De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1909 24 januari pagina 5

24 januari 1909 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

Na. 1648 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDER LA XI). YOOïl DAMEjS. Riem e betrekknpi TOOT Vrouwen. Archivaresten; Bibliothekaruten; Segiêtralie en Domeinen; Ontwerpiiers van hüloritche knttuumt. II. NKL BROHGER EN CATO NBKB, ONTWERPSTERS VAN COSTUMÏB. NELBBONGER. Door toeval ia juffr. Nel Bronger ontwerp ster van historische- en fantaisie-costunm geworden. Als bekend oud-leerling der akademie te Rotterdam, afdeeling kunstnijver heid, had men haar in de commissie ge vraagd der oud-leerlingen van de Hoogere Burgerschool te Rotterdam, ter voorbereiding der Warenar-ppvoering," onder leiding en met medewerking van Willem Royaards en zijne vrouw om van haar kennis van costuums gebruik te maken. Haar werk werd met zulk een succes bekroond, dat Willem Royaards het voorrecht had haar aan zyn nieuw opge richt gezelschap te verbinden als costnumontwerpster." Waar juflr. Nel Bronger zich vooral aan tracht te honden, in overleg met den regis seur Royaards, is om te werken naar histo rische gegevens die de schilders uit de ver schillende landen en tijden ons in hun werk hebben nagelaten. Zoo heeft zy inderdaad voor Warenar" zich strikt gehouden aan schilde ryen van Hooft's tjjdgenooten, zonder evenwel uit het oog te verliezen, dat door de tooneelverlichting, de kleur van het schil derij niet steeds is nabij te komen. Zwart en wit b.v. zjjn klauren die op het tooneel altijd gaten maken. Waar by de costumeering vooral op dient gelet, is naar haar idee de kleurharmonie van costumea en decor en van costumes on derling. De historische getrouwheid moet dus dikwy'18 worden opgeofferd, terwijl zy meent, dat schilders, de goeie tenminste, zich al evenmia streng er aan gehouden hebben. Warenar was haar eerste werk. De meid nam ijj naar Vermeer. Adam in Ballingschap was niet haar ont werp. Maar zij hield toedicht op het maken en combineerde de kleuren. Met moderne costnmes bemoeit zij zich niet, of het moet noodig zijn, vooral in verband met kleur-decor. Om NacMasyl goed en echt Russisch te kleeden ia ze near een der booten van de Holland-Amerika-lyn gegaan en heeft daar van Russische landverhuizers, jassen, broe ken, kielen, mutsen, laarzen, enz. gekocht en die te Amsterdam laten ontsmetten en reinigen. Elckerlyc weer haar idee. Kleuren, snit enz. Alleen om Elckerlye echt Middeleeuwsch te kleeden, is ze naar Antwerpen en Brugge gegaan om daar de kennismaking met de Primitieven te hernieuwen, en gegevens voor vorm en kleur van kleederen te verzamelen. De grootste moeilijkheid, welke juffr. Nel Bronger ondervindt is het weinig etylbegrip van en het in styl werken van costumiers en kleermakers. Zy beeft thans een handigen costumier, die geheel naar haar inzicht en opgaaf werkt. Zeer streng is juffr. Nel Bronger behalve op stijl, ook op kleur en kleursamenstemming. Zy loopt in Amsterdam den eenen winkel uit en den anderen in om naar stoffen van de goede en gewenachte kleur te zoeken, en rust niet voor zij die gevonden heeft. - ' ** CATO NEE 3. Toen Eduard Verkade Macbeth" voor droeg, verzocht hy juffrouw Nee b, die toevallig by hem en zijne vrouw gelogeerd was, een lllltlUllllllllflIIIIIHIIlmlIlHIMJMMIMMIMMIIHIMIIHHIIIMIttlMIIIIMIIIIII UIT D B NA T U H. CCCVIIt. De aarde van binnen. Hoe de aarde er van binnen uitziet! Een curieus woord dat uitzien" in