10 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1638 Trouwens, de Amerikaansehe Bonds markt blijft geleidelijk verbeteren, wat ontegenzeg gelijk een goed teeken mag worden geheeten, Dezerzijds neemt men ook zijn deel daarvan. waarby nu eens de eene, dan weer een andere obligatiesoort de voorkeur heeft. Zoo werden ditmaal 4K % Misaauri Kansas Bonds in niet onaanzieclijke bedragen uit de markt genomen. Cultuur-aandeelen trokken ditmaal niet de aandacht, weshalve de koersen in deze rubriek nauwelijks fractioneel varieerden. Ongetwijfeld heeft de aanmerkelijk ver beterde politieke toestand het zijne tot de algemeene koersverbeteringen bijgedragen. Het Casablanca-incident nl. kan als gesloten worden beschouwd; de formule is gevonden ze was tot een puzzle gemaakt om op Ie lossen - dewelke beide hooge regeeriugen bevredigt. Dat was ook merkbaar in de afleeling der staatsfondsen, vooral bij Russische ooortea, die algemeen hooger geprijsd waren. In de Zuid-Amerikaansche staatswaarden hadden geene fluctuaties van bsteekeras plaats, zelfs Venezuelanen bleven prijshoudend, ondanks dat ons geschil met deze republiek nog niet tot een vergelijk heeft geleid. Naar verluidt, moet de Kon. West-Indische Mail hiervan op ing -ijpende wijze de nadeelige gevolgen ondervinden, in die mate dat de retourvrachten tot een minimum zijn gedaald terwijl bovendien het reizigers-verkeer met New-York zeer is geslonken. Het lijdt «een twijfel of die omstandigheid zal eerlang in den koers der aandeelen dezer Maatschappij tot uitdrukking komen. De geringe koersbewegingen in locale belegging»"waarden geven geène aanleiding lot afzonderlijke besprekingen. In verband met de beurtelings groote aanen verkoopen van Amerikaanseae zoowel als andere speculatieve waarden schommelde de prolongatie-rente vrij sterk heen en weer, zoodat de koera successievelijk van 3J4 of 2H kwam om ten slotte te blijven op a% %. Ook de wisselkoersen bleken wederom zeer gevoelig voor de operaties ter beurze; de overwegende aankoopen der laatste dagen deden de Londensche zichtkoers wat vaster worden. Wij dienen nog even eene koeradaling tot y± % te releveeren in aandeelen Consolidated Raüway Lighting & Refrigerating Cy en zulks in verband met de alles behalve gunstig opgenomen circulaire van een Amerikaansch Bescherminga-comité, dat de aandeelhouders nitnoodigt eene storting van 1% op de aandeelen te doan waartegen nieuwe stukken van een kwart der waarde van de oude aandeelen zullen worden uitgereikt. De Algemeene Trust Mij., welke houdster is van een groot bedrag aandeelen, waartegen zij certificaten in omloop heeft gebracht, ?wenscht tot de voorgestelde reorganisatie niet mede te werken, aangezien gegevens van levensvatbaarheid der onderneming ten eenenmale ontbreken. Hoogstwaarschijnlijk kunnen aandeelhou ders hunne stukken wel als waardeloos be schouwen, zoo hieraan ooit eenige reëele waarde mag zijn toegekend. Was bij d-e introductie dier aandeelen indertijd geen periculum in mora" te constateeren. 13 Nov. V. n. M. K.B. Intussehen is op de aandeelen Colorado & Southern '2 % dividend gedeclareerd, en liepen Steels weer 2 % hooger op. Schulden en belastingen. Menig Duitscher. en niet 't minst den belastingbetalenden Pruis, zal de schrik om 't hart zyn geslagen, toen hij ontwaarde met hoe ruimen greep de Rijksregeering voorne mens is over zijn beurs te beschikken. Want nadat kort geleden de regeering van Pruisen zelf met verhoogde belastingen tot een bedrag van 200 millioen Mark is voor den dag gekomen, komt nu die van het Rijk om bijna 475 millioen aankloppen, waarvan de Pruische belastingschuldigen alleen zoo ongeveer 300 millioen zullen hebben op te brengen. Aan den eenen kant zal hij dan met meer reden dan vroeger kunnen zeggen: Lieb Vaterland, magst ruhig sein", aan den anderen kant zal hij zachter, maar meer dan vroeger herhalen: Menseh, aergere dich nicht l" Zonder die meerdere belasting kan het lieve vaderland, als overheerschend deel van het Duitsche Rijk, inderdaad de toekomst niet met gerustheid te gemoet gaan en onderStaande tabel verklaart de toenemende be zorgdheid van de leiders en lijders der Rijks financiën gedurende reeds vele jnren, welke bezorgdheid zonder krasse en ingrijpende maatregelen inderdaad een niet af to wentelen last dreigt te worden. Stand van de schuld in millioenen Rijksmark: kosten van rente en administratie O d'<7 2.30 jaar 1S77 1878 1870 1S80 1881 1S82 1883 1834 1885 188(5 1887 1888 1SS1,) 1890 1801 1892 1893 1894 1805 1896 1807 1898 1809 1000 1901 1002 1903 1004 1900 bedrag 183 722 138.9 218.1 267.8 S19.3 849. o/ o.l 410. 4,10. 48(1.2 721. 8838 1118. 1317.8 1G85G 1740.8 1915.7 2081.2 2125,2 2142.2 21822 2222.9 2298.5 2395.G 2813 5 281» 5 3103.5 3203 5 8.343.5 0.21 8.94 11.15 12.97 14.20 1583 17.39 ] N.G2 21.18 29.03 84 05 48.27 0561 5871 65.1 8 08.98 71 0,9 7243 75 29 75 52 79.02 89 O'; 9ö04 100.G i 112.01 11959 gestelde meerdere behoeften voor de eerst volgende jaren, aannemen, dat het 40-jarig jubilévan het bestaan van het Rijk zal samenvallen met een schuldenlast van om en nabij 4M milliard Rijfcsmark. Dat ia geen aangenaam verschijnsel en zeker niet, als men bedenkt, hoe deze jubi laris na den Fransch Duitschen oorlog van 1870/71 zijn zaken begon niet alleen zonder schulden, maar met een bedrijfskapitaal van bruto 5 milliard francs, waarvan ongeveer 400 millioen francs noodi^ waren voor de overname der spoorwegen in E!zas-Lotha ringen. 360 millioen Mark voor het delgen van de krijgsschuld van den Noord-Duitschen bond en ruim 450 millioen voor de oorlogskosten van Beieren, Wurtemberg en Baden. Er bleven dus ongeveer 3500 millioen frs. over ter beschikking van het Rijk. Daarvan zijn thans nog over in ronde cijfers : M. 179.000.000 voor het invalidenfonds; 120.000.000 voor de krijogkas ; 1.250.000 te goed bij de Rijkskas. De rest, zoowat bijna 3200 millioen francs, is... besteel. Aflossing van de schulden des rijk geschiedt uit niet benoodigde staat?-;nkomsfen, maar aangezien lot dusver niet alleen alle inkom sten noodig waren, doch er elk jaar een tekort was, waarin door leening moest worden voorzien, was er van aflossen nog geen sprake. Of juister, in de laatste jaren is er wel van gesproken, heel veel zelfs, maar daarbij bleef 't dan ook Zoo kan ''t op den duur niet blijven; tegen over dat kolosaal passief staat geen actief. Iets geheel anders is 't met Pruisen zelf; het heeft een schuldenlast van ongefeer 8 milliard Mark, maar in zijn uitgebreid spoor wegnet heeft het een waardevol actief even als de* andere Duitsche staten, die ieder voor zichzelf in den loop der jaren hun schuldenlast enorm hebben vermeerderd, maar in hun spoorwegen juist een waarde volle basis voor de staatefinanciën