No. 1604 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD V O O R N E D E R L A N D. Men ziet: de toestand voor de volks onderwijzers in Nederland en in Saksen loopt nogal uiteen. Nog duidelijker springt dit verschil in 't oog als men de sommen Tergelijkt die 'n onderwijzer hier en in Saksen als minimum-.bezoldigde ontvangen zal in «en zeker aantal dienstjaren. Het mini mum-salaris vaneen onderwijzer bedt aagt (of zal bedragen in): Nederland Saksen voor- voorthacs gesteld thans gesteld Ie- Sedienstj.f 2500 ? 2500? 2970 ? M70 6e 10 j 2750 3000 3G90 3900 lle-15e 3000,, 3375,, 4ÜOO 4800 16e-20e 8250,, 3750,, 4800,, 5700 Ie 20e 11500 12625 15570 17070 21e-25e 3500 4125,, 5250,, 6450 26e-30e 3500,, 4125,, 5700,, 7200 31e-35e 3500 4125 6COO ,. 7800 36e 40e 3500 4125 0300 8400 totaal in 40 dienstjaren f25500 ?29125 ? 388^0/'47520 gemiddeld per jaar 637,, 728,, ',)70 1188 ? 50 woning- \rijri huur aan gehuwden. woning. Een schitterend figuur maakt Nederland niet. Ja, Bog sterker. In het groote Amsterdam ontvangt in liet gunstigste gival een onder wijzer met (i/e hoofdacte notj minder salaris dan zijn kollega in Saksen in 't kleinste ge hucht ontvafig«n zal volgens 't regeeringsontwerp. Nseiuen we b.v. 't geval dat 'n onderwijzer in Amsterdam op z'n 23ste jaar wordt aangesteld 'H uitzondering ! dan ontvangt hij (van zijn 20ste?23.-te jaar op ? 600 gerekend) in 40 dienstjaren f 51.700 aan salaris; i* hij met 28 jaar ge huwd, dan koaat f r nog /'3200 woninghuur hij, maakt totaal ? 54.900. Schatten we zijn werkelijk betaalde woninghuur op gemid deld /' 200 per jaar, dan wordt dit salaris (-bui ten woninghuur) ? 54.900-/8000 ?46 900. In dien zelfden tijd zal de minst bezoldigde plattelands-ocderwijzer in Saksen ?47.520 ontvangen Ifcekxfoen, buiten zijn vrije woning. Maar zal men zeggen: de feitelijke toe stand in Nederland is toch beter dan hier boven is aangegeven. En men zal zich beroepen op Minister Kink, die den 2en December j.l. in de Tweede Kamer zei, dat 'n aanvangssalaris van ?500 voor 'n 18-jarigeu onderwijzer wel genoeg was, want na 5 jaar zou hij reeds ? 600 krijgen, na 20 jaar eindelijk / 825, en had hij de verplichte hoofdacte en was hij getrouwd dan klom hij zelfs tut ? 1100 op, als hij er BO-r herhalingsoiiderwij.-i bij gaf. Het heeft mij getroffen hce do Minister zulk een voorstelling van de zaak kon, j i durfde gever, en nog meer, dat geen enkel kamerlid zelfs de ex-secretaris van den Bond van IS'eierlandsche Onder wij «ers niet den Minister uit zijn eigen school verslag aantoonde, hoe bitter weinig onderwijzers dat groote (!) salaris lan ; 1100 ontvangen, ja ontvangen kunnen. Volgens des ministers schoolverslag genoten l Januari 1905 van 12.432 onderwijzers-lessen) 2876, d.i. '-?'< i.Ct., nog geen ?600 salaris, en slechts 2172, d.i. 17 pCt., reu salaris van ? 11(0 of meer. Van de 1020 viiderwijz/r.^, 'ilie mindu' ontcftiiijeii sul (Je oceryroof-- IIHIHSU het -nooit tot f/it salaris ran ? i 100 lrenyen. Weet de Minister dit niet 't Weet geen enkel Kamerlid zulks? Het Schoolverslag bewijst het toch anders duidelijk genoeg()m het tot die som van ? 1100 op 38 jari gen leeftijd te brengen moet een onderwijzer: Ie met 18 jaar zijn aangesteld. 2e de hoofdacte bezitten. 3e de verplichte hoofdacte hebben. 4e getrouwd zijn. 5e herhalingsonderwijs geven. Daarop is te antwoorden. Sub 1. Op z'n ISe jaar wordt hoogst zel den een onderwijzer aangesteld Van 12,432 onderwijzers waren slechts 17.- IN jaar oud'. 2:ii: 19 j r.; -l-'!7: 20 jr.; tö7.- 21 jr.: 722: 22 jr.; <V.V): 23 jr. Dan nemen do getallen voortdurend af. Dit bewijst zou ik ineener, dat de aanstelling zelden beneden het 23ste levensjaar geschieden zal. Daardoor wordt 't maximum salaris ook zelden voor't 43ste levensjaar bereikt. Het minimum van ? 500 wordt dus niet gegeven aaa 'n 18-jarig onderwijzertje, maar aan volwassen menschen van 22, 23, 24 jaar. Wil men de cijfers? Het Schoolverslag van minister Rink geeft ze. Niet minder dan 1876, d. i. 23 pCt. van alle onderwijzers in 1905 'n salaris van ?500 tot ?549.' Daarvan waren -i i: 18 ir.; 21~>: 19 jr.; 377: 20 jr.; ">OI>: 21 jr. ; 428: 22 jr. ; 40J : 23 jr.; ,2'JO: 24 jr.; dat is al samen 2255 onderwijzers van 18?24 jr., die stellig niet veel meer dan ?500 salaris per jaar ont vang on. Sub 2. Maar als ze toch de hoofdacte behalen, wat reeds op 20-jarigen leeftijd geschieden kan, hebben ze terstond ?.1.00 meer ! Xeker, dat kïm, maar de meerderheid der ond< ru'ijzerx behaalt de hoo/'dacte nooit, fit is dun gedoemd, om nimmer meer dim f 70» salaris te ontcaiigen na 20 dienstjaren (colgctix 't nieuwe ontirerp: fx2i)!) Het schijnt dat do regeering, de Kamer, ja zelfs de onderwijzers blind zijn voor dit vraagstuk. In mijn in 1898 verschenen brochure: Heter onderwijs en betere, ondericijzers zonder hoofden van scholen" heb ik deze kwestie reeds besproken en gezegd, dat het hoog tijd wordt, eens wat meer aandacht te wijden aan de hoofdactekwestie." Nadien ig de toestand in niets verbeterd, en ik blijf herhalen: wil de re geering ernstig den toestand voor de meer derheid der onderwijzers verbeteren, dan moet zij de hoofdacte afschaffen, de oplei ding tot onderwijzer verbeteren en slechts n soort van onderwijzers kennen. Tlwns is in de oogen der regeeriug en van het volk de gewone hulp-acte bezitter slechts een jongmaatje, 'n niet-volslagen leerkracht. Nu zou men mogen vragen: waarom geeft de Ilegeering hem dan de bevoegdheid om als zelfstandig klasse onderwijzer op te tre den ? Doch dat daargelaten. Dan moet men echter wél weten, dat twee derden ran alle Ne'lerlai'dsche onderwijzers (ik heb steeds 't openbaar onderwijs op 't oog!) uit oirtnondi/jen bestaan. Van de 12/t-i2 onderwijzers hadden in 1905 slechts 47ld de Itoofdacfc. Die verhouding heeft altijd bestaan, en moet blijven bestaan bij behoud van c!e tegenwoordige toestanden. De cijfers uit alle schoolverslagen toonen aan, dat dd hoofdacte in den regel tusschen het 23ste en 28ste levensjaar behaald wordt. Hoofdacte-bezitters van 20?23 jaar zijn uitzonderingen. Van de 4716 hoot'donderwijzers(essen) in 1901 waren er maar 6 van 20 jr.; 49 van 21 jr.; 129 van 22 j.; 212 van 23 jr.; 25!) van 24 jr.; AS2 van 25 jr.; 