dit verband. Zoo ver men nog met een gloeilampje kan gaan kijken in de natuurlijke grotten en kunstmatige my'ngangen, tuunela en boorga ten, heeft het nog eenigen zin. Dat kijkje even wel iaat nog lang niet zoo diep by vergelijking der putjes in een sinaasappelsehil. De mensch ziet veel dieper by volslagen duisternis. Onze w ooi den : begrypen, zien, hooren en tasten, hebben zoo langzamerhand een veel algemeener zin gekregen dan zij oudtijds hadden. De indirecte waarneming door het geestes oog is van veel grooter beteikenis geworden voor het leeren kennen en het onderscheiden van de stoffelijke wereld dan de directe zinnelijke gewaarwording. Wie b.v. bekend wordt met de metbode en de resultaten van de spectraal-aualyse, staat versteld over de openbaringen, die dat simpele brekingaverschynsel in glas of kwarts de wetenschap aan de band heeft gedaan; men wandelt er meedoor het heelal en leest in gloeiende zonnen ais in een open geslagen boek. Zoo ook geeft de seismograaf, waarvan u in de vorige nummersbeschrijvingen teekening heeft gehad, den deskundige een blik in de diepte der aarde. Wanneer die aarde, al is het maar het buitenste pantser, dat de geheim zinnige bol omsluit, beweegt en trilt, hetzij dan zacht en nauw merkbaar voor zijn bewo ners of dat ze schokt en golft met ontzettend verwoestend geweld, altijd spreekt zij en veriaadt den ingewijde, die haar stem heeft leeren verstaan, iets van haar aard en wezen. Eén enkele starre, compacte, homogene massa kan ze niet zyn; die kan draaien, schommelen, kenteren als geheel, maar niet schudden in zijn deelen. niet plaatselijk ver schuiven, beven en golven. Toch doet onze aaide beide, ze rolt om zichzelf, wentelt om de zon en snelt met deze als n massa door bet heelal ; maar ze beeft bet nog pas zoo smartelijk doen gevoelen, dat ze tevens in haar deelen nog ijroote beweeglijkheid bezit. Waar nu zitten die geledingen en waar is onze aardbol vast? Theoriën hierover, op feiten berustend, volgden op theoriën. Da' is geen bewijs > an onmacht; bet feit alleen ia niet voldoende voor een poging tot weten, de verklarir'g behoort er bij. en die isafnankelijk van den omvang en de juistheid van noenachelyk weten, en daardoor veranderlijk als dat weten zelf; want dit is steeds «roeiend met den bly ven den aanwas van de feitt-nreeks. Oude meeningen verdwijnen ook niet dadelijk met het opwerpen van eennieuwe; vooral niet wanneer die nieuwe hypothese berust op materiaal door een jonge nog niet lang ei kende wetenschap ver/ameid. Zoo is de oude meening dat on'.e aarde niets ii dan een gloeiend-vloeibare massa, costuum voor hem te maken. Het product was ten slotte min of meer van hen beiden: bet resultaat van probeeren en nog eens probeeren. Toen Verkade aan het tooneel ging, heeft hu juffrouw Neeb van zijne plannen verteld, en daar zy in zy'n toekomst bly k baar ver trouwen stelde, heeft ze hare betrekking in Zntphen opgegeven en is kort na hem in Amsterdam gekomen. Hetcostuum voor de zomerspelen" (Elcker lye) is eigenlyk haar eerste groote tooneelwerk geweest; met Verkade heeft ze stoffen, kleuren en snit bepaald en uitgezocht. Daarna maakte zij Verkade's pak voor de Hamletvoordracht, later alle costumes voor Hamlet". Ook hielp ze uitvoeren, een groot aantal costumea by de Delftsche maskarade, naar teekeningen van Henricus" en heeft ze zich langzamerhand zelf gevormd tot een tooneelcostumière, die wat Verkade van haar vraagt beter maakt dan dat hy het in zyn hoofd