bezitten en bovendien bosschen, domeinen en mijngroeveu hebben, die rijke vruchten afwerpen. Dit alles bezit het Rijk echter niet, het kan geen andere activa aanwijzen als vestingwerken, oorlogsschepen, rijksgebouwen en dergelijke, die wél boek-waarde hebben, maar moeielijlc als activa in de gewone beteekenis zijn aan te nemen en in elk geval tegenover het aanzienlijk bedrag van de schulden een zeer bescheiden waarde ver tegenwoordigen. Allengs is dan ook de dringende nood zakelijkheid gebleken om, in plaats van voort te gaan met schulden maken, te beginnen met geleidelijke afbetaling. Daarvoor moet jaarlijks een zeker percentage van de rijksinkomsten afgezonderd en roor ataortisatie bestemd worden. Maar de last is zoo zwaar geworden, dat die inkomsten daarto? te eenenmale onmachtig blijken te zijn. Tot dit doel moeten dus nieuwe inkomsten worden gecreëerd en nu men eenmaal daartoe overgaat, moet tevens worden gezorgd, dat men voortaan niet meer behoeft te leenen, voordat een behoorlijke gedeelte van de oude schuld is terugbetaald. Had men het voorbeeld van Engeland gevolgd, dan zou de last niet van jaar tot jaar verzwaard zijn geworden. Na de oorlogen van Napoleon, was de Britsche staatsschuld tot ruim 900 millioen pd. st. opgeloopen, welke in 1901 reeds tct 550 millioen was verminderd, niettegenstaande de vele millioenen, intusschen benoodigd voor het vrijkoopen der negerslaven in de koloniën, de 20 millioen voor het bestrijden van den hongersnood in Ierland en de niet geringe kosten van den Krim-oorlog. De oorlog met do Zuid-Afrikaansche repu blieken deed de Engeleche staatsschuld weder tot 640 millioen pd. et. stijgen, maar in de weinige jaren die sedert zijn verloopen, kon toch weder 10 millioen pd. st. worden terug betaald. Voorts is Engeland eigenaar van de meeste aanieeien in de Saez KanaalMaatschappij, die een waarde van 43 millioen pd. st. vertegenwoordigen. Had men in Duitschland den stand van zaken behoorlijk ouder de oogen gezien en jaarlijks een bedrag van b.v. 80 millioen Mark uit verhoogde belastingen voor schulddelging afgezonderd, dan was er nu geen noodzakelijkheid om van de bevolking een blijvend oüer te eischen van bijna het 6voudige van dit bedrag. Immers de aanhangige ontwerpen beoogen een hoogere opbrengst uit: brandewijn .... van M. KM) millioen. tabak ,, ,. 77 bier .. wijn .. ,. successie. , gas en electriciteit . .. advertentiën ... ,. Samen M. -172 millioen. welke zwaardere last bijna geheel op de schouders der consumenten wordt gelegd en, waar de producenten hun aandeel in 't gelag moeten betalen, in hoofdzaa* de industrie zwaar wordt getreden, terwijl het grond bezit met opmerkelijke behoedzaamheid wordt ontzien. 13 11 VS. V. n. S. (JIV-// ','ri'olgd.) Hierbij is nog te voegen de nieuwe leeniug van 300 millioen Rijksmark van 1908, zoodat msn thans allengs de vier milliard is genaderd en blijft de vrede bewaard dan mag men, met 't oog op de in uitzicht Wiiikelsluiting'. Alle ic'.-nkel* h ih' d'otr'x'.ltn A icU/mil, Welli'i'^tmi. (.'Iti'ixti'Iiiiri'li f'u L»nii'iHn,U'iinri ''t tt'"e< .j' 'ui't r ptrt'/i't. /? u'crk~i(n'n z>jn 'ie litffliiii'nlïi'v m< fi/'-fi Irii'l] «'''('». ;/? tieten zijn : yeilurniiif 4 dagt'i tlt-r >t:rt'J: '('«:?( (> n. ii.m. tut S .c. -.'ii. t" (jt'c/U'-f'tiJf l dj j </er Wr'tk i'ü'n 9 '!'. 'n.i'i'i. lot S n. 'i'.ïh. mst dien ro-sianJt <.l't.l, ''>?'