8 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1626 De Nachtmerrie van den Sultan. ABDUL HAMID: Ja, Ja, goede vrienden, ik verzeker het u nogmaals, ik zal de constitutie eerbiedigen, hoor I Ja zeker, zeker, mijn leven lang l de werkelijkheid wenscht hij niet te aan vaarden. Zij besluit weer door te leven. Het dagboek eindigt met een voornemen om zich vooreerst niet meer met zichzelf bezig te houden. De muzen mogen verhoeden, dat men er toe komt in onzen tijd van anarchie des geest e j, om in overmaat van realistisch plichts gevoel een gewoon geschreven relaas door een alledaagsch menach als kunst voor lief te nemen, alleen omdat het echt is, omdat het niet gekunsteld is. Ware dat goed, dan hadden kunst en kunstenaar weinig reden tot bestaan meer. Een dagboek ia maar niet iets, dat men gauwer maken kan, dan een andersoortig werk, omdat het geen be schrijvingskunst, geen compositie of ensce nering eigent. Integendeel: men houdt er wel in het leven een dagboek op na, om vrij en ordeloos alles wat voorkomt op te schrijven, wordt een dagboek ons echter als Leesboek aangeboden, dan zijn er eischen. Al zijn dan de relazen zoo alledaagsch als maar mogelijk is, de geest van den kunstenaar moet er achter schuilen. Er moet een zeer bijzondere sfeer geschapen worden, wil het ons boeien, een sfeer waaruit de gewoonste mededeeling ontroerender tot ons opklinken kan, dan in andere gevallen veel schoone klanken en rhythmen. Het dagboek schrijven uiting van een zichzelf verdiepende ikheid is vooral een fijne kunstar beid. De middelen om stemming te verwekken zijn bijna kunsteloos sober, -wijl een niet kunstgevoelig mensch kunsteloos schrijft, en het eischt een fijn en diep gevoel voor de werking der eenvoudigste woorden en zinswendingen, om daarmede iets te bereiken. Het dagboet van Sophie de Jong draagt de gunstige kenmerken van als kunstwerk te zijn gecomponeerd. Het wordt er te geniet baarder door. De schrijfster heeft het eigenlijke van elke situatie zoo zuiver mogelijk willen vaststellen, ontdaan van de doode dagelijksche behangsels, als er in een echt" dagboek zeker zouden voorkomen. En eigenaardig l daardoor is het geenszins een onnatuurlijk dagboek geworden. Men voelt alleen dat het der schrijfster ernst was, met iets af te beelden, en dat kan men dus een kunststreven noemen. Wat nu de vraag betreft, in hoeverre zich dit streven heeft verwerkelijkt: het boekje ie meer dan gewone leesstof. Weldoend er in is de zuiverheid, die slechts zelden door wat damesachtige rhetorica wordt verstoord. Wat dese vrouw schrijft is in harmonie met wat haar geest kan denken en voelen. Deze geest is noca hoog noch diep, doch zuiver vrouwelijs. Er is een zekere coqueterie, eene ge wilde naieveteit in dezen stijl, doch zy doet niet als oneerlijk aan, integendeel: als Al te eerlijk, zij behoort bij zulk een geest. En de ondergrond is toch een moedige frischheid, een gezonde veerkrachtigheid en fijne ge voeligheid, die men vergeve mij het tragische niet tragischer maakt dan noodig is. De taal van dit werk heeft geen diepte, en is geen geheel. Maar er is een elementair taalgevoel te bemerken, een drang om alles zuiver en eenvoudig te zeggen, die, ondanks een zweem van moderniteit, persoonlijk is; een onbewust gevoel voor het leven der woorden. Dit lijkt nu niet bijzonder, in een land waar er zoo impressionistisch geschreven wordt als het onze. Edoch: juist omdat er zoovee? modern", dat is volgens de huidige con ventie geschreven wordt, is zulk een per soonlijk gevoel voor de waarde der woorden iets opmerkenswaardige. Juist in de zinnen die het minst opzettelijk zijn, het minst ver sierd, schuilt soms n kleur n rhythme. Wat dezen stijl bij zyn goeden aanleg groot nadeel doet, is de aanhoudende forceering van den eenvoud en de natuurlijkheid, kinderlijkheid. Men kan niet spreken van de verfdoos van den herfst" enz. Onmacht? of wel angst voor eigen woordkunstige neiging? *** Uiting en bedoeling zijn in het voorgaande boekje zoo ongeveer in evenwicht. Even wicht nu is er ten eenenmale niet in het boekje van E. C. van Hoogelande. Die dit boekje geschreven heeft het is een soort van lyrische mémoire is zeker een dieper en tragischer bewogen vrouwenziel, met meer drang en meer diepte. Doch hier is de be doeling veel te zwaar voor het kunnen. Eigenlijk is in dit boekje de zegging bijna overal juist naast het gevoel, dat desondanks te vermoeden wordt gegeven. Het wil de zware en benauwende tragedie geven van een vronw die, gehuwd, zich niet binnen in het leven van een bijzonder man kan dringen. Zij wil diens droom deelen, doch ziet zich als door onzichtbare dingen altijd teruggestooten. Deze oude historie, die niet temin altijd nieuw blijft (d. i. die altijd weer andere nuancen toont) wordt in een reeks van zinnebeelden weergegeven. Het voor naamste symbool is dat van een boot, waarop zij samen door kanalen en rivieren varen (de levensboot") hetwelk door alles heen en met de wanhoop der onbeholpenheid anders kan het mij niet toeschijnen wordt doorge voerd, en voor allerhande speciale zielestaten en gebeurtenissen pasklaar gemaakt. Dit symbool is nergens tot realiteit gebracht, en dat doet reeds verwarrend aan. De soms vry goed geschreven psychologie wordt nu voortdurend begeleid, of liever onderbroken door allerlei beschrijvingen (van landschappen enz.) die in hunne eenheid niet zijn gezien. Is er eenig woord dat ons het tegendeel schijnt te doen gelooven, dan kan dit zeer goed eene herinnering zijn aan iets dat vroeger en in geheel ander verband werd ge:ien. Bijna alles ia troebel en onrijp in dit boekje, er zijn zonderlinge zinswendingen die door niets z$n te verklaren, gedurfde verbeeldingen die onvermqaeiyk den hals breken, massa's woorden die niets zeggen. En toch kannen wij door deze warreling den groot en drang bemerken naar vreemde schoonheid, diepe woordenklank en monu mentale weergave der dingen, en vooral komt het volle gevoel dat de schrijfster beheérscht, vaag tot ons op. Het is mogelijk dat dit gevoel en deze drang zich in een volgende poging tot iets van bereikte schoonheid zullen zetten. Bereikt is er nu nog niets. Beter war» 't te zeggen: bijna niets. De teleurstelling van het slechte vervolg, doet ons al gauw de schoonheid van de drie eerste bladzijden vergeten. Daarin leeft het gevoel in harmonie met de stille woorden. Kunste loos zijn ze, doch gaaf, er leeft een ademlooze weemoed in, een waardige deemoed. DIRK COSTER. Eiken Lokettenkast. rjd CD Ui ?d 3. B P3 B, 3 CD «Q O c w ft CD ) Jalouziesluiting-, 7X5 Loketten. Elk loket 12K cM. breed, 10 cM. hoog, 33M cM. diep. Ondervak is 55 cM. hoog verdeeld in 2 deelen. Geheele hoogte 170X cM., breedte 75 cM., diepte44cM. Uitwendig Eikenhout i/d. was. Inwendig vurenhout ? 52.60 eikenhout 62.60 Levering onder garantie franco. de Phoenix", Compkete Meubldeering en Kantoor-imtallatïn. 234 Spuistraat l Ams,terdam 76 Damrak f Anister(lam? II" n B a Ij a B||B F. 450.?F. 500. EN 725. GULDEN COMPLETE MODERNE WONINGINRICHTINGEN IEDER BESTAANDE UIT SALON - EETKAMER EN SLAAPKAMER VRAAGT PRIJSCOURANTEN. MEUBILEERING MY. H O L L A N D" AMSTERDAM - TELEF. 5974 N Z. VOORB.W. 274 O/H. N.V.O.D»» ?II" |B||B B || B B j B 444444444444444444444444444444444444444444 j Idyllisch Buiteiiwoiien. j 4 4 4 4 4 4 4 VERPLAATSBARE BIITEXHUIZEN van gewa pend papier maché, «OEI>KOOPK WOJVIJVCJEtf als OPTREK J KJS voor den Zomer, in prijzen van f 12OO,?en hooger, met 3 kamers en meer. Speciale offerten voor Tropische verplaatsbare Bungalows. 4 4 4 Magazijn Oud-Ho Hand" Damrak 75, Amsterdam. Directie: P. C. PAEBELS. TELEFOON 7361. Complete Kameriiirlchtingeii in Oud-Hollandsche eu andere oude stijlen. Atelier voor het vervaardigen van Oud-Hollandsch snijwerk. De Zaanlandsche Zilversmederij KAL VERSTRAAT 51, Amsterdam. SPUISTRAAT 62, Den Haag. Specialiteitszaak in Zilver van Antieke Stijlbewerking, Tafel- en Dessertzilver en Zeeuwsen Knoopzilver. NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP AMSTERDAMSCHEWEG, ARNHEM. Fabriek van Kunstaardewerk,Vazen, Jardinières Bloempotten etc. Kunstzaal KLEIJKAMP, 26, Entree niet-leden 25 eent, EN van Meubelkunst van T BINNENHUIS Raadhuisstraat J"* 5O, A ML 8 T E H » A M. Kennisgevingen voor Verloving, Ondertrouw, = Geboorte, enz. = - Invitatiën, Dankbetuigingen, Menu's Programma's, Balboekjes, Visitekaarten, - Luxepapier, Artistiek Stempelwerk B. van Mantgem, Hofleverancier Singel 562, hoek Vijzelstraat, Am s t. VOOQ EILE&S&WOLF: Een natuurgetrouw Portret l» naar iedere foto ge schilderd, is een allerdankbaarst geschenk voor elke gelegenheid. Prijscourant gratis. UOGAERTUCo, BOXTEL. Agent voor Amsterdam: MAX. COSMAN, Galerij 48. | Technisch Bureau MOENS & BECK te Bloemendaal. | 444444444444444444444444444444444444444444 FUYT EU ZOMEN - Meubelfabrikanten UTRECHT - - Behangers - COMPLETE AMEUBLEMENTEN /Meubelfabriek Nederland". J. A. HU1Z1NGA. BINNEN BETIMMEKINOKS, BEHANGERIJ, MODELKAMJ&Ra. Groningen. WE8TER81NGEL FRANCO LEVERING. TEL» l ia. ftaisoti DROI/OT ?+ ?¥WËSSEJB A Co. 4- *? * LANÖE HOUTSTBAAT A 2 . - - - Oen HLatvg: - - . . TCLKF0ON IJfTBBC. B74 - GBOOTSTE INRICHTING VOOB COMPLETE MEUBILEERING = IN ALLE STIJLEN = = == = ANTIQUITEITEN = = = EIGEN MEUBELFABRIEK aa m * y T BINNENHUIS] Inrichting tot meubeleering en versiering der woning RAADHUISSTRAAT 48-50 * AMSTERDAM * Filiaal: KUNSTZA A.L KLEIJKAMP, Zuidblaak, Rotterdam. i KUNSTHANDEL Wei G. DORENS & ZOON. ROKIN 56. AISTEEDAM. FIGUURTJES HOUT en VAK C J. v. J. PHOTOGRAVÜREN, N. OUDE EN MODERNE MEESTERS, EL'URDRÜKKEN, KLEüRETSEN, ETSEN, HMHAÜGSCH «ELEIN, ENCADHEMEftïEN.