had, daarbij toch trouw blij vend aan zijn opzet. Volgens Verkade's persoonlijke opvatting ligt de groote verdienste van juffrouw Neeb hierin, dat zy oog heeft voor de lichamelijke deugden en gebreken van de personen, die zij moet kleeden en de kunst verstaat die door den snit van haar costuum te doen uitkomen of te verbergen. Zy werkt nie. naar plaatjes of naar teeke ningen, maar op den persoon, voor wien het costunm dienst moet doen, zelf; fantaseerende op hetgeen men op oude schilderyen of in plaatwerken kan vinden of die zij inder tijd gezien heeft. Eduard Verkade heeft het geluk eene ontwerpster van costumes als jnflr. Cato Neeb bly vend aan zyn gezelschap te hebben verbonden, J. H. RÖSSINQ. Katten Parlow. 't Was heelemaal geen interview en dat was precies wat ik gewild had. Kathleen Mavourneen *) en dat is ze toch voor het publiek en ook voor allen die haar kennen. Kathleen Mavourneen" waa nog in haar kamer toen ik kwam en knoopte gauw haar liberty. kleedje vast... Heelemaal geen pose geen artistikerigheid... ook geen grootdoenery... Do, make yourself at home," zei ze of willen we beneden gaan?" En daar 'k de fotograaf wachtte en dit wel beter vond, gingen we arm in arm de breede trappen van 't American Hotel af, gevolgd door mr. Keith met mra. Parlow. In de leeszaal zochtten we 'n cosy corner, mrs. Parlow liet thee en cakes brengen en nu keuvelden we met ons viertjes als oude vrienden maar die elkaar tóch veel te vertellen hebben. En als 'n vriendin, die 'n lang vergeten episode uit haar leven zoo terloops nog eens verhaalt, vertelt ze... Ja, 'k ben nu 18 jaar... en al van myn ode jaar af speel ik viool. By ons in Calgray, in 't N. W. van Canada waa er niet veel gelegenheid voor goede lessen en we gingen dan ook al gauw naar San Francisco. Daar was 't heerlijk.... daar kreeg ik les van my'n neef Conrad en later van Henry Homes. Toen stierf vader... Geld hadden we niet. Toen was 't mrs. Carolan, u weet wel, de dochter van de groote Pullman, die me naar London stuurde. Ze gaf me een viool en nét genoeg geld voor 3 maanden heel zuinig leven in Londen. *) Mavourneen =; darling in 't echt lersch en de titel van een oeroud liedje. -IIIIIIIIIMIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIimilllllMllllltltllllllllUIIIIIIIIIIIIIII omgeven door een zeer dunne vaste schaal nog niet door allen opgegeven ; die meening berustte ten deele op redeneering en con clusie, by analogie met verschijnselen, door gterreknndigen opgemerkt; gedeeltelijk op goede pbysische gronden en werd voorname lijk gesteund door de feiten bij vulkanische uitbarstingen waargenomen. Dit is de theorie, volgens welke wy van onze a"arde de wel eenigszins huiveringwekkende voorstelling kregen van een eierschaal met een vloeibare gloeiende masea gevuld; die behoeft maar een krakju te krijgen en alles wat leeft verdwijnt in den gloeienden smeltkroes. Tot het doen verdwijnen of liever het beperken van deze hypothese zelf, die zooveel voor zich heeft, hebban de nieuwere geologie en de seismologie veel bijgedragen. De meening won veld, dat onze a ir d e een vaste kern heeft, niet van geringen omvangalseecerwtje in een kaatsbal, zooals eerst al werd toege staan, toen het soortelijk gewicht bekend werd ; maar een zoo machtige ertskern, dat de bal op zyn doorsnede voor meer das drie vierde n vaste massa is; daaromheen ligt ala een pantser de aardkorst, waarvan wij althans de met bezinkeelen en water bedekte buitenkant met onze