8 DEAMSTLRDAMMEB WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Ho. 1621 Dr. E. LAURILLARD f Pr. E. LAURILLARD, geb. 25 Maart 1830, overl. 10 Juli 1908. IIIIIIMIimilllllllllHIIIIIIIIIIIIIIIIHIIimillllllllllHIflIMHIIIIIIMIIIIIIIIIIII Reinier. Zoo, zool 't Is wel, Saartje Jans, je hebt niet kwalijk gezeid. Wij znllen 't dan wat uitstellen, of je nog kwam te verandien van zinlijkheid; Daar wenach ik dat de liefde jou van dag tot dag in wil versterken, ii ik zal hier mijn afscheid nemen, en wachten wat de geest mogt komen nit te werken. Rechtsomkeert maakt de Kwaker, en wan delt eren styf en stakerig heen als hu daar een kwartier lang gestaan heeft. En Saartje kjjkt hem na en jonwt hem uit: KeyerenS), dat's een postuur! Ei, ziet hem eens sehrybeenenl"' 4) 't Was niet ten onrechte dat de tooneelechrjjver hier den Kwaker voorstelde als door den geest gedreven", want de gecte nam tegenover het huwelijk vaak eene houding van heilige onverschilligheid" aan. Zij plach ten van eene huweljjkaviering ook weinig omslag te maken, en zeiden er van: 't Is genoeg dat de noodzakelijkheid het ons beveelt." Eene echtverbintenis werd alleen op deze wijze voltrokken, dat het onder trouwde paar, vergezeld van vrienden en nabestaanden in de kerkelijke vergadering verscheen, waar hun door de oudsten der gemeente de gewone vragen werden gesteld: of zij elkaar beminden, of zij begeerden ververeenigd te worden, of zy beloofden elkaar steeds hulp en bystand te verleenen, enz. Van hunne antwoorden werd aldan in een boek aanteekening gehouden, welke aanteekening door hen onderteekend werd evenals door de aanwezige nabestaanden als getuigen. Daarna waren zij getrouwd en liet men hen gaan, om de bevelen der natuur godsdientiglyk te gehoorzamen". De buitensporigheid van bruiloft houden was hun onbekend. Dewijl volgens bun leer het lichaam het kleed der ziel is, zoo was men wel verplicht dat te onderhouden en te bewaren, doch in eenvoud en zedigheid, zonder overdaad en zonder dat men de zinnen poogde te etreelen ten koste van de zuiverheid der ziel. In Engeland werd zoo'n Kwakershuwelijk in den aanvang voor onwettig ge bonden; eerst in later tijd als geldig gerekend. Het liet zich intusschen wel hooren dat eene «msterdamsche burgerdochter van het type Saartje Jans op zoo weinig omslag by een huweljjk niet gestold was. De natuur werd hier als 't ware buitengesloten, het was alleen de geeat die kwam draven, en een huwelyk dat zoo weinig ceremonie vorderde, scheen beneden de gebruiken der beschaafde volken te zijn. Het werd alleen gesloten op de geestelijke overeenstemming tusscben de per sonen, het was een huwelijk in den.Heer," Denkelijk was het iemand die voor Kwaker wilde doorgaan, welke de hoofdrol vervulde in de scabreuse geschiedenis, waarvan Constantijn Huygens Jr. in het eerste deel van zijn Journaal melding maakt. NI. van een Presbyteriaan, die tijdens de godgdlenstvervolging in Schotland onder Karel II zijn toe vlucht had gezocht in het huis van 'een ge loofsgenoot, en dat met de huysvrouw deli bererende hoe hy zich zoude verbergen als de soldaten het huys quamen doorzoecken, hy zeyde geen andere raedt te weten als dat hjj tuaschen haer en haer dochter in haer bedde mocht legghen. Dat, zij dat toestaende, de soldaten in camer quamen, en dat op zijn raedt de moeder opstondt en de soldaten met goede woorden amuseerde, en hij intussen met de dochter " Dat, de soldaten wegh zijnde en de moeder wederkomende, hem willende doen opstaan, verzocht daervan geëxcuseert te zijn, en zeyde, dat de joffrouw en hy waren getrouwt in théLord." Een Kwakershuwelijk was niet veel beter, meenden de vijanden der aecte. De kleine gemeente is te Amsterdam al lengs uitgestorven. Blijkbaar bestond er weinig verband met de moedergemeente in Engeland en met die in Noord-Amerika, waar de be kende William Penn, de stichter van den staat Pensylvaniê, er zooveel toe bijbracht om het Kwakerelement tot aanzien te brengen. Zelfs zou er eenige nasporing toe noodig wezen om het huis nit te vinden dat het laatst tot Kwakerskerk diende; op de Keizersgracht, tusschen Leliegracht en Pnuaenstraat, bevindt zich thans geen perceel meer dat een driehoek (symbool van de H. Drievuldigheid, in den gevel draagt. Het mag daarom wel opmerke lijk h eet en dat bij. eene sectevan zoo weinig beteekenis, en die als 't ware in 't verborgen voortleefde, zich niettemin het feit voordeed dat minstens een vijftal plaatsnamen te Am sterdam naar het woord kwaker werden afgeleid. (Tenzij men hier te denken hebbe aan quaaken" in de beteekenis van dobbelen, wat echter minder voor de hand ligt. By Commelin vindt men aaugeteekend dat' hertog Albrécht van Beieren het verbod uitvaardigde zoowel in 't heymelyk als openbaar, niet te hanteeren eenige Quaakborde of Dobbelschole; die dat dede by nacht of bij dage, of in zyn huyse toeliet, dat waar op een boete van tien pond.") Vooreerst vond men in het oude Amster dam, buiten Raam- en Leidsche poort, een geheel door water omgeven terrein waarop eene menigte van zaagmolens gebouwd waren en dat het Kwakers-eiland genoemd werd. Wagenaar maakt melding van twee paden, van den Buitensingel naar de Leidsche poort loopende en toegang verleenende tot het Quakers-eiland, rondsom welk zaagmolens staan, van welken het ongezaagde bont in eene breede sloot, in 't midden gelegen, bewaard wordt." Ook Daniël Willink maakt in zyn AmsterdaiMche Buitentingel melding van dit kwartier; nl. met de regelen: Hoe ruim en waterryk vertoond Zich 't moolenrvke Kwaakerg-eiland, 'Waarop de vruchtbare Arbeid woont In 't midden van een mollig weiland. Hieruit zou men mogen afleiden, in ver band met andere bronnen, dat de weilanden toen reeds vry dicht bij de Leidsche poort begonnen; eerder dan dat de brave letterheid, omdat hij zoo gauw geen ander rijm woord op eiland kon vinden, de vrijheid nam er het weiland by te halen. Voorts vond (en vindt) men nog een Kwakergpad en Kwakersdwarspad, 't laatste tusgch de Potgieter- en de Clerqstraat; een Kwakereplein aan de Bilderdykkaie en een Kwakergstraat tusschen Kwakwsplein en Bellamy plein. ,1) Lubbestok, ebbe (soort van seldery). 2) Doctoren. 3) Kêie = dwaasheid.' 4) Loopen met wijd uiteengezette beenen Reproductie, Otachte heer Hoofdredacteur! 't Kan zijn dat de heer Plasschaert gewend is, dingen te beweren zonder vooraf de juist heid zqner beweringen nauwkeurig te hebben nagegaan, maar... er bestaat geen enkele reden om zoo iets voorbij te laten gaan. Het trof' hem 'dat de reproductie naar v. Konjjnenburgs Damherten" in Elsevier's van Juli rondom iets afgesneden is, waarin hij aanleiding vindt uitgevers en redactie verdacht te maken van verholener wijze" te knoeien aan het werk van een ander, enz. en;. Iets verder spreekt de heer Plasachaert van onoprechtheid, maar me dunk t het ware toef» oprechter van hem geweest, zich alvorens te insinueeren, tot redactie of uitgevers te wenden, Hu zou dan vernomen hebben dat aan bedoelde afsnijding, (die, dit zy hier terloops opgemerkt, niet meer omvat dan ongeveer het spanningsverlies bij het in den lijst zetten), noch uitgevers, noch redactie eenige schuld hebben. Dat de redactie zelfs nog verder gaat dan de heer Plasschaert en ook de waarde der compositie in een impressionistisch schilderij erkent, en er dus evenmin toe komen zou een schilderij van Breitner dan een van Konijnenburg ai te snijder, zoodat de bedoelde besnoeiïng dan ook in geenen deele hare goedkeuring heeft. Dat dergelijke dingen toch kunnen voor komen, zal ieder beseffen, die eenige notie heeft van redigeeren van een groot tijdschrift. Men kan, zooals in deze geschied is, een goedgekeurde proefdruk, die bovendien naar den auteur gezonden werd met verzoek hem ook den schilder te toonen, voor afdrukken" geven; en behoeft