.' (/cc- ilurj rno.: af'ja'it aan Ktrf/ii'if of XifUit'i'iar, <lr irnikrlf tot 11 v. 'a <ii'''ii<i> mogen <///(/; M/jVc». Aldus vangt aan art. .'! der wet van 8 Xovember T,"M in X/'i-nii' '/.e<''ntn<'L J)e zesde werkdag der week is een halve rustdag. Dan moet door alle winkels te l uur 's middags gesloten worden. Welke das 'lor week hiervoor bepaald wordt is overgelaten aan ieder district afzonderlijk. Verder be paalt deze wet, dat voor winkelpersoneel het aantal werkuren per wook niet meer dan 52 mai: bedragen, per dag niet meer dan 9 uur n'én dag per week 11 uur) en dat na een werktijd van 5 uur ten minste l uur rust gegeven moet worden. Indien in eenig district de meerderheid der winkeliers verzoekt het sluitingsuur voor alle n f enkele dagen vroeger te stellpn. gpsohipdt dat. Do Kn::'e!-"ho kolonie.-' op hot vaste Uiid van Australiëhebben eveneens hun early closing act." In 't algemeen is de strekking hiervan: 4 dagen sluiting te S uur 's avonds. Woensdag l ,, 's middags. Zaterdag 10 's avonds. Tusschen deze regelingen in die landen, w_elke op sociaal gebied zoo'n gunstige uitzonderingspositie innemen en het,,?vrijheid blij(.i')heid"-systeeni te onzent zijn allerlei overgangen, die we niet nader zullen uit werken dan noodig is om aan te toonen, j dat het mogelijk is om de bestaande wantoe standen langs wettelijkeu weg te bestrijden. ii enkele staten van \'nnrd-Amerika (Massachusetts, Nebraska, N.-York, < 'regen, Washington) is, doch alleen voor vrouwen en jeugdige personen, de werkdag op 9 of' 10 uur gesteld, de nachtrust op 10 u. n.in. tot 7 u. v.m. Xew-York van af 7 u. n.m.) In li'^-lund is bij keizerlijk besluit van 15 2* November 19'iübepaald, dat do winkels 12 uur per dag geopend mogen zijn (winkels van eetwaren 15 uur). Kr moet ten minste 2 uur rust gegeven worden, wanneer do werkdag Janger is dan S uur; anders slechts uur. Personen baneden 17 jaar moeten'bovendien 3 uur vrij hebben voor schoolbezoek. Oeheele sluiting op Zondagen en 12 feestdagen. Plaatselijke besturen (zemstvos e.a.) kunnen sluitings uren vaststellen, den arbeidsduur inperken tot 9 uur enz. Desbetreffende verordeningen worden samengesteld door een commissie bestaande uit otricieele personen, werkgevers en bedienden (beide laatste caiegoriën ge kozen uit en door de betrokkenen.) In Noorii-fijfn is aan de gemeentebesturen de bevoagdheid toegekend om, tenzij meer dan ' ;: der winkeliers '/.i ;h verzet, een verordening vast te stellen regelende het sluitingsuur en de sluitingsdagen. Deze kunnen verschillen al naar den aard der bedrijven, het jaargetijde en de dageu der week. In Zirilnerlaii'l hebben o.a. de kantons Bazel (stad) en Keuchatel een regeling alleen voor vrouwelijke bedienden, waarbij de werkdag op hoogstens 11 uur (jeugdiü'e vrouwen 10 uur; wordt gestel J, de nacht rust op: van 9 uur 's avonds lot C uu;' 's morgens. Dat men in h'njf'iniiJ. niet op alle uren van den dag en van een deel van den nacht in de winkels terecht kan, weten allen die b.v. Londen bezocht hebben, waar Xarerdagsmiddags zeer veel winkels gesloten zijn en evenzoo do.s Woens.lags. Ook in andere plaatsen kan men natuurlijk hetzelfde ondervinden. Xoo zie ik in een Time tuble and dair\'' voor (ilasgow (een soort A.B.C. spoor- en tranigids) op de laatste bladzijde een opgaaf van Shopkeepers' half'hoüdays, vermelden:!