DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1620 De Financieele nood van Amsterdam en minister Heemskerk. Wat klaag je toch om peld ! Tijd >'« kind ! het compositielooze? Het dankt mjj zoo. Of gaat ie slordiger om met schilderyen dan met verken raa litteratuur? Met een boek of met een novelle, met een tooneelstuk zon ze zoo niet handelen. Ze zon daar geen rand afsnijden die het kunstwerk schond, om zijn eenheid hielp, en dat schenden jniit, dat breken van een vastheid, dat zachtkens" knoeien met een werk van den geest zou ze zich niet veroorloven, verholener wijze. Ik schreef: het is iets dat me trof. Het treft me. Het is een zorgeloosheid waar niemand recht op heeft. Het is hier te pijn lijker bjj een werk van zoo overwogen een heid. Het is hier het schenden van een vast bouwsel, dat niet goed te praten is, en dat niet van eerbied, wel van laatdunkendheid getuigt. En er bestaat geen enkele reden ter waereld om zoo iets voorbfl te laten gaan. PLASSCHAEBT. Clnli De Tiei" te Hilïersoni. Er kan waarlqk niet geklaagd worden dat de wanden eener huidige tentoonstelling geen kleuren te zien geven. Doch of die kleuren altqd EJjn wat kleur" mag verondersteld worden te bedoelen, ia een te betwisten vraag. Zoo ie hier b. v. Lange reld met een groot doek Vroegzomer". 't Is een wei met een witte en eene roode koe. De witte koe staat links op de schilderij, in het opene, de andere vult bqna geheel het rechter plan, den voor grond; met afgewenden kop staat zq in de schaduw van een wilg; het geheel is in zon. Er ia in dit werk, dat het meert in het oog vallende is van da tentoonstelling, gestreefd naar weligheid en sappigheid, naar licht vooral. Het ia wel van een schilder", dit doek. Doch men vraagt zich af: waartoe werd het tot dit uiterste opgedreven, kon het niet wat minder? Er is iets waardeerbaars in het aspect, ook suggereert het den zomer wel, het blije daarvan; maar bij wie er den nagalm uit hooren van vroegere Grooten, wekt het wee moed. Legras is er (büveel minder schilders vermogen) beter aan toe voor zijn kunst, die geen meerdere pretentie beeft dan het geval dat hij maakte voor te dragen op een voor byna iederen beschouwer begrijpelijke wijze: zóó grazen de schapen, zóó wijd is de heide, etc. etc. Zjjn studiestukjes van schapen hebben daarby nog de verdiensten van typeering; Legras, hij moge zich in uiterlijkheden ver diepen, kent z|jn dieren en weet hun eigendomsieiykheden af en toe geestig in zijn composities te pas te brengen. Schulman blijft te veel op de zelfde hoogte. Schnlman moet meer teekenen. Er moet grootere bouwvast in die dingen komen, meer plannen en meer constructie. Hier laat hij zien wat hij in Rhenen ge schilderd heeft, zoo ook Breman. Beide gaven o.a. riviergezichten. Schulman was niet gelukkig; Landipgsateiger" is, be halve dat het iets zwaks in de ordonnantie heeft, te koud blauw en te mat. Breman maakte een heel goed rivierge zichtje (No. 2 Het Klaphek"); een goed gekozen geval vol karakter uitgebeeld en, vooral in 't luchtje van fijn grijze kleur. Maar beiden hebben het zelfde tekort: het water. Dat water ttroomt niet: dat is niet de rivier zooals zij gaat naar de zee... Trouwens het goed schilderen van bewe gend water wordt maar zelden meer gezieu. In 't witte muurtje bereikte Schnlman veel meer. 't Lijkt wel of hij voor dergelijke in tieme gevallen 't meest voelt, althans hu schildert ze bet best. Ik denk hierbij aan de besneeuwde Larensche woningen en erfjes die bij zijn eerste optreden, weinige jaren geleden, reeds zooveel verwachten deden. De pastels van Heijenbrock hebben deze verdienste dat zij verfrissching brengendoor de keuze van onderwerp, te midden van een aantal specifiek hollandsche schilderijen; 't zijn Miotieven uit de groot-industrie: ijzersmelterijen, staalwerken etc Maar, het blijft meest by deze verrassing. Er is iets halfs in deze dingen. Waarom, waartoe ? Soms lijkt het mij of Heijenbrock er een maatschappelijke tendenz mee voor heeft; nu dan is bij er naast, daarvoor is veel meer charge iioodigT Dan zie ik weer een picturaal streven naar voren komen ; b.v. in No. 15 Gieterij Feijenoord": tegen