Historisch Archief 1877-1940
Na. 1648
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDER LA XI).
YOOïl DAMEjS.
Riem e betrekknpi TOOT Vrouwen.
Archivaresten; Bibliothekaruten;
Segiêtralie en Domeinen; Ontwerpiiers
van hüloritche knttuumt.
II.
NKL BROHGER EN CATO NBKB, ONTWERPSTERS
VAN COSTUMÏB.
NELBBONGER.
Door toeval ia juffr. Nel Bronger ontwerp
ster van historische- en fantaisie-costunm
geworden. Als bekend oud-leerling der
akademie te Rotterdam, afdeeling kunstnijver
heid, had men haar in de commissie ge
vraagd der oud-leerlingen van de Hoogere
Burgerschool te Rotterdam, ter voorbereiding
der Warenar-ppvoering," onder leiding en
met medewerking van Willem Royaards en
zijne vrouw om van haar kennis van costuums
gebruik te maken. Haar werk werd met zulk
een succes bekroond, dat Willem Royaards
het voorrecht had haar aan zyn nieuw opge
richt gezelschap te verbinden als
costnumontwerpster."
Waar juflr. Nel Bronger zich vooral aan
tracht te honden, in overleg met den regis
seur Royaards, is om te werken naar histo
rische gegevens die de schilders uit de ver
schillende landen en tijden ons in hun werk
hebben nagelaten. Zoo heeft zy inderdaad voor
Warenar" zich strikt gehouden aan schilde
ryen van Hooft's tjjdgenooten, zonder
evenwel uit het oog te verliezen, dat door
de tooneelverlichting, de kleur van het schil
derij niet steeds is nabij te komen. Zwart en
wit b.v. zjjn klauren die op het tooneel altijd
gaten maken.
Waar by de costumeering vooral op dient
gelet, is naar haar idee de kleurharmonie
van costumea en decor en van costumes on
derling. De historische getrouwheid moet dus
dikwy'18 worden opgeofferd, terwijl zy meent,
dat schilders, de goeie tenminste, zich al
evenmia streng er aan gehouden hebben.
Warenar was haar eerste werk. De meid
nam ijj naar Vermeer.
Adam in Ballingschap was niet haar ont
werp. Maar zij hield toedicht op het maken
en combineerde de kleuren.
Met moderne costnmes bemoeit zij zich niet,
of het moet noodig zijn, vooral in verband
met kleur-decor.
Om NacMasyl goed en echt Russisch te
kleeden ia ze near een der booten van de
Holland-Amerika-lyn gegaan en heeft daar
van Russische landverhuizers, jassen, broe
ken, kielen, mutsen, laarzen, enz. gekocht
en die te Amsterdam laten ontsmetten en
reinigen.
Elckerlyc weer haar idee. Kleuren, snit enz.
Alleen om Elckerlye echt Middeleeuwsch te
kleeden, is ze naar Antwerpen en Brugge
gegaan om daar de kennismaking met de
Primitieven te hernieuwen, en gegevens voor
vorm en kleur van kleederen te verzamelen.
De grootste moeilijkheid, welke juffr. Nel
Bronger ondervindt is het weinig etylbegrip
van en het in styl werken van costumiers en
kleermakers. Zy beeft thans een handigen
costumier, die geheel naar haar inzicht en
opgaaf werkt.
Zeer streng is juffr. Nel Bronger behalve op
stijl, ook op kleur en kleursamenstemming.
Zy loopt in Amsterdam den eenen winkel
uit en den anderen in om naar stoffen van
de goede en gewenachte kleur te zoeken, en
rust niet voor zij die gevonden heeft.
- ' **
CATO NEE 3.
Toen Eduard Verkade Macbeth" voor
droeg, verzocht hy juffrouw Nee b, die toevallig
by hem en zijne vrouw gelogeerd was, een
lllltlUllllllllflIIIIIHIIlmlIlHIMJMMIMMIMMIIHIMIIHHIIIMIttlMIIIIMIIIIII
UIT D B NA T U H.
CCCVIIt. De aarde van binnen.
Hoe de aarde er van binnen uitziet! Een
curieus woord dat uitzien" in dit verband.
