De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1908 14 juni pagina 8

14 juni 1908 – pagina 8

Dit is een ingescande tekst.

DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1616 Hugo heeft rij een meisjesachtige vereering maakt Sarah Bernhardt niet den indruk literair ontwikkeld te zijn. Wanneer 03 eens haar oordeel over een stak geeft, ia het meer uit het oogpunt van een Joli róle". Behalve tooneelspelen, heeft ze zich ook aan schil deren en beeldhouwen gewijd en zelfs tijdens haar bezoek aan Engeland een tentoonstel ling gehouden van haar werk, dat waarschjjnly'k meer om de curiositeit dan om zijn kunstwaarde gekocht werd. Ia 1880 onderneemt zy haar eerste tournee door Amerika en by de beschrijving hier van vooral begrijpen we, hoe baar optreden in Par\js dikwijls aanstoot moet hebben ge geven. Door haar gekke invallen, waarbij ze soms roekeloos haar leven waagt, brengt zij baar impressario Jarret, een echten Ameri kaan, die dit als schending van het contract beschouwt, tot wanhoop. Be meest roman tische voorvallen, wel in staat haar lust naar avonturen te bevredigen, beschrijft zij, zooals een aanslag op hun trein om haai juweelen en de gevaarvolle tocht over een door het irater ondermijnde spoorbrug, die achter hen instort. Merkwaardig is haar eerste kennismaking met de Amerikaansche journalisten, die haar al by haar aankomst in het hotel bestormen. Zij weet te ontvluchten naar haar kamer, waar zjj, niettegenstaande de smeekbeden van haar impressario en het hoorbare ge mompel van de meer dan vijftig journalisten er naast, een uur s.'aapt. Als zij de zaal binnenkomt, vindt zij al haar bezoekers nog bijeen, qni sur des bras de fauteuils, qui sur des conssins. L'un des visiteurs fans se lever m'interpella d'une voix de basse : Quel est, Madame, Ie róle que vous préférez entre tous ? Ca ne vous regarde pas l" lui r pondis-je en lui tournant 2e dop. Et je me cognai & un autre reporter plus poli. Qu'est ce que vous mangez dés votre réveil, Madame ?" J'allais faire la même r ponse qu'au premier reporter, mais Jarret répondit vivement: Da oatsmeal I" Je ne connaissais pas ce plat. Et dans la journée ? reprit Ie féroce reporter. Des moules I" m'écriai-je. Et il crivit flegmatiquement: Des moules toute ja journée.,. Une reporter en jupe tailleur, cheveux_ coupes, me dit d'une voix douce et nette: ies-vous jewcatholiqueprotestanmahométanboudhistathêezoroasthéiste ou déiste ?" Je restai clouée, ahurie" ... Een van de grappigste avonturen van die reis is de man met de walyisch, een handig Amerikaansch fabrikant, die haar listig op zijn walviach gelokt heeft en nu reclame maakt voor zijn baleinen in elke stad, waar zy komt, zoodat ze tot haar schrik overal weer de mannen met de sandwiches, waarop de vermelding van het feit, dat de beroemde Sarah Bernhardt het dier gedood heeft door het uittrekken van een balein, langs haar ramen ziet trekken. Bg het einde van dit bezoek aan Amerika, dat n groot succes is geweest, breken de mémoires af. De schrijfster zelf noemt de hierin beschreven periode la première tape de. ma vie: l'évolution réelle de mon tre pbysiejue et mor al. Je résolus de vivre. Je résolus d'être grande artiste, que je souhaitais tre. Et, dés ce retour, je me vonai a ma vie." D. M. v. L. Een löMriïw Blinden. In de Yereeni^de Staten en Canada wordt een tijdschrift uitgegeven en verspreid, dat aan blinden wordt toegezonden en voor een groot deel door blinden wordt samengesteld. Het wordt bekostigd door Mrs. Mathilda Ziegler, en op een abonnemeutgprijsje voor de leus van 10 (Amerik.) cents na, gratis toe gezonden aan allen in die landen, die het blindanschrift kunnen