Historisch Archief 1877-1940
8
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1615
bet Sinaïtisch gebergte, vaar de groote
Leidsman, Mozes, tot hen woorden bad ge
sproken van eeuwige beteekenis. Al wat
door bem in cg'n rqk ervaringsleren
geTonden was van zedelqk-moeten, werd door
bem neergelegd en uitgesproken in bet be
kende Gjj lult en Gy zult niet" en -de
Egyptisch-Aziatische denkbeelden van deugd
en heiligheid kregen toegang tot'n dolenden
Yolkntam, die de herinnering eraan vierde
als Pinkster/eest.
Vanwaar is dan dit feest gekomen en wie
kan zjjn oorsprong noemen?
Ia 't niet bq uitnemendheid het feest van
elke zedelijke overwinning door den geest
des menschen behaald in den strijd met
lagere begrippen? Stond de wijsheid der
Egyptenaren niet op 'n hoog-zedelij k stand
punt? En is de lofzang van bet Hebreenwsche
Heili*, heilig, heilig is de Heer der
Heirscharen" misschien niet 'n echo van de be
kentenissen uit het Doodenboek"? Daarin
lezen wij:
Ik deed de inwoners van het landleven,
soodat er geen hongerenden waren. Ik trok
den groote -niet voor boren dea kleine. Ik
beb geen zonden gepleegd tegenover de
meuschen, de ellendigen niet onderdrukt,
geen ambtenaar werk opgelegd boven zijn
krachten, niemand Ijjden veroorzaakt of doen
weenen, of sterven van honger. Ik heb niet
gelogen, niet gestolen, niet gedood, niet ge
boden iemand verradeljjk te vermoorden,
niet gebeden om van de menschen gezien
te worden. Ik heb geen overspel gepleegd.
De heb de melk niet genomen van den mond
der zuigelingen, niemand gelasterd, noch
God veracht in myn hart. Ik gaf brood aan
den hongerige, water aan den dorstige en
'n kleed aan den zwervelingr. Ik deed aan
de menschen, wat ik wenschte, dat zij mij
doen zouden".
En wie zal zegeen hoever de zaden ver
waaid zgn door Zoroaater gestrooid? Wie
uitmaken waar de denkbeelden van 'n
zedeIflk Godsbegrip zgn begonnen te ontwaken?
Ver van uit Perzie klonk reeda lang voor
de geboorte van Het Volk van Israëi"het lied:
U, Bron des Lichte, U kiezen wij.
U moeten alle menschen kiezen.
Uwe namen zijn: Ik ben, Ik ben Wysheid,
Ik ben die Ik ben."
En Mozes' hoogste godsbegrip uitte" zich
ia de woorden: Ik ben, die Ik ben en Ik
zal z\jn die Ik zijn'zal, J H V H, de n'.et-
tenoemen heeft mij tot ulieden gezonden."
In geheel Aziëontwaren we reeda in gryze
oudheid 'n diep zedelijk denken, 'n bewust
heid van onderworpen te zijn aan 'n hoogere
zedelijke macht. Uit de Vedah's vernemen wij:
Hij.vopr wien hemel en aarde zich neerbuigen,
voor wiens macht de bergen verschrikken,
de krachtige van gestalte,
de met diamant gewapende,
de slingeraar van den dontier,
de wreker der gerechtigheid,
HU, o mensch, ia Indra.
Mochten wij Hem omringen
met aannemelijke lof gezangen,
zooals echt genoot en omhelsd worden
door hunne vrouwen.
O, schoonste der goden,
het meest onze aanbidding waardig,
kom bij onzen lofzang tot hen, die u aanbidden
en verlangend uitzien naar uwe hulp.
GÜ, o eenwig wijze, gaat wijselijk
tusschen de scheppingen door
als een vriendelijke bode
tusschen vele gehuchten.
Koring Varuna ia genadig,
ook voor hem, die zonden heeft bedreven.
HO ziet alles alsof Hu nabij
'8Hetzij een mensch opstaat of wandelt,
hetzy hij neerligt of opstaat,
Koning Varuna weet het.
(Vedah).