Zoo ver men nog met een gloeilampje kan
gaan kijken in de natuurlijke grotten en
kunstmatige my'ngangen, tuunela en boorga
ten, heeft het nog eenigen zin. Dat kijkje even
wel iaat nog lang niet zoo diep by vergelijking
der putjes in een sinaasappelsehil. De mensch
ziet veel dieper by volslagen duisternis.
Onze w ooi den : begrypen, zien, hooren en
tasten, hebben zoo langzamerhand een veel
algemeener zin gekregen dan zij oudtijds hadden.
De indirecte waarneming door het geestes
oog is van veel grooter beteikenis geworden
voor het leeren kennen en het onderscheiden
van de stoffelijke wereld dan de directe
zinnelijke gewaarwording. Wie b.v. bekend
wordt met de metbode en de resultaten van
de spectraal-aualyse, staat versteld over de
openbaringen, die dat simpele
brekingaverschynsel in glas of kwarts de wetenschap aan
de band heeft gedaan; men wandelt er meedoor
het heelal en leest in gloeiende zonnen ais
in een open geslagen boek.
Zoo ook geeft de seismograaf, waarvan u in
de vorige nummersbeschrijvingen teekening
heeft gehad, den deskundige een blik in de
diepte der aarde. Wanneer die aarde, al is het
maar het buitenste pantser, dat de geheim
zinnige bol omsluit, beweegt en trilt, hetzij
dan zacht en nauw merkbaar voor zijn bewo
ners of dat ze schokt en golft met ontzettend
verwoestend geweld, altijd spreekt zij en
veriaadt den ingewijde, die haar stem heeft
leeren verstaan, iets van haar aard en wezen.
Eén enkele starre, compacte, homogene
massa kan ze niet zyn; die kan draaien,
schommelen, kenteren als geheel, maar niet
schudden in zijn deelen. niet plaatselijk ver
schuiven, beven en golven. Toch doet onze
aaide beide, ze rolt om zichzelf, wentelt
om de zon en snelt met deze als n massa
door bet heelal ; maar ze beeft bet nog pas
zoo smartelijk doen gevoelen, dat ze tevens in
haar deelen nog ijroote beweeglijkheid bezit.
Waar nu zitten die geledingen en waar is
onze aardbol vast? Theoriën hierover, op
feiten berustend, volgden op theoriën. Da' is
geen bewijs > an onmacht; bet feit alleen ia
niet voldoende voor een poging tot weten,
de verklarir'g behoort er bij. en die
isafnankelijk van den omvang en de juistheid van
noenachelyk weten, en daardoor veranderlijk
als dat weten zelf; want dit is steeds «roeiend
met den bly ven den aanwas van de feitt-nreeks.
Oude meeningen verdwijnen ook niet
dadelijk met het opwerpen van eennieuwe;
vooral niet wanneer die nieuwe hypothese
berust op materiaal door een jonge nog niet
lang ei kende wetenschap ver/ameid.
Zoo is de oude meening dat on'.e aarde
niets ii dan een gloeiend-vloeibare massa,
costuum voor hem te maken. Het product
was ten slotte min of meer van hen beiden:
bet resultaat van probeeren en nog eens
probeeren.
Toen Verkade aan het tooneel ging, heeft
hu juffrouw Neeb van zijne plannen verteld,
en daar zy in zy'n toekomst bly k baar ver
trouwen stelde, heeft ze hare betrekking in
Zntphen opgegeven en is kort na hem in
Amsterdam gekomen.
Hetcostuum voor de zomerspelen" (Elcker
lye) is eigenlyk haar eerste groote
tooneelwerk geweest; met Verkade heeft ze stoffen,
kleuren en snit bepaald en uitgezocht.
Daarna maakte zij Verkade's pak voor de
Hamletvoordracht, later alle costumes voor
Hamlet".
Ook hielp ze uitvoeren, een groot aantal
costumea by de Delftsche maskarade, naar
teekeningen van Henricus" en heeft ze zich
langzamerhand zelf gevormd tot een
tooneelcostumière, die wat Verkade van haar vraagt
beter maakt dan dat hy het in zyn hoofd
had, daarbij toch trouw blij vend aan zijn opzet.
Volgens Verkade's persoonlijke opvatting
ligt de groote verdienste van juffrouw Neeb
hierin, dat zy oog heeft voor de lichamelijke
deugden en gebreken van de personen, die
zij moet kleeden en de kunst verstaat die
door den snit van haar costuum te doen
uitkomen of te verbergen.
Zy werkt nie. naar plaatjes of naar teeke
ningen, maar op den persoon, voor wien
het costunm dienst moet doen, zelf;
fantaseerende op hetgeen men op oude schilderyen
of in plaatwerken kan vinden of die zij inder
tijd gezien heeft.
Eduard Verkade heeft het geluk eene
ontwerpster van costumes als jnflr. Cato
Neeb bly vend aan zyn gezelschap te hebben
verbonden,
J. H. RÖSSINQ.
Katten Parlow.
't Was heelemaal geen interview en dat
was precies wat ik gewild had. Kathleen
Mavourneen *) en dat is ze toch voor het
publiek en ook voor allen die haar kennen.
Kathleen Mavourneen" waa nog in haar
kamer toen ik kwam en knoopte gauw haar
liberty. kleedje vast... Heelemaal geen pose
geen artistikerigheid... ook geen grootdoenery...
Do, make yourself at home," zei ze of
willen we beneden gaan?" En daar 'k de
fotograaf wachtte en dit wel beter vond,
gingen we arm in arm de breede trappen
van 't American Hotel af, gevolgd door
mr. Keith met mra. Parlow.
In de leeszaal zochtten we 'n cosy corner,
mrs. Parlow liet thee en cakes brengen en
nu keuvelden we met ons viertjes als oude
vrienden maar die elkaar tóch veel te
vertellen hebben. En als 'n vriendin, die
'n lang vergeten episode uit haar leven zoo
terloops nog eens verhaalt, vertelt ze...
Ja, 'k ben nu 18 jaar... en al van myn
ode jaar af speel ik viool. By ons in Calgray,
in 't N. W. van Canada waa er niet veel
gelegenheid voor goede lessen en we gingen
dan ook al gauw naar San Francisco. Daar
was 't heerlijk.... daar kreeg ik les van my'n
neef Conrad en later van Henry Homes. Toen
stierf vader... Geld hadden we niet. Toen
was 't mrs. Carolan, u weet wel, de dochter
van de groote Pullman, die me naar London
stuurde.
Ze gaf me een viool en nét genoeg geld
voor 3 maanden heel zuinig leven in Londen.
*) Mavourneen =; darling in 't echt lersch
en de titel van een oeroud liedje.
-IIIIIIIIIMIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIimilllllMllllltltllllllllUIIIIIIIIIIIIIII
omgeven door een zeer dunne vaste schaal
nog niet door allen opgegeven ; die meening
berustte ten deele op redeneering en con
clusie, by analogie met verschijnselen, door
gterreknndigen opgemerkt; gedeeltelijk op
goede pbysische gronden en werd voorname
lijk gesteund door de feiten bij vulkanische
uitbarstingen waargenomen.
Dit is de theorie, volgens welke wy van onze
a"arde de wel eenigszins huiveringwekkende
voorstelling kregen van een eierschaal met
een vloeibare gloeiende masea gevuld; die
behoeft maar een krakju te krijgen en alles wat
leeft verdwijnt in den gloeienden smeltkroes.
Tot het doen verdwijnen of liever het
beperken van deze hypothese zelf, die zooveel
voor zich heeft, hebban de nieuwere geologie
en de seismologie veel bijgedragen. De meening
won veld, dat onze a ir d e een vaste kern
heeft, niet van geringen omvangalseecerwtje
in een kaatsbal, zooals eerst al werd toege
staan, toen het soortelijk gewicht bekend
werd ; maar een zoo machtige ertskern, dat
de bal op zyn doorsnede voor meer das drie
vierde n vaste massa is; daaromheen ligt
ala een pantser de aardkorst, waarvan wij
althans de met bezinkeelen en water bedekte
buitenkant met onze gewone oogen zien
kunnen. Het is nu een veel meer geruststel
lend denkbeeld, dat wij op goede gronden
van ons aller tijdelijke woning mogen maken.