waarlijk niet zorgeloos te zijn, om eerst bij de oplaag te bemerken, dat waarschijnlijk bij het zuiver haaks snijden der lichtdrukjes aan de kanten iets te veel werd afgenomen. Wij zullen de laatsten zyn om dit feit, hoe gering de afsnijding ook ia, weg te willen redenee.ren, maar zeer zeker wenschen wij protest aan te teekenen tegen de wijze waarop Plasschaert meent deze zaak te moeten voor stellen, zonder in eenig opzicht getracht te hebben, zi< h van de juistheid zijner bewe ringen te vergewissen. U dankzeggend voor opname, met hoogachting, Uw dienstw., E. W. P. DE VRIES Jr., 14 Juli '08. Redacteur E. G. M. Allerlei, UITQBLEENDB BOEKEN worden dikwijls niet teraggegeveil, daar het den meesten menschen gemakkelijker valt de boeken, dan hetgeen er in staat te behouden. BOEKWINKEL. Eene apotheek, die opwek kende en verdoovende, streelende en walgingwekkende, heilzame en giftige middelen bevat. BOEKHANDELAAR. De eigenaar dier win kel; hij onderscheidt hare verschillende bestanddeelen naar hnnne kleur, vorm en plaats, maar is met hunne werking op ziel en lichaam weinig of in het geheel niet bekend. Uit de Arrut. Studenten Almanak van 1836. " Wie het langzaamst leeft, is het eerst dood. Men moet maar al te populair zijn om populair te worden. » Achteruitgaan is het beste middel om in de maatschappij vooruit te komen. Het mooiste gebouw van Holland is zyn hooge hemel met wolken. * Het mooie van een regel zijn de uitzon deringen. * Bij het vuur, waaraan den zich gebrand heeft, warmt men zich het best. JACOB ISRAËL DB HAAN. Afdeeling Amsterdam. Heerengraoht 495. - TENTOONSTELLING van Schilder-yen, Xeno Münninghoff. Schetsen, en Xeekening-en, Leo Gestel. Monotypes, H. M. Krabbé. Toegang / 0.60 Leden Kennisgevingen Verloving, Ondertrouw, = Geboorte, enz. = - Invitatiën. Dankbetuigingen. Menu's Programma's. Baihoekjes. Visitekaarten, - Luxepapier, Artistiek Stempelwerk B. van Mantgem, Hofleverancier Singel 562, hoek Vijzelstraat, Anist. DE PHOENIX Ie Complete MEUBILEERING Knonne keuze. Vraagt ge'ill, prijscouranten. De Zaanlandsche Zilversmederij KAL VERSTRA AT 51, Amsterdam. SPUISTRAAT 62, Den Haag. Specialiteitszaak in Zilver van Antieke Stijlbewerking, Tafel- en Dessertzilver en Zeeuwsen Knoopzilver. KOPERGIETERY © sKOPERSLAGERY KOPERWERKEH ? MAAR ? MODEL ..... OF-TEEKEflinG LECTRO-GALVANISC INRICMTING KENNEMMER5TR A AT ? N ? HAARLEM Magazijn Oud-Ho Hand" Damrak 75, Amsterdam. Direct!» : P. C. PAEBEL8. TELEFOON 7361. Complete Hamerlnrlchtlngeii In Oiid-Ilollaiidsehe en andere oude styien. Atelltr voor bet verraardijpn rai Bd-Holltudsch «tijwtrk. t Idyllisch Buitenwonen* ; VERPLAATSBARE BUITENHUIZEN van gewa. * ' pend papier maché, GOEDKOOPE WONINGEN al» ' ' OPTREKJES voor den Zomer, in prtyzen van ] 't f 12OO,?en hooger, met 3 kamers en meer. , , Speciale offerten voor Tropische verplaatsbare , , Bungalows. Technisch Bureau MOENS & BECIi te Bloemendaal. ;; KUNSTHANDEL J. O. SOÏITJLL.EH, Plein 99<*i -+? -*? -t- H- H- 's-f*raventtage, Moderne Schilderijen, Aquarellen enz, KUNSTHANDEL WED. B. DOBEUS & ZOON. ROKIN 56. AMSTERDAE TENTOONSTELLING en VAN E. v. BEEVER. PHOTOGKATOKEN NAAK OUDE EN MODEENE MEESTEES. * J* * * * * * Meubelfabriek Nederland". J. A. HV1Z1MGA. BINNEN BETIMMERINGEN, BEHANGERIJ, MODELKAMERS. Groningen. WESTERSINGEL. TELEF. 118, FRANCO LEVERING. ' 'T BINNENHUIS Inrichting tot meubeleering en versiering der woning A ft RAADHUISSTRAAT 48-50 * AMSTERDAM Filiaal: KUNSTZA AL KLEIJKAMP Zuidblaak, Rotterdam. Q: Alp. KistS1ERKUNST" Nieinve Spiegelstr. 32. Stadhouderskade 64. KUNSTVOORWERPEN, ANTIQUITEITEN, Meubelen enz. RUDOLP ELION & Co. BRKSCHNflBEE OP KQpeR EN ZIN IS. GtB°OW?FELIX ME RIT l S" . reu. 2SO7 D.DEBIÈREBIESAART ACHTER ST. JPIBTEE 16 -:- -:- Utreclit -:- -:MAOAZIJH VAN COMPLETE MEU BELEJERING Elf STOFFEERING = VERHUIZINGEN, TRANSPORTES, SPECIALE AFDEELING ANTIQUI TEITEN EN KUNSTVOORWERPEN