No. 1639 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. Een algeheele reorganisatie van ons Lager Onderwijs. Het is algemeen bekend en in onderwijsbladen zeer vaak herinnerd, hoezeer de schoolkinderen hebben 'te lijden onder het jagen naar actes. Niets ligt immers meer yoor de hand, dan dat onderwijzers, die ter wille van salarisverbetering dikwijls tot laat in den nacht gebogen zitten over hun studieboeken, den volgenden morgen prik kelbaar op school komen. En ieder, die zich even kan indenken in het klaaseleven, gevoelt, dat de kinderen de dupe worden van de studie. Maar dit alles is al zoa vaak gezegd, dat het uilen naar Athene dragen zou zijn, hier aan nog iets te toe te voegen. Reeds voor vele jaren werd er in de vakbladen op aanfedrongen, dat er een wetswijziging mocht omen, die n bevoegdheid eischte voor hen, die zich zouden belasten met h et geven van lager onderwijs, zoodat er eenmaal voor den onderwijzer een leeftijd mocht komen, dat hij wezenlijk was uitgestudeerd, zooals een dokter, een advocaat, een officier, een land me t er, enz. ook eenmaal klaar is met examenstudie en zich dan aan vrije vak studie kunnen wijden. Maar tot nu toe heeft geen der elkaar opvolgende ministers het noodig geacht, een poging te doen, om die z. g. prikkel, beter ware misschien ge zegd : óverprikkel uit den weg te ruimen. Maar behalve de afjakkertnde examen studie is er nog anders, dat den tijd, die buiten de school wordt doorgebracht, in beslag neemt: daar zijn privaatlessen,soms tegen een honorarium van een kwartje per uur gegeven; er zijn onderwijzers, die ver slaggever of correspondent zijn van kranten en vergaderingen afloopen of elders rondspeuren naar nieuwsberichten; anderen zijn agent van een levensverzekeringmaat schappij en verpletten vele uren om ver zekeringen af te sluiten; er zijn er, die des "Woensdags en des Zaterdags middags en verder de geheele week van vijf tot tien 's avonds op een kantoor werken en voor de driehonderd gulden, die ze verdienen, een vakboekhouder uilisparen; weer anderen z\jn directeur van een zanggezelschap of dirigent van een fanfarecorps, er zijn er, en ze zijn niet zoo zeldzaam, als de uit drukkelijke verbodsbepaling in de onder wijswet zou doen vermoeden, die handel drijven, dikwijls in sigaren; van een heb ik zelfs hooren zeggen, dat hij handelde in brandstoffen en bier. De geringe salarissen, ook in de gropte steden, zijn aan te wijzen als de eenige oorzaak van die misstanden. "Want het lacht den meesten onderwijzers niet aan, hun kinderen barbier of bakker, of tot welk, overigens achtenswaardig handwerk dan ook op te laten leiden. De nood is er voor de onderwijzers en de wet wordt ge broken. Ieder onderwijzer weet het van zichzelf of van zijn naaste omgeving. Niets zou nu gemakkelijker zijn, dan een eind te maken aan die zelfex-ploitatie van de onder wijzers, als het eene noodige daarvoor aan wezig was: finantiën. Want het lijdt geen twijfel, dat onderwijzers, die nu, om een getal te noemen, ? 800 verdienen, graag alle bijbaantjes* zouden laten varen, als ze eens ?1600 kregen. En welk een gunstige ver andering der gemoedsstemming zou een Amsterdamsen geneesheer, die daarover eens een merkwaardige studie heeft gemaakt, dan kunnen constateeren bij die onderwij zers! De discussie's in gemeenteraden bij de behandeling der salarisregelingen, noodig geworden door het wetje ink heeft eens weer doen zien, hoe weinig men over het algemeen geneigd is, of misschien in staat is, den onderwijzers een salaris te geven, dat hun in staat stelt, als net mensch, zon der allerlei vaak jammerlijke bijbaantjes te leven. En bij het zoeken naar een ver ontschuldiging voor die geringe waardeering valt als eerste oorzaak op, het groote aantal onderwijzers, dat er noodig is. Hoe kleiner een aantal ambtenaren is, des te grooteris de waardeering, ook geldelijk en daar gaat het hier in hoofdzaak om. Hoezeer die wet onverbiddelijk werkt, hebben o. m. de medici kunnen ervaren; naarmate het aantal geneesheeren grooter wordt, neemt ook het ontzag van het publiek voor den dokter af en zij niet minder dan allen zien door de overvoerdheid hunner markt hun bestaansstrijd inspannender worden. De kwestie van vraag en aanbod heerscht ook hier, evenals overal elders. Nu is er evenwel voor de onderwijzers door de Wet gezorgd, dat schriele gemeen tebesturen niet beneden een zeker minimum kunnen gaan bij de vaststelling der sal* rissen. Dat de bezoldiging niet afdoende geregeld is, misschien niet kan worden, onder de bestaande toestanden, is boven herinnerd. Een maatregel van geheel afdoende aard worde hier voorgeslagen. Men stelle zich een 12-klaesige school voor; iedere onderwijzer heeft niet n klas van b.v. 40 kinderen voor zijn reke ning, maar twee met dien verstande, dat de ne klas des morgens alleen onderwijs krijgt, de andere klas des middags en niet twee uren, zooals thans, maar ook drie uren, zooals des morgens. In verschillende vakkringen, gesteund door de adviezen van psychiaters zijn ook hier te lande reeds stemmen opgegaan voor het doen vervallen van n schooltijd, zoodat de leerlingen slechts een schooltijd per dag zouden hebben. Ervaringen over al of geen achteruitgang van de positieve kennis der leerlingen kun nen we hier niet vermelden, daar we dit niet ter beschikking hebben. Wel zijn mij gevallen bekend van ouders, die voor de invoering der leerplichtwet de kinderen alleen des morgens naar de school stuurden en volgens de ervaring van ouders en onderwijzers zonder schade voor de leer lingen. Bij invoering van dit systeem zou een onderwijzer, die nu b.v. een tiende klas heeft, des morgens de tweede klasse hebben te onderwijzen en des middags zijn tiende. De kleinere kinderen konden zich dan des middags bezig houden met openluchtspelen, sloïl of wat anders; dat is hier voorloopig van minder belang. Daar nu iedere onder wijzer twee klassen heeft, zou precies de helft van het aantal onderwijzers gemist kunnen worden; zoodat elke onderwijzer het dubbele salaris kon hebben, zonder schade voor gemeente- of Eijksfinantiën. Ook in meerdere opzichten biedt het hier voor geslagen systeem groote voordeelen; het onderwijzen van kinderen van verschil lende leeftijden zal de onderwijzers behoe den voor sleur, die steeds op den loer liggenden vyand van friaeh, opgewekt onder wijs. Daar er nooit meer dan zes klassen tegelijk