Een beate steun voor het aannemen van
de groote vaste aardkern gaven de lijntjes en
streepjes van de setsmogrammen, vooral dat
gedeelte, dat den naam draagt van de
vóórbeving. Dit sinnaal dat aan het eigenlijke
Zooals moeder daar voor me werkte, vergeet
ik nooit. Dag en nacht, als secretaresse van
'n Ladies Club en daarmede verdiende ze
board en lodging en 5 shilling in de week.
En daar hebben we wat beleefd l 'n Slechte
impresario, die me per se wou pousseeren
en toen 'n heel verhaal verzon, waarin hy'
de hoofdrol speelde, 't Was allerzotst: Ik
was door hem ergens op straat ontdekt en
hy had mijn muzikale opvoeding betaald, enz.
We vonden 't heel naar, temeer, daar er
niets van aan was en iedei een dat kon weten.
De leugen werd trouwens al gauw ontdekt
en my'n succes als artiste leed aanmerkelijk
onder die kwakzalversreclame. Maar, geluk
heb ik toen ook weer gehad. Lord Strathcone
had me opgemerkt en zorgde voor een
kunstreis naar Petersburg. Daar gaf ik behal f e 'n
massa private at homes" 9 concerten en had
'n dol succe?. De Ruseen zyn zoo beerlijk
enthousiast. Vandaar ging 'c naar
Helsingforg, daar gaf ik 6 concerten. Daarna speelde
ik op 't Russian festival" in Ostende met
Glazounow, waarna dan volgde een echte
triomphtocht in Noorwegen. In Bergen, in
't Hotel Norge, moest ik 5 maal op 't balcon
komen en juichte 't volk uitbundig. Dien
avond kon ik niet spelen als anders, 'k
wilde 't toen te goed doen, me den lof waard
maken. Weer 'n Duitsche tocht, Hofoper
Berlin, Gewandhaus Dresden, Leipzig en
Münehen en nu bier, en ky'k, 't publiek hier
is me zoo lief. Ala ik hier speel, voel ik dat
ik begrepen word en dat is zoo heerlijk. In
Engeland, ho maar, daar komen ze hooren
uit snobisme," en daar gi ik om veel te
verdienen.
Toen vroeg ik haar of ze dadelijk na afloop
zichzelf weer was: O, neen, dèt niet 'k hoor
zelfs het applaus niet moesje vertelt me
altyd of 't erg of niet erg was." Dan ver
telde ze nog, dat ze, a's ze geen concert heeft,
4 uur per dag studeert, de eoncertdagen 2 uur;
Maar voor feestjes of buiten my'n studie
uren mag ik niet spelen, dat staat in my'n
contract." Charlton Keith vertelde dan ook
't een en ander, en Kathleen plaagde hem
om zyn vergeetachtigheid. Zondag na hun
Haagsch concert, had een dame hem te
spreken gevraagd, een dame,die hy in Londen
gekend had en waar hij veel kwam ... Her
kent u mij niet meer?" vroeg ze, zyn zoekende
oogen ziend, Jawel," zei bij, als u maar
zegt wie u bent." 't Was in-leuk. Ja," zei
mrs. Parlow toen, weet u wat de Koningin
van Noorwegen haar «ewenscht heeft 7 ... Dat
ze altyd zoo eenvoudig mocht blyven als ze
nu is ..." Dat is niet moeielyk" zei Kathleen,
gracieus, 'k hoef my'n oogen maar te ver
liezen, of -\ioilkram p te k rijnen en alles ia
weg... ik kan hoogstens dankbaar zyn."
Toen kwam de photograaf en kiekte ons
viertjes zooals we zaten, voor mij'n blijvende
herinnering aan een charmant uurtje met de
liefste, eenvoudigste en toch zoo groote
artiste. Dan wou ze de Groene" zien. die ik
by' me had, en moest ik haar beloven haar
de Groene" te zenden, als ik daarin over
het babbeltje met haar geschreven had. Dan
gaf ze me een kus eer ik ging ... Kathleen
Mavourneen."
Nu gaat ze naar London in de Albert- en
in Je Queens Hall spelen met Heniy Wood,
daarna nog 'n paar concerten in de pro
vincie en dan beginnen baar 4 maanden
van enkel studie (dit wil haar contract). In
Juli is ze weer in Scheveningen voor 2 con
certen en zal er voor 't eerst spelen 't aan
haar opgedragen concerto van den Noor
Hal vorsen.
Au revoir, Katbleen, in Scheveningenl"
LUCY D'AUDRBTSCH.
MMtmillllltlllllllllllltl
IIM1IIIIIHMIIIM
bevinge- darm voorafgaat, en,dat bij alle zware
aardbevingen, met een diep liggende
ooraprong en op grooten afstand geregistreerd,
wordt herkend, wordt niet overgebracht en
voortgeplant langs de aardoppervlakte, maar
dwars door de aarde heen.
Evenals nu het licht en het geluid, op een
grooten afstand voortgebracht, een meetbaren
tijd noodig heeft, om ons oog of ons oor te
bereiken, heeft ook de golving in de aarde,
door een schok daarbinnen voortgebracht, ty'd
noodig. En die tijd, die zoogenaamde
voortplantingssnelbeid, bangt af van de stof en
den weg die de golfbeweging doorloopt.
Wie zijn oor legt aan het uileinde van een
lange plank of staaf, waartegen aan het
andere eind een tikkende klok staat, hoort
een dubbelen tik, n door de vaste massa, n
door de lucht voortgeplant; het geluid door
de plank l ereikt het oor eerder. Zoo bereikt
het bericht van de aardbeving, dwars door de
aarde been gezonden, de seismograaf eerder
dan het groote alarm langs de opper
vlakte en door de aardkorst voortgeplant.
De duur van dit voorbericht in verband ge
bracht met den afstand van het centrum, ook
met den waren tyd van den eersten stoot op de
geteisterde plaats, en in vergelijking met den
duur op de verschillende stations op aarde gere
gistreerd en bovendien met de bt kende grootte
en bet soortelijk gewicht van de aarde, bieden
den deskundigen (behalve dan de inlichting
omtrent de plek van bet onheil) de gegevens
voor. een berekening van de dikte en tevens
van [de stof der doorloopen nimte Er is
noi; i>meer beweging in de aarde, uitgaande
Hoe men zich de aarde, in doorsnee, denken kan. In het midden de harde kern,
(van gas met starre moleculen); daar omheen de pamserlagen met TarnmanKche
holten, waarin en waaromheen zich nos; een brijach ige massa van vl"eibaar en
gloeiend magma kan bevinden; aan den buitenrand de harde aardkorst, met
enkele doorbrekingspunten van vulkanen.
Schalkernij von Marie von
Ebner-Etschenbach. Goethe op den Olympus. Annette
Kellermann. Gebruik van vleesch.
Een tintelende, guitige satire van de hand
der hoog bejaarde, Oostenryksche schryfster:
Marie von Ebner-Eachenbach. Zij voert ons
naar den Olympus en brengt ons in gezelschap
van vader Zeus en van Goethe.
Goethe die zyn genialen arbeid op den
Olympus voortzette, werd epoedig door
Jupiter aan de goden gelijk gesteld.
Het trof hem, dat het stralend goden-gelaat
van Wolfgang van Goethe soms omfloersd
was door een waas van weemoed.
Hoe is 't met je, Wolfgang, heb je 't
niet volkomen naar je zin bij ons?
Ja, vader Jupiter. ik ben te?reden.
Toch maak je den indruk alsof er ieta
aan je zaligheid hapert.
Dat is zoo.
Wat dan?
Ik mis den omgang met menschen.
Menschen vereerden mij, zy' had len my lief,
leerden my'n geschriften van buiten, teeken
den mijn gezegden op. Omringd door goden,
verlang ik naar mensehen.
Zeus weet op alles raad. Hij noodde een
aantal menschen, op den Olympus, om hun
opwachting by Goethe te maken.
Na hun vertrek, was het fijne, edele gelaat
van Wolfgang droever dan ooit. Jupiter vroeg
naar de oorzaak van zoo groote weemoedig
heid, nu hij juist contact had gehad met
menschen.
Ach! zuchtte Goethe, hun bezoek was meer
dan pijnlijk. Sommigen zeurden om mijn
ban iteekening; anderen vroegen of mijn ver
houding tot t barlotte von Stein van zuiver
platonischen aard w 18 geweest, een hunner
zette een reuzentrechter voor mij neer. met
verzoek in dat monsterding mijn Erlkönig"
te zeggen.
Waarom heb je hen ook aan 't woord
gelaten, Wolfgang? Je had hen je nieuwste
Olympus-werken moeten voordragen.
Dat verlangden sy niet... zy vroegen my,
te luisteren naar 't voorlezen van hun werk.. .
De vernuftige romancière, en fijn besnaarde
dichterea, bewast met deze kostelijke satire,
hoe ongerept frisch en schalksch haar geest
ia, hoewel baar geboorte-akte aanwijst, oat zij
den 13en September (grboorte-datum van
onzen Hildebrand), van 't jaar 1830 't levens
licht begroette.
Annette Kellermann, de met goud gekroonde
en met onderscheidingen bedeelde
zwemjoffer, heeft nieuwe middelen gevonden, om
de buitengewone kracht en gratie van haar
elastisch lichaam in dollars om te
zettenAnnette ieüermann is thans in Ne w- York
the topic of the day" en niet minder van
de vrouw, want, avond aan avond danat
zy in het Fifth Avenue Theatre van
NewYork City.
Zy danat, duikt en ... speelt diabolo. Haar
vertooningen worden stormachtig toegejuicht
door de kykgrage, op nieuwtjes tukke menigte.
In New-York, waar zij voor onbepaalden
tijd bly'ft, ia zij haar zevende dans-week
ingetrippeld; twee-en-twintig weken zijn toe
gezegd aan Chicago; vijf-en-twiLtig weken
aan Boston.
Annette Kellermaun danat, naar den eisch
des ty'ds, in aller-luchtig ut gewaad. Een wit
zijden maillot omspant haar fijne, slanke
vormen; een wit zyden shawl met lange
van de plaats van den schok ; die stuit van
binnen tegen den aardkorst aan de tegenover
liggende zijde en kaatst terug als een echoën
wordt eveneens geregistreerd, geregeld na 17
minuten.
Deze waarnemingen in verband met nog een
andere samengestelde inwendige beweging
die eveneens, ofschoon onduidelijker tot
registratie komt, geven het recht tot net
aannemen van een groote vaste aardkern, die
waarschynlyk in hoofdzaak uit ijzer bestaat.
Daaromheen liggen in opvolgende lagen
pantsers van vaste maar niet overal aaneen
gesloten mast a's, ontstaan uit de eens gloeiende,
vloeibare massa, die de kern omgaf. Indien
een ander hemellichaam in vliegende vaart
onze aarde ontmoette en samen trof, zou door
de hitte van de botsing die oppervlakte, dat
pantser, opnieuw een gloeiend vloeibaar hul
sel worden, en daarna door uitstralen in de
koude wereldruimte ook weer stollen.
Daarbij, zoo stelt men zich voor, zullen
herhaaldelijk, vóór de algeheele stolling vol
komen is geworden, doorbraken plaats moeten
grypen; en het reeds gestolde zal hier en daar
weer overgoten worden door vloeibare
ertsmassa's. Zoo ging het ook met onze oude aarde
en gaat het nog, tot de vloeibare voorraad bijna
op is; tot zoolang blijven er op verschil
lende plaatsen onder de buitenste aardkorst
vurige haarden over, holten, grotten, die
honderden kilometers lang kunnen zijn, en
waaruit bij instorting of doorbraak het gloeiend
goedje naar boven geperst kan worden. Dat
zijn dan vulkanen.
Voor het meerendee! zullen die holten,
die magmahaarden allenes leepgespoten of
met gestold ma^ma gevuld zijn. In dit sta
dium verkeert onze aarde; een vaste kern
dus met een pantseidek van wellicht een
goede honderd kilometer dikte; deze beslaat
uit lagen, die nie- overal aaneensluiten, inair
door zijwanden, zuilen, schotten op orregel
matige wijze zijn verbonden; een pantser
met gangen en holten dus (Tammansche
holten) als een sponsinassa ouge^eer, maar
dan een spons van steen en metaal.
Na te gaan, waar nu nog zulke magma
haarden liggen, die door overgieten van de
vloeistof, instortingen, verzakkingen veischui
vingen ook onderaardsche gasontwikkeiing en
daarmee aardbevingen kunnen doen ontstaan,
dat zoo goed mogelij K uit te vorschen is de
taak van de aardbevingi-knrjde; de/.e weikt
steeds in vert'aml met de geologie,
derge-teentenkunde en de keunis van d«
oppervlakte-verschijn^elen, de phy.si-che aardrijnskun'ie. De
vulkanen met de zeediepten lan^sde k isihjnen
en de dalbreuken inTle aarde gevenal ongeveer
aan waar gezocht moet worden, ook ai is er
daar in de historische tijden geen aardbeving
waargenomen.
En nu de voorspelling van zoo'n inwendige
aardstorting of ma^ma-verplaat-ing. Het is
volstrekt niet oijuiogeiijk dat métier1 ijd door
nauwkeuriger meting van rijzing of daling van
geknoopte, wit zijden franje, losjes om de
lendenen geknoopt.
Wit satijnen laarsjes omsluiten haar voe
ten, een paar roode bloemen in 't haar, een
gouden armband om den rechter bovenarm,
et voile, tout! Voor beeldhou vers een model
om van te droomen, een toonbeeld van sierlijke
kracht en onberispelijke vormen
***
Professor H. Strauss uit Berlijn, heeft tot
in de fijnste bizonderheden een onderwerp.be
handeld, waarover vegetariërs zullen juichen:
over het nadeel verbonden aan overmatig
gebruik van vleesch.
In zyn eigen huia, zegt de Berlynsche
medicus, heeft iedereen de vrijheid zich te
voeden naar eigen smaak en eigen keu:e.
Het ongerief voor menschen, die na
aanhoudenden arbeid rust en kracht zoeken
door tydely'k hun penaten vaarwel te zeggen
en op reis te gaan ia de hotel-voeding.
Vleeschschotels, vleeachgerechten en sausen
zijn de meest voorkomende gerechten in
bötela, omdat de vleeachbereiding zich by
uitstek leent om jpeus-st reelende en
tongprikkelende sensaties te
wekkenLieden die buiten, op kleine vergeten
plaatsjes de Sommerfrische" genieten moeten
zich voeden, zooals de kern der bevolking
zich voelt, van 't land, dat zy voor een wyle
ala woonplaats kiezen.
Veel groenten, meelspijzen, visch, en fruit,
overvloedig gebruik van gestoofde vruchten
moeten schering en inslag zyn van 't dage
lij ksch menu.
Hotelkostjes, ragoüta, vleeachgerechten in
alle mogelyke vormen moeten vermeden
worden door hen die 't ernstig meenen hun
vermoeid lichaam en atgetobde heisenen te
verkwikken en te versterken.
iicht, neurasthenie, aderverkalking worden
ala schrikbeelden genoemd, veroorzaakt niet
uitsluitend door veelvuldig vleeschgebruik,
doch ontegenzeggelijk er door bevorderd.
Van eenige beteekenia ia het feit, dat
vleesch en uit vleesch bereide gerechten,
inbegrepen vleeschsoepen en vleeschsausen
meer dan andere spijzen dorst veroorzaken.
De oorzaak daarvan ligt niet- alleen in het
gehalte dut het vleesch bevat aan
extractiestoffen die door het kookprocea gevormd
worden, maar ook daarin, dat vleesch en de
daaruit bereide schotels in den regel rijkelijk
gezouten worden."
Natuurly'k br<?ngt 't belang van den hotel
houder mee, dat de gasten drinken.
Rubner, de Rerlijaeche hygiënist op wiens
grondige studie de moderne voedingsleer
voornamelijk gebaseerd is, zegt in zyn juist
verschenen boek over volksvoeding: De kost
van onze eethuizen, zelfs afdalend tot de
eenvoudigste Kneipe" is wat hoofdschotel
aangaat: vleesch"
Wie buitenshuis eet, wordt min of meer
gedwongen met dezen vorm van voeding
genoegen te nemen."
Bij onze voeding moeten wy bedenken, dat
wij menschen niet uitsluitend carnivoren, of
frugivoren, maar omnivoien zyn. En allei
etend, zullen wij spoedig aan den vleeeche"
ondervinden, dat, overtollig gebruik van
vleesch, op den duur, meer schaadt, dan baat.
CAPHICB.
* *
*
Marmeren van gip*figuren: aan gips het
aanzien van marmer te geven, dient een
mengsel van 2 deelen Venetiaansche zeep,
2 dln. stearine, en l dl. potaacb, alles in
kokend Witer opgelost, totdat de laag dur,
vloeibaar is. Drie dagen na de menging kan
de oplossing worden gebruikt; zy moet warm
aangewend worden.
MIllllllltllllllltlllllMIIIIIIIIIIHIIIMHMIIIIIIMHIIIIIIIIIIIImimimlIIIIIMI»
kuatlynen dan nu mogelijk is, met groote
waarschijnlijkheid bepaald kan worden, waar
de spanning wast en waar binnen afzienbaren
tijd instortingen of verzakkingen moeten
voorkomen.
Wat de populaire voorspellingen betreft,
daarmee staat het in eik geval minder gunstig.
Van het verhaal van ooggetuigen, van die
gieren en raven die in wolken te gelijk on
middellijk tegenwoordig waren by ie jongste
ramp in Zuid-Italië, en die dus al van te
voren geweten moeten hebben, dat er iets
gebeuren zou, van dat verbaal gelooft geen
enkel zoöloog n woord.
Trouwens wie moet dat gezien hebben, dat
komen overvliegen in zulke massa's? De
menschen in Reggio of Messina zelf? En
heel Z.-Italiëlag in een regerwolk. Neen;
giert n en raven komen na zulke yselyke
gelegenheden heel gewoon te weten, dat er
iets te halen valt. Door bun scherp gezicht,
hun gehoor en in de laatste plaats eerst bun
reukorgaan, bemerkten de naastbyzijnden,
dat er iets gaande is; evenals de haaien
zwerven zij rondom het wrak, om hun slag
te alaan op het gunstige oogenblik. Die ver
deraf zijn, zien aan de bewegingen en hooren
aan het hongerig gekras, dat er buit op komst
is; ze krassen en naderen op hun beurt en ver
raden ook aan andere, weer verderaf gelegen
concurrenten, dat er iets te smullen valt en,wel
in derichtii g waarheen zij vliegen. Zoo komen
als stralen die opeen middelpunttoesehieten,
steeds van meer en verder oorden, de gieren
en raven aange'logen. Het is een omgekeerde
golfneweging; er ligt niets raadselachtings in,
en een voorspelling is het allerminst. Deeenine
dieren, die wat zouden kunnen voorspellen
van een komende aardbeving, zijn juist geen
vogels, maar de dieren, die op en nog eerder
zulke die in de aarde leven.
De zenuwachtigheid van paarden en muil
ezels geeft niet bet minste houvast. Nauw
keurige en wetenschappelijk vastgestelde
feiten zijn tot nu toe niet geboekstaafd Wel
is bet zeker, dat sommige lodiaansche
volkstainmen in Zuid-en Middel-Amerika en ook
in Japan, waar aardbevingen aan de orde
van den dag zijn, er elannen op na houden,
die irj aardholen onder bun hutten en huizen
leven. Wanneer die dieren in menigte *nel
hun holen uitkruipen, verlaten ook de
menecheliike bewoners hun woningen onder het
geboomte en zoeken bet open veld.
Ook van muizen en ratten wordt hetzelfde
beweerd; ratten verlaten immers ook. volgens
bet spreekwoord, al het schip, vóór bet naat
zinken. Minfchien zi uden ze ook zwakke
trillingen kunnen begrijpen, die bij hetaterker
worden hun gangen kunnen doen instorten.
Maar dit alles is zoo vaag en geeft zoo
weinig hoop op practische toepassing, dat,
indien wij iets mogen verwachten van een
vooruitzien van een komende aai dbeviug, wy
het van menschen moeten hebben, niet van
de dieren. E.
L