DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1626 gaans meer te wijten hebben aan gewetenlooze raadslieden, dan aan hen wien de uitvoering der Woningwet is opgedragen. Als men echter de werkelijkheid iets meer van nabij beschouwt, dan leert men al spoedig het gejammer over de geruïneerden" en tot den bedelstaf gebrachten" tot zijne juiste waarde terugbrengen, en... die waarde pleegt niet hoog te zijn. De strijd van de gelegenheidsvereeniging rHet Eigendomsrecht" tegen de Woningwet is slechts eene episode uit de grootere botsing, ontstaan nu in de moderne samen leving de onderlinge verhouding tusschen gemeenschap en individu herzien wordt. Het kan niet verbazen dat velen zich niet vermogen neer te leggen bij de zich wijzigende rechtsbegrippen, welke der ge meenschap in het algemeen belang zoo veel omvangrijker en ingrijpender bevoegdheid toekennen dan zij vroeger bezat. Het nauwelijks aangevangen werk der woningverbetering mag niet worden ge schorst of gestaakt, ter wille van enkeier partikulier belang. Wie de Amsterdamsche toestanden eenigszins kent zal toegeven dat 't geen tot heden gedaan werd, nog minder is dan een druppel in een emmer. Duizend tallen van woningen zijn nog in gebruik hoewel zij niet als menschwaardige ver blijven kunnen worden aangemerkt. Welk «en achterstand moet dan ook niet worden ingehaald! En daaraan is geen denken als men de woningverbetering, zooals de heer Sutorius 19 Febr. 1.1. in den Raad aan beval gemoedelijk op zijn Amsterdamsen" aanvatte. Dat heeft men nu al langer dan een menschenleeftijd gedaan. Dat stelsel voort te zetten, komt praktisch overeen met eene bestendiging der heerschende toestanden. Voor averechtsche sentimen taliteit en meewarigheid mag geen plaats xijo. Wil men werkelijk iets bereiken op eet stuk van woningverbetering en wel geen vraagstuk is belangrijker en urgenter I dan kan dat onmogelijk anders zonder in bestaande toestanden diep in te grijpen. En bovendien hoe zacht, hoe geleidelijk inen het ook aanlegde, steeds zullen absoluut dezelfde klachten als nu geuit worden. Want geen betrokkene zal zich goedschiks onder werpen en zich uit overtuiging erbij neer leggen dat hem de vrije beschikking over zijn bezit wordt ontnomen. Hoogstens zouden minder zoogen, slachtoffers1' gemaakt wor den en hun stem kon dan geringer kracht ontwikkelen. Maar in beginsel is er geen tusschen weg: verbeteren met slachtoffers" ?of geen verbetering. Wie verklaart dat hem de verbetering der volkshuisvesting ter harte gaat, dat hij voorstander is van de Woningwet, zoo iemand komt met deze eigen verklaring in strijd als hij belooft de toepassing als het ware onmerkbaar te maken. _De leuze waaronder den 21sten Juli een nieuw lid in den Amsterdamschen gemeente raad werd gebracht, is weliswaar valsch, maar zij heeft blijkbaar voor velen de be koring van waarheid. En daar zij boven dien den schijn heeft geene politieke leuze te zijn, dreigt zij des te gevaarlijker te worden voor wie haar niet doorziet. Door deze politiek-neutraal schijnende leuze ?op den voorgrond te plaatsen hebben de rechtsche partijen een zér handigon zet gedaan, Het is nu overtuigender dan ooit geraden gebleken om tegen de agitatie ?contra de Woningwet een krachtige dam op te werpen. De raad van mr. Verkouteren kan ook voor de tegenpartij van waarde - worden. De Woningwet is, zoo wordt wel gezegd, niet populair". Haar populair te willen maken bij de bezitters van meer of minder slechte woningen, eene illusie die sommigen nog schijnen te koesteren, is onbegonnen werk. De Woningwet kan echter in den waren zin van het woord populair worden, zoo zij zulks niet reeds is, bij degenen ten wier behoeve zij in het leven werd geroepen. Maar tot die populariteit leidt geen halve, niemand bevredigende toepassing, maar integendeel uitsluitend eene krachtige, konsekwente handhaving zonder