gewone oogen zien kunnen. Het is nu een veel meer geruststel lend denkbeeld, dat wij op goede gronden van ons aller tijdelijke woning mogen maken. Een beate steun voor het aannemen van de groote vaste aardkern gaven de lijntjes en streepjes van de setsmogrammen, vooral dat gedeelte, dat den naam draagt van de vóórbeving. Dit sinnaal dat aan het eigenlijke Zooals moeder daar voor me werkte, vergeet ik nooit. Dag en nacht, als secretaresse van 'n Ladies Club en daarmede verdiende ze board en lodging en 5 shilling in de week. En daar hebben we wat beleefd l 'n Slechte impresario, die me per se wou pousseeren en toen 'n heel verhaal verzon, waarin hy' de hoofdrol speelde, 't Was allerzotst: Ik was door hem ergens op straat ontdekt en hy had mijn muzikale opvoeding betaald, enz. We vonden 't heel naar, temeer, daar er niets van aan was en iedei een dat kon weten. De leugen werd trouwens al gauw ontdekt en my'n succes als artiste leed aanmerkelijk onder die kwakzalversreclame. Maar, geluk heb ik toen ook weer gehad. Lord Strathcone had me opgemerkt en zorgde voor een kunstreis naar Petersburg. Daar gaf ik behal f e 'n massa private at homes" 9 concerten en had 'n dol succe?. De Ruseen zyn zoo beerlijk enthousiast. Vandaar ging 'c naar Helsingforg, daar gaf ik 6 concerten. Daarna speelde ik op 't Russian festival" in Ostende met Glazounow, waarna dan volgde een echte triomphtocht in Noorwegen. In Bergen, in 't Hotel Norge, moest ik 5 maal op 't balcon komen en juichte 't volk uitbundig. Dien avond kon ik niet spelen als anders, 'k wilde 't toen te goed doen, me den lof waard maken. Weer 'n Duitsche tocht, Hofoper Berlin, Gewandhaus Dresden, Leipzig en Münehen en nu bier, en ky'k, 't publiek hier is me zoo lief. Ala ik hier speel, voel ik dat ik begrepen word en dat is zoo heerlijk. In Engeland, ho maar, daar komen ze hooren uit snobisme," en daar gi ik om veel te verdienen. Toen vroeg ik haar of ze dadelijk na afloop zichzelf weer was: O, neen, dèt niet 'k hoor zelfs het applaus niet moesje vertelt me altyd of 't erg of niet erg was." Dan ver telde ze nog, dat ze, a's ze geen concert heeft, 4 uur per dag studeert, de eoncertdagen 2 uur; Maar voor feestjes of buiten my'n studie uren mag ik niet spelen, dat staat in my'n contract." Charlton Keith vertelde dan ook 't een en ander, en Kathleen plaagde hem om zyn vergeetachtigheid. Zondag na hun Haagsch concert, had een dame hem te spreken gevraagd, een dame,die hy in Londen gekend had en waar hij veel kwam ... Her kent u mij niet meer?" vroeg ze, zyn zoekende oogen ziend, Jawel," zei bij, als u maar zegt wie u bent." 't Was in-leuk. Ja," zei mrs. Parlow toen, weet u wat de Koningin van Noorwegen haar «ewenscht heeft 7 ... Dat ze altyd zoo eenvoudig mocht blyven als ze nu is ..." Dat is niet moeielyk" zei Kathleen, gracieus, 'k hoef my'n oogen maar te ver liezen, of -\ioilkram p te k rijnen en alles ia weg... ik kan hoogstens dankbaar zyn." Toen kwam de photograaf en kiekte ons viertjes zooals we zaten, voor mij'n blijvende herinnering aan een charmant uurtje met de liefste, eenvoudigste en toch zoo groote artiste. Dan wou ze de Groene" zien. die ik by' me had, en moest ik haar beloven haar de Groene" te zenden, als ik daarin over het babbeltje met haar geschreven had. Dan gaf ze me een kus eer ik ging ... Kathleen Mavourneen." Nu gaat ze naar London in de Albert- en in Je Queens Hall spelen met Heniy Wood, daarna nog 'n paar concerten in de pro vincie en dan