onderwijs krijgen, is het voldoende, scholen met zes lokalen te hebben, wat de controle in hoog e mate ten goede moet komen, evenals de administratie. Ook zouden de onderwijzers een nieuw en zeer practisch tuchtmiddel krijgen. Inplaats van het, zoowel voor de onderwijzers als voor de ouders hoogst lastige schoolblijven na twaalf en na vier uur, zou men een leerling, die het in d e ochtendschooltijd te bont heeft gemaakt, dien middag kunnen laten terugkomen. De voordeelen van het ditbbele systeem zijn hiermee lang alle niet genoemd. En nu zijn er verschillende zaken, die bij een eventueele proefneming uitgebreide dis cussie waard zijn, als: of het wenschelijber zou zijn, een onderwijzer twee hoogere klassen te geven of wel een hoogere en een lagere of twee lagere; enof de vrije school tijd beter voor dit of vooj dat kan worden besteed, enz. Maar de plaatsruimte voor dit artikeltje is gelimiteerd. We hopen, dat het hier uiteengezette hoofddenkbeeld, dat van het dubbele stelsel de aandacht waardig zij van hen, die belang stellen in ons volksonder wijs en dat zij, die er bezwaren tegen mochten hebben, daarvan zullen doen blij ken. Maar tevens worde dan ook de hoop uitgesproken, dat zij, die iets voor het voor gestelde systeem gevoelen, dit ook kenbaar zullen maken. Want al te dikwijls verneemt men wel de opvattingen zijner tegenstanders en al te zelden die zijner medestanders. En dit laatste is noodig, waar het een kwestie geldt als deze, opdat dit strekke tot aan moediging van hen, die een proef mochten willen nemen met deze reorganisatie. FKITS VAN KAALTE. Arnhem, 3 Aug. 1908. Na het persklaar maken van dit artikeltje wordt mij gezegd, dat een regeling als de door mij ontworpene voor vele jaren reeds werd voorgesteld door ik meen dr. Fockens. Als die mededeeling juist is, erken ik gaarne de prioriteit van dien schrijver, wiens ge schrift hierover mij overigens niet bekend is. - Fr. v. R. iK komische oyer misdadigers. Harry Furnis vertelde dezer dagen in een Causerie die hij noemt: The Oomic side of Crime", eenige werkelijk dwaze bizonderheden over bekende misdadigers. Een daaraan be treft een beruchte moordzaak, waarbij de misdadiger, een boerenzoon, een meisje gehaakte, haar vermoordde en spoedig daarop langs den meer en meer gebruikelijken weg" d. w. z. per advertentie aan een vrouw kwam, die hij huwde om vervolgens een school voor jonge juffrouwen op te zetten. Zie hier de advertentie, waarmee de ellendeling, wiens daad een jaar later werd ontdekt, een vrouw wist te kiijgen. Indien dit de attentie mocht trekken van een dame van aangenaam karakter, die ge negen is een gezellig, teeder, vriendelijk en sympathiek levensgezel te ontmoeten, zal zjj deze1 advertentie haar aandacht waardig vinden." Een ander verhaal betreft een kaffer, die, voortdurend, zonder betrapt te worden, dia manten gestolen had in de mijnen, en toen hij er genoeg had, blijmoedig afscheid nam, zijn vee voor zich uitdrijvend. De opzichters zagen hem met wantrouwende blikken ver trekken, en op het laatste oogenbük be sloot er een, hem toch nog eens terug te laten komen en te onderzoeken. De kaffer was woedend, bezwoer dat hij een eerlijk man was, en dat men slechts jaloeisch was opzijn vee. A.ls ik dan moet teruggaan," riep hij dol van woede, zal je de beesten toch niet hebben!" En hij schoot al het vee met zijn eigen gaweer dood. Hij werd teruggebracht en onderzocht.^ Men vond niets. Nu moest men hem wel weer vrij laten .en sloeg voor hem als schadevergoeding levend vee voor het doode in de plaats te geven. Hij weigerde met zooveel verontwaardiging, dat men de zaak verdacht vond, Men hield hem vast en sneed de doode beesten open. In het lichaam der dieren vond men de diamanten. Hij had ze als hagelkorrels uit den loop van zijn geweer geschoten l Niet onvermakelyk is ook de anecdote van een oude juffrouw, die al twintig jaar lang iederen avond onder haar bed had gekeken, of er ook een dief verborgen was en er eindelijk werkelijk een vond! Zoo overtuigd was deze oude dame al dien tyd geweest, dat deze gebeurtenis ns onvermijdelijk moest plaats vinden, dat zij opgeruimd en kalm den dief toesprak: Zoo, ben je daar! Ik heb al jaren lang naar je uitgekeken l" De boef, zoo luidt het verhaal, was zoo verbluft door deze zonderlinge ontvangst, dat hij gewillig onder het bed vandaan kroop, de kamer uitsloop en het huis verliet. En de oude dame ging blijmoedig slapen ... Een andere dief en moordenaar, de be ruchte Charles Peace, leefde onder verschil lende namen op verschillende plaatsen en wist dan altijd weer, onder de handigste vermom mingen een andere rol te spelen. In een van die rollen, als stemmig en deftig oud heer, bezocht hij geregeld een drogist in de buurt. Eens kwam hy daar, terwijl hjj een goede sigaar rookte. Dat is puike tabak, meneer Johnson," zei de drogist. Hoe komt u aan die sigaren?" Ik stal ze," antwoordde Peace, volkomen naar waarheid. Hij had ze gestolen. De dro gist echter lachte hartelijk. Hy geloofde er natuurlyk niets van. Nu dan wou ik, dat u er voor mij ook eens wat stal!" zei hij. Peace beloofde het en kwam na eenigen tijd met een fijn kistje Havana sigaren. Kijk eens, meneer," zei hy' tot den dro gist, die heb ik nu voor u geatolen! Ik hoop dat ze u zullen bevallen." De drogist nam ze dankbaar aan, en lachte alweer uitbundig om de grap. Maar wederom had de ander de waarheid gesproken, want hij had ook deze sigaren van een klein inbraakj e thuis gebracht. M. C. tawe Uivaren. Om de Ou.de Wereldzee, door Dr. A. KUYFER, deel II, geïllustr., Amsterdam, Van Holkema & Warendorf. Een jaar van Ut f de, Verzen van JAM WALCH. Amsterdam, W. Versluijs. De ichoone jacht, door ARTHÜR VAN SCHENDEL. Amsterdam, W. Versluya. Mijnheer J. B. Serjanizoon Orator Didaeticu», door HERMAN TBIRLINCK. Buseum, C. A. J. van Dishoeck. A manie en Bnodo, door NINE VAN DEB SCHAAF. Amsterdam, Maas & Van Suchtelen. Ida Weiterman, door GEKARD VAN ECKEREN. Amsterdam, P. N. van Kampen & Zoon. tiet volle leven, door CYBIEL BUYSSE. Bussum, C. A. J. van Dishoeck. Zielestrijd, door A. S. C. WALLIS. Haarlem, H. D. Tjeenk Willink & Zoon, Smcder & Zoon, Roman door HENRI VAN WERMESKBRKEN. Amsterdam, Van Holkema & Warendorf. Portretstudiet en silhouetten, door JAN VETII. Amsterdam, Scheltema & Holkema's boekh. GÜIDO GEZELLE, Gedichten. Bloemlezing, samengesteld door dr. ALEIDA NIJLAND. Am sterdam, L. J. Veen. Opstellen, door M. H. VAN CAMPEN. Bussum, C. A. J. van Dishoeck. Het studentenleven in de literatuur. De mede werkers van Klikspaan, door dr. JOHS. DYSBRIKCK. Amsterdam, Meuleahoff & Co. De blinde loods, door GIOVANKI PAPINI, door ELISE GOSSCHALK, met een inleiding van ALBEET VERWET. Amsterd. Maas & v. Suchtelen. Vaderschap, Eensnaaksche roman, door JOH. STEUNEN. Rotterdam, Ny'gh & Van Ditmar's Uitgevers Maatschappij. Wat niet kon, door HEBMAN HEYERMANS Jr. Amsterdam. H. J. W. Becht. SAMÜEL FALKLAND (Herm. Heyermans Jr.). Gevleugelde daden, A vonturen der eerste Hollandsche luchtschippers. 2e goedkoope druk. Bussurn. C. A. J. van Dishoeck. Sou und Haben, Roman in sechs Büchern, von GLSTAV FREYTAO. Vom Verleger antorisierte ausgabe für Holland, Belgien nnd Kolo niën, mi t erklarenden Notizen von I. VAN AAI.S Lzn. Verlag von L. J. Veen, Amsterdam Lachjes en Traanljet, een prentenboek van G. CASPARI, met rijmpjes van 8. MAATHUIS ILCKENS. Baarn, Hollandia-drnkkery. Flindertjet, Teekeningen van KIE CRAMER, Versjes van A. SÜTORIUS. Ak't regent en sneeuwt, Versjes en prentjes. Geteekend door GERTRUD CASPARI,Amsterdam, P. N. van Kampen & Zoon. Wijsbegeerte der openbaring. Stone-lezingen voor het jaar 1908, gehouden te Princeton N. J., door dr. H. BAVINCK. Kampen, J. H. Kok. Van de Revolutie tot de Restauratie, door JOHANNA W. A. NABER, 2e druk. Haarlem, H. D. Tjeenk Willink & Zoon. Nagelaten studiën, door dr H. J. POLAK. Haarlem, H. D. Tjeenk Willink & Zoon. Princes Wilhelmina, gemalin van Willem V, prins van Oranje, door JOHANNA W. A. NAÜER, geïllustreerd onier toezicht van E. W. MOES. Amsterdam, Meulenhoff & Co. Paddeltje, De scheepsjongen van Michiel de Ruijter, door Jon. H. BEEN, geïllustreerd door J. H. LSINGS Jr. Alkmaar, P. Kluitman. Ome marine-glorie (1639?1673), Episoden uit het zeehelden tijdperk, door A. WERUMEUS BÜNINO, met een inleidend woord van prof. P. J. BLOK, met 55 illustraties. Leiden, A. W. Sythoff's Uitgevers maatschappij. Het Woord, zijn oorsprong en zijne uitlegging. Rede gebonden bij de overdracht van het Rectoraat aan de Vrije Universiteit 20 October 1908, door dr. J. WOLTJER. Amsterdam, J. W. A. van Schaïk. (Vervolg op pag. 12.) l/ MATUUR WOLLEN OnDERGOEDEREn N.W.O. VoorElKJAARGETIJDEen ELKKLIMAATgeschikt Geïll: prijscourant francoopaanvraag verkrijgbaar. Verkoopersnamen worden gaarne opgegeven. Verweegen&Kok, Zadelmakerij, Kalverslr. 88 90, Amsterdam. REISARTIKELEN LEDERWAREN. Oudste .Merk. , ST. NICOI^AAS-CADEAUX. | A. t el i er tot het vervaardigen van i diverse Kunstvoorwerpen. Oud-Hollandache en Hindelooper Meubelen. Binnen-Amstel 182. J. GOSSCHALK. Nieuwste Systeem. de CAW'S Vulpenhouder van BUKMAN & SARTORIUS, A'dam, is liüallo Boekhandelaars en Ferry Magazijnen waanden, INo. 311 is de Courantste. ?8. ; franco p. p. ? 8.2O. ? U E, I 14. M A X & * A II T O Hit*. A W X» T K II l» t 31. ? P. SLUIS' Ochtendvoer voor Mloemlers wordt thans het meest gebruikt. Volgens den hedendaagschen stand der wetenschap proefondervindelijk bet beste en ? s~r- ? -'- ** ? goedkoopste Kippen voeder der wereld. Meer Handelsmerk. eieren dan met eenige andere voedering. Geheele voederkosten per Kip hoogstens l cent per dag. Postwissel a ? 1. 5 Kilo franco thuis, met brochure 40 pagina's en desverlangd opgave van naastbJjzijnd depot. P. SL.UIS, N. Z. Voorburgwal 258, Amsterdam. Gevestigd sedert 1823. Telefoon 3006. Bekroond met 262 medailles. Gelukkig: zijn de kindr. waar m. voor koopt, l wonderschoon ijzerst. poppen ichommel, praalwieg, 65 c.M. Ig. bij 22 c M. etyl zwaan model, heeft lint in den bek, geh. compl., ook statiekleed, rose of blauw m. kant, l snoezige pop in bakerpak, l wit gel. toilettafel m. toeb. het intresante Duzaspel, l pop. ameubl. 2 stoeltjes, l tafel, l eopha, l kast, l prachtig prenteb. met gekl. platen en yerb., 35 c.m. Ig. en 27 br.. 50 appar. tot het zelf verv. Pr. b. vogels, huizen, vlinders enz. Aangen. en leerz. bezigh. l graaf, Z. bestuurb. salonluchtschip m. 6 H. en D , welke mede de lucht ingaan. Alles te zamen, goed verp. overal heen verz. op ontv. van postw. ? 1,50, vlugge bed. Speelg.fabr. de Kindervriend", Prinsengr. 146, A'dam. LOTJSICO. Het welbegrepen eigenbe lang van iederen lezer dezer Advertentie gebiedt het aanschaffen eener POLIS van LOTISICO. MT Op schriftelijk ver zoek aan het adres van LOTISICO, Julia.na van Het lederlandscll Accountants-kantoor onder Directie van A. v, d. STEMPEL Jr., belast zich met alle voorkomende Accountants-werkzaamheden, Telefoon 3425. - Weteringplantsoen 10. In de onmiddellijke nabijheid van het Vondelpark wordt met l Mei TE HUUR AANGEBODEN een fraai, uitstekend onderhouden HEERENHÜIS met TUIN. Huurprijs f1400.?. Br. onder lett. L R, bur. v. d. blad. Het nieuwste werk vanTOP NAEFF Oogst" is zeker het meest geschikte feestgeschenk voor Dames. De prijs f 2.90. in prachtband is Maar dit weet ik wel, als ik met 5 December een verlanglijstje mocht geven van toeken, die ik het liefst zou willen hebben, dan stond Oogst" van TOP NAEFF bovenaan." W. GRAADT VAN ROGGEN in de Uitgave van VAN HOLKEMA & WARENDORF, Amsterdam. Verschenen: Muzikaal Woordenboek, bewerkt door Jacques Hartog, prijs in linnen Band ? 1.9O, Blom & Olivierse. Uitg. Culemborg. Stolbergplein No. 11, te 's-Gravenhage, worden prospectussenmetbpehoorende documenten gratis en franco per post toegezonden. ERVEN KRAMER Wijde Kapelsteeg 4 bij het Rokin Amsterdam , Fabriek van Kantoorboeken Telephoon No. 266. Uitgaven van H. A. M. ROELANT3 te Schiedam. Fr.lliiviTsrliiiiiilt. (PIET PAALTJENS) door DR. JOHS. DY3ERINCK. Met Portretten en Illustraties. Prys ingen. ? 2.50; geb. ? 2.90. Volksuitgaaf van Poëzie uit den Studententijd van PIET PAALTJENS. Met Portret. Negende druk. Prijs ingen. ?0.60; geb. ? 0.85. GtillnstreerilBVottsiiitgaafTan FAMILIE M KENNISSEN, DOOR F. HAVERSCHMIDT. Met Illustratiën naar teeken ingen van J. HOYNCK VAN PArENDREcni en een portret door THÉRÈSE SCHWARTZE. 5e druk. Prijs ingen. ? 0.60; geb. ? 0.85. Het meest gevraagde Damesboek is: SILHOUETTEN Met Inleiding: ?van Dr. J°. DE VRIES. Heden verscheen reeds de 3 a druk. Pry's ingen. f2.90. In prachtb. ?3.50. Uitgave van VAN HOLKEMi & WARENDORF, Amsterdam. Gebr. KUS TER S, B54Ötelefoon SS4S. m PEUctrische Limeerinrichting, BOEKBLNDERIJ euwe Achtergracht lerinrichting, |"T fDEBIJ. LL 'acht l en l ATI R P A MC. l