eenig aan zien des persoons. Alleen de zaak mag wegen. Gelukkig 'biedt de bevoegdheid van de niet-politieke en van de kiezersmeening onafhankelijke Gezondheids-Commisaie een waarborg, wier nut tegenover den Amster damschen Gemeenteraad reeds gebleken is. Over eenige jaren zal de wet nu wel in hare resultaten voor zichzelf spreken. Yoorloopig zullen anderen nog voor haar moeten pleiten, nu zoovelen tegen haar de stem verheffen. De vrijzinnigen, te Amster dam in het bijzonder, mogen bedenken dat nu de toepassing der Woningwet eene partijleuze hunner tegenstanders is ge worden, de verbetering der volkshuis vesting in de ruimsten zin meer dan ooit voor hen een plicht is geworden aan wier richtige vervulling de toekomst hunner richting verbonden zal blijken. MnzietteoorileeiiDp. i. Tien Kederlandsche Zangstukken uitge geven door het Willemsfonds. Gent, (Tazusters Roels. FKIESO MOOLENAAR. Uwe Handen. Als gij gestorven zult zijn. Woorden van David Molenaar. Amsterdam, De Nieuwe Muziekhandel. PAUL v. D. PUTTEN. Egoismus. Gedicht <ran P. A. de Génestet. Rotterdam, W. F. Lichtenauer. G. H. G. VON BRUOKEN FOCK. Vyf liede ren yoor een sopiaansten van J. RedJingius. Middelburg, A. A. Ncske. ARNOLD SPOEL. Mysterieuse Geschiedenis. (Mr. H. W. van der Mey)op. 37; Hab' Sonne (Cüsar Flaischlen) op. 38; Wij willen Holland houen (Mr. H. W. van der Mey) op. 39. 's Gravenhage, G.H. van Eek. HENDRIKA VAN TUSSENBROEK. Zonnespel en schemering. Zes eenstemmige kinder liederen, op. 28. Utrecht, J. A. H. Wagenaar, firma Deierkauf. L. A. DOKKÜM. Twee liedjes voor zang en piano. Leeuwarden, Meyer en Schaafsma. ADR. P. HAMER?. Twaalf geestelijke liede ren in den volkstoon serie III, op. 9. Tilburg, W. Bergmans. ANNA STIBBE. Le coeur qni s'enivre (P. Bourget). Es blüht ein Blümlein rosenrot (Martha Boelitz). Yoor vierstemmig vrouwenkoor zonder begeleiding. Met de yier-en-twintigste reeks zangs'ukken is het Willemsfonds ditmaal op de muzikale markt vertegenwoordigd. Zij bevat liederen van L. F. Brandts Buye, Duvosel, Nolthenius, Roels, Schrey, Van der Meulen, Van Duyse, Van jSfieuwenhoven, Van Tussenbroek en schrijver dezes. Het ligt niet op myn weg van elk dezer gezangen een afzonderlijke bespreking te geven. Men weet dat de uitgaven van het Willemsfonds steeds goed verzorgd zyn en minderwaardige stukkeu de censuur niet kunnen bestas-n. Uit den aard der zaak zijn al de liederen toch niet gelijk van waarde. Men zou zelfs willen vragen of Ik droom nu" van Schrey in dit milieu wel thuis behoort. Roeh heeft een Tweezang" geleverd (Van 't Starrekijn) waarvan mij de herhaaldelijk voorkomende unisons minder bevallen; overi gens is het een aangenaam klinkend duet. Onze Noord-Nederiandeehe componis en zij a goed vertegenwoordigd en hunne bijdragen zijn lang de minste niet uit den bundel. Frieso Moolenaar is voor mij een nieuwe verschijning en n met talent. De wijze waarop hij de twee gedichten heeft verklankt, getuigt vóór alles van een diep gevoel voor het vers en van poëzie. De aanvangsmelodie van het eerste lied is mooi, puur en rein gevoeld, de declamatie is voortreffelijk en sluit zich eng aan bij den rbythmus van het gedicht. De componist is blykbaar het mo derne gebruik der harmoniën toegedaan; de orthographie echter is hij nog niet steeds meester. Bij de woorden zie, zij ligt gebro ken" zjjn de harmoniën, zóó geschreven, on verstaanbaar. In het tweede lied volgen de accoorden bij de woorden in vervreemd oord" elkaar evenmin logisch op. De componist zal bij dergeiykeharmoniëncritischer tewerk moeten gaan; maar het voornaamste is dat Moolenaar talent heeft; als dit tot rijpheid h gekomen, zal men wat goeds van hem mogen ver wachten. Paul v. d. Patten is ook niet van talent ontbloot. De aanvang vau de Genestet's frissche lied dat, sedert de Duitscher Wilhelm Berger het componeerde, verwonderlijker wijze nog geen anderen toondichter gevon den heeft i? goed gedacht. Bij rozenblosjes, sneeu wenhanden" enz. is de decla matie slecht; en bij een blij gestemd gemoed" laat de orthographie veel te wenschen over. De componist had dadelijk op Ges moeten afgaan. Zorgt toch mijne heeren, dat gij eerst uw handwerk verstaat, alvorens uwe compositiën in de openbaarheid te brengen! G. H. G. von Brucken Fock is onbetwist meester in de kunst. Daaarbij is hij misschien een der origineelste Nederlandsche compo nisten. Zijn opvatting van de woorden, zijn behandeling der zangstem en nog meer van de klavierpartij, dragen in hooge mate den stempel eener eigen persoon lijkheid. En die persoonlijkheid is steeds ia hooge mate interessant, ook waar zij niet steeds aantrekkelijk is. Zeer aantrekkelijk is het Schemerliedje"; voor mij het meest ge slaagde uit den bundel en ook het meest geschikt vcor compositie. Dat is een echt lied; bij de andere vier gedichten heeft de muziek te veel en te uitsluitend een illustreerende beteekenis. Maar als typen van Fock's compositietalent staan alle liederen zeer hoog. Een alleraardigst lied is Spoel'a Myste rieuse geschiedenis." Wanneer het zoo licht en geestig wordt voorgedragen als de com ponist het bedoelt, dan kan het van zjjn succes zeker zijn. Schwungvoll" is ook Hab Sonne;" ik zou mij de harmoniseering daar van echter nog zorgvuldiger gewenscht hebben. In dat opzicht is het kleine liedeke Wy willen Holland houen" er beter aan toe. 't Is een flink, kernachtig lied, met krachtige harmoniën, dat verdient onder de volksliederen te worden opgenomen. Kr zullen dan ook van verschijnen zettingen voor twee stemmen, voor mannenkoor, gemsngd koor enz. De liedjes van mej. Vau Tussenbroek, waarvan de gedichtjes met uitzondering van het eerste (door C. H. de Jong) vermoedelijk -door de componiste vervaardigd zijn, komen my zeer goed geslaagd voor. De kindertoon is goed getroffen en de begeleidingen zyn niet te moeilijk, maar toch aardig. De Klok" is vooral zeer goed gelukt. In het tweede liedje is er iets met de melodievorming niet in den haak. Bij de woorden nu hoepla hei, ik ben er wel bij l" klopt de melodie niet met het voorafgegane; zij had moeten luiden b. b. g. Het eerste van de twee liedjes des heeren Dokkum is het bekende gedichtje van Albert Verwey De groote hond en de kleine kat" Ik geef toe dat het niet gemakkelijk is dit vers op muziek te zetten maar een dergelijke povere muzikale bewerking, ware toch maar beter ongedrukt gebleven. Jouy-lied, een Friesch gedicht van Sytstra, is wel beter ge slaagd, doch harmonisch toch niet geheel in aansluiting met de zang-melodie. Van groote muzikale distinctie getuigt ook de derde serie van kapelaan Hamers' geeste lijke gezangen. Fitmaal zijn er enkele oude melodieën bij, die door kapelaan Hamers zijn geharmoniseerd en dit is gedaan met veel zin voor het wezen der oude toonaarden, al verwondert men zich over enkele dingen die daartegen indruischen, zoo b.v. de overmatige seconde f-gis in het eerste lied, derde maat van achteren. Enkele onnauwkeurigheden in de notatie wil ik nog even signaleeren. Pag. 5 derde maat van achteren, as moet gis zyn. Pag. 6 dertiende maat, des moet cis zijn. Pag 8, zevende maat, moet bes ais zijn. In het Fransche lied van mejuffrouw Stibbe is de declamatie in zooverre goed behandeld dat de accenten van het woord niet op zwakke maatdeelen vallen; maar de symme trische bouw der melodie is niet steeds correct. Zoo is er bij de eerste afsluiting, bij het woord effieure, een maat te weinig. Negen maten verder ontmoet men weer een dergelyke onregelmatigheid. Het Duitsche liedje wijst dergelijke fouten niet aan. De Duitsche versvorm is ook ge makkelijker te behandelen dan de Fransche. Overigens zij hier opgemerkt dat de f inde tweede maat eis reoet zijn. Beide liederen z\jn zonder pretentie en kunnen goede diensten bewijzen aan onderwijsinrichtingen, waar men vierstemmige liederen kan uitvoeren. XT. AVEBKAMP. J, van den Vondel. (Adam in Ballingschap). I. Naar den geest is Vondel een afhankelijke. Hij heeft in de eeuw van Spinoza en van de groote Engelsche natuuronderzoekers na de Duitschers en Italianen uit een zui vere behoefte van het gemoed een godsdienst aangehangen, die ook in die tijden tot het verleden begon te behooren. Voor de groo teren naar den geest althans. De strijd om de ontwikkeling en de bevrijding der menschelijke gedachte de strijd, die ook in onze dagen niet volstreden is, immers ook niet in de hoofden der werkelijk-onafhankelyken is door Vondel niet meegevochten. Het is Spinoza, die in de zeventiende eeuw den menschelijken vrijen wil ontkende en de coasekwentie trok van wat de natuurwet beteekende ten opzichte van het intermediair van een God. Spinoza zag de natuur gede termineerd naar eigen wet, den mensch daarin noodzakelijk bepaald, natuur en mensch van een eenzame werkelijkheid, onbehoed, open en alleer, zonder bescherming en reglement van persoonlijke, d. i. willekeurige macht, tenzij dan dat hij alles besloten dacht in die veel meer omvattende, oneindig-eeuwige, absoluut veroorzakende waarheid. Spinoza heeft ook zaak die te veel ver geten wordt psychologisch de eerste critiek op de bijbel geleverd. Was h\j niet onafhanke:ijker en vrijer tegenover dit boek dan de bewerkers van dat reusachtige werk-vanstudie: de nieuwe Laidsche vertaling van het O. T.? Vondel is naar den geeet zooveel kleiner dan deze gedachten. En wél lijkt soms het oordeel van de historie, d. i. van den lateren tijd zér rechtvaardig: Hoe veel enger en bekrompener is Vondei's naam dan die van Spinoza. Vondel is naar den geest afhankelijk. Hij vraagt en vindt de bescherming van menschen en van de autoriteit. Van de een maal aangenomen, oJzcieeZ-vaststaande waar heid. Van het geiag boven hem. En zóó is hij rustig-van gedachten. En zóó met die aan anderen ontleende innerlijke overtuiging, met dien steun vond hjj de mogelijkheid de oneindigheid met den hemel toe te dekken, het leven te beschutten en het te hullen in den schoonen schijn. Maar wél had Vondel het excuus, de waar achtige verontschuldiging-van -het-gemoed. Dit is het wat hem heft, zooal niet eindeloos, dan toch hooger dan al het ordinaire. Vondel was overtuigd. Zijn gemoed had de godsdien stige behoefte, en de illusie van zijn schoone poëzie heeft daarvan da verheven-innige en echte aandoening. STELLWAGES Jr. Berichten. In Spanje is dezer dagen een geïllustreerde CATALOGUS uitgegeven VAN DE WERKEN VAN den vermoorden KONING CARLOS. Zooals be kend is, was deze een talentvol schilder, en heeft hij ook meermalen in de Parysche salons onder een pseudoniem zijn schilder stukken ten toon gesteld. In het najaar zal onder den titel The ghost kings" een nieuwe roman van Rider Haggard het licht zien. De schrijver heeft voor dit werk, dat een levendige beschrijving bevat van Zoeloeland en de ZDeloe's in den tijd van Dingran, een reis naar Zuid-Afrika gemaakt. DE WERELD-BIBLIOTHEEK kondigt in ver band met aanstaande vertooningen voor begin September de uitgaaf aan van da navolgende tooneelwerken : Othello" van Shakespeare in de vertaling van dr. Edward B. Koster, te geven door de Kon. Ver. Het Nederl. Tooneel; mevr. Warren's Bedryf van G. B. Shaw," vertaling J. A. Simons-Mees en Vondei's Adam in Ballingschap," dit laatste met inleiding en aanteekeningen van L. Simons en een portret van Vondel door Pb. Koninck toen hij 78 jaar oud was, dat is een jaar na de voltooiing van dit treur spel. De twee laatste stukken te vertoonen door Het Tooneel, directie Royaards en Stumpff. Halte Lijn l en 2. J*/« Atlres vonr fijne Lederwaren en alle REISARTIKELEN Sint Luciensteeg 21. W. JANSEN, Fabrikant en Reparateur. Koffer-si, Tasschen en Kiemwcrk. THEE - E. BRANDSMA. SEYFFARDT fc BOEKHANDEL DflMRflK99 Telephoon534l ATLASSEN Vanouds beroemd Teplitser Stadtquelle. Het Teplitzer mineraalwater i* het beste Tafelwater. Volgens de analysa van Prof. O. LIEBKEICH, te Berlyn, is het Teplitseer een allerzuiverst, natuurlijk koolzuur bevattend, alkalisch Mineraalwater. Het Teplitzer is een by zonder welsmakende, veifrissende en de gezondheid bevorderende Tafeldrank. Met wijn of vruchtensap gemengd is het Teplitzer een kostelijke drank. Het Teplitzer Thermaal? ater is een beproefd geneesmiddel bij slJjmvliesaandcenirgen van spvjsverteerings- en adem halingsorganen en door het beduidend gehalte aan lithium ook bij verschillende rheumatische aandoeningen. Het Teplitzer wordt ook voorgeschreven als nakuiir na het gebruik van Karlsbad. Het Teplitzer is met 22 et. de heele flesch, het. goedkoopste van alle goede, natuurlijke Medicinale Wateren. Oeneraal-Agent voor Nederland en Koloniën: D. SC Hl! M ACH K K. Keizersgracht 134, Amsterdam. Telef. 7847. Ook veikrijgbaar bij alle Mineraalwaterhandelaren. .tgenten gei-raagd. [Begrafenis-Onderneming Prinsengracht 887. Telephoon No. OO6. ARtflIESF, schoonste gedeelte van Nederland. Restaurant r: Musis Sacrum. van het gebouw F. SIM ON, Directeur-Pachter. AMEUBLEMENTEN Meubelfabrikanten en Behangers. SINGEL bij de Paleisstraat 259, Amsterdam. voorheen DASËXiAM. SO. Telephoon Bo. 4646. COGKAC MNNE5SY. Verzekert uw schoonheid! door deschoonheidskap A.DORA", systeem Dr. Harlan, voor GEZICHT, HALS, ARMEN en LICHAAM. Geen dam?, die dit wonder baarlijke kleine instrument bezit, behoeft bang te zijn dat haar schoonheid verdwijnen zal. De Terbluflende eenvoud van dit wetenschappelijk systeem en de verwonderlijke snelheid, waarmee een heer lijke teint bereikt wordt, overtreft uw hoogste ver wachtingen. Een enkel zacht gebruik van de schoonheidskap heeft verrassende resultaten. Huidwormpjes verdwijnen meestal in 60 seconden. Onzuiverbeden van het bloed en van de huid worden door een sterken almoipherischen druk uitgezogen. Holle wangen, slappe armen en hals krijgen opvallend snel gevuldheid, vorm en vastheid. De Adora-kap werkt direct op de bloedsomloop, voert de cellen nieuw, frisch bloed toe, bouwt het op en maakt het vleesch frisch en vast. Hij geeft de huid een gezond roze, frissche teint, maakt week en mollig; pukkels, vouwen, grove huid enz. verdwijnen. Uitwer king kan niet missen. In gebruik bij de eerste standen. Schitterende dankbe tuigingen. Prijs Mk. 2.90 of ?1.70, bij vooruitbetaling per postwissel of f2. onder rembours. Geen ink. rechten. F. W. HOFFMANN'S, Laboratorium Abt. F 8, Hamburg 36. firma G. W. VON SCHMIT & ZOON, HAARLEM, AMSTERDAM, Groote Houtstraat 16. Kalverstraat 107. Kousen en Hygiënische Onderkleeding. Jaeger Lahmann Rameh Merk Z Crêpe de Sant Spoor's Mosterd W. A. SPOOR Jr., Fabrikant, Cul»bom. $edeil. (Accountantskantoor, onder directie van A. v. d. STEMPEL Jr. Accountant. Weteringplantsoen 10. Telefoon 34?5. PHILIPPONA KETELAAR, KALVERSTRAAT 166, AMSTERDAM. SPECIALE INRICHTING voor het vervaardigen van volledig* Uitzetten en Luiermanden. Op aanvraag worden pr\jsopg. en modellen fr. toegezonden. Telepb, No. 59M. PANHARD LEVASSOR, LEONARD LANG Stadhouderskade. NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP Begrafenis-Vereeniging TB AMSTERDAM. Administrateur: N. SAX Jr., adres P. C. Hooftetr. 99. Telephoon No. 941. De Raad van Beituur: A W. VAN EEGHEN Jr., Foortittir. Is. DA COSTA, Gedelegeerde. iDEBONT&LEIüTENs SPORTPASTILLES. Dorststillend. Advocaat: Heb je ook iets bizonders aan den gevangene opgemerkt 7 Getuige: Ja, meneer, aan z'n wenk brauwen. Adv.:?Wat heb j e daar dan aan gezien? Get.: Dat ie geen wenkbrauwen had, meneer! LUXE-PAPIER STEMPELEN. ? CEBR.SIMONS U AI.VF.KSTRAAT 124. HEILIGENWEO 34. LUXE-BROODBAKKERIJ Henri J. Carels voorheen PAUL C. KAISER.