*; een 200-tal namen. De grootste helft heeft een halven vrijen dag op Woens dag, den dag waarop in Engeland de theaters middagvoorstellingen geven. Ik noemde Londen en Glasgow o'ti te doen uitkomen, dat het p,een stille provincie stadjes zijn, die een dergelijke regeling aandurven. Wettelijk wordt deze zaak bevorderd door de *lrt In prori'lc !<»' tin- h'urhj ('lo^inij af ^/tijjix van 15 Augustus I',in4 (de andere iïhfi)> hui/r.-i lift* dateeren al van 1892 en 1895). l)e/.e wetten geven aan de locale besturen het recht om verordeningen vast te stellen (die hooger goedkeuring behoeven) op het sluitingsuur, desgewenscht verschil lend voor verschillende bedrijven eu dagen. Het sluitingsuur mag op zijn vroegst te 7 uur gesteld worden met uitzondering vau n dag per week, waarop dit 4 uur mag zijn. Is de meerderheid der winkeliers er tegen, dan kan een verordening achterwege blijven of ingetrokken worden. De meeste belangstelling wordt hier te lande,'en misschien terecht, getoond voor de wijze waarop in /o'<V.-r///<7/;,7dit vraagstuk is behandeld en tot een begin van oplossing gebracht. Daarom wil ik ook daar iets uit voeriger over zijn, hiertoe o. a. in staat gesteld door het zakelijke propagandage schrift hi-r Ai'!i/ii!ir-!.i'uiriixrii!/i^ vau Arthur lliibiier, uitgegeven door liet .. \ erband Deutscher liaudlungsgehiilfon en in den boekhandel voor n kwartje ver krijgbaar. n de ..Gewerbeordiimig" is sedert 1900 voorgeschreven, dat alle bedienden, leer lingen en arbeiders in winkels eu daarbij behoorende kantoren en magazijnen na iederen werkdag een onafgebroken rust van ten minste 10 uur moeten hebben; in ge meenten met meer dan 2o.!iOO inwoners moet deze rusttij l voor winkels met 2 of meer bedienden en leerlingen minstens elf' tn;r bedraden. l'mi !> imr '.?>? </n./;??/>>? h>' 5 mir ' ' J ! ' l l Ij S }/''> l'' ' ('}l ^ ))M >l'l / II f l l' //'..' l t !l'f' ' V //I'.V 11} l - / t ^ t l l i : In dien tijd mag onk geen straatverkoop plaats hebbeu. ritzouderiugsbopaliiigeii kunnen gemaakt worden voor: lo onvoor ziene gevallen van nood, 2o 40 hepnald.; dagen (tot 10 uur), 3e go.iic-ciHen met minder dan 2coo inwoners. Dat de door ons gecursiveerde bepaling voor het winkelpersoneel ecu zogen is ge! weest. zullen loo ;>(,'!. \aii hen erkennen. Maar dat ook de werkgevers, zelfs die er aanvankelijk tegen ware", er voordeelen in gezien hebben is op overtuigende wijze gebleken. De wet bepaalt n. 1. tevens, dat de plaatselijke rei;eeriiu' de>luitin- kan .stellen op > uur 's avonds, de opening op 7 uur 's morgens. (>ni hiertoe te komen is noolig. dat ten minste : der winkeliers ecner branche een desbetreffend verzoek- tot de autoriteiten richt, \\elke dan verplicht zijn een stemming uit te s'hrijrm onder alle betrokken winkeliers. Is v:i:i i\<> uitgebrachte stemmen '-' vóór oer; verderga::n;]P be paling, dan wordt d;>ze uitgevaardigd. Verblull'end voor de tegenstanders i- het te zien hoevele r n welke stp.'ou nu reeds van alle of sommig" braii'-ht^ hef sluitings uur vervroegd hebben tot S' uur. Van de steden met meer dan IOO.OMO inwoners reeds .V2. Vele hebben di-i: X-.itcrdag hier 'liet bij opgenomen en demeïste /??mieren de sigaren winkels uit. Steden mr-t 2'VMO tot l;"i,00'» inwoners /iju er 12> di-> het tluitingsuur j op S uur stelden en ook de 110^ kleinere plaatsen bleken er voordeel in te xiou. T rellend is hetgeen ::i'-h (j Liihpck af speelde. Hier werd in J'.'Ol de achtuursluiting ingevoerd na een stemming waarbij van do 1071 winkelier-* er'?v-O vóór sternden. De verordening werd, O'.'i (?on j'out i'i den vorm. in ]9'.i2 ongeldig \erk!aard. Bij de nieuwe stemming waren van de 11!'.") pa troons er nog 2" tO'_ "n ! won leren, want liet vroeger s'r:itnr lever: voor de winkeliers zelve een niet gering voordeel op. Of juister, een reeks van voordeelen. Wellicht gevoelen velen het meeste voor de fmancieele zijde der zaak en kan hen het feit tot nadenken brengen, dai de stad Hannover in het jaar na de invoering der 8-uur-sluiting voor 200,000 Mark minder electriciteit leverde en Plauen 80,000 Mark minder gas. Met het opsommen van het pro en contra 1) zou ik evenwel buiten het raam van dit artikeltje komen, dat slechts beoogde eenige gegevens meer bekend te maken en de aandacht op het geroemde pro-geschriftje te vestigen. Tot besluit, wil ik alleen nog in verband met het onlangs in Berlijn gevallen besluit om ook daar de sluiting van 9 op S uur te brengen, de woorden aanhalen die d'raf Posadowsky, destijds Staatssecretaris van Binuenl. Zaken, op 23 April 1692 in de<i Kijksdag sprak: ..Ik verzoek u, u te willen herinneren, dat toen hier de laatste (ievvorbeordnungsnovelle besproken v.'erd en de negen-uiir-sluiting wettelijk werd ingevoerd, men in de cou ranten schreef, dat ik voornemens was, de wereldstad ISerlijn'tot een provinciestad te degradeeren, het interessante en beroemde nachtleven yau Berlijn zou er door ophouden. Welnu, thans spreekt niemand meer over de negen-uur-sluiting, een ieder heeft er zich aan poïvend; die ontzettende agitatie die er tegen verwekt werd, is op niets uitgeloopen, en ik hoop, dat zeer spoedig de belaughebbendon er toe zullen besluiten tot de acht-uur-sluiting over te gaan." Op 31 Januari 1903 zeide hij evenzoo; De hevige agitatie tegen de 9 uur-sluiting is nu allang vergeten, en al de verschrikke lijke gevolgen, die nien daarvan verwachtte, zijn uitgebleven " C. J. P. ZAAi.l'.KU.i. A r a h e m, Xovcmber !9G.>. 1) Waarvoor verwezen wordt naar de Uo!lftndia"-brotlnire van dien naan1. Pro: M. H. G. Th. Fiedeldy Dop ; contra: S. Ueenik. Nieuws Uitgaven. C. en M. SOIIAI;ÏKX-A>:ÏIM;, J'-(n Iiitis rol ineriffh,-», Verhaal -:it bet Parijsidie leven. Amsterdam. Maatschappij voor goede en g..>?dkoope lectuur. EI.I.E.X KKY. Moitlir en Ka 'l, vertaald door mevrouw D. .UCKMAX-v. r.. Wn.i.uncx. A, \V. Sij'hoÜ"s Uitgevers Maatsc lappij. Achter (Je Wertl'l. door JJ-:ANNK IÏEYXEKE VAX STUWE, 2 deelen. AniSteidam. L. J. Veen. Leed, Oorspronkelijke roman, doos B. VALK. Kotter dam, D. Bolle. (ï«lichten, van E. 11. nu QL'ESXI-. VAX Gooit. Baarn, J. F. va" de Ven. l'i il' yfrer i;er>i!.'!, door ANXA E S A '- O;,MX LOHMAX. Amsterdam, L ,1. Veen. J-'ran," He.' uf, Uaagsc't'.e roman, door JAN W/. .Vndenne. Amsterdam. L. J. Veen. Annc-M'.u-ia. door A'AIUE CIHIITZ. Utrecht, A. W. l! r una A: Zoon. AmfttnJmii lij dag t'n riii'ï't. Kovelleu en pchetsen, 3e druk, door Jrs-rrs VAX MAUKIK, Amsterdam, Van olkema ^ Wajendmf. l'iiiniiif in Kfiiniffen, door l". 11 AVEi:>(.'iiMii)T met illustraties naar te'-'keniugen van J. HUYXK VAX r.\'.'EX]>K[-.i.'i;ï, (-n een portret door TIIERKEE h'cuwAjrrxEj fc druk. volksuitgaaf. Schiedam, II. A. M. Roelant?. fi.