De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1908 7 juni pagina 8

7 juni 1908 – pagina 8

Dit is een ingescande tekst.

8 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1615 bet Sinaïtisch gebergte, vaar de groote Leidsman, Mozes, tot hen woorden bad ge sproken van eeuwige beteekenis. Al wat door bem in cg'n rqk ervaringsleren geTonden was van zedelqk-moeten, werd door bem neergelegd en uitgesproken in bet be kende Gjj lult en Gy zult niet" en -de Egyptisch-Aziatische denkbeelden van deugd en heiligheid kregen toegang tot'n dolenden Yolkntam, die de herinnering eraan vierde als Pinkster/eest. Vanwaar is dan dit feest gekomen en wie kan zjjn oorsprong noemen? Ia 't niet bq uitnemendheid het feest van elke zedelijke overwinning door den geest des menschen behaald in den strijd met lagere begrippen? Stond de wijsheid der Egyptenaren niet op 'n hoog-zedelij k stand punt? En is de lofzang van bet Hebreenwsche Heili*, heilig, heilig is de Heer der Heirscharen" misschien niet 'n echo van de be kentenissen uit het Doodenboek"? Daarin lezen wij: Ik deed de inwoners van het landleven, soodat er geen hongerenden waren. Ik trok den groote -niet voor boren dea kleine. Ik beb geen zonden gepleegd tegenover de meuschen, de ellendigen niet onderdrukt, geen ambtenaar werk opgelegd boven zijn krachten, niemand Ijjden veroorzaakt of doen weenen, of sterven van honger. Ik heb niet gelogen, niet gestolen, niet gedood, niet ge boden iemand verradeljjk te vermoorden, niet gebeden om van de menschen gezien te worden. Ik heb geen overspel gepleegd. De heb de melk niet genomen van den mond der zuigelingen, niemand gelasterd, noch God veracht in myn hart. Ik gaf brood aan den hongerige, water aan den dorstige en 'n kleed aan den zwervelingr. Ik deed aan de menschen, wat ik wenschte, dat zij mij doen zouden". En wie zal zegeen hoever de zaden ver waaid zgn door Zoroaater gestrooid? Wie uitmaken waar de denkbeelden van 'n zedeIflk Godsbegrip zgn begonnen te ontwaken? Ver van uit Perzie klonk reeda lang voor de geboorte van Het Volk van Israëi"het lied: U, Bron des Lichte, U kiezen wij. U moeten alle menschen kiezen. Uwe namen zijn: Ik ben, Ik ben Wysheid, Ik ben die Ik ben." En Mozes' hoogste godsbegrip uitte" zich ia de woorden: Ik ben, die Ik ben en Ik zal z\jn die Ik zijn'zal, J H V H, de n'.et- tenoemen heeft mij tot ulieden gezonden." In geheel Aziëontwaren we reeda in gryze oudheid 'n diep zedelijk denken, 'n bewust heid van onderworpen te zijn aan 'n hoogere zedelijke macht. Uit de Vedah's vernemen wij: Hij.vopr wien hemel en aarde zich neerbuigen, voor wiens macht de bergen verschrikken, de krachtige van gestalte, de met diamant gewapende, de slingeraar van den dontier, de wreker der gerechtigheid, HU, o mensch, ia Indra. Mochten wij Hem omringen met aannemelijke lof gezangen, zooals echt genoot en omhelsd worden door hunne vrouwen. O, schoonste der goden, het meest onze aanbidding waardig, kom bij onzen lofzang tot hen, die u aanbidden en verlangend uitzien naar uwe hulp. GÜ, o eenwig wijze, gaat wijselijk tusschen de scheppingen door als een vriendelijke bode tusschen vele gehuchten. Koring Varuna ia genadig, ook voor hem, die zonden heeft bedreven. HO ziet