En wie zal ons zeggen welken invloed
Perzen, Babyloniërs, Indiërs, Chineezen en
alle Aziatische volken wederkeerig op el
kanders denken hebbeu uitgeoefend, telkens
duidelijker uit zeggend het vage weten van
'n Godheid, die de opperheerschappij der
hemelen voert* wier wil zich waarlijk vrij
kan achten ?" (Aetchylut). Van ,,'n Kracht,
die de beweeglijke aarde vastzette en den
ruimen sterrenhemel uitspreidde ?"
(RigVedah). Van 'n Levenden en wijzen God,
die allen zegenen wil en wijsheid schenken?"
(Zoroasttr). Van 'n Eeuwige Dageraad, die
ona leven verlengt en verheldert?" (Vedah).
Van 'n fluisteren tusschen twee menschen,
dat door Koning Varuna gehoord wordt, die
bet knippen van der menschen oogen geteld
beeft en wiens verspieders met duizend
oogen gaan door 't gansch heelal?" (Vedah).
.Van 'n Heer, die den mee ach doorgrondt
en kent, zijn gedachten verstaat van verre,
en zijn gaan en liggen omringt ?" (Psalm 139).
Als er nou; geen woord op mijn tong is,
zie Heer, Gij weet alles.
Uw kennis is mij te wonderbaar;
ze is hoog, ik kan er niet bij.
Waar zoude ik henengaan voor Uwen geest,
waar henenvlieden voor Uw aangezicht ?
Zoo ik opvoer ten hemel, Gy zgt daar; .
bedde ik mij in de hel, Gij zij t daar;
nam ik de vleugelen des Dageraads,
woonde ik aan het uiterste der zee,
ook dó&r zou Uwe hand mij leiden,
Uw rechterhand nnj vasthouden."
(Ptalm 139).
Bij alle volken booren wij in telkens weer
andere woorden denzelfden lofzang van Gods
wijsheid, almacht en heiligheid.
Koning Varana ziet alles wat tusschen
hemel en aarde geschiedt, en al wat daar
buiten ia.
Mogen al uwe strikken, o Koning Varuna,
die zeven aan zeven drievoudig liggen uit
gespreid, den man vanden, die'n leugen zegt;
mogen ze hem voorbijgaan, die de waarheid
spreekt.
Hoezeer wij dag aan dag uwe wetten ver
breken, menschen die wij zijn, o God Varuna,
geef ons niet over aan den dood, noch aan
de slagen van den woedende, noch aan den
toorn van den wraakzuchtige.
Spreek ons vry, o God, var* de zonden
onzer vaderen en van die, welke wij in onze
eigen lichamen begaan hebben.
O Varuna, laat mij de woning van aarde
nog niet binnengaan; wees barmhartig, o
Almachtige, wees barmhartig!
Als ik bevend rondga, gelijk een wolk door
den wind gedreven; wees barmhartig, o
Almachtige, wees barmhartig l
Uit gebrek aan kracht, o sterke, o schitte
rende God. uit gebrek aan kracht heb ik
verkeerd gehandeld; wees barmhartig, o
Almachtige, wees barmhartig l
Wanneer wij menschen zonden bedrijven,
o Varuna, jegens U en de hemelsche
heirscharen, wanneer wij door gedachteloosheid
Uwe wet verbreken, straf ona dan niet te
zwaar, o God, voor dat misdrijft"
' (Vedah).
Ik geloof, dat Gij, o God, bet beste zyt
van alles, de bron van licht voor de wereld.
Iedereen moet U kiezen als bron van licht,
U, U, heiligste Mazda6
Dit vraag ik U, zeg bet münaar waarheid,
o Heer! Wie was van den beginne af de
Vader der reine wereld? Wie hes ft 'n weg
afgebakend voor de zon en de sterren? Wie
anders dan Gü, o God, doet.de maan wassen
en afnemen ? Dit wensch ik te weten, behalve
hetgeen ik reeds.weet.
Wie houdt de aarde vast en den hemel
daarboven ? Wie heeft de wateren en de
boomen des velds gemaakt? Wie woont er
in den wind en in den storm, dat zij zoo
snel loopen ? Wie is de schepper der
welgezicde wezens, o Alwy'ze? Wie heeft het
vriendelijke licht en de duisternis, den
vriendelüken slaap en het ontwaken gemaakt T
Wie anders dan GÜ, o Ahura Mazdaó!...
Wie schiep de morgens, de middagen en
de nachten, die den wijze aan zijn plicht
herinneren? Güimmers, o Heer I'
(Zend-Avetta)
Hoor met uwe ooren wat het beste is,
besef met uwen geest wat rein is, zoodat
ieder mensch voor zichzelven zijn geloof
kieze vóór het groote oordeel. Mogen de
wijzen aan onze zijde zijn.
Laat ons tot degenen behooren, die deze
wereld vooruitbrengen, o Aburas-Masdao, o
gezegende Asha! (Waarheid). Laat onze geest
daar zijn, waar de Wüsheid vertoeft.
O menschen, indien gij vasthoudt aan de
geboden, welke de Heilige u gegeven heeft.
die 'n kwelling zijn voor de boozen en 'n
zegen voor de rechtvaardigen, dan zal de
overwinning u niet ontgaan."
(Zafat- Ustra: Zoroas(er).
Onder alle hemel en alle luchtstreek, in.
alle talen en door alle tongen zijn deze
heilige gedachten uitgesproken; en als wij
ons eigen Pinksterverhaal lezen ons
Christelijk Pinkster verbaal in
Handelitgen II ,?dan is 't voor ons nadenkend
verstand, alsof 't eeuwigdurend wereldg
beuren wordt saamgevat in een enkel oogt
nblik. Dan verstaan wij duidelijk de bedoeling
van dea gchrijrer, als hij zegt, dat zij allen
eendrachtig" bijeen waren, dat het geluid
uit den hemel kwam," en dat zij allen
spraken in talen, die de Geest hun te spre
ken gaf, zoodat ieder hen verstond in de
taal in welke hij geboren wae," (Hand. H :
9?11) en hen hoorden gewagen van de
groote werken Gods."
En de menigte, door ontzetting en twijfel
aangegrepen, zal zeggen de een tot den ander:
Wat mag dit toch zijn?" En spotters zullen
woorden doen hooren over dronkenschap,"
maar de verklaarder weet van 'n
profetenwoord en van 'n tjjd, waarin God zijn Geest
zal uitstorten over alle vleesch, over zonen
en dochteren, over jongelingen en ouden van
dagen; van 'n tijd, waarin gansch de
menschheid den Naam des Heeren zal aanroepen "
Want Pmksterfeest is het verstaan van God
in elke taal door Hem gesproken; de erken
ning en de bewustheid, dat Zyn Geest is als
de storm, die waait waarheen hij wil. Na het
hooggetij in de Opperzaal te Jeruzalem, wil
Pinksterfeest zeggen, dat wij geen recht heb
ben tot oordeelen of veroordeelec, wanneer
iemand op andere wijze dan wij uiting geeft
aan zijn gevoelens van religie, d. w. z. aan zijn
gevoelens van gebondenheid en bewustheid
van onderworpen te zün aan 'n Hoogere
Macht, die wügeleerd hebben God" te
noemen, maar Wier Naam niet te noemen is.
Oneindig eenwigh Wezen
Van alle ding, dat wezen heeft.
Vergeef het ons, o noit volprezen.
Van al wat leeft, of niet en leeft,
Noit uitgesproken, noch te apreecken;
?Vergeef het ons, en schelt ons quqr,
Dat geen verbeelding, tong, noch teeken
U melden kan. Ghjj waert, Ghij zyt
Ghübluft de zelve; Alle englekennis
En uitspraeck, zwack, ea onbequaem,
Is maer ontheiliging, en schennis;
Want ieder draeght zijn eigen naem,
Behalve Ghij. Wie kan noemen
B >j Uwen Naam f Wie wort ge wij t
Tot Uw Orakel? Wie durft roemen?
Ghüzgt alleen dan die Ghij zijt,
U zelf "bakent en niemand nader.
U zulx te kennen, als Ghüwaert,
Der eeuwigheden glans en ader;
Wien is dat licht geopenbaart?
Wien is der glansen glans verschenen?
Dat zien is nof een hooger heil
Dan wy van Uw genade ontleenen;
Dat overechrydt het perck en peil
Van ons vermogen."
Lucifer". Vondel.
Pinksterfeest is het feest van het telkens
weer hernieuwde denken, van 't telkens weer
verder gaan op de hooge wegen der Wüs
heid, der waardeering van andere gevoelens,
van anderer pogen om het onbereikbare te
bereiken, het onuitsprekelijke uit te spreken,
den Onzienhjke te zien. Het is het feest der
openbaring, dat Gods Geest wei kt in alle
volken, in al/e natiën, in alle geslachten, en
bevat tevens het duidelük bevel, dat de een
den ander niet zal miskennen of verachten.
