est pas Duncan ni Sada Yacco, qui veut... Men moet bedeeld zijn met harUIT DE NATUUR CCLXIII. Modderkruiper en Bitter voorn. Eerst even over die ongelukkige spiering als grondvisch in 't zoetwater-aquarium. Even verbaasd als een van mijn trouwe" lezers, die zijn oogen niet gelooven wilde en mij vriendelijk per briefkaart vroeg of het gomg ook een bokking had moeten zijn, was ik zelf, toen ik verleden week, die spiering in mijn artikel over een kameraquarium zag zwemmen. Gelukkig is het een papieren beestje en mijn lezers zullen uit den tekst wel gezien hebben dat de spiering een modder kruiper moest zijn. Door een vergissing bij het reproduceeren van de illustratie is het dier er in gezet. Nu is 't volstrekt niet onmogelijk dat een spiering in een aquarium een poos in het leven zal blijven; maar of hij ooit in een zoetwateraquarium geleefd heeft en of dat leven lang geduurd kon hebben, betwijfel ik. Wel komt er een kleine variëteit, een zoetwater-vorm, van de gewone spierina; voor in de kustmeren van de Oostzee; maar de on:e schijnt zoutmonisch ontwikkelde schoonheid, rythmisch beweeg en streelende gratie, om zich in een kleedij te steken, die hooge, aesthetische eischen stelt. Zoo niet, dan ontaardt de als hulde bedoelde nabootsing noodzakelijk in parodie * * * Het uur van den hoofdmaal ijd, het zoo genaamd middag-eten" wordt bij den grand monde, steeds later. Wat in toongevende kringen als mode geldt, wordt in minder voorname gezelschappen grif nagebootst. Wij hebben van de Engelschen hél wat nagedaan op allerlei gebied : kleeding, sport, kerst feest-viering, kerkversiering, afternoon-tea." De Fransche gaven het sein tot het lat* etens uur. Men dineert, 4 uur vóór dat de klok middernacht aankondigt. Tante Stastok I wat zoudt gij wel zeggen, van de tegenwoor dige leefwijze?! Gij, die met uw zeer con servatieven gemaal, er om den dood niet van bieldt er nacht-werk van te maken." In on:e groote steden, in den Haag allermeegt,is menaardigop weg lesusetcoututnes" der Parijscie wereld trouw op-te ?olgen. Het nachtelijk etens-uur brengt mee, dat men avond-concerten, opera's en komédie's, slechts gedeeltelijk kan genieten. Van vóór de pauze komen is geen sprake. Toch houdt men in de Ville Lumière buitengewoon veel van muziek en drama tische kunst. Daarom herieren matinees; worden drukker dan ooit bezocht. De Parijsche gastvrouw, geen kans meer ziende, 's avonds in haar salons te laten musiceeren, voordrachten houden en komedie-spelen, is er toe overgegaan vrienden en kennissen van 4?6X uit-te-noodigen en haar gasten in de middag-uren te onthalen op kunstuitingen van beroeps-artisten. O ! Father Vaughan, gij, die uw kernachtigen banvloek geslingerd hebt tegen het kaartspel, bet mode-spel bridge", wat zoudt gij n ergeren, indien gij nu een séjour in Parijs gingt maken l (jij zoudt tot de noodlottige overtuiging komen, dat het ton" is, onder les femmes du grand monde, vrienden en vriendinnen tot de Modderkruiper. of brak water te moeten hebben om te kun nen bestaan; alleen om te paaien trekt de Bpiering uit zee een eind de rivier op evenals de zalm. 't Is trouwens een zalmvisch, in systematische beteekenis wel te verstaan, want hij heeft de karakteristieke vetvin van de zalmfamilie tusgchen rug- en staartvin. Kijk er het verdwaalde prentje nog maar eens op aan, dan doet het ten minste nog ergens dienst voor. Naar zalm smaakt de spiering heelemaal niet, en ik eet nooit spie ring, omdat ik zelden een dier gezien heb, dat zooveel wormen en andere parasieten in zijn levend corpus herbergt als bij den spiering zoo vaak het geval is. Ook de geur is nu niet juist zoo, dat de spiering veler lievelingsgerecht zal worden. Maar genoeg over die vergissing. De modderkruiper, dien ge er hiervoor in ruil krijgt, zal u stellig interesseeren door zijn gewoonte om met den bek buiten'ucht te happen, in te slikken, en die bij vlagen als groote luchtbellen onder verdachte geluiden weer aan de tegenovergestelde zyde van zijn lichaam te laten ontsnappen, een ongemeene wijze van ademhalen door de darmen. De vieschers noemen hem ook wel weer-aal; ze meenen dat hij tegen onweder of storm bijzonder woelig wordt en veel vaker boven komt; daardoor wordt hij als weervoor speller beschouwd. Maar hij i« al even onbe trouwbaar als alle andere weerprcfeten. Veel aardiger belooner voor de moeite en kosten van het aquarium-houden is een vischje, dat om dezen tijd van het jaar het best te krijgen is. Het is in staat om jeugdige beginners voor goed te winnen voor de studie der geschubde en ongescnubde waterdieren. Ik bedoel de bittervoorn. Twaaf jaar ge leden ben ik eens bij toeval in 't bezit ge komen van een paartje bittervoorns en zij hebben mij vele uren en dagen van genotrijke studie verschaft. Het zijn kleine vischjes, iets grooter dan een stekelbaars. Bitter voorns van 't 8 centimeter, zijn al groote dieren in hun soort. De vorm van kop en vinnen is die van een blackvoorn, maar het lichaam is veel meer gedrongen, ongeveer als van een brasem of goudyisch. Het zijn vlugge sierlijke vischjes ; tot Maart toe zijn ze zilverblank met een violetten weerschijn. Van den staartvin loopt een smalle paarse baud over de zijden, maar vlak boven de achtervin verdwijnt die streep. Ook de zijde- of zenuwstreep van de witvisschen, die bij den kop begint, is duidelijk zichtbaar, maar loopt hier evenmin door, deze zijdestreep houdt op boven de borstvin. Aan die twee afgebroken streepen is het merkwaardige viechje ook 's win ters uit alle andere te herkennen. Merkwaardig is het vooral om de wijze van voortplanten. Het wijfje vertoont nu, in Februari al, een zonderling aanhangsel aan de onderzijde, tusschen de buikvinnen en den achtervin. Het is een roodbruine draad. Dat alleen het wijfje dit verlengstuk draagt en middag-thee van 4?6 te noodigen, om tevens bridge te spelen. Druk, woelig, rpezig is het leven der hedendaagsche mondaine. En de véleischende Franschman, steeds luider en luider kla gend over het feit,, dat de moderne vrouw niets meer bezit van de beminnelijke en glansrijke gave om te converseeren; dat be koorlijk talent, waarin de vrouw der XVIIIe eeuw uitmuntte. Behalve de beroemde, Japansche tooneelspeelster Sada Yacco, zal, een andere Japan sche artiste, een tournee maken door Suropa. De sopraan-zangeres: Nonah, Ninah Kamajoeb. Zij is reeds met uitbundig succes op getreden in Praag en in Weenen. Onze Koningin-Moeder, is eene der be schermvrouwen, door wier steun Nonah Ninah haar zangstudieën heeft kunnen aan vangen en glansrijk voltooien. Mevrouw Harry PayntfWhitney, de Amerikaansche beeldhouwster, heeft zich kloek aan den arbeid gezet, boëwel haar onmetelijk Amerikaansch fqgtóin cfrü^ï| eene Vanderbilf) haar een leWnsfawg Hflfolce far Hiente zou veroorloofd hebban-. ;^ja$r, energiek stre ven is dezer dagen schitterend beloond. Mevrouw Whitney dong mede naar de prijs vraag, uitgeschreven door den ArchitectenBond, te New-York ; ontwerp fontein. Haar werk, waterbekken uit welks midden de fluit-spelende sater Pan te voorschijn treedt, werd door de jury bekroond. * * * Zooals een bliksemslag een heel landschap verlicht, huizen, boomen, wegen en de bergen teekenen zich als een momentfotografle af op het netvlies, zoo heeft de aanslag van l Februari te Lissabon eensklaps het kleine koninkrijk in den Zuidwest-hoek van Europa in 't helle licht gezet" Zóó luiden de aanvangs-woorden vau Wickevoort Crommelin's artikel: Als een wel uitsluitend in den paartijd, doet al ver moeden, dat het draadje iets met de voort planting te maken heeft. Wat het kon zijn, is tot 1850 ongeveer verborgen gebleven, toen heeft een dierkundige die op de vischmarkt te Straatsburg op ontdekking uit was, uitgemaakt, dat het een legboor of legbuis was, een instrument dat tot toen toe alleen bij insecten o. a. bij sluipwespen en sprink hanen was opgemerkt. Ben visch met een Itgbuis was en blijft een groote zeldzaamheid. Maar er bleken eieren te zitten in bijna alle draden van de honderden wijfjes-bittervoorns die daar in Straatsburg op de mar kt als aasof snoekvisch werden verkocht. Tegelijkertijd deed een ander zoöloog de ontdekking, dat er in zoetwatermossels ge regeld vischeieren ? >orkwamen, die ook in de mossel werden uitgebroeid. Deze twee waarnemingen voerden in 1870 tot etn nieuwe, haast ongelooflijke ontdekking: de bitter 'oornwijfjes legden hun eieren door middel van de vreemde, roode legbuis in levende zoetwatermossels. Sedert is door talrijke opzettelijke en toevallige waarnemingen het onwaarschijn lijke tot waarheid geworden en ieder aquarium-houder, die er wat geduld, moeite en geld voor over beeft, kan zichzelf en anderen er van overtuigen, dat er zoo'n be langwekken ie en intieme verhouding bestaat tusschen het mooi, vlugge voorntje van vijver en vliet en de meer dan trage koplooze mos sel, die zijn leven slijt in den veen- of zand bodem van den zelfden vijver, vaart of rivier bocht. Mooi is 't vischje altijd, maar schitterend wordt het, in Maart als de lente-zon in het water gaat schijnen. Dan overtrekt een blauwe gloed het heele schubbenpantser; het mannetje krijgt bloedroode vinnen met een zwarten rand, soms met witte vlekken er in; groen en rood en bronskieur bedekt den kop en de oogen, donkere dwarsstrepen trekken over zijn lijfje en op zijn neus komen witte puntjes te voorschijn. Hij heeft een bruiloftspakje aan, mooier nog dan van het stekelbaarsje, dat nu ook zijn beste pak aan krijgt, zooals ik u al eens verteld heb. Wilt ge het bekoorlijk natuurtafereeltje niet alleen lezen, maar ook zelf waarnemen, bestel dan nu een paar bittervoorntjes bij een handelaar of visscher; staalmannetjes noemen zij ze ook wel, naar de kleur van 't mannetje in 't voorjaar. Of vang ze zelf wat veel beter is; koopt ge ze, bestel er dan riet in den storm," voorkomend in de Maartafle vering van den Tijdspiegel." De schrikkelijke gebeurtenis te Lissabon, heeft d^ Europeesche vorstenhoven voor kor ten tijd rouw doen aannemen. Voor korten termijn. In onzen gejaagden, vél bewogen tijd, waarin gebeurlijkbeden elkaar verdrin gen, kan men niet lang toeven bij hetgeen achter ligt. Ook het Engelsch koningspaar en hun hofhouding rouwden. Koning Eduard en koningin Alexandra stelden eenige recepties uit wegens den plotselingen marteldood van koning Carlos en den beminnelijken Portugeeschen kroonprins Louis Philippe. De eerste receptie die dezer dagen aan het Enaelsche hof gehouden werd, was nog in rouwkleeding. Hoewel de koningin, de prinsessen en hare hofdames in 't zwart gekleed waren, boden zij allerminst een somberen aanblik. Koningin Alexandra was getooid met de kleine kroon van briljanten, vervaardigd voor het jubil van wijlen koningin Victoria, door de oude vorstin aan Saar schoondochter vermaakt. Het is een keizerlijke kroon en buitengewoon schitterend door de groote, prachtige briljan ten die er in flonkeren. Speelscher, darteler dan ooit kwam het kleurenspel der preciosa uit. nu de Souvereine in zwarte robe ver scheen. Het stemmige der zwart kanten robe werd over de buste schel onderbroken door het kleurrijk lint van de Orde ?au den Kouseband, waaraan links insignia van ver schillende orden bevestigd zijn, allen gevat in glans van diamanten. Markiezin de Salisbury, die bij ontsten tenis der Mistress of the Robes" aangetast door de modekwaal influenza, haar functie tijdelijk waarnam, droeg een zwart kanten robe op wit satijn onderkleed. De sleep der robe geheel zwart, zooals de hof-étiquette dit voorschrijft, wanneer de vorstin in de rouw is. De echtgenooten der gezanten en der ministers waren geheel in 't doö'e rouw gewaad. Op deze eerste receptie werden meer dames meteen een paar zoetwatermosseh bij en wat waterplanten. De mossels en de planten kunt ge nu zelf ook wel uit een ondiepe vijver of een breede sloot of vaart gaan scheppen. Aan de halve schelpen, die ge op den kant vindt en die daar bij den schouw of den schoonmaaak in den herfst zijn neergegooid, ziet ge al gauw of er mossels i a de sloot leven. Ze zijn er trouwens bijna altijd, en overal; nu de bodem nog bijna kaal is, ziet ge de halfgeopende kleppen uit het zand of de modder opsteken. Met een scbepnet zijn ze gemakkelijk op te halen; met n lange trek vangt ge er gewoonlijk verscheiden tege lijk. Neem de middelsoorten, van een cM. of zes. Breng bittervoorns mossels en waterplanten onderdak in een klein aqua rium op de manier die ik in de beide vorige opstellen heb aangegeven en wacht Bittervoorn. de dingen die komen zullen, geduldig af. Voer met heel kleine wormpjes, met hard gekookt en fijn gewreven eiwit of met uiterst fijn gehakt en gewreven vleesch ; en let op of de mossel leeft, zich sluit of verplaatst; ook of het mannetje van de bitter voorns de prachtkleuren begint te vertoonen of de leg boor van het wijfje langer wordt en gaat sleepen. Dan kan het gebeuren en ik wenscht het u toe, dat het u gebeurt, het geheele schouw spel in drie bedrijven van begin tot eind waar te nemen. Eerst het bekoorlijk liefdespel van mannetje en wijfje, dat dartelen en stoeien als lammetjes, duikelen, krijgertje spelen. Als ge niet oppast wippen ze over den rand van het aquarium en vinden zoo een tragiscn. einde midden in hun dolle pretmakerij. Maar dat ongeluk kunt ge voorkomen door het aquarium steeds gedekt te houden; wat altijd met een aquarium moet gebeuren, dat op den duur voldoen zal; zooals ik reeds zeide, en hier met opzet herhaal. en debutantes" jonge meisjes, dan gewoonlijk aan de Koningin gepresenteerd. Onder deze nieuwelingen trok bizonder Senora Covarrubias, nige dochter van den Mexikaanschen gezant, de aandacht. Gekleed in wolkachtige, wazige robe van witte tulle, getooid' met witte rozen, kwam het pikante van haar Zuidelijke schoonheid wonderwel tot zijn recht. VItss Irwine, dochter van de lersche schoone, mevrouw Burgh Turner, droeg een toilet van wi:te tulle illusion, met zilver borduursel Motieven van het artistiek borduursel waren: shamrocks." Men is lersche, of men is 't niet. Nog een andere lieve, jeugdige, blonde debutante, was Hilda de Trafford, dochter van Lady Agnes de Trafford, Ook zij, droeg een witte robe met zilver borduursel. Haar lange, wit satijnen sleep belette haar, even min als de Mexikaansche Sefiora, met veel gratie hof buigingen te maken. CAPRICK. Nat. Bureau van Vrouwenarbeid Het Nationaal Bureau van Vrouwenarbeid te 's-Gravenhage maakt bekend, dat aan het Bureau, tegen vergoeding van 10 cents, af zonderlijk verkrijgbaar is gesteld: No. 3 van de Mededeelingen van het Bureau De vrouw en de bibliotheek", inhoudend een overzicht van de resultaten van een onderzoek, in binnen- en buitenland, door Mej. M. Rueb, oud-bibliothecares van het Bureau, betreffend opleiding en vooruitzichten der vrouw-biblio thecaris, met opgave van litteratuur op dit gebied. Het Bureau heeft gemeend thans, bij de toenemende belangstelling voor het bibliotheekwezen, hierop de aandacht te moeten vestigen dergenen, die staan voor een beroepskeuze, te meer daar nog veel op op dit gebied voor de vrouw te doen is, of schoon de financieele vooruitzichten nog niet zeer groot zijn. Het tweede bedrijf is het vleien en bewaaieren van de mossel door het wijfje; ze staat op haar kop boven de mossel en slin gert hem zooveel en net zoo lang zuurstof, toe met staart- en borstvinnen, dat de mossel er aangenaam door wordt aangedaan, zijn adem halingspij p uitstrekt en wijd gaat gapen. Van dat oogenblik maakt het bittervoorntje gebruik; ze laat snel haar legbuis in de ope ning zakken, de mossel knijpt dicht, van schrik wellicht door het binnendringen van iets vreemds in zijn binnenste en zoo strijkt hij zelfde eieren uit de buis. Afknijpen kan hij de buis niet; de randen van zijn schalen zijn juist op die plek, rondom de adempijp, wat weeker dan op andere plekken van de sluiting. Het derde bedrijf vertoont de bevruchting door het mannetje; dat is nu een en al kleu rengloed en opgewondenheid; hij speelt het zelfde spel bij de mossel, die steekt weer zijn pijp uit of gaapt nog verder, meteen iaat het mannetje wat homvocht, dat de spermato zoïden bevat, in de pijp vallen. Weer sluit de mossel verschrikt zijn kleppen potdicht. Maar zijn lot is beslist; de mossel zal voor baker moeten spelen. Nu verbleeken de vischjes; maar ze blij ven bij een en eten gulzig; een paar dagen later begint het kleuren en dartelen opnieuw, deselfde of een andere mossel wordt weer met viaeheieren en visschenkroost bedacht. Het volgende bedrijf spee t ruim een maand later, als de jonge vischjes uitkomen. Maar laat ik er u niet alles van vertellen, dat zou het genoegen van de eigen waarneming kun nen verminderen. Alleen nog dit; voor tien jaar, toen ik voor het eerst de bittervoorns in De Levende Natuur beschreef, heette het »en zeldzaam vischje, alleen bij Rotterdam gevangen ; door myn artikel werden indertijd velen opgewekt er naar te zoeken en nu bleek het op veel plaatsen in het land in groote hoeveelheid voor te komen. Eerst kreeg ik bericht uit Leideu, toen uit Abcoude, uit Zwolle, uit Groningen, uit Amsterdam, overal werd het gezien en gevangen, en moest het zijn kun sten vertoonen. Eerst betaalde ik een visscher 5 cent voor het paar; nu de lui weten waar het om te doen is, en het niet als baarsvisch moet dienen, vragen ze 30 a 40 et. per stuk voor volwassen dieren. Dat is jammer; maar ah het u gelukt, de heele leuke en mooie voortplanting bij te wonen, hebt ge het niet licht te duur betaald. E. HEIMANS.