8 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. .No. 1612 5P. Boerenwoning te Oosterblokker, (Noord-Holland). Boerenwoning te Westerblokker, (Noord-Holland). Landelijke bouwkunst. Nu in Engeland en Duitschland zoo duidelijk is aangetoond, welk eene groote waarde in de eenvoudige boerenkunst schuilt, zoodat die landen, doch vooral Engeland, reeds op het bezit van een min of meer uitgesproken eigen lande lijke architectuur kunnen bogen, begint zich ook in ons land allengs eenige be langstelling vjor die nieuwe strooming te openbaren. Wel is hiervan de om vang nog gering en de invloed die van onze landelijke kunst uitgaat nog tame lijk beperkt, waarschijnlijk ook ten deele omdat onze volksaard nu eenmaal schijnt mede te brengen om bij voorkeur aan te nemen wat van elders wordt in gevoerd, maar de eerste schrede op dit terrein is gezet en daarmede een uitge breid en toonend studieveld betreden. In onzen tijd van zoeken en tasten, vallen en opstaan, is het van belang ook onze bouwkunst, waarvan nog de elementaire oerkracht van den menschelijken wil af straalt, aan een nauwkeurig onderzoek te onderwerpen. Hier demonstreert zich onmiskenbaar de oude waarheid, dat een voud het kenmerk is van de ware schoinheid. Want eenvoudig en schoon zijn zij, die oude boerenhuizen en huisjes, zooals ze daar staan in eene omlijsting van groen, een beeld zoo aantrekkelijk, dat het niet te verwonderen valt, dat menig schilder, daardoor bekoord, ze vol geest drift tot zijn onderwerp koos. Wat die woningen zoo aantrekkelijk maakt is in de eerste plaats de sobere en klare vormenspraak en de harmonie met de natuur. Zij schijnen niet meer dan ze zijn, zij pronken niet met onge motiveerde aanhangsels zooals de meeste onzer .,moderne" villa's, maar eenvoudig en eerlijk wordt de inwendige kern naar buiten vertolkt; niets is er te veel aan, niets gekunsteld of gezocht, doch alles is logisch gedacht. In onderdeden wordt niet de kracht gezocht, versiering is spaarzaam' of in 't geheel niet aange bracht, alleen de totaalvorm draagt de waarde van het bouwwerk, dat volkomen ondergeschikt blijft aan de omringende natuur; het wil niet meer zijn dan deze," maar minder; het wil niet buiten de omgeving treden doch juist zich daarin voegen, het zit in het landschap vast, het is een stuk daarvan en hoort bij de streek. Woning, stal en schuur zijn de drie hoofdbestanddeelen van iedere boeren hoeve, doch de wijze van groepeeren dezer drie elementen is zeer verschillend. Van overwegenden invloed is daarbij de ligging en de aard van de streek; de eischen die gestel! worden aan eene hoeve in vlakke landen zijn zeer uiteenloopend met die, Fragment van een Boerenwoning Vlist. (Zuid- Holland). welke in berglanden eene oplossing vra gen. In ons land zijn echter bodemge steldheid en klimaat niet van dien aard, dat daaruit eene groote verscheidenheid in bouwwijze zou kunnen ontstaan, zooals bijvoorbeeld in Duitschland, dat om zijne groote afwisseling in bodemgesteldheid bekend is. Over 't algemeen is ons land vlak, hoogstens met enkele heuvelen van zeer bescheiden afmeting, het klimaat tamelijk gelijkmatig en mild; Het zijn dan ook meer de oude plaatselijke over leveringen, zeden, gewoonten en cultuur die aan de verschillende schakeeringen het aanzijn gaven. De overleveringen spelen daarbij niet de onbelangrijkste rol, zoodat in onze boerenwoningen nog tamelijk wel de invloed van de oude volksstammen, als Friezen en Sakserste bespeuren valt. Vooral in de Friesche hoeve, die men langs de kusten van de Noordzee, doch voornamelijk in NoordHolland en Friesland aantreft, is dat zeer duidelijk merkbaar. Het Saksische huis laat zich in Drenthe en Overijssel nog terug vinden, terwijl het ook het grondtype is, hoewel vaak moeilijk her kenbaar door de vel i neveninvloeden, die in den loop der eeuwen werkzaam waren, van de boerderijen in het overige ge deelte van ons land, met uitzondering van het Zuidelijk gedeelte van Limburg, waar een type optreedt, dat aan de Romeinsche villa is ontl-end. Behalve over leveringen is ook de gesteldheid van de streek van een grooten invloed op de gestalte van het boerenhuis; waar bosschen zijn zal de houtbouw worden toegepast en daar waar de baksteen ge makkelijk te verkrijgen is speelt dit mareriaal de hoofdrol, terwijl op de heiden p'aggen tot de voornaamste bouwstof behooren. Bovendien drukt ook de aard der cultuur, die in de omgeving bedreven wordt, zijn stempel op de woning van den landman; veeteelt brengt andere eischen met zich dan landbouw, ja zelfs de wijze waarop veeteelt en landbouw in verschillende streken beoefend worden, kan tot uiteenloopende oplossingen leiden. Het meest uitgesproken type van boerenwoning geeft de Friesche hoeve, waarvan de z.g. Streek tusschen Hoorn en Enkhuizen en de omgeving van Alk maar zeer mooie voorbeelden bezitten. Ge rijdt langs een door zwaar geboomte over schaduwden weg, of aan het eind van eene sap pi g-groene weide, maken deze stelphoeven, door de groote soberheid hunner lijnen, een statieen doch niet onvriendelijken indruk. Hun onderbouw is tamelijk bescheiden van afmeting in verhouding tot het hooge puntige rieten dak, waaronder zoowel de woning als de stal en bergplaatsen eene veilige beo : r^> - - >< ^,*£?^ - & ^öliftó ^ V*^ ?%sp fc>f va-' j '^tüZ? =. 2fe' ,^ "' ^'-".-v""'ZZ-J,,-- ^ "~ f*^-'^: ['^^ ^r> ^--.fK^ ^wSwMiMi-iiiiii;^::..:::-:;;,; - ?? ;.;;;:?-f':;Kr:v.;»,??.,-...?;. ^^^caii'^^;-;;;,'!;»-»''"^-:^'' . .-v- ..,. .v."'"mr."-,:1 l»»:^;;,;,, -^'^K^ Boerenwoning te Staphorst, (Overijssel). Boerenwoning te Oldenzaal, (Overijssel).