beginnen baar 4 maanden van enkel studie (dit wil haar contract). In Juli is ze weer in Scheveningen voor 2 con certen en zal er voor 't eerst spelen 't aan haar opgedragen concerto van den Noor Hal vorsen. Au revoir, Katbleen, in Scheveningenl" LUCY D'AUDRBTSCH. MMtmillllltlllllllllllltl IIM1IIIIIHMIIIM bevinge- darm voorafgaat, en,dat bij alle zware aardbevingen, met een diep liggende ooraprong en op grooten afstand geregistreerd, wordt herkend, wordt niet overgebracht en voortgeplant langs de aardoppervlakte, maar dwars door de aarde heen. Evenals nu het licht en het geluid, op een grooten afstand voortgebracht, een meetbaren tijd noodig heeft, om ons oog of ons oor te bereiken, heeft ook de golving in de aarde, door een schok daarbinnen voortgebracht, ty'd noodig. En die tijd, die zoogenaamde voortplantingssnelbeid, bangt af van de stof en den weg die de golfbeweging doorloopt. Wie zijn oor legt aan het uileinde van een lange plank of staaf, waartegen aan het andere eind een tikkende klok staat, hoort een dubbelen tik, n door de vaste massa, n door de lucht voortgeplant; het geluid door de plank l ereikt het oor eerder. Zoo bereikt het bericht van de aardbeving, dwars door de aarde been gezonden, de seismograaf eerder dan het groote alarm langs de opper vlakte en door de aardkorst voortgeplant. De duur van dit voorbericht in verband ge bracht met den afstand van het centrum, ook met den waren tyd van den eersten stoot op de geteisterde plaats, en in vergelijking met den duur op de verschillende stations op aarde gere gistreerd en bovendien met de bt kende grootte en bet soortelijk gewicht van de aarde, bieden den deskundigen (behalve dan de inlichting omtrent de plek van bet onheil) de gegevens voor. een berekening van de dikte en tevens van [de stof der doorloopen nimte Er is noi; i>meer beweging in de aarde, uitgaande Hoe men zich de aarde, in doorsnee, denken kan. In het midden de harde kern, (van gas met starre moleculen); daar omheen de pamserlagen met TarnmanKche holten, waarin en waaromheen zich nos; een brijach ige massa van vl"eibaar en gloeiend magma kan bevinden; aan den buitenrand de harde aardkorst, met enkele doorbrekingspunten van vulkanen. Schalkernij von Marie von Ebner-Etschenbach. Goethe op den Olympus. Annette Kellermann. Gebruik van vleesch. Een tintelende, guitige satire van de hand der hoog bejaarde, Oostenryksche schryfster: Marie von Ebner-Eachenbach. Zij voert ons naar den Olympus en brengt ons in gezelschap van vader Zeus en van Goethe. Goethe die zyn genialen arbeid op den Olympus voortzette, werd epoedig door Jupiter aan de goden gelijk gesteld. Het trof hem, dat het stralend goden-gelaat van Wolfgang van Goethe soms omfloersd was door een waas van weemoed. Hoe is 't met je, Wolfgang, heb je 't niet volkomen naar je zin bij ons? Ja, vader Jupiter. ik ben te?reden. Toch maak je den indruk alsof er ieta aan je zaligheid hapert. Dat is zoo. Wat dan? Ik mis den omgang met menschen. Menschen vereerden mij, zy' had len my lief, leerden my'n geschriften van buiten, teeken den mijn gezegden op. Omringd door goden, verlang ik naar mensehen. Zeus weet op alles raad. Hij noodde een aantal menschen, op den Olympus, om hun opwachting by Goethe te maken. Na hun vertrek, was het fijne, edele gelaat van Wolfgang droever dan ooit. Jupiter vroeg naar de oorzaak van zoo groote weemoedig heid, nu hij juist contact had gehad met menschen. Ach! zuchtte Goethe, hun bezoek was meer dan pijnlijk. Sommigen zeurden om mijn ban iteekening; anderen vroegen of mijn ver houding tot t barlotte von Stein van zuiver platonischen aard w 18 geweest, een hunner zette een reuzentrechter voor mij neer. met verzoek in dat monsterding mijn Erlkönig" te zeggen. Waarom heb je hen ook aan 't woord gelaten, Wolfgang? Je had hen je nieuwste Olympus-werken moeten voordragen. Dat verlangden sy niet... zy vroegen my, te luisteren naar 't voorlezen van hun werk.. . De vernuftige romancière, en fijn besnaarde dichterea, bewast met deze kostelijke satire, hoe ongerept frisch en schalksch haar geest ia, hoewel baar geboorte-akte aanwijst, oat zij den 13en September (grboorte-datum van onzen Hildebrand), van 't jaar 1830 't levens licht begroette. Annette Kellermann, de met goud gekroonde en met onderscheidingen bedeelde zwemjoffer, heeft nieuwe middelen gevonden, om de buitengewone kracht en gratie van haar elastisch lichaam in dollars om te zettenAnnette ieüermann is thans in Ne w- York the topic of the day" en niet minder van de vrouw, want, avond aan avond danat zy in het Fifth Avenue Theatre van NewYork City. Zy danat, duikt en ... speelt diabolo. Haar vertooningen worden stormachtig toegejuicht door de kykgrage, op nieuwtjes tukke menigte. In New-York, waar zij voor onbepaalden tijd bly'ft, ia zij haar zevende dans-week ingetrippeld; twee-en-twintig weken zijn toe gezegd aan Chicago; vijf-en-twiLtig weken aan Boston. Annette Kellermaun danat, naar den eisch des ty'ds, in aller-luchtig ut gewaad. Een wit zijden maillot omspant haar fijne, slanke vormen; een wit zyden shawl met lange van de plaats van den schok ; die stuit van binnen tegen den aardkorst aan de tegenover liggende zijde en kaatst terug als een echoën wordt eveneens geregistreerd, geregeld na 17 minuten. Deze waarnemingen in verband met nog een andere samengestelde inwendige beweging die eveneens, ofschoon onduidelijker tot registratie komt, geven het recht tot net aannemen van een groote vaste aardkern, die waarschynlyk in hoofdzaak uit ijzer bestaat. Daaromheen liggen in opvolgende lagen pantsers van vaste maar niet overal aaneen gesloten mast a's, ontstaan uit de eens gloeiende, vloeibare massa, die de kern omgaf. Indien een ander hemellichaam in vliegende vaart onze aarde ontmoette en samen trof, zou door de hitte van de botsing die oppervlakte, dat pantser, opnieuw een gloeiend vloeibaar hul sel worden, en daarna door uitstralen in de koude wereldruimte ook weer stollen. Daarbij, zoo stelt men zich voor, zullen herhaaldelijk, vóór de algeheele stolling vol komen is geworden, doorbraken plaats moeten grypen; en het reeds gestolde zal hier en daar weer overgoten worden door vloeibare ertsmassa's. Zoo ging het ook met onze oude aarde en gaat het nog, tot de vloeibare voorraad bijna op is; tot zoolang blijven er op verschil lende plaatsen onder de buitenste aardkorst vurige haarden over, holten, grotten, die honderden kilometers lang kunnen zijn, en waaruit bij instorting of doorbraak het gloeiend goedje naar boven geperst kan worden. Dat zijn dan vulkanen. Voor het meerendee! zullen die holten, die magmahaarden allenes leepgespoten of met gestold ma^ma gevuld zijn. In dit sta dium verkeert onze aarde; een vaste kern dus met een pantseidek van wellicht een goede honderd kilometer dikte; deze beslaat uit lagen, die nie- overal aaneensluiten, inair door zijwanden, zuilen, schotten op orregel matige wijze zijn verbonden; een pantser met