<iklcen ri* (ïlimhti-ijff. l'cc:ie uit deu stu dententijd van Piet 1'aaUjens, met ]:ortret, 9e druk. tjehitd/.m, H. A. M. R'.ielanü=. Df t(i(!i'i^j:n l g i' f'H'J:iii, Histori.- che otistt:'!'.;n. door K. i-'RL'ix. Het voorspel vi'.üden tachtigj«igen oorlog, 's (i-ravenbage, Mart. X ij h o 11'. Mod<ir?\i' ]rtlt'n>"}f;i, door R"i:ici;T KEXXEDV I^UXCAX. Auir;!erd^.:ii. Maas ^ van uchtelün. 'hpiftpri 'UliHülL zetten, waarna als laatste de eigen Izet moet volgen, is toegestaan. De tegenspeler heeft echter het recht, die veronderstelde voorzetting op elk punt af 1e breken en een andere dan de vermoedelijke zet te spelen. Men moet hierbij dus nauw keurig te werk gaan en de in de rubriek aangegeven voortzetting aandachtig volgen, om abuizen te voorkomen. M. Champenois ontwikkelde in 8,'piember IJ. te Parijs een fchoor.e damslna in onder staande gespeelde partij, hoewel zijn partner reeds een tcbijf voor was. Het willen verove ren van c'e tweede schijf, is het verlies vaa ''e i arnj «'oor rwart Zwi't (!"> B>'\ij-tu) au T De N'i'nii-i'. Ui<ls, J leüll.: Duisternis, (lo ir Ed. C'oenraad.-'. Stads gtee>;; door Laurens v. d. Waals. De cellist, door Laurens v. d. Waale. Over empirisme en iv.etaphy.sica, door G. ,1. F. J. Holland. Uit Italië, door Pieter van der Meer. Het nieuwste snufjp, door ('ornelis Veth. ----- De ingesluimerde hof en stem ming, d or Caeciiia Ameye. Dramatische problemen, door H. (!e Boer. Amabe!ia,door Jeanrie Reyneke vau Stu T e. Fjjne fragmen ten, door Jacob Israël de Haan Literaire kroniek, door Willfm K loos. iJe .VAV ??>»«', >"o. '08 : Xa^omer. door Herman l.ys»u, Herleving der Roman tiek? door Cornelis Veth. L'it Het leven van l'rank Rozelaar'', door L. van Deyssel. De Louteringsber». door dr. H. Boeken. Stilleven, door U. Bouma. Verzen, loor H. lïouma. Zomernacht, door H. Bouma. Staatkundige kroniek, door mr.H.I'. Marcliant. 5e Jaargang. 10 Muvesnber 19üb. Re'.: ('. 11. BKOEKKAMT. Damrak 59 Arnst. Verzoeke alle mededeelinsjeu. de;eru!1riek betreffende, te richten aan bovenstaand adres. l'robieem No. 123 is goed opgelost door: S. Abraui, A. Darnslia, K. C. de Jonge, A. D. Querido, \V. vau liumt, J. Swart, A'dam; K. Bouwes, N. Koinveti. E. H. Kernkamp, IX j Kiike, EJam ; i. La. l'urte, (ioes; J. Luceijn, j Groede; J. ?iïeijer, (.'. L. V. Nagel, Haarlem ; K. Koster, Hoog Carirpel; L'. Mosselman, liotj teruam; J. J. Oskam, Utrecht; F. Happe, K. i S^agter, Zaandam. ' Pe lieer ';aerido verzotkt (":?. dra auteur j d2 .Tjnge v liendeli;'!; dank -e zeggen voor de ? opdracht van hot fraiie eir.<]jpe!. wdarinede ! hy ten zeerste is vereerd, óók wij maken den ! au'.OUT ons comi.liinent voor het 3a:rv.'.:s'."!le3i ' van dit zeer y-^d eindspel. I.r.':;^l; -ls!"p-:ze'.tea zijn zelf.- diep berekend. (Wegens plaatgebrek eerst hcd'.'i! opgüao'j:r.;:\ X \TIOX ALE SIMirLTAAX-WEDSÏIiUD. PER CORRESPONDENTIE. j \ ?-."329. w 31:23 E 25-30, w 35:24, z2i':18, w 42-37. ! H. 7.4-9, w 49-44. ! C. z. 17-2!,w2(').17,zll:31,w.i:)i'.:2: .z O 11, w H -30 D. 'r,. 20-25, w 43-30. E. z. 1217. w 27-21. ". l';:27, w 32:12. z 23:41, w 1223. 7. 10.28. w4'':37. E. z. 10-14, w 37-31. j <;. z. 17-21. w 31-2i;. H. z. 15 20, w 4o 44. Zwart moet spei^n, !'_!«. Wij willen di.- speler* er f ven op wijzer,. dat een v<-rondor=teldo voortzetting trelijktijWit (14 sciiijver). Wordt gespeeld als vokt: W , gi-)-34 , :-ift:44, 43 3'J. 25-2'i. 44 40. A. Up z 22:28, volgt w 43-39 enz.' Een fraaie zet, waarin vooral de waarde van een goeden tempo-zet aan 't licht jc.t. K L E I X E STUDIES. m. Het is niet onverschillig wanneer tot kro nen wordt overgegaan, wijl een stelling van een dam en twee schijven geheel ie's anders is, dan eea stelling van drie dammen. Men moet dus vóór htt kronen alles goei onder zoeken, en nagaan waartoe die tot dam ge kroonde schijven wel in staat zijn. Hierbij mag men niet vergeten, dat een dam meer recht bezit dan een schijf, en dat hij eik onbe^et veld van zijn ingenomen lijn beheerscht. Daarom is het nuttig eenigszins met die gevaarlijke stellingen waarin de enkele ilam kan ^evaugon «-orden, bekend te zijn en zelf te trachten zooveel mogelijk dergelijke :".«!lingeri ennien te stellen. Maar al te dikwijls komen deze eirdsteilingen in een partij voor, en EOjT mtnigeen woidt diarin door onbe kendheid verSA:üa;kt. Om nu een goeden kijk op deze valstrikken te krijgen en het te vroeg kro^nen zooveel mogelijk te voorkomen, bieden wij tnkele voorbeelden als leerstof aan. Wij zullen daarbij zoowel een stand, waarin met DJUE- als een, waarbij met TIEX zetten het spe! moet beslist worden aangeven, opdat de amateurs, die deze studie met aan dacht volgen, met alles bekend worden. Voorbeeld. In bovenstaande stelling bexlreigt zwart geen gevaar. Laten wij nu eens aannemen, dat de beurt van spelen aan wit is, terwijl zwart thans tot kronen besluit, teneinde het spel sneller te doen eidigen, wat zou hiervan dan het gevolg zijn? Dit zullen wij spoedig zien, b.v,! W 32-49! , O l! 1-23 . 39-1! of 3'). Z 7-2 A.B, l'-lb'C, D. ]()-2 Dl?, 2:it> oï3ö, . 23 32 of 40 , 49:32 of 40! lu:3S ot 55.44, " D. Op z 2?35, speelt T7it een tempo-zet met zijn dam l of 39. waarua zwart weder terug moet en dan opgevangen wordt. C. Speelt zwart zijn dam, b.v. op 19. dan voi^t: w 39-30, 1-40 enz i J!. Speeit zwart zijn dam op een der los°e velden van de lijn 1-45, dan volgt: W 4!'-40. (i-1 , l C> enz.! Z ?:4Ó; 40 ÓU gedw., A. Speelt zwart zijn dam op 45, dan vo!«t onmiddellijk: w 6 l, z 45-öu, w 1-G enz.! Wij hebben nu gezien, dat zwart die schijven te vroe^r heeft gekroond en beter had gedaan, eerst een ander veld in fe nemer, tenein Ie dien gevaarlijken hoek tijdig te kunnen ont vluchten. Om het samenstellen van dergelijke ftar.dt-n spoedig te leeren,gaat men te werk als volgt: Wanneer men den dam van !!'2 op 49. en die van 39 op 4S(43, 30 of 25 brengt, krijgt ruen weder geheel andere stellingen, waarin dn enkele dam ook verloren is, als de Ie zet van vit op 31' geschiedt. Plaatst rnen den dam v 'n :i rp l ? tot 33, en laat men de twee andere J.... : ?-?;; op 39 en 49 staan, dan ziet mtn ?,v"der preheel iets anders: echter, met geen ander resultaat, dan het verlies voor zwart, indien de Ie zet van wit op C geschiedt. Ook kan de dam van 32 op een ander veldeebracht en de twee andere dammen op f'. t-u ;'.' staan gelaten worden, waardoor weder differente stellingen zijn opgebouwd; echter. met hetzelfde slot, wanneer de Ie zet op4!) geschiedt. Men ziet dus, dat met een kleine wijziging van dezen stand, meer dan 29 ver schillende stellingen worden geconstrueerd. Hieruit kan men opmaken, hoeveel gevaren cien enkelen dam kunnen bedreigen, wanneer onbedacht tot kronen wordt overgegaan. Tevens kan hieruit geleerd worden hoe nuttig let i.?, zich ook met deze kleine studie bezig ^ houden. f Wen?t tcrvoli<L}