hel lich tende oven-opening staat tegenbelicht" een stoker in blauw werkpak. Het blauw is in schaduw, schaduw van vuurgloed, waarin het purpert, stolt! Dat is goed dat is mooi. Conclusie: Waar Heijenbrock zijn aandacht, z\jn schildenaandacht uitsluitend wijdt aan hetgeen te schilderen is met verf of te tee kenen met pastei en niet aan oppervlakkige bjjkomatigheden die niet te schilderen zjjn, maar die hij ons nochtans opdringen wil daar is hij doorschijnend van kleur en expressief, rijk soms. Zoo doende kan hu nog veel goed» en moois bereiken, wanneer hij nl. ook zjjne figuren herziet; het algemeene karakter van zulke werkplaatsen heeft hy reeds terdege onder de knie. De etsen en penteekeningen van Toon de Jong ontleenen hun bekoring, bekoring van intimiteit, grootendeels aan de zuivere fac tuur. Er is een wel begrepen consequentie in de aanwending van het materiaal = de naald grift, of de pen krast zonder meer; zonder andere procesjee (en er zijn er bij de ets te volgen behalve het inbjjten van de plaat) of hulpmiddelen. Ze zien er dan ook soms als kopergravuren uit, die prenten; Toch is er voldoende toon in, toch zijn de partijen van vloeiende overgangen en vrg rijpen tusschentoon. Niet bij allen: de prenten De hekken aan de Meent (Nó. 19) en Schoeiing aan de Zuiderzee" (No. 18) zqn te leeg. De uizending van Krabbéis slecht. No. 30 Bakvischje" is zelfs zeer slecht (lichaanasproportie die handen, polsen?stofuitdruk king van de japon is die van kurk ? Waarom maakt Krabbéin 's hemels naam zulke slappe dingen terwijl hu toch vroe ger zoo geestig, zoo vol onvervalachten humor kon zijn in zijne kazernes en scheepsdekken met hollandsche matrozen ? Krabbémoest dat werk maar weer opvatten. Polvliet schilderde o. a. Op de heide", waarin de tegenstelling van bruin (van de hei) en r e se grijs (van de wegjes) zuiver is. K. Een door warmte gedreven en geregeld nnrwerl Het door den Franschen ingenieur Paul Cornn te Lisieux uitgevonden en geconstru eerde uurwerk, dat hier is afgebeeld, bestaat ten eerste uit een koker, die ongeveer 2 Uter spiritus bevatten kan. De spiritus voedt een lampje in de kleine lantaren links, dat het linker dubbele-kegeltje verwarmt, dat wij er hier op zien rusten. Aan den anderen kant van den buisvormi^en hefboom, zit een ander trechtervormig bakje en deze twee balanceeren op het draaipunt in het midden van deze buis. Het kegeltje links wordt door het lampje verwarmd en bereikt iedere zeven seconden een hitte, die het naar boven doet stijgen. Door deze beweging wordt met het rechter kettinkje het groote buitenste rad om de wijzerplaat heen, telken t een eindje voortgedraaid. Na wederom 7 seconden daalt het linker kegeltje weer op de vlam om weer na 7 seconden te rijzen en bet buitenste rad een stuk te draaien. Dat buitenste rad draait om een as, waarop de minntenwgzer vast gehecht is. Deze draait dus even hard als het buitenste rad. Gedurende iedere stijging doet het links zichtbare kettinkje een vleagelvormig schermpje over de vlam schuiven en dus de warmte afsluiten. Zoo bekoelt het linksche dubbel-kegelvormig bakje, dat boven is en daalt na zeven seconden. Door dit dalen gaat het schermpje weer weg en het dubbele kegeltje wordt weer verwarmd. De minutenwijzerplaat staat vast en daarop geeft dan r at uurlij k de aan de as van het buitenste rad bevestigde groote wijzer evenals op onze klokken den tijd aan. Op deze minuten wijzer zit de uur wijzerplaat. De minutenwijzerplaat heeft ergens een nok ol een stuit, waar de uurwyier, die in het midden van den minutenwijzer zit, tegenaan slaat en wel ns in het uur. De inrichting van de dubbele kegeltjes beschouwt de uitvinder als zijn geheim. Het is echter niet onwaarschijnlijk, dat deze eenvoudig een nogal zwaar gas bevatten en dat het linker deel van den hefboom iets zwaarder is dan het rechter. Als de linker helft van 't gas verwarmd is, zet dit uit en ontsnapt naar 't rechterbakje. Het linker bakje wordt lichter dan het rechter en stijgt das. Na afkoeling, herstelling. Dit isslecirs een vermoeden. Het s- hroefje b$ de lamp dient om de vlam te regelen en daardoor ook den gang van het uurwerk. Het atootnok j e rechts dient enkel om het rechterbakje een goede rust plaats te geven, op constante hoogte. Het eigenaardige van dit uurwerk (dat waarschijnlijk toch niet heel secuur loopt) is, dat de tijdregeling zonder «Zinper geschiedt. De vlam doet hier, wat by' den zandlooper voor Huygens' tfid het zand en in de Ara bische wateruurwerken het water deed, den tqd afpassen. Als in onze gewone klokken de spanning door een klein stoomketeltje, in plaats van door een opgewonden veer of gewichten werd onderhonden, dan waren dat ook uurwefkemftèoor warmte gedreven. De regelmatige loop 'échter bleef te danken aan den slinger, die ook onze horloges feitelijk hebben. M. C NIEUWE UITGAVEN. Wereldbibliotheek", BOCCACCIO'S DKCAMBROKB, Bloemlezing en inleiding, door W- G. VAN NOUHUYS. ALEXANDER KJELLAKD, Fortuna. Een roman, uit het Noorsch, door MAHG. M«YBOOM. Am sterdam, Mij. voor goede en goedk. lectuur. Zuiter Hilda, Naar het Engelsen, van GRANT ALLEN. Zalt- Bommel, H. J. v. d. Garde & Co. Amazone, door mr. C. VOSMAIK, 7e druk. Goedkoope uitgave. 's-Hage, Mart. Nijhoff. Tijl Uilenspiegel'» jongentjtren (büde Schildburgers), naar oude oorkonden verteld, door GBORGE PAUS PETERSEN, vertaald door mevr. BAKKER KOHFF-HOOGEBOOM, Illustratiën van H. GROBET. Bussucu, C. A. J. van Dishoeck. Kokoro, van Lafcadio Hearm, Bewerkt uit het Eagelsch, door J. P. WESSEHNK-VAN RosSOM. Amsterdam, 3. Meulenhofl. Zwei Ehen, Roman van MARGAEBTE SCHNEIDEE. Berlin, F. Fontane & Co. De Bataaftche Republiek, door dr. H. T. CO LENBRANDER, geïllustreerd onder toezicht van E. W. MOES, compleet in 6 afl. Amsterdam, Meulenhoff&Co. De toekomst van Curayao, als Nederlandsche wereldhaven in West-Indië. Lezing gehouden in eene bijeenkomst van de groep Suriname van het Algemeen Nederlandsen Verbond op den Uden Mei 1908, door J. C. LOMAN. Oreote denkert, door dr. A. H. DE HARTOG, No. 2, Schopenhaner. Baarn, Hotlandia drukkerij. Hoe katalogiteer ik mijn bibliotheekt Amster dam, Library en Office Supply Co. Naar buiten, Gids voor wandelingen en reisjes. 4e verbeterde en vermeerderde druk. Amsterdam, Bond van Nederl. Onderwijzers. Tuberculose", No. 2. Tuberculoie- Tering, door A. H. HAENTJENS, met bijlage: Uit het leven van tuberculose lijders en hunne gezin nen, door mej. M. SPARNAAY. De Zaanlandsche Zilversmederij KALVERSTRAAT 51, SPUISTRAAT 62, Amsterdam. Den Haag. Specialiteitszaak in Zil ver van Antiek e Stijlbewerking, Tafel- en Dessertzilver en Zeeuwsen Knoopzilver. NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP AMSTERDAMSCHEWEG, ARNHEM. Fabriek van Kunstaardewerk,Vazen, Jardinières Bloempotten etc. Magazijn Oud-Ho l la n d'' Damrak 75, Amsterdam. Direct!»: P. C. PAEBELS. TELEFOON 7061. Complete Hamerinrlclitlngen in Oud-Hollaudsche en andere oude stijlen. AteJI»r taor h»t ermrd8§in vu Qrf-RollMdsch m'jwwk. Idyllisch Buiten wonen. ?? ? VERPLAATSBARE BUITENHUIZEN van ««wa pen d papier maché, «OEB-KOOPE WONINGEN als OPTREKJES voor den Zomer, in prtyzen van f 1S5OO,?en hooger, met 3 kamers en meer. Speciale offerten voor Tropische verplaatsbare Bungalows. Technisch Bureau MOENS & BECK te Blcemendaal. FUYT EM ZOMEN - Meubelfabrikanten UTRECHT - - Behangers - COMPLETE AMEUBLEMENTEN KUNSTHANDEL WED. G. DORENS & ZOON, BODN 56. - AMSTERDAM. TENTOONSTELLING VAN en VAN E.v.BEEVER. PHOTOGRAVUREN NAAR OUDE EN MODERNE MEESTERS. * * * * * * * Meubelfabriek Nederland". J. A. HU1ZINGA. BINNEN BETIMMERINGEN, BEHANGERIJ, MODELKAMERS. Groningen. WESTERSINGEL. TELEF. 118, FRANCO LEVERING. Een natuurgetrouw Portret l» j naar iedere foto ge schilderd, is een allerdankbaarst geschenk voor elke gelegenheid. Prijscourant gratis. H.BOGAERTS&CO., BOXTEL. Agent voor Amsterdam: MAX. COSMAN, Galerij 48. 'T BINNENHUIS Inrichting tot meubeleering en versiering der woning & & RAADHUISSTRAAT 48-50 * AMSTERDAM * FiliaahKUNSTZAALKLEIJKAMP, Zuidblaak, Rotterdam. DROUOT -*? H- WESSER t, Co. +? 4> * LAN6E HOUTSTBAAT 7*2* - - - H>en HeLfLff ... - - TKLKFOON 1MTSBC. «74 - GROOTSTE INRICHTING VOOB COMPLETE MEUBILEERING = IN ALLE STIJLEN === = = ANTIQUITEITEN = = = EIGEN MEUBELFABRIEK EIl£P5zkWOLF: 7S74 AMSTERDAM "29""