243 van 26 jr.; 222 van 27 jr.; en daarna dalen de getallen snel. Aangezien de aanstelling heel zelden voor 't 21ste tot 27ste jaar plaats heeft, kan dit ook niet anders. Ken onderwijzer moet immers minstens 2 jaar praktijk achter den rug hebben om mee te mogen doen aan 't hoofdacte examen. Bij de hulpacte-examens druipen" steeds ca. 40?50 pCt. der candidaten. In 1904 verkregen de acte: 1519 van 2491; in 1903: 1368 van 2478; in 1902: 1574 van 2628, enz. Honderden candidaten doen dus stellig 2, 3 of meermalen examen, alvorens te slagen. Bij dehoofJacte-examens hetzelfde verschijnsel; daarbij is zelfs 't aantal, dat de hoofdacte verkrijgt nooit meer dan 50 pCt., in den regel 40 45 pCt. en voor 1891 zelfs nog veel minder. In 1904 b. v. 645 van 1500; in 1903: 627 van 1403; in 1902: 549 van 1317, enz. Van 't kleine aantal onderwijzers, dat de hoofdacte bezit, hebben dus weer honderden, 2, 3, 4 en meermalen examen moeten doen, alvorens te slagen. Men kan gerust beweren dat onderwijzers bjven de 28 a 30 jaar slechts bij uitzondering nog de hoofdacte verwerven. En wat leert nu alweer Minister Kink's school verslag' van 1904/05? Dat er in dat jaar 5680 onderwijzers boven 30 jaar waren, daaronder 2843 hoofdactebezittere; derhalve 28a7 hulpacte-bezitters, bijna allemaal op 't platteland met ca. ?600 tractement Denkt de Minister dat deze menschen nog tijd, lust en geld hebben om te kunnen studeeren? Boven 28 jaar waren 3183 onderwijzers zonder hoot'dacte d. w./. 25 pCt. van alle onderwijzers. Alzoo 'n salaris van ?1100, waar naar Minister Rink wees, is voor 't gros der onderwijzer-! onbereikbaar, zal onbereikbaar blijven bij de tegenwoordige opleiding, examei.s en hongersalarissen op 't platteland. Sub 3. De ? 100 extra voor het bezit der veri}iich/e hoofdacte toegekend komt slechts aan een belachelijk klein pCt. van uilen ten goede. Sub 4. Voor de ./'EO vergoeding in de woninghuur zullen de onderwijzers niet i i massa gaan trouwen, ? 000 a ?650 alleen is uum-rs nog wat minder armoe lijden, dan /'6JU i ? 700 niet 'n gezin. Minister Kink zal 'n goed werk doei', als hij in 't volgend schoolverslag eens laat vermelden hoeveel onderwijzers in Nederland aetrouwd zijn, en op welken leeftijd ze trouwden. Il'et Hoofdbestuur van het Nederl Onderw. (Jenoutsciiap" stelde in 1894 een enquête daarnaar in. Het resultaat? \'un ~>'M>0 personen ware». ?/'-?~)s'. d. i. 72 /'''/-, nnijelmicd. En in dezo enquête waren ook de hoofden vau scholen begrepen, waarbij 't aantal gehuwden niet zoo klein zal zijn. In 1895 waren van alle Xwitscrsche onderwijzers ca 67 pCt. gehuwd, in do kantons Xürich. (ilarus, Basel, Oerè-e, Suhaffhausen zelfs 80-90 pCt. Gelooft de regeering niet, dat het in het belang der volksopvoeding drin gend noodzakelijk is, dat de onderwijzer gehuwd zij, liefst al voor zijn 30ste jaar? De regeeringen in Zwitserland, Duitschland, hebben die meening wel. Maar hoe zou een onderwijzer in Nederland het in 's hemels naam in z'n hoofd kunnen halen met ?500 a ?600 een familie te gaan vormen? Sub 5. Over de som (!), die do onderwij zers niet het geven van herhaliiigsonderwijs er bij kunnen verdienen, had do minister beter gedaan heelemnal te zwijgen. Op zich zelf is die som in 't gunstigste geval al heel gering. Maar bovendien: hoevolen kunnen er van prohteeren ? Terwijl er op de openbare scholen alleen 1905 reeds meer dan 90.000 kinderen boven 12 jaar waren, werden de herhalingsscholen bedócht door ruim 36.000 kinderen. Nemen we aan dat er gemiddeld SO per leerkracht komen, dan hebben dus 12(10 van da Mi.Hdd openbare leerkrachten in Nederland een extraatje daarvan. Kn bij die .1200 is misschien 't grojtste deel al hoofd van 'n school. En ten slofte: moet een onderwijzer r/iet genoeg verdienen met zijn taak op de dag school? Terwijl in Duitschland meer en meer aan de ,,1'ortbildungssehule" vaste onderwijzers verbonden worden, die daar van alleen leven kunnen, vindt de minister hier, dat het herhalingsonderwijs wel dienen kan, om de magere salarissen der dagschoolomlerwijzer.s te verlioogen (!) In een volgend artikel zal ik iets naders meedeelen over de salarisdebatten in de Saksische Tweede Kamer, in verband met de volkswelvaart in Saksen on Nederland. Am s t., 15 Dcc. '07. J. \V. (!EKIIAKI>. hun kale schedels weer over elkaar voor hetzelfde tafeltje in hetzelfde restaurant zagen glanzen, met dezelfde gezichten en dezelfde doode oogen en .tienzelfden klank, der schaarEche woorden als vroeger, als ware er nooit iets zeer ernstigs in hun leven gebeurd. j Want dan zouden wij met meer nadruk ge veeld Le 'ben dat iedere katastrophe hij een zeker soort geruoelsgesteldheid vermeden wordt, uit angst van een niet-gezelligen afloop. De andere vertelling bevat het relaas hoe de bezitter van een pendul-stje, een waardeloos ding, doch dat hij een groote tic ieve waarde weet te geven, uit zeer netelige finautieëele omstandigheden met behulp van dat onnoozel klokje zich omhoog werkt, een gezien man wordt en rijk. Dit is werkelijk komisch en zonder e enige fout. De overige schetsen zijn veel minder, mis sen ook den juis:eu toon, zoo te waardeeren in de twee bo engenoemde vertellingen. De gegevens zijn flauw, en de ironie is van elke hoogheid ontbloot. En vooral het samen vattend slotstuk waarom het leven schoon is", lijkt mij al van een zeer middelmatige geestigheid. e in aphorismen g scüreven levenphüost'fie ig meer de houding van een koffiehuis-ironicus, die de ideeën van Muliatuli ge ezen heeft en zijn borreltafel vrienden eens overblulien wil. Dat ironie een bestanddeel van kunst kan zijn, en van lang niet de minste, weet diegeen wel, die de Contes cruels of andere verhalen van Villiers de l'l?le Adarns, of enkele schet sen uit den bundel Hisluires désoalueantes van Leon Bloy gelezen heeft. De heer Scbürmann moet oppassen dat hij niet in een graopigheid van gering allooi ver valt, waarvan de llttrlrukemrletlinyeii, //? t L/ ren en de Dood (welk een tét-choone titel voor zoo'n boekje !) verschenen bij M. Boogaerdt Jun. in de serie moderne Drukken en Her drukken, een ireurig voorbee'd zijn. Deze komis-che schel stil zijn goedespoorweglectuur, de gees'.igheid is zonder inhoud, flauw en tbuis behoorende in eeu kcllieuuis oi in een cturant als feuilleton voor /aterdagavoLdlezer.s. De ooist van goed werk in deze twee boeken is dus niet groot, maar het zou jammer zijn, dat iemand die In Extremis ' en Htt IVuduletjb" schreef, (wijder is u .'. horizon niet geworden, noch dieper u v gtmoed) al de gijntjiM die hem door het hoofd spelen, teergeschreven, beschouwt als lnterair werk. P VAN' DKIi MliKK. miMMIIMIiml IIIMIHIIIIIIIIIIMIIIIMIUIIIIIMIMlmnilllllMmlIIMMMIIIIIM In /,'i treinis. Vertellingen van het t l Leven, door WII.LEM SCIIÜRMAXN'. Uit gave van Xijgh en v.Ditmar, Kotter Jam. Dit zeer deugdelijk uitgegeven boek bevat een tiental ironische schetsen, waarvan In Extremis, het verhaal dat den bundel opent, en het Penduletjc de b-)Et geslaagde zijn, zoowel wat onderwerp als stijl betreft. Zij zijn eenvoudig en in den goeden toon ge schreven, de behandeling is boeiend, en vooral in de eerste vertelling is bet komisch-tragiscb gebeuren goed verwerkt, hoewe! het s'ot eenigsncs uit den gezelligen" toon valt; de s;hrijver ware meer in bet karakter van zijn opzet gebleven, zoo hij de twee oude heeren. na de treurige gebeurtenis, genoegelijk hun leventje van samen woner, samen eten, samen wandelen, samen trik-trak-spelen had laten hervatten. Het ware gezelliger" ge weest, dan de ietwat bruuske en onverwachte ontknooping dier openbare ruzie. Deindruk van dufheid zou sterker geweest zijr, indien wij na de ziekte en de bekentenis van den goedmoediger! dikken heer, dat: ,.jouw vrouw was de vrouw van ons tweeën", de beide mannen verzoend, de bedrogene te larnlendig om met zij u pr( lijlelijken vriend te breken ; de overspeler rneenf-nd dat z^jn geweten schoon gewasecben was d >or de biecht op zijn bijna-sterf bed ; icdien wij Parus, (I ufjf L'-fti'Un). Wie de grole Amerikaanse steden bezocht hteft, komt met de alies overheersende indruk terug, dat liet er geweldig vuil i?. Parijs, het onweerstaanbare, dat nien niet -"erlüat HIGH regre s ou sans remords ', Parijs, dat rnen op deu duur gaat liefhebben, zoals Montaigue zei, ju-ques a ses v<-rrues et a ses tacues" bet is eigenlik ook geweldig vuil. Maar wie Parijs heeft lertn getieten, wil dat voor zichzelf ntet bekennen. ziet bet altans eerst anios coup w, vergeeft, vergeet het, omdat bij het toeneemt t p de talloze charmes van die bekoonike ttad. \Vie Parijs niet ar.ders kent dan van n zonnige vooijaars-, n heldere heifstdag, toen hij, uit de metro komend, opeens de cirüfel van de Piace de l'Eïoile om z-ïcli bten zag, door de Chanips K.yséts en de Jardin des uileries naar het Louvre wandelde hij heeft een iudiuk v w zijn leven ontvangen. En wie alleen maar de geweldige stad van de koepel der Sueré-Coeur aan zijn voeten zag liggen, op een S'ille, blanke namiddag, ais de zon dof brandend achter een «olkbauk zonk, en de lichten bij telkens horderden mér uit de aansluipende schemering optintelden hem zal nooit meer de geheim zinnige drang verlaten om nog-en nogmaals naar dat punt terug te keren. Of wie eens van de gewone weg der toeristen afwijkt en middeleeuws Parijs opzoekt, dwaalt door de r.au\ve Kues de Venise « are coupe -gorge ! aiüepin en Brisemiche en dat merkwaardige (Juartier du Marais, de Rues St. 'évériu, de la Hucbette, /Cai-harie. du Chat qui l'ê-.ihe 1) is 't l:em ciet of hij in 't hart zelf der Parijse geschiedenis geschouwd heeft? Oui iog niet te spreken van de boulevards in avondschittering, en de lugubere verschrik king der buitenbuurten ; de stille praal van bet Pure de Bagatelle, of de rijke pracht eier museumschatten. En toch -- Parijs ziet er uit als een ver waarloosde s'.ad. Bij elk bezoek lijkt de vuilheid erger geworden. Het schijnt soms wel of daar niets aan gedaan worelt. De omnibussen achterlik vervoermiddel, met bun nauwe hovenplaatsen, steile tiap, wan kele leuningen spa'ten vlijtig de huizen 'n verdieping hcog met slik, maar de auto bussen, rammelende munsters, zijn daarin eerst ware virtuozen ; zie ze de steile Kue des Martyrs af komen bolderen, de winkelramen der nauwe Kue Bonaparte met modder bevuilen ! 'n Grauwe laag roet, stof tu straatvuil vreet lang aam maar verdelgend aan de huizenblokken, houdt de bomen tegen in hun groei, Tersombert de algemene kleur, geeft sommige stadsdelen de schijn van ondergang, verval, afgedaacheiJ. Wat zou men nu en dan de Jardin des Tuileries eens willen opharken, de onogelike kraampjes, huisjes, stalletjes afbreken die er staan te vervuilen ; hoe komt de lust op om de meeste theaters eens op te frissen, vooreerst de opera, verguld, vervuild stofnest, waar 'n mondain publiek op versleten pluche getroost toehoort hoe emotieloos 't een of ander meesterstuk onder de ijskoud-korrekte dirigeerstok voorbijgetikt wordt; wat een slechte verlichting houdt de Vide LurniGre er op na, zodat de arge loze, neen argwanende, nieuweling zichnauweliks uit het centrum durft *agf n, de straten ten noorden der grote boulevards voor gevaarÜKe buurten aanziet.' Van de buiten wijken moet nu maar gezwegen worden: die zijn van bijna geen enkele wereldstad 't sterke punt; maar waarom moeten 't Bois en de Jardin des Plantes er rneestal zo weinig gesoigneerd uitzien? Zou er ook met'n coup de balai niet heel wat te doen zijn in de kleinere restaurants, die der koetsiers en werklieden vooral, en draait u de maag niet om bij 't zien van de talrijke uitstallingen van eetwaren, waaraan niet de minste zindelikheid wordt verkwist? Neen, er gaat niets van af: Parijs heeft 'n grote beurt nodig. En dat is mo^elik : Londen geeft het voorbeeld. Maar in de eerste plaats liet voorbeeld van discipline, uitgaand van 11 Op het ogenblik verdwijnen deze kuriositeiten helaas onder slopershander. de bevoegde macht. Diiar krijgt men als eerste indruk een van orde, netheid, zorg, voor zover die in een reuzenstad mogelik zijn. Diiar geen holderdebolder v; n tuchteloz.e, altijd kijvende en met hun zweep de franse slag slaande koetsiers, onogelike schreeuwers, die genieten als ze verwarring stichten. Wat zou Bobby er trouwens gauw een eind aan maken! Maar men wil 't wel zo in Parijs. en 't ziet er niet naar uit of men 't van hoger band anders wil. Toch gist 't nu en dan: gaat men niet de Serres aan de Cours de la Reine, onsmakelike sta-in-de wegs, oprui nen ; denkt men er niet over het Champ do Mars te herzien (al willen velen waarlik die Gal rie des Machines nog behouden); is niet de Sociétépour la protection des Paysagei tegen de verwaarlozing en onoordeelkuudi^e restauratie van Versaillesopgekomen? Nu moest St. Cloud oos eens opgeknapt worden ! Versailles en St. C,oud! Is er bodem denk baar, inniger van historie doortrokken? Ga op een stille, zonnige herfstdag naar Versailles, laat u de afgesloten bosquets openen, dwaal door de riauon.0, en bevolk die wonderJik droefgeestige schoonheid met de pralende hovehngenstoeten van Lodewijk XIV, de perverse volgelingen van Lodevijk XV en de Maikiezin De Pompadour; denk het hameau beA'oond door bergers en bergères; z.e Marie Autoinette bij deïempledel'Atnuur, een lam voerend aan een hemelsblauw lint; stel u het roerige volk op de Place d Arrnes vo jr, in dreigende wasing om de geïmpro viseerde luvakvuren, terwijl La Fa vet-.e, die op da; ogenblik de geschiedenis van Europa ia handen bad, sliep en net ogenblik liet vo -iruijgaan; herinner u J Brumaire in het kasteel van Sr. Cloud, toen Bonaparte de Raad der Vijfhonderd door zijn grenadiers deed uiteeij.igen uit het zelfde kasteel waar tiet ja.ir 1S15 de tweede kapitulatie van Parijs zag tekenen l Droom van dit alles, en van nog zoveel meer, in die omgeving vau vervlogen grcotheid en is 't niet of ge de ganse geschiedenis der inoderr.e mens heid herleefde? Maar het is i.iet te ontkennen: zowel Ver sailles als St. C oud zijn in verval. De kastelen verwerer, schilfeien af, zieu onvrieiidelik graiiiv; >löb t eldengroepeu lijken wel uit een veldslag te komen, zo zijn ze verminkt ; de graslanen d enen bijgeweikt en geschoren, de ouH:eii.iru'fcii der botquets recht gebeten gekalefaterd. Het moet er vooral niet nïeuw ^aan uitzien; neen, laat die llauch" van voorbije hc-erlikneul blijven Maar bet moet te zieu ziju dat een vrome- geest waakt, een liefderijke ban l ingrijpt, telkets als dat nodig is. Moge. Parijn toe i h-t juiste mi Iden weten ie vinden, ^iles maar te laten ais "t was : zedaur hut i nu uiter-te dat naar ferwaarlo/.iug, vtrv u'iing, verval voert; alles op te ctl'sreu aan d,> niO'lrri:o geest, trots te zijn op veel r< k'a'jie| :i[iit;r, beiuiuestank, atlichcs lumineu-es. luclu verkeer, s-kyrcrapes, fabrisksfchoor-'.'eiur. zie-hiar let andere uiterste dn". H't efmijdUn vererinj; van de toekomst, verg-iieliit i 1. >h;i c< n scnit'erend verleden voer'. Van Parijs »i::gcn een? schoonheid en gratie uit over de wereld; Parijs waa een-i het histories middelpunt van Europa. Het is op weg zijn grote naam in de waagschaal te stellen. j, T. BERICHTEN. Duitschland, Italiëen Belgiëhebben onderling een nieuw letterkundig verdrag gesloten, in hoofdzaak overeenkomende met het tusschen Duitschland en Frankrijk be staande ttactaat. Met het einde van dit jaar loopt het letter kundig eigendomsrecht van de werken van Kaïl Gutzkow en Emil Brach vogel af. zoodat tegen dien tijd verschillende goedkoope uit gaven daarvan te wachten zijn. In het Februari-nummer van de Süddeutsche Monatshefte werd een onlangs in de oude Pinakotbek te München ontdekte brief van Goethe aan elen Münchener museum-direc teur Ch. von Mannlich gepubliceerd. Xu zijn ook de overige br-even van Goettie aan Mannlich gevonden. Zij zijn in het bezit van een Münchener antikwaar, die ze aan den meestbiedende te koop aanbiedt. DKM had ze naet de concepten der antwoorden van Mannlichen, onder de nalatenschap van een vau diens vrienden ontdekt. De geheele brief wisseling geeit uitvoerige inlichtingen over G^ethe's betrekkingen tot de Müncbener kunstverzamelingen en over den oorsprong van zijne omvangrijke munten- en pennin gen-verzameling, welke hem grootendeels door Mannlich werd bezorgd. Den 2en April a s. zal een nieuw gedicht van A, C. Ssvinbnrne verschijnen, onder dtjn titel l'he duke of Gardiu. Door de Afdeeling Amsterdam der Maat schappij tot Bevordering der Bouwkunst" en door Amstels Bouw-Vereeniging" worden gezamenlijk twee prijsvragen uitgeschreven etrefl'ende de beste plannen voor: A. een perceel ter bewoning van gezinnen uit den burgermidden^tand. B een perceel ter bewo ning van gezinnen uit den werkmansstand. In elk der beide prijsvragen kunmn drie bekroningen worden uitgekeerd. Ter beschik king van de jury is een bedrag gesteld van ?250 voor elke prijsvraag, welke zoo zal verdeelel worden dat de Ie prijzen ? 150 bedragen. De i>lannen met daarbij behoorende gede tailleerde begrooting van kosten en e.xploitatie-rekenins; moeten voor of op ','>() Juni 1908 franco wolden toegezonden aan het adres van den secretaris der jury, Marnixstraat 4(iL'. Alle correspond "i.tie is te rchttn aan het adres van den heer P van Kxier, ilemonylaan 15, Arns'erdam Vragen omtrent deze prijsvraag .ail en uilslui'end worden beant woord in het Bouwk. Weekblad" r1 e ingekomen ontwerpen met daarbij 'oeh-.iorende bescheiden zullen wotdi n beoor deeld door eer; jury be taarde uit i\a Meeren i. D. X. Tan '-ifndr, J. H. W. Lcliman, P. van Exter. (.'. II. Kldering. architecti-n en bouw kundigen en J. W. C. Teilegen, directeur van het bouw- en woningtoezicht, allen t.3 Am sterdam. e c l a. e s. PON .GRONINGEN" model 1908 met O versnelling-en GLD. UITKZAA.M. L.1CHTLOOPKXU. 20 a 30 («ld. besparing1 bij aankoop. Franco levering door liet geheele land. MAGAZIJNEN": AMSTKHDAM, Xassaukade 500. ARNHEM, Bakkerstraat 5. 's GRA VEN HAGE, *pui 45 en Keinkenstraat 121. GKOXIXGEN", Heereweg bö. LEIDEN, Breestraat 8(5. MIDDELBUKG, Lange Delft l!). KOTTERDAM.WestNieuwlandlti.UTRECHT, Neude l'2. BOUWT te NUNSPEET op de VELUWE. Inlichtingen bij de Vereeniging Kantoren voor Vaste Grjederen in Nederland te Nunspeet. -. Orgel- en Miizickhaiiilel Uleyraos «fc iialsfiovon, ARNHEM KONINGSPLEIN. VLEUGELS en PIANO'S in Koop en in uur. REPAREERFX STKMMEN KUILEN. FABRIKANTEN VALTON ZONEN AMSTERDAM Verkrijgbaar bij: Hirsch en Cue.. Ilnjl., Leidscheplein. A «l r. (Schakel, //»//., Heiiigenweg. H. Meyer, Hojl.. Koaingspltir>. Au Bon Marcliö, Kal verst raaf. .Tlag. Heizershof, Nieuwendijk. K. H. Dik, Leidschestraat 10. Allen te Amsterdam. H. J. fiOor, Lijnmarkt SA, Utrecht. K. H. Boasson & C'o., M (Kleiburg.