8'. T637 WEEK DE AMSTEHDAWMER A°. 1908 OOR NEDERLAND On-cL©r red.a.otl© v «L n Iv/Tr. KC. F. JL Dft nu -«vers: VAN HOLKEMA & WARENDOT?F. w »' t ?*? 3 auteursrecht voor den inhoud van dit mac « ov*r« ???-« oe wet van 28 Juni 1~/81 No 124). Abonnement per 3 maanden / l.50, tr. p. post t 1.65 Voor taftdit por laar. bjj vooruitbetaling , , mail 10. Nummert aan de Kiosken verkrüpbaar , 0.12'/i Zonnag 8 Novem Advertentiën van l?5 regels ; 1.25, elke regel meer Reclames per reëel .... INHOUD: . VAV VERRE EN v AN NABIJ: Het wereldpchandaal. De nifu-e Vel «er tuchtschool door B P. G. EiitenwiiVe rechter- door J ia 'h Israël de Haan. FEUILLETON: De <>T-'B"oehèlin(ï, door Carry van Bruggen. KT VST 'EX LETTFKR.V: Mir/.i«-k in de Hoofdstad, door Ant.Averkamp. Verbreid OP-I.-I en over opvoeding, door J. G. Ziilotra itO'ird. door J. K)^f«'ra. De Leidcchp YeriHiitg van bet Ou.ie Testament, door r» of H. O 'rt, en dr. L Knappert, beoo-d. door A. Klaver. Het b' ek der uitvindim en. door H. C. Grocjeun, b^oorde^ld d..<«r F. Mu Ier. BeiicMeo. - VOOR DAMES Mr-. Madge D^nohoe, met ponri-t. door Jo3-anna W. A. N. Uit het land van ven i'" lar, door ". H Allerlei. door Caprice. UIT I>E NATUUR. do.,r E. Heimans. L«eu «arden van 1846- 906, met af h., door J H P. J C. >üir .f. door M. J B-un-e. W. de /iwart, ''oor W Steci hoff. Kun» iü»idv»fik in hel Muceum te Haarlem, door K. W. P. de Vries Jr. Prepiden' Taft, met i'idret, door C. C. Em quarantaine-maat lepel uit vroeger tidi-rj. door H^ndr. C, f'if. ree Fahelg. naar het Fntrplsrh, van P. L Seveni-orp. FINASCJEELE EN OK ONOMISCBE KRONIEK, door V d. H *-' V. d. S. Uit den gotden oud' n tijd, «-on l.. Nooter. - Brieven van Oom Jodocu-« XXIX INGEZOV'EV. _ ?i h- H K SCHAAKSPEL TEN1IEN. ?IIIUIIIIIIIIIIIIIIirillUIIMIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII ADVEREet TVereldsthandaal. Het zal wel velen veruaan zijn als otif, die toen we Woensdag voor acht da^en het Reuter-telegram in de kraut M)' den, dit van Wilhelm's pocherij ge waagde ov^r zij a veldtocht plan tegen de Boeren", eens de schouders hebben opgehaald met de wel verwonderd) 'naar ovirigeus onverschillige gedachte, dat de/,e onwaarschijnlijkheid niet waar" kon z\jn, en dat ze, indien wél waar, niet zóó bekwamen spoed zou worden tegengesproken, dat het geval, politiek gen men. onbelangrijk bleef. Muur de verwondering heeft plaats gemankt als men dat zoo zeggen kan voor bet wonderbare)"! Wat ongelooflijk was is tastbare wer kelijkheid geworden. Zooals de oud-correspondent van de -A'. E. Ct. te Berlijn schreef: Es ist eireicht! Na de jatnmerlijkste zet, die wel ooit door een souverein gedaan is nadat een stuk was openbaar geworden, fiat in alle opzichten precies het tegendeel zou gaan uitwerken van hetgeen men er mee voor had, werd uit de binnenste binnen kamer zelf van de Duitsche staatkunde, uit het hart van het diplomatieke DuitschJand het bericht naar de officieuse pers geseind: die woorden zijn wol van den Kei/.er, het tweegesprek bevat de hoogsteigen woorden van Zijne Majesteit!" En toen ook dat geschied was en Vrouw Historie de laatste druppel had geledigd uit dezen kelk, en toen dan in een onbeschrijfelijke mengeling van ver bazing en afkeer de heele wereld over eind stond, toen was het haasfje-repje redden wat er te redden viel, toen kregen we dat verhaal van het slecht leesbare" handschrift en van de heelemaal niet lezende diplomaten en be gonnen we zoe'jesaan te denken, dat we jn een kleine-kinderkamer stonden waar jongens met vuur hadden gespeeld! Wiliem speelde met vuur (en allemaal zitten ze op de blaren). Welk een zonderling verhaal was dat van dat onleesbare en ongelezen document. "Welk een excuus! Was het de waarheid die men opdischte ? Was het een dum ver zinsel? Het doet er niets toe. Het is van ge-'n heteekenis. De A'. B. Cf.,ineen waar lijk al te... voorzl'htigen leader, neemt de waarheid van het *pel der vergissingen" aan. Dat kan men doen. Maar het gaat dan aldus verder: Daarmede zijn dege nen, die den Keizer voor deze neder laag van de Duitsche staatskunst verant woordelijk maakten, in het ongelijk geeteld." Dit ware alleen zoo, indien de Keizer, die geen alwetende zijn kan en als ieder ander feilbaar is, zich verbist had, een fout had begaan. We hebben hier even wel, om een gevleugeld woord om te keeren: mér dan eer^ fout,een wandaad! Een wandaad, wel is' waar in onbevangt-nheid gepleegd, in al den eenvoud des harten, met waarlijk kinderlijke onnoozelheid; een wandaad, door iemand die geen boosaardig mensch is, slechts een onbekwaam en verward man; maar: een wandaad.. En dat blijft staan, wat er ook ver leigebeurd is. Nalatigheden, als die van de Duitsche diplomatie, hoe ongelooflijk ook, kunnen voorkomen. OMI de eigenzuchti^e en onhandige d.ulem en vergissirgt-n van een vorst in toom t" houden, stelt men naast he.m M-r.inrwoordelijke ministers. DH constitutie-legt hun de plicht op zulke vergis-in^en en unpulsie.ve" daden in haar «eb -ortrt te smoren. Dit is echter geen vergissing en geen irn >ulsieye" daad. Ontgaat et-n ministerie n daad van dit t:eh >lre. d ut is erger geschied dan een fout, erL'e! dun een ramp. In schande en vernedering immers kan ieder land,iedere eciüevoeliun natie op ieder oogenh ik op zulk.' wij/,e worden gedompeld, zoolang op den troon eerj man zetelt, die tot uitlating» n komen kan als déze uitlatingen v;m den Duitschen Keizer. Er is geen mensch, die zegt wat hij meent, en die dit niét onderschrijft. Wilhelm is Staats- en Europueschgevaarlijk. Menigeen onder ons z«l ook uit het, ge beurde lessen nebben getrokken voor d^ tojkornst, en met name voor o ze Nederlandfche toekomst. Wij kenden de gril lige, fantastische natuur van Z. M. sedert lang. Wij kenden ook de wchiedeüis van het Kruger-telegrani met de hotte weigering v-.n ontvangst daiiniH. Man r wij wisten niet. dat terwijl he<-l Duiisehland, met Nederland mee van g-estdnfr trilde voor de Boeren, terw I HAII de zijde van de Wet en Bot'ia Dititsoiiers en Nederlanders vochten voor de redding van een atamverwam" volk, dat toen tegen die met vertwijfeling vechtende mannen, waaronder eigen, geestdriftige landslieder (!), de Duitse hèkeizer de Vieste middelen van vernietiging uitdacht! Wij wisten niet, dat hij achter den rug der Jingo's verdekt zich had opgesteld, om er zich ter gelegenertijd op te beroemen ! Het Zuid-Atrikaansche volk /ou een Ch-imberlain thans de hand kunnen reiken en kunnen zeggen: Gvj waart tenminste een openlijke vijand! Wij herhalen, dat wisten wij niet. Wij wisten verder nii-t, dat door Wil helm uitgelokte confidenties niet alleen bij hem niet veilig zijn, manr als 't nut kan afwerpen linea rt-cla worden overgebriefd. Wij wisten in n woord niet, dat een andere moraal dan onze gewoonburgelijke bij den bewindsman van over de grenzen de geldende is. Wij weten het nu. Elk vertrouwen in Nederland levend. elke in slaap sussende geduchte is voor goed onmogelijk, ierier zoetsappig hoofd artikel in Holland is een bedriegelijke gevel, en wie ten opzichte van den Pruisischen Koning bet pessimistisch! ge stemd was was het helaas niet te erg. Nu kan men de zaken zoo brted mogelijk opvatten en zeggen : Keizer Wilhelm is een militair, levende in een schijn van absolute macht, voor wien het geldt: het volk voor den vorst, niet de vorst voor het volk. Keizer Wilhelm is zoo kwaad niet, als het ons, burgers, kan lijken, die naievelijk vorst en volk vereenzelvigen, zooals wij een vader vereenzelvigen met zijn gezin. Een Keizer als de/e rid der-fantast staat, zooals thans duidelijk is gehleken, buiten zijn natie. Hij staat in elk geval nader aan zijn diverse tantes en vereerde grootmoeders, die regeeren aan andere hoven, dan aan den Duitschen stam " Zoo kan men spreken en alles wat men dan verlangen zou bestaat enkel in meer gedurige openhartigheid ten deze van zulk eea vorst, in wat minder sjeu. Maar de conclusie, op iedere wijs, blijft onbemoediiend! Als de onverkwikkelijkegeschiedenis" de ouderwetsi'h-militaire, de Russische regeerwijze bij onze buren eens knakken son en wij een waarlijk parlementair geregeerd volk tot buurman kregen, het ware een kleine winst, ook voor ons ... Vlaar dat gebeurt niet. Het stelsel zit óó vast, dat we nog gekker dingen zullen moeten ziea en hel tas wellicht nog erger lan gekke dingen, eer het iniddeleeu wsche ceurslijf springt en Duitschland vrijer ademt. En wij, wat ons betreft, moeten op.ettend blijven toezien. De nieuwe Velzer tuchtschool. (Hoe de Staat zorgt voor zijn kinderen). Een van de zegeningen van onze kinder wetten is de instelling der tuchtscholen. )ver het doel daarvan heerscht veelal groot misverstand. Yelen gaan op de klank van . . . l 0.25 O W Annonce» mi Duitactiland. Oostenrijk en Zwitserland worden nita'ti'tfO'l fum</en itnen 'loor de itrw* RUDOI.K VIOjSftE te Keulen eu door uil' hliaie' .Ie/ut 'irnia. L)e prij» i,-r reirei i 40 P'eniiig. h't .v ...r<l af, denken aan tuchthuis en (K-rufiii-e >ii'lde!eeuw*ehe instituten en maken /u-h ahlus een |>rin<'ipiei'l verkeer Ie \<>n'?-?? Ihny; van d-ne nieuwe trwfinethoiie W l i ? <)ti plaatsing in een tuc.htsrho»] dooi 'i -u wetuever heilneld als st.raf, als ee:> i eil :ii<, dat den delinquent tut srhuld i-i- ,\ ?!,.,! ,MIH iirowt brengen. De uien weredenkh »l ??? lier .strafiechtwetenschap vonden i (u [mi -i'Tmate iiigHiig, dut men hel v\ i <>:? - i i* In t idee strHf" uif onze wetgeving /.\\ <?; ''MI sjecinal voor j'Uüd ge. pers'ii' M ? il Ie verbannen. Maar desondanks yip; <l 'ii iitscholen /óó ingericht, dut verh- 'n . ??? jvoe.diiiji tot orde en tucht (i»Hi v, n m t; wor len verwacht. En hier is wel ' <j lijk de iinloed van de nieuwe r i,' d'.. '? 'ie strafrecht woten»<:hf) p, waarVi.i: ". - t>j lande pruf. Van Hamel (Ie ?/n l -. l enjieuren. Om Hi':i ilme college-wijsheid wat meer levei r»i| te zetten, wil ik mijn lezers een d, hu. i: i: «t-ven van de nieuwste tuehls . :?! i '?! s laird, die te Velzen. Het '/& MUI i-l'i bekend zijn, dat de reueerini <"?. l'H'-r irnioie taak: de verbetering der in s ?..ii:ii- j -ntru, de l»schikknii; heeflover l 5 M'l'i'l ' . < i. wel voor jongens te frinneken ! !!:? ?' , Ni|niej;en en Velzen, voor mei>jes ; t / i. j Vuil ae/e ia it« Vel/.pr school de belangj wekl.i'-vUie, omdat zij het moderi'St is i i ueri ;' n i>!üti| trekken kun \»n de on| nei ,in H 'j lilers opgedaan. Wél .m nleru", l /niivve MII iiniten als \an hini en. M ^n zou iii I^H; fiissehe van rooiie baksteen opaet'iikki-i yehduw, dat zii-h danr midden ! UI-T' ? n de i'uinpii uit het eikenh»khoul - > i ?'" l' . .'en htiaf in>tellmsi heikcni'en. i (lenn /oi'Werendn omniuriiig, geen tralies, ; ii iet.» ??>? i 'uk maar eenijjs/,inK ,ioet deuken i HHII eui u.'iiis- Komhei heit. MHHT (|H sch >ol i r i p1", vi or d" heerlijke Hollardxche «Uiif van haar mede eene ren iyende in > l i'l kun uitgaan ov( r veel door yioote i-tails lucht ediir^en kinderzielen. Zoo \ hiiiteii . e/ien lijk t de Velüer tuchtschool een S iiiH1 onu'ii our J"UÜI|IUH liidern aan misdinliL>e i IVrties Deze schijn blijkt weikelljkliei'l t- /ijn als men 't uiwendiüe van t irel'oiiw h» k likt en de gei stelijk-retniiende kruclit i' mi- 't weik ^iet. De e. r^t.- indruk, dien men hij hi t binnen treden knmt, is een van ruimte, licht en lucht; MUI t." stichts-hy .'iet e. Op de hreede Sjanuen 11 oMH-n aan vieersziiden de klai-selokiilen n de isoleer-vertrekjes waarover Bin-kw uit. C)|ivhliemj xijn de frissche in eikenhoutkleur Lev rtde deuren, die zoo vroolijk doen in de koelte an de ruime corridors i n vl eken nn't ieder idee van ye.sticht of jfevanirei is. Het meer huishoudelijke" deel van h t i/eh.niw bestaat verd-T uit een d i reet iek a nier, die getuigt van de eenvoudige deg-lijk heul van den directeur; een prach tige modt-Ikenken, waarin ie lerQn dag voor ori,;eie'r vijftig horiaeri«e jungen-mayen groente, vleefch en aardappelen warden bereid en het eiuen bmod wordt gebakken ; een rij om begrijpelijke redenen aftreonder ie l adkatnertj s met kuip en douche, waarvan, zooals de directeur verhaalde, eeti ruim iiebnnk moet, worden gemaakt; en ten «hitte de z. g. chambreites of ijeïs deerde siaapvertrekjej, waarin de kinpen's nachts afufi/.or (ier l worden. Want dit is een eiyenaardiyheiil van de tuchtscholen, dai alle knapen er slapen in afzonderlijke, aangieiizeiuie vierkante rumiien van voren at'iieschut door dik sflas zooals in Velzen of door traliewerk, zooals el Iers. Ieder masr zijn ka mertjn vergieren naar zijn Bmaak. De jongens trebriiken daarvoor meestal prentbrief kaarten. Eigenaardig, dat ik slechts weinig familieportretten aantrof. Wel hij een Joodscb jongetje, «en interes sante misdadiger" waarvan de directeur Oüs veel vertelde, wat wij later nog zullen rneedeelen. In verband met de familie portretten ?,ij al vast gememoreerd, lat Aron K. zooveel bezoek kreey, dat de directeur er veri-teld van stond! Nachielijke isoleerintr is dus regel voor a>le knapen. Verder wordt het isoleer-stelsel alleen toegepast in de eerste klasse, waarin d^ nieuw-konurs geplaatst worden. Gedu rende de eerste drie dauen van hun verblijf doen de jonyens absoluut niets. Ze worden bezocht door den dokter, die van zijn onderzoek een rapport opmaakt, dan door een geestelijke en door den hoofd onderwijzer, din beiden op hun gebied zien hoe de knap-n op die plotselingeeenzaamhe'd reageeien. Ten slotte komt de directeur zelf zijn patiënten ' bezoeken, spreekt een gemoedelijk woordje niet hen en draagt hen op e> n opstel te maken over hun leven. Al deze gegevens gecombineerd met de antwoorden op een enquête naar familie en verleden van den verpleegde, geven den directeur een beeld van den jeugdigen ver oordeelde. Zoo verzamelt hij vooral voor d> n onderwijzer, op wien een ^ro* t en dankbaar deel van de indivüneele behan deling in de eerste kla»se rust, het materiaal, dat de^e, noodig heeft, om te weten, hoe hij zijn leerling 't best moet aanpakken. Die opstellen geven soms zoo'n aardigen kijk op de jongens. Daar heb je b.v. die Aron K., die 't venten maar niet laten kon en hij herhaling hij was recidivist! de Amsterdamsche politieverordening op 't venten had getrotseerd. Zijn opstel was n lanae jammerklacht, maar een verdediging tegelijk. Drie maanden tuchtschool had-ie gekregen. Hoe komen ze om, hoe konen ze om! Van slapen en eten had ie 't'r wel goed. Maar na 3 maanden kon-ie weer handelen. Drie maanden moesten z n vrienden nog maar wachten ! Hij had 't er best iu de tuchtschool en de directeur was 'n aardige heer, maar hoe kwam-ie die negentig dagen door? Die, 90 nachten is nieis, die 90 dajen is alles! In Amsterdam gii g-ie ten minste sctiool, ;aar zat-ie naast z'n vrind. Maar va :er was ziek geworden over de tabikstof en toen kou vader niers >erdiereu, < n toen moest hij verdienen Wacht m<ar, «Is de drie maainJeii nianr eeri-t om zijn M >ar een daii duu't nier wel 'n weck.. " Zóó ongeveer was de grondtoon van Aron's op-tel". 'n Andere tragedie t>>onde ons de biecht van eei> a-bteriijken jongen, die, de l oor de h schreef- Hl) gaf geregeld een kroniek van de d.ingcn, die hij uitgehaald had, iu korte /iniieijes Hij had wrl 'es vies ge daan met 'n mei ju Daar was-iw ziek van geworden. Hij was wel 'es zat geweest, litj had wel 'es 'n agent verlakt". .Eu zoo ging 't maar door, 'n troostelooze opsomming van groote studs uut-èie. Tot zoover de opstellen. Een andere bron voor gegevens noemde ik (Je ei.cjuoie naar verleden en familie van den verpleeg ie. De in den laatsteu lijd zoo berucht geworden staat A wordt opgestuurd naar de ^e^oor plaats van het kind en beantwoord door bemiddeling van den officier van jusiitin oi den burgemeester, al naar gelang hit onderzoek geldt kinderen, die door den strafrechter zijn veroordeeld, of door d burgerlijken rechter op verz-iek der ouders zijn vastgezet"'. Men kent de uitlating van Amsterdams burgervader over de vragen, dm hem aldus worden voorgelegd. Inderdaad is het gemakkelnk de lachers op zijn hand te krijgen, als nu n vertelt geroepen te/nu inlichtingen te geven omtrent Ja i Pieterse, of het een borstkind was, of last had va;i stuipjcs, hoe oud hij loopen ging, tanden kreeg en zindelijk was. Toch vindt de directeur in zijn enthousiasme die gegevens heerlijk", evenals die ornir. nt de familie, omdat zij den medicus-psychiater onschatbare diensten kunnen be*ij/,en. Hij beklaagt er zich dan ook over, dat Am»ti rdam, het grootste broeinest van boet'jiVkwaad, den staat A onbeantwoord laat. Maar de directeur erken t, da t het moeilijk is, iet s los te krijten van de moeders want die komen natuurlijk in de eerste plaat N in aan merk ing zoolang de politie als bemiddelaar optreedt. Hier blijkt weer, hoezeer het Nederland.»che volk nog moet opgev<ei wynien, als een zoo uitgebr-iile administratieve bemoeiing kans van slagen wil hebben. Voorshands is misschien georganiseerde hulp van parti culiere vereenigingen aan te, bevelen. Zetten wij d-; beschrijving der eerste klas-e voort. De VeUer tuchtschool heeft zestien isole.ervertrekjes, die allen uitkomen op een gemeenschappelijke'! tuin. Daarin worden alle jongens tegelijk gelucht.'' Hierdoor wordt het ii-olem^nt genatigd, evenals door het gezamenlijk maken van or leoi feuint'en. Deze inuchtin^ van d« eernte klas is een denkbeeld van den directeur. In de andere tuchtscholen is zij meer gevangeni-iachtig georganiseer l, met eea eiyen tuintje voor ieder vertrekje en een wandel gang voor den surveillant. Toch mogen de jongeiis ook in Velzen niet met elKaar in coi.tact komen. Een aardige poging daartoe vertelde ons de directeur. Er was n.l. 'n ingenieuze jongen, die in de gevangenis het kloppen" der beroepsmisdadigers geleerd had en deze wijze van telegrafeeren ook in Velzen wille invoeren. Hij wordt ontdekt, do-h ontke. t hardnekkig. De te kenonderwij^er weet hem er echter handig in te laten loopen. Wat niet belemmert, dat het jongemensch, dat stamt uit een misdadigersfamilie, dt n onderwijzer in koelen bloede heet liegen. Dat spelletje houdt hij drie dagen zelfs tegen >ver den directeur vol. Maar gedu rende het medisch onderzoek voelt hij zich plotseling zóó weerloos, dat hij bekent. De<e gebeurtenis heeft op den j-mgen zulk een indruk gemaakt, dat hij al veel minder liegt dan vroeger. Een genot was het den directeur met geestdrift te hooren Betuigen over dit succes, dat hoof l zakelijk door zedelijke inwerking verkregen is. Individueele behandeling" als van een zieke, gén uniformeen algemeen-geldende straften, dat is zijn frissche leus! Op deze individueele behandeling is ook het onderwijs in de eerste klasse berekend. Zedelijke v oruitgang is het groote doel. W rdt deze bereikt, dan «indt de directeur stilstand in de iiitrllrctufele ontwikkeling van den eerste klasser niet zoo erg. Tóch wordt die ontwikkeling geenszins verwaar loosd Practis' h piivaat onderricht, geschikt voor het latere leven, wordt verstrekt. Handei.arbeid (slöj 1), 't metrieke stelsel, ien goeden brief schrijven en zich gemak kelijk leeren uitdrukken, dat zijn de voor naamste bestanddeelen van het onderwijs. De wettelijke duur van de eerste klas is n maand. De directeur met zijn voorliefde voor individneele behandeling acht dezen ;ijd natuurlijk te kort. Verlenging daarvan is echter mogelijk met machtiging van den minister van justitie. In het algemeen moet vo >r den overgang naar de tweede klasse eder geval op zich zelf beoordeel! worden. Het algeroepne karakter van de tweede dasse is Oi heffing van het isolement. Onderwijs, arbeid, eten, alles gaat ge meenschappelijk, behalve het slapen. Daar voor zijn zooals gez»gd de chambrettes. In Velzen is de 2e klas in twee afdeeingen gesplitst, n voer j 'ngpns beneden, en n voor jongens boven 14 jaar. Voor den directeur is dit nog een strafklas Na de individueele behandeling constateert hij wel vooruitgang (over het algemeen !) maar hij weet to^n n u niet wat er van /ijn knapen xal wor . i.. Co itact is nog ver boden. Het z g. zwijusy -leem wordt gevolgd. Bij het »pel m ;i.e'. de jongens alleen via den leider -iet <-l».a:tr spieken. H-t straf karakter blijk, ook ntfrui!,d.itdeverp:i!!jg>ten voor ile pi ducun van hun arbeid yeen loon ontvangen. O|> dit punt hetiberi ds celoewo(,ers t (iu- e -n lei-je beter: een schrale troost 'ourhe?'! Overigens geniet ook i'eze straf kin» ? oldoeiide recreatie, voor zoover -er^enigb ,ar is met de hier sircng volgehouden luctii. Mocht iemand mcenen dat ilu jo,.geiis li, . iinsoiiddiiks in Ve,l/,en te goed h iobe-1, !a;i wijs ik hem tar oevrediging van zijn veigelding»lust erop, dar, voor de natun-ri, die in de tuchtscholen een plaats vind u, het gevoel der ouvrijhi id heuich «oliocnie' leed in. Ik mag daarvoor seker no^ wel eens herinneren aan het relaas van het ventertj^ Aron. Iu tegeiiste, lini met de t^ee-te klas geeft de derde een /,oo groot mogelijke vrijheid, 't Is als .f de directeur in de eerste (afzouderings ) khts»e zijn diagnose stelt, in di twee.ie zijn geneeswijze toepast en inde derdeden herstellt-nd<-n patiënt g ei eed maakt voor hit nieuwe leven in de van ilekiekiemen -vemelemle ma itschapplj. D''jongens mogen vrij m i elkaar omgaan Wie zich goed gedraagt, of wie ergens m uitmunt krijgt 'n rlistiriciief'. Opeiiluciitspelen worden georganiseerd, tiei eien is er bnter dan de gewone gestichtskost. Eu zoo wordt door allerlei kleinigheden het verschil met de 2- klas z'O groot mogelijk gemaakt. Toont echter iemand zich die v ij leid on waardig, dan woxlt hij streng gestraft. Terugzetting naar de 2e klas is vooral z-er gevreesd. O ik «orit op het eergevoel der knapen gewerkt: om houding van voor rechten is een heerlijke" straf, zegt de directeur. Zoo langzamerhand zijn we im het heele gebouw rond geweest. .Nog een paar ledige kamers met kale muren zijn er over. Daarin heeft de directeur zijn vierde kla.» gepro jecteerd Misdraagt i eu j n gen zich m de 2e klasse, dan kan hij niet terug naar de eerste klas-e, die, zooals we gezien hebben, speciaal voor de. observatie gebruikt wordt. Hij z iu dan naar het denkbeeld van den directeur, naar de 4.} klas moeten gaan, die gedacht is als een ander soort strafklas. Maar gebrek aai. personeel verhindert den directeur «ijn ilenkoeeld uit te voe'en Zoo iets mocht toch eigenlijk niet voorkomen. Een geestdriftig man, met zulke fns»che ideëan als de dokter" van dit Vel/.er sanatorium" moest kunnen beschikken over alle geneesimdd. 1-in," die bij voor het bestreden van zijn zi ke j mgerïs noodig acht. Of hij in zijn mooi werk zal slagen? Of, hij niet te veel optimist is? De toekomst.' zal het leeren. De Velzer tuchtschool be-. staat n.og slechts zóó kort, dat degelijke," liefst op cijfers steunende conclusies niet te trekken zijn. Over het algemeen is nog weinig te zegden' van de werking der pas in 901 ingestelde tuchtscholen. A priori moet men wel aan-; nemen, als men enthousiasten als dezen directeur en den heer Klootsema uit Alk-' maar heeft gehoord, dat in de lijn van otue tegenwoordige kinderstnfwetgeving het redmiddel voor veel, anders reddeloos verlorenen kind rzielen ligt. De goede werking der tuchtscholen in 't bijzonder, zoo vertelde ons ten slotte de diiecteur, is af hai.kehjk van oordeelkundige^ toezend ng door de rechtbank. Jongens,cue"''t al heelemaal weg zijn, hooren niet in VeUen ~thuis. Omgang met dergelijke indiviluen en> de invloed van het vroegere milieu, ver-nietigen al het moeitevolle werk van den', directeur. In dit verband sprak hij zijn"'' waardeering uit voor Pro Juventute," itat toe/.icht houdt op de ontslagen tuchtelingsn. Inderdaad, het streven van deze vereeniging ; valt niet genoeg te waardeeren. Doch haar taak is uit den aard der zaak een philantropische. Zij komt altijd achteraan. En zoo wekt een bezoek aan de Velzer tucht school weer de oude gedachte op, dat zij met al haar uitmuntende hoedanigheden, toch slechts een palliatief, een hulprniddel is, evenals de zoo nuttige bemoeiing van Pro Juventute." Zij heeft bestaansrecht, zoolang onze sociale toestanden nog roepen om hervorming, zoolang het milieu, waarin de misdadige knaap geboren wordt, niet wordt verbeterd. Eer -t dan wordt het k waad aan den wortel aangetast. Maar voorloopig heeft de tuchtschool een sociale roeping. Moge de Velzer tuchtschool onder haar wakkeren directeur slagen in haar moeilijke taak! B. P. G. Eigenwijze rechters. De feiten: een vrouw te Delft vermoordt haar kind om in het bezit te komen van eene niet groote uitkeering van een be grafenisfonds. Zij wordt vervolgd. Er wordt een onderzoek ingesteld naar hare verstande lijke vermogens. Twee deskundigen verkla ren, dat deze vrouw is gering van geest. Bovendien was zij, toen zij het feit beging, _ravida en zij had kort voor hetoogenblik van de moord een hevige twist met haren man gehad. De twee deskundigen achtten daar niet toerekenbaar. Het O. M., tot gerechtvaardigde verbazing van den ver dediger Mr. De Mos, ging niet met het rapport van de deskundigen mede. Het O. M. vroeg niet een nader onderzoek door andere deskundigen. Neen: de jurist be