No. 1646* DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. De ingang van het dorp Pertoaa, in het Koningrijk Napels", na de aardbeving van 1857. oppervlakte wordt ze waargenomen als golven van beweging, die dezelfde wetten volgen als de geluids- en lichtgolven. Het zooveel gevoeliger instrument heeft ons ook geleerd, dat die beweging zich ook nog voortzet, waar ze voor ons onwaarneembaar is. Eenigszins hevige schokken doen de geheele aardkorst trillen. De aardkorst rust nooit en nergens, zachte trillingen leven onophoudelijk in haar. Trouwens de grond, waarop wij leven, komt licht in beweging; een zware kar, de beweging van machines, van een dynamo b.v., wekt die trillingen reeds op. Dit noemen wij echter geen aardbe vingen. Aardbevingen gaan uit van natuurlijke oorzaken. Ik noemde daarvan de beide voor?n aamsten. Maar er zijn talloos anderen. Al de natuurkrachten zetten zich om in trillingen van de aardkorst, zoowel de storm als de branding of eb en vloed. Maar het is duidelijk, dat die bewe gingsverschijnselen zeer zwak zullen zijn. Ze heeten niet meer aardbevingen. Dit' is wel het geval met de schokken, die uitgaan van de plaatsen waaronderaardsche holten samenstorten of aardlagen die door erosie of verweering hun steunpunten verloren, in beweging komen. Dat zijn de instortingsaardbevingen. En nu de aardbeving yandit oogenblik? Naar mijn gevoelen is het eenzuirer tektonisch verschijnsel. Zij ontstond op een zeer kritieke plaats, waar de reeds herhaald genoemde aardplooi een zeer scherpen hoek maakt. Waar twee breuklijnen daarenboven elkander kruisen.? Be eene Hoord-Zuid,1 bepaald door de Oostkust van Siciliëen de voortzetting noordwaarts langs de Italiaansche kustx de andere Oost-West, langs de Noordkust van dat eiland. Het is een plaats waar het verband der aardlagen op ingrijpende wijze moet zijn verbroken, waar het e ven wicht ernstig is gestoord. Zoo ergens dan zijn daar tektonische bewegingen te verwachten. DUB niet vulkanisch? Wifc durft dit categorisch ontkennen of bevestigen. Calabriëbeleefde tallooze aardbevingen, waarop geen erupties van naburige vul kanen volgden, en toch is het mogelij k, dat een dier naburen, in de eerste plaats de Etna, aan wiens voet nagenoeg Hessina is gelegen, ons dezer dagen een aan staande uitbarsting heeft aangekondigd. Ik geloof het niet. Maar zelf dit is een te sterke uit drukking, omtrent iets, waar ik niets van weet. En de beschrijving dan in de cou ranten, de uitvoerige mededeelingen ? Daarover nog dit; om daarmede dit reeds te lange opstel te besluiten. Bij «en aardbeving vooral geldt de uitspraak, dat een ooggetuige is gén getuige. Welk vertrouwen verdienen de waar nemingen van personen, die uit den slaap opgeschrikt, door schrik verlamd, een aardbeving ondergaan ? Reeds nu werd herroepen, wat eerst werd gemeld. De vertrouwbare berichten zullen later komen. Op dit oogenblik trouwens vinden hoofd en hart een veld van arbeid, dat een rijken oogst moge dragen. Weldoen is nog schooner dan weten. A. D. HAGEDOORN. JMiiiiiiMiiiMitimifiiiiiiiiimiiiimiiiiiiiHii Baron Molltms m lestete, t. Mr. J. H. M. baron MOLLEBUS VAN WESTKERKE, bjj 't leven Commissaris der Koningin in Gelderland, geb. 21 Febr. 1840, overl. 5 Jan. 1909. Messina's ramp. Een juridisch woord, vraagt men mij, waar de verbeelding den omvang der ramp te Messina kwalijk zich voorstellen kan, in het geschokte gemoed voor deernis slechts plaats is, en geheel de ziel is vervuld van 's menschen nietigheid tegenover het geweld der natuurkrachten. Toch -moet de schrille en schrijnende tegenstelling worden verzoend. De chaos, losgebroken over eene niets kwaads vermoedende be volking, moet hersteld wor den. Gansch de beschaafde wereld maakt zich gereed om lijden te lenigen, red ding, zooveel doenlijk, aan te brengen, smart te verzachten, in behoeften te voor zien, den ontzettend geteisterden uitzicht te openen op eene toekomst, althans met glimp van hoop. Te midden van deze eerbiedwekkende roerselen, hemelsboden van het menschelijk hart, treedt ook Recht op. Recht, dat een schildknaap is van al hetgeen de menschheid, onder de leuze van het goede, het schoone. het ware. bijeenge bracht heeft. De wilde en woeste Natuur heeft bloeiende steden, lachende streken, heerlijke kusten, met n geweldigen stoot, in eene lijkwade gehuld, 's Men schen langzaam bedrijf zal orde en regel maat brengen op de plaats zelve des onheus. Zóó juist toont zich zijne nede righeid tegenover de majesteit der Natuur, haar alvermogen, tegenover zijne moeite volle bemoeiing. ^ De ramp te Merfsina erf elders geeft, in hoofdzaak, met plötselingên ruk, twee ledig vraagstuk te ontwarren: erfrecht en contractenrecht. In het eerste geval, voorziet ons B. W. art.878,stellig ook hetltaliaansche:?lndien verscheiden personen, van welke de een tot des anderen erfenis geroepen is, door een en hetzelfde ongeval, of op denzelfden dag, omkomen, zonder dat men weten kunne" wie het eerst overleden zij, worden zij vermoed op hetzelfde oogenblik gestorven te zijn, en er heeft geen overgang van erfenis van den eenen ten behoeve van den anderen plaats". Aldus, drukt onze wet een, in zich zelf ongetwijfeld deugdelijk, beginsel uit. Men erft, zelf levend, alleen van een overledene. Ontbreekt het een of het ander, doordien het overlijden samenvalt, van erven kan niet sprake zijn. Het hernieuwd bewijs van familiebetrekkin gen, de volledige reconstructie alzoo der registers van den burg. stand, met behulp van wat dienstig zijn kan (heugenis, bekendheid, getuigen, eed, kerkboeken, bescheiden) zal een der eerste taken van de overheid zijn. In de lijn van het erfrecht, ligt de gehoudenheid, uithoofde van verbintenis. Bij wege van algemeen beginsel, kan hier een richtsnoer niet worden gegeven. Het is de taak des schuldeischers aan te wijzen, dat en wie zijn schuldenaar is. Voor de eenvoudige geldschuld, is deze aanduiding voldoende. Bij iedere andere, gaat overmacht haar invloed oefenen. Nergens evenwel zal, zonder meer, een beroep op de geldigheid van het obligo gedaan kunnen worden. Voor getallen als deze, kent het Recht een, van over heidswege toegekend, moratorium, d. w. z. zoodanig algemeen verleend uitstel, als uit de omstandigheden voortvloeit. Het bisschoppelijk paleis van Casamicciola op het eiland Ischia, na de aardbeving van 1833. De uitbarsting van K rak at au, 11 Augustus 1883. Het Italiaansche Recht zal derhalve aan den arbeid moeten gaan. Het onze heeft, uit het oude Latium. zijn oorsprong. Het kondigt zich aan als: ars boni et aequi: van wat goed en billijk is, de toepassing. Zóó levere het de stoffe tot hernieuwden, ongestoorden bloei aan het zwaar beproefde, deerlijk geschokte Rijk. A'dam, 6 Jan. '09. J. A. LEVY. De laatste vorderingen van de seismologische wetenschap, d. w. z. van de leer der aardbevingen. Te midden van een aantal oekwame moderne seismologen steekt prof. Joh. Wilne, die op het eiland Wight zyn centraal observatorium heeft, als de werkelijke organisator der moderne seismologische wetenschap uit. De grondslag er van werd ge vormd door zijn catalo gus van 8300 aardbevingen, welke tusschen de jaren 1885 en 1892 in Japan werden waar genomen. Sedert het jaar 1905 bestaat een door dezen opgerichte Internationale Seis mologische bond". Eene der hoofdopdrachten van dezen is de samenstelling van aardbevings catalogussen, van welke er reeds twee nl. die van 1903 en 1904 zijn verschenen en die tot resultaat hadden, dat er jaarlijks 4?5000 aardbevingen onmiddellijk gevoeld worden. Alle bekende zoogenaamde aardbevingshaar den zyn volgens deze officieele gegevens werkzaam geweest. De samenstelling dezer statistieken zon echter 'n onmogelijkheid zijn geweest zonder de hulp van werktuigkundige toepassingen tot het automatisch registreeren der samengestelde bevingen, welke een onderaardsche stoornis in seismologiscben zin vor men en in deze behoefte werd voorzien door de uitvinding van de seismograaf. Feitelyk was dit kleine, vernuftige instru ment van Anglo-Japanschen oorsprong; het verkreeg eerst vasten vorm door toedoen van Ewing, Milne en Gray. Tevens waren daarbij van groote waarde de voorafgaande proeven van Dr. Wagener evenals de ver beteringen en nauwkeuriger constructies achtereenvolgens aangebracht door de profes soren Sekrya en Omori te Tokio, de doctoren Agamennone en Cancani, Vicentini en Grablowitz uit Italië. Bij enkele vormen van dit instru ment wordt de tijdduur en wijze der beweging photographigch aangeteekend; hierby wordt een lichtende plek door een kleinen trillendea spiegel weerkaatst op een draaiende rol gevoelig papier; by andere modellen geschiedt het registreeren stylographisch. Gewoonlijk bezigt men een slingeruurwerk, om een vast punt voor meting" aan te geven, of wel als aanwyzer der be weging, doch met tallooze detailafwijkingen. Inderdaad worden er verschillende soorten van apparaten vereischt, ten einde aan de menigvuldige behoeften van duidelijke en nauwkeurige registratie te kunnen voldoen; geen enkele seismograaf noch zelfs een aantal hetzelfde type zoude voldoende wezen de ingewikkelde phasen ook van een van om SEISMOGBAM of ORAPHISCHK RKGISTREEKING EENER AARDBEVING. Slotperiode. Periode der groote schommelingen. Begin v. b. verschijnsel. Deze grapkische voorstelling geeft met 'n aangrijpende nauwkeurigheid aan, hoe het natuur verschijnsel, dat zulke vreeselijke verwoestingen in Calabriëen Siciliëheeft aangericht, geregistreerd is geworden in de nabijheid van Parijs. De heer Angot, de geleerde directeur van het Bureau Central métêorologique, heeft met behulp van dit enkele gegeven den afstand kunnen berekenen, waarop de aardbeving heeft plaats gehad Dnt afstand in kilometers is namelijk gelijk aan de helft van het aantal minuten, dat verloopen is gedurende de phise der inleidende schommelingen, vermenigvuldigd met 1000. Deze phase heeft vanaf 4 u. 33 min. 8 sec. tot 4 «. 37 min. geduurd. De formule is dus: d = K y X 1000 = l', 5t>" X 1000 = 1560 K.M. Nu i» de afstand twschcn Parijs en fifessina, dat niet nauwkeurig in liet centrum der aard beving is gelegen, 1580 KM. De periode der groote schommelingen heeft ongeveer 11 minuten geduurd, vanaf 4 u. 37 min. tot 4 u. 49 min. Het einde van het verschijnsel is eerst tegen 6 u. 30 min. ingetreden. ,^ enkelen schok in ontcijferbaar schrift op te teekenen. Van de aardbevingsappa raten hebben er twee syste men, de horizontale slinger in verschillenden vorm en de asfatipche slingerseismograaf van E. Wie hert de meeste ver spreiding gevonden. Tenge volge van een beving der aard korst maken de slingerinstrumenten schommelingen welke aan de gezochte bodembewe ging beantwoorden. Bij de gewone constructie geraken echter deze slingers zelf in schommeling en de bodem be wegingen vermengen zich aldus met de eigen schommelingen, loodat een valsch beeld ontstaat. De eigen bewegingen der slin gers moeten dus onderdrukt worden,wai door de zoogenaam de demping" geschiedt. Men kan daartoe eene vloeistof of ook afgesloten lucht benutten. Onlangs heeft prins B. Galitzin eene magneti sche methode van demping ontworpen.waarbij aan het uiteinde der slingeigtang een koperen piaat aangebracht wordt, welke tusschen twee permanente magneten vrij kan zweven. Zet de slinger zich nu in beweging, dan wordt in de plaat een stroon geïnduceerd, welke de schommelingen weldra tot rust brengt. Deze stroom kan echter ook op een galvanameter worden overgedragen, welke dan de be wegingen der slingers medemaakt en derhalve in staat stelt ze gemakkelijk waar te nemen of op te teekenen. Bijzondere aandacht werd aan de laatste groote catastrofes gewijd, van welke de aardbeving te San Franciaco van 18 April 1908 door een bijzondere commissie werd bestudeerd. Van die te Valparaiso heeft heefc het Internationale Centraalbureau een atlas uitgegeven, welke van 78 aardbevingssiations 120 seismogrammen bevat. Deze aanteekeningen leverden nu het merkwaardig resultaat op, dat aan de aardbeving te Valparaiso een even sterke zeebeving ongeveer 'n half uur voorafging, welker haard of centrum in den Noordelij ken Stillen Oceaan in de nabyheid der Aleoeten was gelegen. Mettegenstaande ijverige navorsching kon van deze catastrophe geen direct bericht worden verkregen, welke dus zonder de aardbevings instrumenten wellicht nimmer bekend zou zijn geworden. Nog merkwaardiger is de omstandigheid, dat de bering te Valpar ai BSO juist op hetzelfde tijdstip begon, toen de eerste golvingen der Stille Oceaanbeving de kust van Chili bereikten, zoodat deze dus eerst de heerschende span ningen in de aardkorst ophieven en tot de catastrophe aanleiding gaven. Zulke vereffenende werkingen plegen in aardbevingsgebieden 'n groote rol te spelen. Daarbij kunnen de aardbevingsgolven voor een dergelijke streek een geheele reeks van bevingen veroorzaken. Om de aardmiddellijn te doorloopen, hebben de golven L7 minuten noodig; worden ze van daaruit teiuggekaatst dan keeren ze na 34 minuten weder op haar uitgangspunt terug en veroorzaken weder 'n nieuwe beving. De eerste gewaarwording van een onderaardschen schok komt tot ons aandeoppe-vlakte door middel van elastische compressiegolven, analoog aan de geluids;rillingen; overdwarse golven, gelijkvormig met die van het licht, worden uit hetzelfde punt van ontstaan op 't zelfde oogenblik voortgestuwd, doch komen een weinig later aan de opper vlakte. Bjj deze aanvankelijke verscheiden heid doen zich nog andere samengestelde toestanden voor, welker aantal en verloop niet is te bepalen, en die een gevolg zyn van den aard der geleidende aardlagen. Het kan ons dus niet verwonderen, dat seismogrammen" aan het oog van den waar nemer slechts bochten en grenzen van inge wikkelde kromme Ijjnen vertoonen, als zoovele bedriegelijke, onbegonnen pogingen tot ontcy'frring van het raadsel. Met behulp van een van Professor Ewing'sseismofrafen kun nen de drie componenten, waarin aardbevingekrachten kunnen worden gesplitst, elk afzonderlijk worden geregistreerd op een draaiende, cirkelvormige plaat, waarbij de ne lijn aangeeft de verticale verplaatsingen, een tweede en derde de horizontale richtin gen van even wichtsverstoring, respectievelijk Noord- en Zuid- en Oost en Westwaarts. Seismogrammen worden tegenwoordig op zeer verren afstand en nagenoeg samenhan gend verkregen. Doch hun beschermend karakter ia geen doel op zichzelf. Al waren ze even ta'rijk bijeenverzameld als de be schreven tafeltjes van Aesurbanipalus' biblio theek, dan zouden ze toch waardeloos ofbedriegelijk zijn, tenzij de beteekenis ervan goed kon worden verstaan. Dit is geen gemak kelijke zaak; duisternis beheerscht nog ten deele dit gebied; toch ia er genoeg aan het licht gebracht om in het vervolg tot hè; meest ijverige onderzoek aan te sporen. In 't bijzonder, wat twee onderwerpen betreft, zijn dexe moderne registers nuttig en leer zaam gebleken en beide zyn van reusachtig belang voor de studie der geophysica. Deze zyn namelyk ten eerste, de kwestie van de beginoorzaak der aardbevingen en ten tweede de toestand van het inwendige van onzen aardbol. l Het zou den indruk kunnen wekken, 4ftt deze eeuwig voor ons verborgen bleef, daar onze diepste boorgaten slechts speldenprikken zyn, vergeleken met de grootte der aardmid dellijn. Wat zijn ook 2 KM. tegenover de 12.700 K.M. van den diameter der aarde. Een nadere studie dan seiamographiesche gegevens bracht E. Wichert nu tot het be sluit, dat de aarde uit twee gedeelten bestaat en wel uit 'n vaste, ijzeren bodem, welke door 'n mantel van gesteenten is omgeven. Deze opvatting wordt ook door andere, met name astromonische onderzoekingen gesteund. Aardbevingen kondigen zich, wat het practische der kwestie aanbelangt, niet vooraf aan. De teekenen harer nadering, indien zy al bestaan, zijn zeer onbestemd; zij mogen vrees inboezemen, doch geven redely ken grond tot het nemen van voorzorgsmaatregelen. Voorafgaande storingen in heete bronnen of vulkanische centra zijn niet bevestigd ge worden ; het bewijs is trouwens ook geheel onvoldoende, dat de nadering van een drei gend gevaar vooraf wordt aangekondigd door abnormale atmospherische toestanden, ver hoogde electrische spanningen of wel de meerdere aanwezigheid van aardstroomen. Toch is onze atmosfeer daarby soms zeer onbestemd en lastig van humeur. Haar slechte gesteldheid" reageert op eene over gevoelige inwendige samenstelling. Gedurende den nacht voorafgaande aan de aardbeving in de Riviera, waren zenuwachtige personen onverklaarbaar geagiteerd. Vogels en dieren" aldus deelt dr. Davison mede welke gevoeliger zyn voor zwakke onbestemde tril lingen in de natuur dan menschen, werden er in 't oog vallend meer door getroffen voor namelijk eenige minuten vóór de aardbeving. Paarden weigerden voedsel, waren onrustig of trachtten uit de stallen te breken; honden hieven een klagend gehuil aen, vogels vlogen heen en weer en uitten kreten van schrik. Daar deze symptomen op meer dan 130 plaatsen binnen het Italiaansche gedeelte der centrale zone werden waargenomen, zoo kan er weinig twijfel bestaan omtrent het feit, dat ze werden veroorzaakt door aardbevings verschijnselen van minimaal geringe intensi teit, voor het meerendeel der menschen niet waarneembaar. M. FAASSBN. In Memoriam Mr. J, G. S. Beters. De onverbiddelijke dood eischte den 5en Januari Mr. Jean Gustave Stanislaus Bevers pp, uit het volle werkzame leven. Den vorigen avond had hij op het Galabal in het Koninklijk Paleis nog opgewekt met tal van menschen gesproken; toen de beroerte hem overviel, die hem binnen eenige oogenblikken doodde, kwam hij uit den Minister raad, waar hij nog aan de beraadslagingen had deelgenomen, ganschelijk onbewust van het lot, dat hem wachtte. Wie zal het bestaan hem te beklagen, die in het volle bezit van zijn geestelijke en lichamelijke vermogens zonder sleepend ziekbed wordt weggenomen? Maar tragisch is dat verscheiden voorde overlevenden, wien niets overblijft dan de herdenking van een zelfbewust, werkzaam leven, in dienst van charitas, religie en gemeenschap. De uitheemsche voornamen van Bevers doen reeds vermoeden, dat wij te doen hebben met een Zuid-Nederlander. Bevers werd den 22sten September 1852 te Koermond geboren, studeerde in de Rechten te Leiden, vestigde zich als advocaat in 's-Gravenhage, werd in 1885 lid van den Gemeenteraad, in 1896 Wethouder van Publieke Werken en in 1907 Minister van Waterstaat. In 1888 stelden de Katholieken hem candidaat voor de Tweede Kamer in het kiesdistrict Doetinchem, dat ongeveer evenveel katholieken, antirevolutionairen en liberalen telde, zoodat het maar afhing van den aard eener coalisie van twee partijen in welken zin de verkiezing uitviel. Daar toen met de katholieken de antirevo lutionairen samengingen, werd Bevers gekozen, zonder dat hij persoonlijk daarvoor eenige moeite had te doen. Maar in 1094 gingen de antirevolutionairen over stag en Mr. J. G. S. BEVERS, geb. 23 Sept. 1852, overl. 5 Januari 1909.