gangen en holten dus (Tammansche holten) als een sponsinassa ouge^eer, maar dan een spons van steen en metaal. Na te gaan, waar nu nog zulke magma haarden liggen, die door overgieten van de vloeistof, instortingen, verzakkingen veischui vingen ook onderaardsche gasontwikkeiing en daarmee aardbevingen kunnen doen ontstaan, dat zoo goed mogelij K uit te vorschen is de taak van de aardbevingi-knrjde; de/.e weikt steeds in vert'aml met de geologie, derge-teentenkunde en de keunis van d« oppervlakte-verschijn^elen, de phy.si-che aardrijnskun'ie. De vulkanen met de zeediepten lan^sde k isihjnen en de dalbreuken inTle aarde gevenal ongeveer aan waar gezocht moet worden, ook ai is er daar in de historische tijden geen aardbeving waargenomen. En nu de voorspelling van zoo'n inwendige aardstorting of ma^ma-verplaat-ing. Het is volstrekt niet oijuiogeiijk dat métier1 ijd door nauwkeuriger meting van rijzing of daling van geknoopte, wit zijden franje, losjes om de lendenen geknoopt. Wit satijnen laarsjes omsluiten haar voe ten, een paar roode bloemen in 't haar, een gouden armband om den rechter bovenarm, et voile, tout! Voor beeldhou vers een model om van te droomen, een toonbeeld van sierlijke kracht en onberispelijke vormen *** Professor H. Strauss uit Berlijn, heeft tot in de fijnste bizonderheden een onderwerp.be handeld, waarover vegetariërs zullen juichen: over het nadeel verbonden aan overmatig gebruik van vleesch. In zyn eigen huia, zegt de Berlynsche medicus, heeft iedereen de vrijheid zich te voeden naar eigen smaak en eigen keu:e. Het ongerief voor menschen, die na aanhoudenden arbeid rust en kracht zoeken door tydely'k hun penaten vaarwel te zeggen en op reis te gaan ia de hotel-voeding. Vleeschschotels, vleeachgerechten en sausen zijn de meest voorkomende gerechten in bötela, omdat de vleeachbereiding zich by uitstek leent om jpeus-st reelende en tongprikkelende sensaties te wekkenLieden die buiten, op kleine vergeten plaatsjes de Sommerfrische" genieten moeten zich voeden, zooals de kern der bevolking zich voelt, van 't land, dat zy voor een wyle ala woonplaats kiezen. Veel groenten, meelspijzen, visch, en fruit, overvloedig gebruik van gestoofde vruchten moeten schering en inslag zyn van 't dage lij ksch menu. Hotelkostjes, ragoüta, vleeachgerechten in alle mogelyke vormen moeten vermeden worden door hen die 't ernstig meenen hun vermoeid lichaam en atgetobde heisenen te verkwikken en te versterken. iicht, neurasthenie, aderverkalking worden ala schrikbeelden genoemd, veroorzaakt niet uitsluitend door veelvuldig vleeschgebruik, doch ontegenzeggelijk er door bevorderd. Van eenige beteekenia ia het feit, dat vleesch en uit vleesch bereide gerechten, inbegrepen vleeschsoepen en vleeschsausen meer dan andere spijzen dorst veroorzaken. De oorzaak daarvan ligt niet- alleen in het gehalte dut het vleesch bevat aan extractiestoffen die door het kookprocea gevormd worden, maar ook daarin, dat vleesch en de daaruit bereide schotels in den regel rijkelijk gezouten worden." Natuurly'k br<?ngt 't belang van den hotel houder mee, dat de gasten drinken. Rubner, de Rerlijaeche hygiënist op wiens grondige studie de moderne voedingsleer voornamelijk gebaseerd is, zegt in zyn juist verschenen boek over volksvoeding: De kost van onze eethuizen, zelfs afdalend tot de eenvoudigste Kneipe" is wat hoofdschotel aangaat: vleesch" Wie buitenshuis eet, wordt min of meer gedwongen met dezen vorm van voeding genoegen te nemen." Bij onze voeding moeten wy bedenken, dat wij menschen niet uitsluitend carnivoren, of frugivoren, maar omnivoien zyn. En allei etend, zullen wij spoedig aan den vleeeche" ondervinden, dat, overtollig gebruik van vleesch, op den duur, meer schaadt, dan baat. CAPHICB. * * * Marmeren van gip*figuren: aan gips het aanzien van marmer te geven, dient een mengsel van 2 deelen Venetiaansche zeep, 2 dln. stearine, en l dl. potaacb, alles in kokend Witer opgelost, totdat de laag dur, vloeibaar is. Drie dagen na de menging kan de oplossing worden gebruikt; zy moet warm aangewend worden. MIllllllltllllllltlllllMIIIIIIIIIIHIIIMHMIIIIIIMHIIIIIIIIIIIImimimlIIIIIMI» kuatlynen dan nu mogelijk is, met groote waarschijnlijkheid bepaald kan worden, waar de spanning wast en waar binnen afzienbaren tijd instortingen of verzakkingen moeten voorkomen. Wat de populaire voorspellingen betreft, daarmee staat het in eik geval minder gunstig. Van het verhaal van ooggetuigen, van die gieren en raven die in wolken te gelijk on middellijk tegenwoordig waren by ie jongste ramp in Zuid-Italië, en die dus al van te voren geweten moeten hebben, dat er iets gebeuren zou, van dat verbaal gelooft geen enkel zoöloog n woord. Trouwens wie moet dat gezien hebben, dat komen overvliegen in zulke massa's? De menschen in Reggio of Messina zelf? En heel Z.-Italiëlag in een regerwolk. Neen; giert n en raven komen na zulke yselyke gelegenheden heel gewoon te weten, dat er iets te halen valt. Door bun scherp gezicht, hun gehoor en in de laatste plaats eerst bun reukorgaan, bemerkten de naastbyzijnden, dat er iets gaande is; evenals de haaien zwerven zij rondom het wrak, om hun slag te alaan op het gunstige oogenblik. Die ver deraf zijn, zien aan de bewegingen en hooren aan het hongerig gekras, dat er buit op komst is; ze krassen en naderen op hun beurt en ver raden ook aan andere, weer verderaf gelegen concurrenten, dat er iets te smullen valt en,wel in derichtii g waarheen zij vliegen. Zoo komen als stralen die opeen middelpunttoesehieten, steeds van meer en verder oorden, de gieren en raven aange'logen. Het is een omgekeerde golfneweging; er ligt niets raadselachtings in, en een voorspelling is het allerminst. Deeenine dieren, die wat zouden kunnen voorspellen van een komende aardbeving, zijn juist geen vogels, maar de dieren, die op en nog eerder zulke die in de aarde leven. De zenuwachtigheid van paarden en muil ezels geeft niet bet minste houvast. Nauw keurige en wetenschappelijk vastgestelde feiten zijn tot nu toe niet geboekstaafd Wel is bet zeker, dat sommige lodiaansche volkstainmen in Zuid-en Middel-Amerika en ook in Japan, waar aardbevingen aan de orde van den dag zijn, er elannen op na houden, die irj aardholen onder bun hutten en huizen leven. Wanneer die dieren in menigte *nel hun holen uitkruipen, verlaten ook de menecheliike bewoners hun woningen onder het geboomte en zoeken bet open veld. Ook van muizen en ratten wordt hetzelfde beweerd; ratten verlaten immers ook. volgens bet spreekwoord, al het schip, vóór bet naat zinken. Minfchien zi uden ze ook zwakke trillingen kunnen begrijpen, die bij hetaterker worden hun gangen kunnen doen instorten. Maar dit alles is zoo vaag en geeft zoo weinig hoop op practische toepassing, dat, indien wij iets mogen verwachten van een vooruitzien van een komende aai dbeviug, wy het van menschen moeten hebben, niet van de dieren. E. L

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl