Historisch Archief 1877-1940
8
DE AMSTERDAMMER WE E K B L AD VOOR NEDERLAND.
1639
Hedendaagsche Zede-printen".
in.
Alleen omdat 't gebruik een ieder nog doet praten
Van 't kleine mensen als .kind", kan men 't woord kind nog laten
Voor 't weinig kinderlijke kinderengeslacht,
Waarvan men eens een nieuwe, blijde toekomst wacht
Van frisch, jong leven. Jong? 't Begrip alreeds alleen
Is wel den meesten vreemd: ze zijn in merg en been,
Die hedendaagsche kinders, kleine groote-menschen,
Met groote-menschen airs, gedachten, daden, wenschen.
Het woord geëngageerd" ligt in hun mond bestorven,
En stellig is hun pret op 't kinderbal bedorven,
Als kleine zij of hij met kleinen hem of haar,
Niet flirten mag of kan als een volwassen paar.
De woorden trouwen", scheiden", min en wedermin,"
Zyn voor geen enkel kind meer klanken zonder zin.
En menig zij-tje heeft, van af 't balconnerje,
Met 't hij-tje van daarnaast een... liaisonnetje,!
Heet dkt soms Eeuw van 't kind, dat kinderen reeds spreken
Van erfelijk belast" met zonden en gebreken,
Dat 't kind zich over z'n geboren-zijn beklaagt
Als orer iets waar om 't toch heusch niet heeft gevraagd f"?
Daar is een richting (en al geeft niet elk haar toe,
Er is iets vóór) die zegt: het waarom, wat en hoe
Der dingen mag een oudre 't kind niet meer verhelen...
Maar... weet hij 't altijd wel hoe 't hoe' is mee te deelen?
IV.
Mag 't leven kleurloos zijn, hij ziet steeds kleurenprachten,
Den gansenen regenboog doorleeft hij in gedachten,
Vanaf het helle rood tot ultra-violet.
Hem geeft concreet, abstract, terstond 't gekleurd portret.
Het piepen van een wiel geeft hem de idee van rood,
Hjj hoort oranje in het drupplen van een goot,
Hij ruikt een gele lucht in 't groen fluweelig mos,
HVJ ziet een groene kleur in 't bulken van een os,
Hjj denkt zoo blauw bij somber grauwe net-eldagen, ?
Hij voelt zich violet bij felle regenvlagen...
Zoo gaat het al maar door; ('t meest logisch nog misschien,
"Waar', zoo een flink pak slaag hem bont en blauw deed zien!)
Aan 't feit nu, dat men thans zoodanig mensch ontmoet,
Dat blijkbaar hoort, ruikt, ziet, denkt, voelt in kleurengloed,
Wil men het adjectief modern" en nog daarneven
Het simpel woordje ultra" of ook hyper'' geven.
De lijders aan die kwaal (ze gaan er niet aan dood)
Noemt fijn bewerktuigd" de een en de ander idioot."
Dat laatste klinkt niet lief, want 't lijkt alleen maar dwaas;
Hoor hen slechts even aan bij hun gekleurd relaas,
Of lees hen, (want een lust ^schijnt bij die kwaal te blijven,
Om bovenal van 't eigen wél en wee te schrijven)
En, naar ik wedden durf, wordt het U ongelogen
Ook zelf al spoedig groen en geel dan voor Uwe oogen!
NOMINA ODIOSA.
blyven, al worden ze samengetrokken op de
poëzie in plaats van op de religie. Hooi
slechts : Het was alleen dat a l gemeen e wezen
van de poëzie dat in hen oprees en enkel
aankondigende als plaatsvervangster van een
Christelijke eeredienst, (bedoeld is: religie M.)
Het gevoel waarin de poëzie die jongeren
bracht of aantrof, was dat van den vrome
die zyn God aanbidt, maar de god was de
poëzie zelf, beeld-geworden, de god was de
Schoonheid" 1); Ellen Key betuigt zelfs, dat
ze behalve de gevoelens der religie, ook dat
woord zélf niet missen kan ; zóó innig is onze
diepste harts-ajrond doorstrengeld van en ge
vat in de fijnste wortelvezelen der religie.
Eén dichter is er in ons land en hem
is daarom veel verweten die in vers na
vers een zanger bleek voor God, van Liefde
en Geluk", en die, al hoort hy tot geen kerk,
en wordt hij door geen kerk gekend, gods
dienstig is in dien hoogsten zin dat hy zich
noemt een boom wiens levende twijgen om
vergeving bidden, telken jare, en wiens bla
deren zflne zonde beweenen": Van Eeden,
die de groot e dichters tot getuigen roept
om den tijdgenoot te vermanen :
Een wee den dichter die niet staag blijft
[weten
dat van Godsliefde alleen zijn dichtmaat
[stamt;
b.jj wordt bij 't stemloos volk
terugge[smeten
midde'in zyn vlucht verlamd. 2)
De religie leeft, ook in de litteratuur.
Wijnaldum 19/10 '08.
J. J. MEYER.
1) A. Verwey, Inl. tot de Nieuwe Nederl.
Dichtk. pg. 13.
2) Aan de Groot e Dichters, XXste Eeuw,
Juli 1902.
Japscöe
Het is wel een zeer kenschetsend feit, dat
de Japanache kunst, die in vele zoo verfijnd,
zoo ver ontwikkeld en zoo groot is, in op
vallende tegenstelling met de Europeesche,
de liefde van man tot TOUW en omgekeerd
zoo zelden tot onderwerp beeft gekozen. Zij
heeft dit gemeen met de Grieksche, waarin
evenzeer, de lyriek der liefde zoo weinig wordt
aangetroflen. In de Grieksche litteratuur
immers vinden wij slechts zelden de liefde
bezongen als de groote, het menschenleven
rijpende of vernietigende passie, al kunntn
de mythologische en historische figuren van
Clytamnestra, Helena (om wie dan toch eigen
lijk de geheele Trojaansche oorlog werd ge
voerd) en Medea bewezen, dat in het leven
der Ouden die hartstocht een even belangrijke
rol gespeeld heeft als thans. Zoo is het met
de Japansche letterkunde, en de oorzaak ligt,
zou men zeggen, daarin, dat in de moraal
der beide overigens zoozeer verschillende kui
turen van den Griekschen godendienst en >ie
leer van Confucius, deheldenvereeringen het
streven naar een opgaan van het individu
'in een niet zoo zeer altruïstische als
patriotische zelfopoffering zulk een groote rol speel*.
Het plichtgevoel, ontstaan uit deze zorgvuldig
gekweekte zedeleer, is een ideaal, dat de toe
vallige een leven gansch anders richtende
passie van den eenen mensch voor den anderen,
verwerpt als immoreel, en zoo leest men dan
ook, dat de in het Christendom neergelegde
wet, die de vrouw vader en moeder heet te
verlaten om den man te volgen, in Japan
zondig wordt gevonden.
Intnsschen kent de eigenlijke volkskunst in
Japan natuurlijk toch ? wel degelijk de
liefde als thema, en zelfs als hoofd-motief.
Evenals de Japansche teekenkunst, is ook
de verskunst van dit volk uiterst beknopt
van vorm, zeer kernachtig. Deze uit het volk
gekomen gezangen kennen, evenals de meer
academische Japansche dichtkunst, slechts
zeer korte strofen, en in den kleinst
mogelyken vorm trachten ze alles te geven, wat ze
zeggen wil.
Het Dodoitsu Qo-fen-sai, boek der vijf
duizend gezangen, bevat vele liefdesliederen,
en zeer merkwaardig is het, dat in deze
verzen by'na voortdurend de vrouw aan het
woord is. Het gewone, meest voorkomende
onderwerp is dan het meisje, dat wankelt
tusschen plichtbesef, dat haar zegt de keuze
harer ouders te volgen, en haar eigen
wenschen. De hopelooze liefle hopeloos,
want het slot moet altijd zijn de opofiering
van de persoonlyke verlangens aan et inge
prent plichtbesef.
Twee dingen zijn,
Onveranderlijk
van Eeuwigheid
Het golfen der zee,
De branding der liefde.
Des boezems bewegen
Laat zich niet verbergen
Ach, zwijgen ook de lippen,
De wereld ziet mij.
Kon ik hem volgen,
Kon ik hem vinden
Wijd boven de wolken,
Ach wenschen zijn ijdel I
De oilicieele kunst echter wil niets van
zulke onderwerpen weten, en de teksten,
door den Mikado bij den elk nieuwjaar voor
komenden wedstrijd in het dichten opgegeven
heeten: Wenschtn en Berghoogten", of
Twijgen, zich spiegelend in het Water".
M. C.
de nabijheid van met saamgeperste lucht
gevulde kokers, waaruit die lucht bij kleine
hoeveelheden ontsnapte. HU nam toen proe
ven om het effect van geperste lucht op de
golven van de zee na te gaan, door buizen
waarin kleine gaatjes gemaakt waren langs
den zeekant aan te brengen en er geperste
lucht uit te laten ontsnappen. Hy heeft
daarbij waargenomen dat zelfs bjj de hevigste
stormen het water in de nabijheid van de
buizen altijd volmaakt kalm was.
Brasher tracht thans een systeem te vin
den om schepen onder water met een gordel
van zulke buizen te voorden, die ze in staat
zou stellen de zee zelfs bij het ruwste water
veilig te bevaren. M.
De Noodrem.
Conducteur: Wie heeft hier aan de
noodrem getrokken ?
Reiziger (uit een raampje hangend): Ik,
conducteur l Ik zit hier met een mijnheer,
die er uitziet als een moordenaar.
Conducteur: U zoudt dan minstens heb
ben kunnen wachten ...
Reiziger: Dat hij me vermoord had?
Waarachtig niet, ik waarschuw liever van
te voren.
?!?
?{[?'
?]!?
? !JB
F. 450.?F. 500.
EN 725. GULDEN
COMPLETE MODERNE
WONINGINRICHTINGEN
IEDER BESTAANDE UIT
SALON - EETKAME R
EN SLAAPKAMER
VRAAGT PRIJSCOURANTEN.
MEUBILEERING MY
H 0 L LA N D"
AMSTERDAM - TELEF. B974
? ||li
m\\m
? !?
« ?
*»»»+»*«»»»»»
H. W. van Delden
MAKELAAR
KANTOOR DAMEAK 28?30.
KAMER N« 2 lE ETAGE.
10?12 en 1?4.
AMSTERDAM.
TELEFOON 8562.
Het kalmeeren van een stormach
tige zee.
Daarbij kan natuurlijk slechts sprake zijn
van een plaatselijk doen bedaren van het
door den Btorm opgezweepte water. Ken
Amerikaansch ingenieur, Brasher, merkte op,
dat het water a 'tijd volkomen kalm werd in
Rijke keuze Nieuwigheden
Luxe-Papier
en Corresp.-Kaarten
STEMPELEN '"u^i'.V/nT
B. VAN MANTCEM,
HOFLEVERANCIER
SINGEL 562 hoek VIJZELSTR.
4t
'tJOïNGUISHEB
Bloemendaal.
De eenvoudigste en toch de sterkste,
veiligste- en krachtigste
BRANDBLUSSCHBR is de :-: :-: :-:
nderwriteps Fire
',' Extinguisher, v |
altijd gereed voor dadelijk gebruik.
Draai de Brandblusscher om en de
werking begint. :-: :-: :-: :-:
Werking kan ten alle tijde zonder
kosten gecontroleerd worden. :-;
Green kans voor ontploffingen, geen
geheime vullingen, onschadelijk voor
personen en kleeren. :-: -.-?. :-:
Sierlijke uitvoering, geheel
van gepolijst Rood Koper.
*?
K. U JN B T A. N U K L
J. O. SOHTJLLEU,
Plein 99ai -»? -?? -+ -t- -+ 's-Gravenhage.
Moderne Schilderijen, Aquarellen enz.
Eene zeldzame collectie
Smyrna-en Perzische Tapijten,
(onder garantie van echtheid), prachtig van dessin en in de[ meest courante maten,
zoomede ioyers-aiiUque, galeries, kameellasscben, Oostersche kleedje»,
lappen enz.
Een en ander gebrnikt ter versiering der Arena, bij gelegenheid der
Lustrumfeesten te Delft en te Zuifen op 31 Aug. j.)., en het Koninklijk bezoek aan Zaandam,
wit tas teten uiterst lap prijzen OPGERUID.
Van heden af dagelijks te bezichtigen.
P. C. PAERBLS,
Telephoon 4541. ROK IN 138.
De Zaanlandsche
Zilversmederij
KALVEROTRAAT 51,
A mater dam.
SPUISTRAAT 62,
Den HS*C.
Specialiteitszaak in Zilver van Antieke
Stijlbewerking, Tafel- enDessertzüver
en Zeeuwsen Knoopzüver.
':*"
KOPERGIETERY ?
-KOPERSLAGERY
KOPERWERKEH-MAAR- MODEL
OF ??TEEKENIMG
ELECTRO - G AL V ANI5CHE
INRICHTING
KENNEMMER5TRAAT-N?! i
?*<
?' \
HAARLEM
? ? ? a a
HTTIQ!
'T BINNENHUIS
Inrichting tot
meubeleering
en versiering
der woning
* A
RAADHUISSTRAAT 48-50
* AMSTERDAM *
j Filiaal: KUNSTZA AL KLEIJKAMP,
j Zuidblaak, Rotterdam.
? ? B B_H aLBJTg m m f
Alp. Kunst- en
SIERKUNST"
Nieuwe Splegelstr. 32. Stadhouderskade 4.
KUNSTVOORWERPEN,
ANTIQUITEITEN,
Meubelen enz.
RÜDOLP ELION & Co
KOPER
GtB°W?FELIX MERITI5"
KEIZER5GRACHT32<r
KUNSTHANDEL wed. G. DORENS k ZOON
ROKIN 5a AMSTEBDiW
DE MUS i
TWAALF ETSEN |
- DOOR - j
i ANT.DEBKfflv.ANGEREN. |
PHOTOBRiVüREN, N. OUDE EN MODERNE l
lïJISTEBS. KLFÜRDBÏXÏEN, KLEDBETSEH, \
ETSEN, KOPENBAA8SCH POECELEffl, - :
ENCACBEMEifiEN. - '
.DEB1ÈREBIESAART
ACHTER ST. PIET ER 16
-:- -:- Utreclit -:-
-:MAGAZIJN VAN COMPLETE MEU
BELEERING EN STOFFEERING =
VERHUIZINGEN, TRANSPORTEN,
SPECIALE AFDEELINÖANTIQUI
TEITEN EN KUNSTVOORWERPEN
Meubelfabriek
Nederland".
J. A. Hl/lZINGA.
BINNEN BETIMMERINGEN,
BEHANGERIJ,
MODELKAMERS.
Groningen.
VV ESTERSINGEL.
FRANCO LEVERING.
TELEF. 118.
sMenscnen
Levensduur
de
Gewoonten
foor/ieen en Thans»
PANORAMA-GEBOUW
Plantage over Artis.
Entree 25 cent.
Ingang Plantage Muidergracht.
VA November tot en met 29 November