Zooals reeds in de 15de eeuw door Nanak
^?den Luther van Panjab en in de 16de eeuw
in Bengalen door Chaithanba, Baymanen,
Sndra's en Mohamedanen werden opgewekt,
NAAML002S VENNOOTSCHAP
ZEISTER FABRIEK
_ _ _ v A S
KOPERWERKEN
2 MINUTEN VAN
STATION DRIEBERGEN
MODERN EN
ANTIEK KOPERWERK
GIETERIJ VOOR - -
FIJN KOPER EN BRONS
KOPERGIETERY
KOPERSLAGERY
KOPERWERKEH ? NAAR ? MODEL
OF ? ? TEEKEHIhG
ELECTRQ-GALVANI5CHE
s==== INRICHTING =====
KENNEMMER5TRAAT?NI l
HAARLEM
KUNSTHANDEL
Plein 99") -«? -»? r? -*? ;+ '«-Gravenhage.
Moderne Schilderijen, Aquarellen enz.
REMBRANDTPLEW35AMST
KUNSTAARDEWERK
Panorama Gebouw Amsterdam.
Plantage o-ver Artis.
J
:
(Dit Panorama is opnieuw gerestaureerd)
n. -A_l-sra.7e Laatste IR/it.
NIEUW, op i April 1.1 geopend.
PINKSTEREN de helft van de gewone Entreeprijs.
Magazijn
Oud-Holland"
Damrak 75, Amsterdam.
Directie: P. C. PAERELS.
TELEFOON 7261.
Complete liaiucrlurichtlngeii
In Oiid-lloIIamlMche en andere
oude stijlen.
Atelier voor het vervaardigen van Oud-Hollandsch siijwerk.
Idyllisch Bnitenwonen. ]'?
VEKPL-AATSBAKE BUITENHUIZEN van
«ewapetid papier tnaclié, GOEI>UOI»PK WOIVIXOFN als
OPTREKJES voor den Zomer, in prezen van
f 12OO,?en hooger, niet S kauinra eu meer.
Speciale offerten voor Tropische verplaatsbare
Bungalows.
Technisch Bureau MOENS & BECK te Bloemendaal.
De Zaanlandsche
Zilversmederij
KAL, VERSTRAAT. 51,
Amsterdam.
SPUISTRAAT 62,
Den Haag.
Specialiteitszaak in Zilver van Antieke
Stijlbewerking, Tafel- en Dessertzilver
en Zeeuwsen Knoopzüver.
Alp.
tatSIERKUNST"
Nieuwe Spiegelstr. 32. Stadhouderskade 64.
KUNSTVOORWERPEN,
ANTIQUITEITEN,
Meubelen enz.
BUDOLP ELION & Co.
D.DEBlIïREBIESMRT
ACHTER ST. PIETEE 16
-:- -:- Utrecht -t-
-:MAGAZIJN VAK COMPLETE
MEU
BELEERINQ EN STOFFEERISG =
VERHUIZINGEN. TRANSPORTEN,
SPECIALE AfDEELINQ ANTIQUI
TEITEN EN KUNSTVOORWERPEN
D'RIVSÜIMIBEL
OP K.OPER EN
ClI
g6t6°W.PELIX MERITIS"
** KEIZER5GRACHT32<f
TEL. 2007
l
'T BINNENHUIS
l MEI
IS OPGKHKVEJT
HET FILIAAL. R O KI N 12O.
Voortaan eenigste adressen:
B.AADHUISST». 48-5O
AMSTERDAM
EN FILIAAL KUNSTZAAL
KLEIJKAMP
ZUIDRLAAK - ROTTERDAM
KUNSTHANDEL WED. B. DOBENS i ZOON.
ROKIN 56. AMSTERDAM.
TEEKENINGEN
VAN
ANTON MAUVE
PHOTOGRAVÜREN NAAR OUDE
EN MODERNE MEESTERS ENZ.
Meubelfabriek
Nederland".
J. A. HU1Z1NGA.
BINNEN BETIMMERLNOÏM,
BEHANGERLT,
MODKL KAMERS.
Groningen.
WB8TER8INGKL.
FRANCO LEVERING.
TELO. 11*.