alles alsof Hu nabij '8Hetzij een mensch opstaat of wandelt, hetzy hij neerligt of opstaat, Koning Varuna weet het. (Vedah). En wie zal ons zeggen welken invloed Perzen, Babyloniërs, Indiërs, Chineezen en alle Aziatische volken wederkeerig op el kanders denken hebbeu uitgeoefend, telkens duidelijker uit zeggend het vage weten van 'n Godheid, die de opperheerschappij der hemelen voert* wier wil zich waarlijk vrij kan achten ?" (Aetchylut). Van ,,'n Kracht, die de beweeglijke aarde vastzette en den ruimen sterrenhemel uitspreidde ?" (RigVedah). Van 'n Levenden en wijzen God, die allen zegenen wil en wijsheid schenken?" (Zoroasttr). Van 'n Eeuwige Dageraad, die ona leven verlengt en verheldert?" (Vedah). Van 'n fluisteren tusschen twee menschen, dat door Koning Varuna gehoord wordt, die bet knippen van der menschen oogen geteld beeft en wiens verspieders met duizend oogen gaan door 't gansch heelal?" (Vedah). .Van 'n Heer, die den mee ach doorgrondt en kent, zijn gedachten verstaat van verre, en zijn gaan en liggen omringt ?" (Psalm 139). Als er nou; geen woord op mijn tong is, zie Heer, Gij weet alles. Uw kennis is mij te wonderbaar; ze is hoog, ik kan er niet bij. Waar zoude ik henengaan voor Uwen geest, waar henenvlieden voor Uw aangezicht ? Zoo ik opvoer ten hemel, Gy zgt daar; . bedde ik mij in de hel, Gij zij t daar; nam ik de vleugelen des Dageraads, woonde ik aan het uiterste der zee, ook dó&r zou Uwe hand mij leiden, Uw rechterhand nnj vasthouden." (Ptalm 139). Bij alle volken booren wij in telkens weer andere woorden denzelfden lofzang van Gods wijsheid, almacht en heiligheid. Koning Varana ziet alles wat tusschen hemel en aarde geschiedt, en al wat daar buiten ia. Mogen al uwe strikken, o Koning Varuna, die zeven aan zeven drievoudig liggen uit gespreid, den man vanden, die'n leugen zegt; mogen ze hem voorbijgaan, die de waarheid spreekt. Hoezeer wij dag aan dag uwe wetten ver breken, menschen die wij zijn, o God Varuna, geef ons niet over aan den dood, noch aan de slagen van den woedende, noch aan den toorn van den wraakzuchtige. Spreek ons vry, o God, var* de zonden onzer vaderen en van die, welke wij in onze eigen lichamen begaan hebben. O Varuna, laat mij de woning van aarde nog niet binnengaan; wees barmhartig, o Almachtige, wees barmhartig! Als ik bevend rondga, gelijk een wolk door den wind gedreven; wees barmhartig, o Almachtige, wees barmhartig l Uit gebrek aan kracht, o sterke, o schitte rende God. uit gebrek aan kracht heb ik verkeerd gehandeld; wees barmhartig, o Almachtige, wees barmhartig l Wanneer wij menschen zonden bedrijven, o Varuna, jegens U en de hemelsche heirscharen, wanneer wij door gedachteloosheid Uwe wet verbreken, straf ona dan niet te zwaar, o God, voor dat misdrijft" ' (Vedah). Ik geloof, dat Gij, o God, bet beste zyt van alles, de bron van licht voor de wereld. Iedereen moet U kiezen als bron van licht, U, U, heiligste Mazda6 Dit vraag ik U, zeg bet münaar waarheid, o Heer! Wie was van den beginne af de Vader der reine wereld? Wie hes ft 'n weg afgebakend voor de zon en de sterren? Wie anders dan Gü, o God, doet.de maan wassen en afnemen ? Dit wensch ik te weten, behalve hetgeen ik reeds.weet. Wie houdt de aarde vast en den hemel daarboven ? Wie heeft de wateren en de boomen des velds gemaakt? Wie woont er in den wind en in den storm, dat zij zoo snel loopen ? Wie is de schepper der welgezicde wezens, o Alwy'ze? Wie heeft het vriendelijke licht en de duisternis, den vriendelüken slaap en het ontwaken gemaakt T Wie anders dan GÜ, o Ahura Mazdaó!... Wie schiep de morgens, de middagen en de nachten, die den wijze aan zijn plicht herinneren? Güimmers, o Heer I' (Zend-Avetta) Hoor met uwe ooren wat het beste is, besef met uwen geest wat rein is, zoodat ieder mensch voor zichzelven zijn geloof kieze vóór het groote oordeel. Mogen de wijzen aan onze zijde zijn. Laat ons tot degenen behooren, die deze wereld vooruitbrengen, o Aburas-Masdao, o gezegende Asha! (Waarheid). Laat onze geest daar zijn, waar de Wüsheid vertoeft. O menschen, indien gij vasthoudt aan de geboden, welke de Heilige u gegeven heeft. die 'n kwelling zijn voor de boozen en 'n zegen voor de rechtvaardigen, dan zal de overwinning u niet ontgaan." (Zafat- Ustra: Zoroas(er). Onder alle hemel en alle luchtstreek, in. alle talen en door alle tongen zijn deze heilige gedachten uitgesproken; en als wij ons eigen Pinksterverhaal lezen ons Christelijk Pinkster verbaal in Handelitgen II ,?dan is 't voor ons nadenkend verstand, alsof 't eeuwigdurend wereldg beuren wordt saamgevat in een enkel oogt nblik. Dan verstaan wij duidelijk de bedoeling van dea gchrijrer, als hij zegt, dat zij allen eendrachtig" bijeen waren, dat het geluid uit den hemel kwam," en dat zij allen spraken in talen, die de Geest hun te spre ken gaf, zoodat ieder hen verstond in de taal in welke hij geboren wae," (Hand. H : 9?11) en hen hoorden gewagen van de groote werken Gods." En de menigte, door ontzetting en twijfel aangegrepen, zal zeggen de een tot den ander: Wat mag dit toch zijn?" En spotters zullen woorden doen hooren over dronkenschap," maar de verklaarder weet van 'n profetenwoord en van 'n tjjd, waarin God zijn Geest zal uitstorten over alle vleesch, over zonen en dochteren, over jongelingen en ouden van dagen; van 'n tijd, waarin gansch de menschheid den Naam des Heeren zal aanroepen " Want Pmksterfeest is het verstaan van God in elke taal door Hem gesproken; de erken ning en de bewustheid, dat Zyn Geest is als de storm, die waait waarheen hij wil. Na het hooggetij in de Opperzaal te Jeruzalem, wil Pinksterfeest zeggen, dat wij geen recht heb ben tot oordeelen of veroordeelec, wanneer iemand op andere wijze dan wij uiting geeft aan zijn gevoelens van religie, d. w. z. aan zijn gevoelens van gebondenheid en bewustheid van onderworpen te zün aan 'n Hoogere Macht, die wügeleerd hebben God" te noemen, maar Wier Naam niet te noemen is. Oneindig eenwigh Wezen Van alle ding, dat wezen heeft. Vergeef het ons, o noit volprezen. Van al wat leeft, of niet en leeft, Noit uitgesproken, noch te apreecken; ?Vergeef het ons, en schelt ons quqr, Dat geen verbeelding, tong, noch teeken U melden kan. Ghjj waert, Ghij zyt Ghübluft de zelve; Alle englekennis En uitspraeck, zwack, ea onbequaem, Is maer ontheiliging, en schennis; Want ieder draeght zijn eigen naem, Behalve Ghij. Wie kan noemen B >j Uwen Naam f Wie wort ge wij t Tot Uw Orakel? Wie durft roemen? Ghüzgt alleen dan die Ghij zijt, U zelf "bakent en niemand nader. U zulx te kennen, als Ghüwaert, Der eeuwigheden glans en ader; Wien is dat licht geopenbaart? Wien is der glansen glans verschenen? Dat zien is nof een hooger heil Dan wy van Uw genade ontleenen; Dat overechrydt het perck en peil Van ons vermogen." Lucifer". Vondel. Pinksterfeest is het feest van het telkens weer hernieuwde denken, van 't telkens weer verder gaan op de hooge wegen der Wüs heid, der waardeering van andere gevoelens, van anderer pogen om het onbereikbare te bereiken, het onuitsprekelijke uit te spreken, den Onzienhjke te zien. Het is het feest der openbaring, dat Gods Geest wei kt in alle volken, in al/e natiën, in alle geslachten, en bevat tevens het duidelük bevel, dat de een den ander niet zal miskennen of verachten. Zooals reeds in de 15de eeuw door Nanak ^?den Luther van Panjab en in de 16de eeuw in Bengalen door Chaithanba, Baymanen, Sndra's en Mohamedanen werden opgewekt, NAAML002S VENNOOTSCHAP ZEISTER FABRIEK _ _ _ v A S KOPERWERKEN 2 MINUTEN VAN STATION DRIEBERGEN MODERN EN ANTIEK KOPERWERK GIETERIJ VOOR - - FIJN KOPER EN BRONS KOPERGIETERY KOPERSLAGERY KOPERWERKEH ? NAAR ? MODEL OF ? ? TEEKEHIhG ELECTRQ-GALVANI5CHE s==== INRICHTING ===== KENNEMMER5TRAAT?NI l HAARLEM KUNSTHANDEL Plein 99") -«? -»? r? -*? ;+ '«-Gravenhage. Moderne Schilderijen, Aquarellen enz. REMBRANDTPLEW35AMST KUNSTAARDEWERK Panorama Gebouw Amsterdam. Plantage o-ver Artis. J : (Dit Panorama is opnieuw gerestaureerd) n. -A_l-sra.7e Laatste IR/it. NIEUW, op i April 1.1 geopend. PINKSTEREN de helft van de gewone Entreeprijs. Magazijn Oud-Holland" Damrak 75, Amsterdam. Directie: P. C. PAERELS. TELEFOON 7261. Complete liaiucrlurichtlngeii In Oiid-lloIIamlMche en andere oude stijlen. Atelier voor het vervaardigen van Oud-Hollandsch siijwerk. Idyllisch Bnitenwonen. ]'? VEKPL-AATSBAKE BUITENHUIZEN van «ewapetid papier tnaclié, GOEI>UOI»PK WOIVIXOFN als OPTREKJES voor den Zomer, in prezen van f 12OO,?en hooger, niet S kauinra eu meer. Speciale offerten voor Tropische verplaatsbare Bungalows. Technisch Bureau MOENS & BECK te Bloemendaal. De Zaanlandsche Zilversmederij KAL, VERSTRAAT. 51, Amsterdam. SPUISTRAAT 62, Den Haag. Specialiteitszaak in Zilver van Antieke Stijlbewerking, Tafel- en Dessertzilver en Zeeuwsen Knoopzüver. Alp. tatSIERKUNST" Nieuwe Spiegelstr. 32. Stadhouderskade 64. KUNSTVOORWERPEN, ANTIQUITEITEN, Meubelen enz. BUDOLP ELION & Co. D.DEBlIïREBIESMRT ACHTER ST. PIETEE 16 -:- -:- Utrecht -t- -:MAGAZIJN VAK COMPLETE MEU BELEERINQ EN STOFFEERISG = VERHUIZINGEN. TRANSPORTEN, SPECIALE AfDEELINQ ANTIQUI TEITEN EN KUNSTVOORWERPEN D'RIVSÜIMIBEL OP K.OPER EN ClI g6t6°W.PELIX MERITIS" ** KEIZER5GRACHT32<f TEL. 2007 l 'T BINNENHUIS l MEI IS OPGKHKVEJT HET FILIAAL. R O KI N 12O. Voortaan eenigste adressen: B.AADHUISST». 48-5O AMSTERDAM EN FILIAAL KUNSTZAAL KLEIJKAMP ZUIDRLAAK - ROTTERDAM KUNSTHANDEL WED. B. DOBENS i ZOON. ROKIN 56. AMSTERDAM. TEEKENINGEN VAN ANTON MAUVE PHOTOGRAVÜREN NAAR OUDE EN MODERNE MEESTERS ENZ. Meubelfabriek Nederland". J. A. HU1Z1NGA. BINNEN BETIMMERLNOÏM, BEHANGERLT, MODKL KAMERS. Groningen. WB8TER8INGKL. FRANCO LEVERING. TELO. 11*.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl