DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1647 «en logisch vervolg van deze rnatelooze, inspannende studie, doelend naar hoogt r opwetking van reeds verworven hoedanig heden. Wat hu dan bestreeft: bjj tracht dieper te doorgronden.wat hem reeds ken baar was. of gemeenzaam van uiterlyk; by wil veelzydiger kunnen, zfl'n uiting aan diepte en scherpte doen winnen. In korte woorden: streven naar waarachtigheid. Ia dit niet schoener dan zich als kunstenaar te verlagen tot een goed loopende schildermachine? En hoopvoller? W. STBENHOFF. Le Foyer" yan Octaye Mm. Het stuk van O. Mirbeau dat thans door de Comédie Fraopaise gespeeld wordt tegen wil en dank dat zal men weten over de geheele wereld en met een schitterend succes ten minste een succes de tcandale is bedoeld als een dubbele satire dit zal ook algemeen bekend zijn: een satire op de Académie Franchise en een satire op de par ticuliere liefdadigheid. Beide onderwerpen leenen zich inderdaad tot satirieke behandeling, in den ernstigen zin des woords Voor de Académie heeft men vooreerst de candidatnren: de intrigues, kniperjjen en bepaalde laagheden waartoe deze aanleiding geren. Caudidaturen bren gen niet altyd de meest edele kanten der menschelgke natuur voor den dag; dit is dubbel het geval bij een genootschap dat nog steeds zulk een prestige heeft als de Académie Frangaise en in welks omgeving zooveel invloeden en coterieën elkander ontmoeten. Het is er, komt een fauteuil open, een ware Vanify Fair, en een fair die nevens komische ook tragische incidenten oplevert. Dan is er de uitdeeling der litterarische prijzen waarover de Akademie beschikt, een uitdeeling die in veel g* vallen een openbaar schandaal is. De gelden worden meest weg gegeven aan onbekende grootheden, zonder dat eenige rekening wordt gehouden met den precies uitgedrukten wil der personen die de sommen indertyd aan het geleerde lichaam legateerden. Men is zóó gewoon allerlei nul liteiten te zien bekroonen dat, wanneer bij uitzondering een schrijver of schrijfster van wezenlijk talent op de ly'st der laurèats ge noemd staat, men geneigd is te denken aan een drukfout in het dagblad dat de zaak vermeldt. En wat nu de liefdadigheid betreft, bet is zeker dat ook op dit gebied, ondanks alle verzekeringen van den heer Doumic,in de Revue dei deux Monde», het niet alles goud i s wat bliek t. Naast veel, dikwijls bewonderenswaardige toewijding, staan grove misbruiken. Schan dalen in weeshuizen komen van tijd tot tijd voor, in Frankrijk zoowel als elders, en zijn des te jammerlijker omdat het onmondigen geldt die zich niet kunnen verdedigen. Minder tragisch, doch in den grond der zaak even immoreel, zyn de irrégalarités waartoe de liefdadigheidsbazars, de ventes de charitêin een groote stad als Parijs aanleiding kunnen geven. Eenige jaren geleden bespraken eenige Parijsche dames van de wereld het mogelijk budget van een jong echtpaar van het Fauhourg-Saint-Germain, dat meer hoogadellijk bloed in de aderen scheen te hebben (de jonge vrouw was zelfs verwant aan een vorstelijke familie) dan geld op zak. Et puit, besloot n der dames, glimlachend, et pui» ily a lesvente» dt charitê. Het schijnt inderdaad dat sommige dames die van dergelijke bazars als vendeuses een specialiteit maken, het natuurlijk: vinden een goed deel der ontvangen gelden voor zich zelven te behouden, laten wij zeggen om zich schadeloos te stellen voor de genomen moeite. Gewapend met deze en dergelijke ge gevens zou een schrijver, vertrouwd met de coulissen der Parysch wereld, een tegelijk bittere en treffend ware dramatische studie kunnen leveren. Ongelukkig heeft de heer Mirbeau zijn taak anders opgevat: hij denkt minder aan het Frappez juste dan aan het Frappez foi t. In derdaad is Frappez fort zijn hoofdzorg, waar aan al het overige wordi opgeofferd. Zóó in zijn vroegere stuk, dat zich op de planken van het Thédtre Franyii» wist te handhaven, Les Affaires tont U» Affaires. De figuur van den financier-roofvogel, die de geheele wereld, te beginnen met zijn omgeving, exploiteert en tyranniseert bovendien, is meesterlijk geteekend; maar sommige bizonderheden zijn zóó nutteloos overdreven dat zij schade doen aan het geheel, dat thans minder den indruk maakt van een beeld der werkelijkheid, dan van de op superieure wijze gedramatiseerde satire van een modernen Juvenalis. Zoo ook in Ie foyer. De handeling die de heer Mirbeau heeft uitgedacht is deze: Baron Courtin, lüvan den Senaat en van de Acad mie Frangaise, steunpilaar van de conserva tieve fractie in beide lichamen, ia oprichter en ziel van een liefdadigheidsinstelling, een toevlucht voor meisjes uit het volk, Ie Foyer". Die instelling werkt slecht: n der meisjes bezweek aan de gevolgen van mis handelingen. Achter dit eerste schandaal verbergt zich een ander, dat uHeen wereldsch oogpunt voor den Baron nog erger is: hij heeft een aanzienlijke^ som uit de kas van Ie Foyer" genomen, met die gelden gespe culeerd en ze verloren; hij is voor het oogenblik niet in staat tot een restitutie. Van alle kanten zit hij in de klem : hij durft de slechte directrice, die voor het gebeurde in het weeshuis verantwoordelijk ia, niet weg jagen, omdat deze op de hoogte is van het financieel schandaal en het uit kan brengen. Aan den anderen kant dreigt de justitie met een onderzoek. Maar er is een redmiddel: de vrouw van den Baron had niet lang ge leden een liainon met een schatrijken financier, Biron; zij brak deze betrekking af en legde het aan met een anderen heer. Courtin wil dat de Barones opnieuw de minnares van den financier zal worden: eenmaal weder onder de bekoring der elegante mondaine, zal de geldman de som voorschieten die de Académicien noodig heeft om het gat te stoppen in de kas van Ie Foyer". Er isnog een andere reden: de regeering vreest het rede naarstalent van Couitin, als woordvoerder der conservatieve oppositie in den Senaat. Zjj zal de zaak van Ie Foyer" blauw blauw laten, indien de Baron er in toestemt zich te onthouden bij een gewichtig debat over de nieuwe Onderwijswet; een schikking is mogelijk, vooral indien Biron, de almachtige geldman, als bemiddelaar optreedt. Na een heftig tooneel, in den loop van hetwelk de Baron zijn vrouw bijna mishandelt, stemt deze er in toe, den financier een bezoek te brengen. In het derde en laatste bedrijf, dat speelt ten huize van Biron, ziet men opdagen: eerst den Baron die om steun en geld komt vragen en zelfs smeken, daarna de Barones, die onder elegante vormen zich komt aan bieden. De zaak wordt geregeld: de regeering zal van iedere vervolging afiien, Biron stopt het gat in de kas van Ie Foyer", maar onder voorwaarde dat de geheele instelling zal over gaan in handen van een man van zaken die zijn zetbaas is: de meisjes zullen harder werken en erger geëxploiteerd worden dan ooit te voren, maar de financier is zeker dat hij het voor geschoten geld terug zal krijgen Ten slotte zal het nobele echtpaar deelnemen aan een kruistocht in de Middellandsche zee, op het pleizierjacht van Biron; en er wordt te ver staan gegeven dat de Barones de vrijheid zal hebben haar anderen aanbidder ook uit te noodigen. Onder den blauwen zuidelijken hemel zal de Académicien, geplaatst tusschen zyn vrouw en de twee amants van zijn vrouw, alle gelegenheid hebben tot het opstellen van een prachtige redevoering voor de prix de vertu (die de Academie, zooals men weet, eenmaal 's jaars uitdeelt). Het is duidelijk dat zóó het uitgewerkte stuk, als satire der Académie Frarraise, ge heel is mislukt: de handeling zou essentieel dezelfde zijn indien Courtin, inplaats van lid der Académie, Voorzitter was van een maat schappij tot veredeling van het paardenras of lid van het bestuur van de Automobile Club de France. Afgezien van n tooneel, waarin een jonge litterateur optreedt, en van de slotfraze over de prix de vertu is dan ook van de Academie in de handeling geen spraak. Van de satire der liefdadigheid komt, eveneens afgzien van n tooneel waarin de Baron huichelachtige raadgevingen geeft aan dames die zich belasten met huisbesoek en guêtes, ook weinig terecht. (Ik weet wel dat een geheel bedrijf dat tot het oorspronke lijke plan behoorde, werd weggelaten, maar de toeschouwer heeft het recht, een drama te beoordeelen naar hetgeen hij te zien krijgt). Het stuk is minder een satire van de mis bruiken der liefdadigheid, dan een tafereel van wereldsche corruptie en huichelarij, naar aanleiding van een liefdadige instelling. Dat tafereel mist voor een goed deel zijn uitwerking omdat de hoofdpersoon ons van den aanvang af wordt veorgesteld als zulk een huichelaar dat iedere ontwikkeling van zijn karakter onmogelijk wordt. Het karakter der Barones Courtin ontwikkelt zich, maar zonder logica. In de twee eerste bedrijven maakt zij den indruk van iemand die on danks haar zwakheden en minnarijen, au fand een fatsoenlijke vrouw is. In het laatste be drijf, waar zij zich opnieuw voor Biron vertoont, is zy geheel (en zonder eenige noodwendigheid) de gehuwde courtisane, de Mme Marneffe van Balzac, die een pervers genoegen vindt in de uitoefening van haar beroep. De finan cier is een herhaling van den geldman in les Affaires iont les affaires. De handeling eischte dat de bijpersonen op hetzelfde niveau zouden staan als de drie hoofdpersonen. De directrice van den Foyer" is een afschuwelijk wezen, hardvochtig tot wreedheid toe, onzindelijk, behebt met ge heime ondeugden (voor het eerst werd, naar aanleiding van haar persoon, op de historische planken van het Thé&tre Francais gewag gemaakt van homosexualiteit). De abbé, als aalmoezenier aan de instelling verbonden, is een verklikker die het biechtgeheim schendt. De minister, dien men niet ziet, endepol icien die als onderhandelaar op Courtin wordt afgezonden, zijn van hetzelfde kaliber. Merkwaardig: de beer Mirbeau, die zoo vaak optrad als voorspreker van de kunst en litteratuur d'arant garde, vervalt hier tot de elementaire zielkunde der ouderwetsche melodrama's van honderd jaar geleden, ruwe navolgingen van Schillers Kabale und Liebe, waarin ieder minister een doortrapte schurk was, ieder kamerheer een belager der vrouwelijke. onschuld. Evenzoo schijnt, volgens Mirbeau, een natuurwet te vorderen dat iedereen die iets te dirigeeren heeft tot het uitschot van het menschdoin zal behooren. Met al deze gebreken is het stuk niet ver velend, wat de heer Doumic, boven genoemd, ook moge zeggen. Het is als de overige ge schriften van Mirbeau, het welk van een geestigen, superieuren kop, die geen dupe is van menschen of instellingen en bovendien iets heeft van de indignatie van den echten satïricus. 1) Jammer dat al deze gaven ge neutraliseerd worden door neiging tot over drijving en nogmaals overdrijving. Zooals het stuk is, vraagt men zich af of het ernstig is bedoeld, dan wel een charge vol rosterie en mufltime, zooals die welke de heer Guitry Jr. van tijd tot tijd te zien geeft in de Parijsche schouwburgen, als nastukje. En voor een nastukje ia Ie Foyer wel wat lang. Het stuk wordt uitstekend gespeeld. De arme heer Claretie, administrateur van het Théatre Francais, door de pers dikwijls zoo verwoed aangevallen, heeft ten minste de verdienste, een troep te hebben bijeengebracht en bijeengehouden die geheel superieur is. Maar de namen der acteurs en actrices zou den voor een Hollandsen publiek niet veel zeggen: daarom punctum. P a r y s. G. BUSKEN HUET. 1) De heer Mirbeau heefteen medewerker, de heer Natanson; maar het stuk is zoozeer in den geest van den eerstgenoemde, dat het duidelijk is dat deze op de gegevens hem door zyn collaborateur verstrekt, geheel zijn eigen stempel drukte. Bi D, KOKER RORIN 44 AMSTERDAM. OUD JAPANSGHE a a KUNST n a SCHILDER IJ EN ANTIQUITEITEN ?P ?II» F. 450.?F. 500. EN 725. GULDEN 1 COMPLETE MODERNE a || B a||a WONINGINRICHTINGEN IEDER BESTAANDE UIT SALON - EETKAMER EN SLAAPKAMER VRAAGT PRIJSCOURANTEN. MEUBiLEERINQ MY. H 0 L L A N D" AMSTERDAM - TELEF. 5974 N.Z. VOORB.W. 274 O/H. «.».». o»« B||fi ?II" 3f|B Bil» J H. W. van Delden t MAKELAAR IN 4, KANTOOR DAMRAK 28?30. KAMER NO 2 lE ETAGE. 10?12 en 1?4. AMSTERDAM. TELEFOON 8562. 444444444 44 44444444' 4-44444444444444444444444444444444444444444. -V 4 4 4 Bloemendaal. De eenvoudigste en toch de sterkste, 4 veiligste- en krachtigste BRAND- 4 BLTJSSCHER is de :-: :-: :-: J nderwpiters Fire v ExtinguisheF, v J altijd gereed voor dadelijk gebruik. Draai $e Brandblusscher om en de werking begint. :-: :-: :-: :-: Werking kan ten alle tijde zonder kosten gecontroleerd worden. :-: Geen kans voor ontploffingen, geen geheime vullingen, onschadelijk voor personen en. kleeren. :-: :-: :-: Sierlijke uitvoering, geheel J van gepolijst Rood Koper. 4 ?44444444444444444444444444444444444444 Magazijn Oud-Holland" Damrak 75, Amsterdam. Directie: P. C. PAEEELS. TELEFOON 7261. UITVERKOOP wegens verplaatsing naar Ifokiu 1JJO, (perceel voorheen De Kleine Melkmout".) De Zaanlandsche KALVERSTKAAT 51, Amsterdam. Zilversmeden] SPUISTRAAT 02, Den Haag. Specialitcitszaak in Zilver van Antieke Stylfoewerking, Tafel- en Ressertzilver en Zeeuwsen Knoopzilver. KOPERGIETERY «KOPERSLAGERY KOPERWERKEh ? NAAR? MODEL OF'-TEEKEflIMG ELECTRG - G AL V ANI5CHE ? INRICHTING * KENNEMMER5TRAAT?N? l HAARLEM Alp. KunstSIERKUNSr Nieuwe Splegelstr. 32. Stadhouderskade 64. KUNSTViRWERPEN, ANTIQUITEITEN, Meubelen enz. RÜDOLP ELION & Co. OP KOPER EN ZINfS* 6tB°W.PELIX MERITIS" KE1ZER5GRACHT32V Kaart-systeem - Vertical-Filing. Losbladige Boeken voor alle doeleinden. Library&Office - Supply Co., Amsterdam P. Hendrikkade 20-21 Nederland". J. A. HUIZINGA. BINNEN BETIMMERINGEN, BEHANGERIJ, MODELKAMERS. Groningen. WESTERSINGEL. TELEF. na. FRANCO LEVERING. Rijke keuze Nieuwigheden Luxe-Papier en Corresp.-Kaarten STEMPELEN '"?^'.V/ B. VAN MANTCEM, KOFLEVERANCIER SINGEL 562 hoek VIJZELSTR. KUNSTHANDEL J. O. SOHULLEIfc, Plein 99<*i '-t- -+ -+ -+ H- 's-fSmvenhage, Moderne Schilderijen, Aquarellen enz. I4. HM Z fTÏ] OMTVVKIiPEH VOOR, HflClo/lMK [TT] BinritM TWWLK 101 D.DEÜIÈVREBIESAART ACHTER ST. PIET ER 16 -:- -:- Utrecht -:- -:MAGAZIJN VAN COMPLETE MEU BELEERINQ EN STOFFEERING = VERHUIZINGEN, TRANSPORTEN, SPECIALE AFDEELINQ ASTIQUI TEITEIf EN KUNSTVOORWERPEN fjT9 s m « B m a a m^m t 'T BINNENHUISl Inrichting tot meubeleering en versiering der woning RAADHUISSTRAAT 48-50 * AMSTERDAM Filiaal :KUNSTZA AL KLEIJKAMP, l Zuldblaak, Rotterdam. ? ?BB1BBHBBBI