lezen. Het heeft een oplaag van ongeveer 8000 exemplaren en geeft een maandelijksch overzicht van ge beurde zaken, wat goede litteratuur, proza en poëzie, korte schetsen, een bladzijde met muziek en een met raadsels en grappen. Het geheel bestaat uit 50 bladzijden. Demuziekbladzyde en die met de grappen worden zeer gewaardeerd door de blinden, die bijna alle een fijn gehoor en een ontwikkeld gevoel ?voor humor hebben. In de drukkerij zijn twee verschillende machines, een maakt bladen voor de NewYqrk-punt-editie, terwijl de andere Ameri kaansch Braille schrift levert. Want ongeluk kigerwijze is er geen eenheid in het blindenschrift, dat in Amerika wordt gebruikt, zoodat het tijdschrift twee verschillende oplagen moet maken. Het systeem van letters in relief is geheel vervangen door dat van punten, maar by het New-Yorkscbe punten-stelsel worden de regels in horizontale richting ge schikt, bij het Amerikaansche Braille-schrift (een verbetering van de door den blinden Franschman Louis Braille uitgevonden methode) in vertikale richting. De machines slaan de uit punten bestaande teekens in een dunne koperen plaat. Ze worden eenigszins op dezelfde wijze behandeld als het klankbord van een piano. Door de toet sen in verschillende combinaties te drukken ?worden de punten op de machines in werking gezet en drukken in de koperen plaat. Die koperen plaat, op een rol van de pers ge hecht, drukt tegen een strook gutta-percha, die op déandere rol bevestigd is. Het papier, dat natgemaakt is, (omdat, wannér de gaatjes in droog papier waren gemaakt, deze gaatjes Een Kaart en een Illustratie in het Tijdtchrift voor blinden. Toestel veor het schrijven van brieven door blinden. door het in de hand nemen van het papier spoedig zouden worden weggewischt) wordt tusschen de rollen in aangebracht en de achterkant van de koperen plaat (waar dus de punten in verhooging op staan) drukt er de gaatjes in, die de letterteekens vormen. Daarna moet elk blad papier weer wordeu gedroogd en behoudt dan de indruksels. Toen de vertegenwoordiger van de Scientific American (waaraan dit is ontleend) de drukkerij" bezocht, wai de zetter" bezig met de studie van een Duitsch-Engelsche dictionaire voor blinden, om goed te kunnen omgaan met de accenten, umlaats enz. welk een taak voor iemand, die dit alles op het gevoel af leeren moet! De laatste omslagpagina van elk nummer is geïllustreerd. Gewoonlijk wordt een kaart gegeven en de afbeelding van een of ander bizonder gebouw. Een van die illustraties is hier afgedrukt. (De gewone drukletters komen natuurlijk op het origineel niet voor). Dese omslag platen worden alle met de hand gemaakt. Muziek wordt gedrukt met de zelfde punten in plaats van met noten en balken, zoo dat voor den niet ingewijde een bladzij muziek vtlkomen gelijk schijnt aan een met lectuur. De correctie geschiedt door een blinde, daar deze veel beter fouten kan ontdekken dan een ziende. De punten die fout zijn, worden dan weggehamerd en nieuwe worden ingevoegd. De pers is een rotatiepers, met rollen. Tot nu toe wordt slechts n kant van het papier gebruikt, maar men hoopt spoedig zoover te zijn, beide zijden te be drukken, hetgeen een groote bezuiniging aan tijd en geld zou zijn. De Ziegler Publishing Cotnpany volgt het beginsel, zooveel mogelijk blinden by het werk voor het tijdschrift te gebruiken. Ook is gebleken, dat de blinden nauwge zetter werken en ijveriger zijn. Een meisje, dat er werkzaam is, ia behalve blind, doof stom. Het werk aan de drukkerij en het geld verdienen daarmede is de trots en het geluk van haar arm leven. De snelheid waarmede het brieven sehrij ?en op het hierbij afgebeelde metalen instrument (af b. 2) gaat, is wonderbaarlijk. Dit voorwerp bestaat uit de geribde plaat, die men gedeeltelyk ziet, daarover wordt papier ge spannen en over dat papier weer een metalen plaat, met vierkante openingen. Die vier kante vakjes dieoen om de hand te leiden. Met een els-vormig stiftje worden gaatjes geprikt in het papier. De bovenste plaat is natuurly'k verschuifbaar. Byna alle blinden kunnen aan dit werk meedoen en alle, die zoo een vervulling voor hun leven vinden en iets teweeg brengen, zijn even trotsch op hun arbeid. C. Hoe liet licht yoornit tooipt in de weralilraMe. De duizelingwekkendheid van de snelheid, waarmee het licht zich voortplant, is langen tijd een onoverkomenlyk beletsel geweest voor de natuurkundigen, om eenigszins juiste waarden voor die snelheid te vinden. Een snelheid van 300.000 K.M. (d. is. ruim 7 maal de omtrek van de aarde) in n secondwis natuurlijk lastig op onze goede aarde zelve te meten. Door een lichtstraal zigzag tusschen twee ver verwijderde spiegel s te laten loopen, kwam men een aardig eind, maar de eerste nauwkeurige waarde kreeg men, toen de astronomie, als eerste geïnteresseerde in deze kwestie, haar hiïlp verleende. Wanneer we een oogenblik bedenken, dat onze aarde en Neptunus, als planeten, con centrische cirkels (by benadering!) om de zon beschrijven, doch met verschillenden pmloopstijd, dan is 't duidelijk dat de aarde juist kan staan tusschen Neptunus en de Zon, doch eveneens: de Zon juist tusschen Neptunus en de Aarde. In het laatste geval is de aarde natuurlijk veel verder van Neptuuus ver wijderd, en dit meerdere is juist de iaiddellyn van den cirkel, die de aardbaan vormt. Van een der manen om Neptunus nu was de omloopstijd nauwkeurig bekend. Kam men het oogenblik waar dat zij b. v. achter Neptunus verdween, dan kon dus ook weer precies berekend worden wanneer ze dat een volgende keer wér zou doen. Deed men deze waarneming echter op 'n oogenblik, dat de aarde zoo dicht moge lijk bij Neptunus stond (dus tusschen de zon en Neptunus in) en berekende men het oogenblik, waarop men hetzelfde zou moeten zien, terwijl de aarde aan de andere zijde van haar baan zou staan dan zag men in de werkelijkheid het verschijnsel altijd te laat en wel met een constant tijdverschil. Nu heeft het licht in het laatste geval ook een veel grooter weg af te leggen. Dit meerdere bedraagt, we zagen het boven, juist de middellijn van de aardbaan. Dit bedrag, gedeeld door de verlating" gaf als snelheid van het licht 285.000 k. m., d. i. dus reeds vrij dicht bij de later gevonden, nauwkeuriger waarde van 300.000 k. m. per seconde. Van hoe groote verdienste deze bepalin gen ook geweest zijn, slechts het gemoed van een vakman, die leeft in 't volste vertrouwen op zijn cijfers, voor wie 't voor oogcn hebben van de dingen zooveel minder bekoring heeft als voor den leek, konden ze bevredigen. Eenigen ty'd geleden nu werd een aardige directe waarneming gedaan. Wat was 't geval ? Een nieuwe ster werd ontdekt, die 't vol strekt ongewone verschijnsel vertoonde van een omringende nevel, die gestadig in grootte toenam en zi< h dus voordeed als een groeiende bolvormige massa, met de bewuste ster als middelpunt. Hier wist men geen raad mee, tot Professor Kapteyn, de Groningsche astro noom, de onderstelling opperde, dat men hier niet te doen had met een groeiende nevel, maar met 't zich voortplanten van het door de ster uitgezonden licht in een reeds bestaande, echter voorheen onzicht bare nevelmassa. De ster, vroeger eveneens koud en donker, zou terechtgekomen zijn in den nevel, en, door de wrijving gloeiend geworden, thans haar stralen uitgezonden hebben met een snelheid die ODS, dank zij den reusachtigen afstand, een moeizaam kruipen lijkt, en die wij dus thans direct en toch op ons gemak kunnen meten. We hebben slechts het stuk te meten, waarmee we de straal van de nevel vlek zien grooter worden, b. v. indien de tijd 't toelaat gedurende een jaar, om voor onze oogen in de wereldruimte te zien staan wat genoemd is een lichtjaar. Deze schitterende hypothese, die zoowel leek als-deskundige heeft getrofi'en door z'n frissche gedurfdheid, wordt thans algemeen voor de juiste gehouden. C. In het onvolmaakte menschelijk zijn overheerscht de Lengen de Waarheid, maar deze erkenning zelve overheert ze niet. * Dit zy'n schoone dingen: een stil-lichtende lantaarn in droeven regen-avond, een luiende klok in dag-nalieliting, en een ziel, die wor stelt in geloof. * Dogmatiek in een ideologisch willen is als een rups op een koolblad: ze vreet het beste ervan op. * De vereenvoudigde spelling is de reformkleeding voor het heerlyk-levende Hollandsche idioom. * Ik acht Frederik van Eeden een bizonder mensch, een groot man, in zijn onevenwich tigheid beeld van het zoekende heden. Zoo n wordt idioot of cynisch, al naar de vloed van 't leven hem als een krabbetje gooit op 't strand, of de eb hem meesleurt naar de onmetelijkheid. Maar er is ook eenderde mogelijkheid. # J De gezelligste kiantenlectuur acht ik de kunstrubriek uit kerkbodes. Ty'd is geld. Wie biedt voor de eeuwigheid? » Wanneer twee kranten kijven hebben beide gelijk. ? De aarde draait; ze heeft dat gemeen met bromtollen en ministers, DAAN VAN DER ZEE. De Zaanlandsche Zilversmederij KAL VERSTRAAT, 51, SPUISTRAAT 62, Amsterdam. Den Haag. Specialiteitszaak in Zilver van Antieke Stijlbewerking, Tafel- en Dessert zilver en Zeeuwsen Knoopzilver. l Panorama Gebouw Amsterdam. <; <+ 4> 4. + Plantage A.rti«s. O" E .R/ TJ S A. L IE IMI (Dit Panorama is opnieirw gerestaureerd) 4- ©m. 's Laatste NIEUW, op i April 1.1. geopend. IR/it. NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP AMSTERDAMSCHEWEG, ARNHEM. Fabriek van Kunstaardewerk, Vazen, Jardinières Bloempotten etc. Magazijn Oud-Holland Damrak 75, Amsterdam. Directie: P. C. PAERELS. TELETOON 7261. Complete Hamerliirlchtlngen In Oud-IIolIaudsche en andere oude stijlen. *> Atelier voor het vervaardigen van Oud-HoUandsch snijwerk. + Idyllisch Bnitenwonen. + VERPLAATSBARE BUITENHUIZEN van gewapen d papier maché, GOEDKOOPK WONING EX als OPTREKJES voor den Zomer, in prijzen van f 12OO,?en hooger, met J5 kamers en meer. Speciale offerten voor Tropische verplaatsbare ^ Bungalows. t Technisch Eureau MOENS & BECIi te Bloemendaal. FUYT EH ZOMEN - Meubelfabrikanten UTRECHT - - Behangers - COMPLETE AMEUBLEMENTEN m t* u *°M a a a 'T BINNENHUIS Inrichting tot meubeleering en versiering der woning ft ft RAADHUISSTRAAT 48-50 * AMSTERDAM * Meubelfabriek Nederland". J. A. HU1Z1NGA. BINNEN BETIMMERINGEN, BEHANGERIJ, MODELKAMERS. Groningen. WESTERSINGEL. TELEF. 118. FRANCO LEVERING. KUNSTHANDEL WED. G. DORENS & ZOON. ROKIN 56. AMSTERDAM. TEEKENINGEN VAN ANTON MAUVE PHOTOGRAVUREN NAAR OUDE EN MODERNE MEESTERS ENZ. DROX/OT ?<? H- MrKSSEB A Ce. +? ?*? « LANÖE HOÜTSTEAAT 7 * 2 * - - - X>en Haag- - - » > TKLEFOO.N IKTEBC. 174 . . GROOTSTE INRICHTING VOOB COMPLETE MEUBILEEKING = IN ALLE STIJLEN = = = == ANTIQUITEITEN = = = EIGEN MEUBELFABRIEK V/OOG EILER5&WOLF: 7S?£ AMSTERDAM ."S"11 Een natuurgetrouw Portret l" JJl UAUIVUW U\fMUA*J.L.I. M J naar iedere foto gesemlderd, is een allerdankbaarst geschenk voor elke gelegenheid. Prijscourant gratis. H.BO&AEBTS&CO., BOXTEL. Agent voor Amsterdam: MAX. COSMAN, Galerij 48.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl