D K AMSTERDAMMER W K K K B L A D VOOR NEDERLAND No. 1648 De blinde en de lamme Frans Jozef: Wat is er Wilhelm?" Wilhelm: De weg is glibberig en mijn sabel hindert me." fiimiimiiinm het door u geredigeerde weekblad, komt op bl. 3 kol. 2 de volgende zin voor: Lnthereche predikanten kannen den tekst hnnner prediking aan dit geschrift ontleen en." Dit is onjuist. . In 1649 werd in de Luth. gemeente te Amsterdam het prediken over teksten uit apocryphe boeken verboden. En in het thans van kracht zijnde Synodale Reglement der £7. Lnth. kerk in net koninkrijk der Nederlanden op het plaatselijk kerkbestuur ia in art. 35 aangaande predikanten voorge schreven: Zij dragen zorg voor doeltreffende en met de vatbaarheid der gemeente strookendt leiding der openbare godsdienstoefening,in gezang, gebed en leerredenen, welke laatite st'edt BIJBEL TEKSTEN ten grondslag moeten hebben." Tot den B\jbel echter behooren de apocry phe bpeken ook volgens de Luthersche be lijdenisschriften niet. Martin Güotber, hoogleeraar aan het Er. Luth. Concordia seminarie te ^t. Louis M (Koord-America) zegt in zijne Populaire d y m bol ik pag. 83 \ 6: Reine Lehre der e vang. lutherischen Kirche: Dieapokryphischen Bücher, die zwar nützlich und gut zu leaen, aber der heil. Schrift nicht gleich zu achten sind." Dan verwyst hij tot staving deser uitspraak op het Summariecb. begrip d«r Formnla Concordiae. Dit loidt «Idus: ,, Wir glauben, lehren und bekettMtyitez die einige Regel und Richtschnur.naeh wikken zugltich alle Lehren und Lehrer gericht et und geurtheilet werden sollen, «eiad all ein die prophetiecden and apostoliechen Schriften altes nnd neuee Testaments, wie geschrieben stehet: Dein Wort iat meines Fuszes Lencbte und ein Licht anf meinem Wege Ps. 119. Und St. Paulns: Wenn ein Engel vom Himmel kame und predigte anders, der soll verflocbt sein Gal. l" (zie I. T. Muller, Die symbolischen Bücher der ev. luth. Kirche, pag. 517). Daarop laat Güntber volgen: Beweis aus Gottes Woit, 2 Petr. 1:19: Wir haben ins festes prohetisches Wort. (Die Apokryphen dageeen si n d nicht durch die Profeten aufgezeichnet. Maleachi war der letzte Profet des alten Testament». Sieermangeln des prophetiechenGeistes und enthalten manches, das den prophetischen Schriften wiederstreit. Vgl. Tob. 6, 8.9. 2 Macc. 12: 43f, U:41f'. Lac. 24, 27. Und flng an von Moge und allen Proheten und legte ionen alle Schriften aas, die von ihm gesagt waren. (Die Apo kryphen werden von Chruto nnd den Apostelen nich citirt und zeugen auch nicht von Christo. Röm. 3.2. Ihnen ist vertrauet was Gott geredet hat. (Die Aprokryphen sind niemalt von der israëlitischen Kirche angenommen worden. In dr. Marten Luthers Kleiner Katechismus in Frage und Antwort von dr. Jobann Conrad Dietrich St. Louis Vl°1878, pag 2H4, komt deze vraag voor: Sind anszer diegen kanonischen Büchern noch andere Bücher in dem heiligen Biuelbuch befind ich ? Ja, diejenigea, welche man gemeiniglich die Apokrypben nennt." En dan Was sind apokryphische Bücher? Apokryphische (das ist verborgene) Büeher sind diejenipen, ber deren Urheber odr-r Ansehen in der Kirche Gottes ejpst gezweifelt worden ist. Und daber wurden sie weder zur Aufstellung, noch zur Beweisung, noch znr Beur theilung von Glauieneartikeln fientlich aufgefuhrt." Hiermede is weliswaar in stryd, wat Schollen Leer der Hervormde kerk deel I pas. 90 9L dienaangaande schrijft n.l.: De Luthersche kerk moge in bare belijdenisschriften de apocryphe boekea nergens uitdrukkelijk uitaluiten,veroorloven, dat er uit jjeprsdi&t woidt om zelfs in de apologie der Ang*b. Confemie plaatsen uit Tobias en bet 2e hoe K der Maccabeën aanhalen, toch houdt ook zij, in overeenstemming met Luther, de schriften des O. en N. TVstaments voor >len een gen geloofsregel''; doch wat Schollen hier schrijft is ia zyu eer» t e gedeelte eenvoudig onwaar. mlllllllllllllllltllMllllltlHIIIIlnlIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIMIItllMI Nergens zal iemand uit de belijdenisschriften der Lutb. kerk een verlof kunnen balen om uit de apokr. Boeben te prediken. En wat na de in de Apologie voorkomende citaten uit de apocryphen betreft, die worden aangehaald als teksten, waarop de tegenpartij (in casu de Roomscb Katholieken) zich be roepen) of op zijn hoogst zouden kunnen be roepen, om hare meeningen aangaande de waarde der aalmoezen of de aanbidding der engelen te kunnen staven, niet om de mee ning van de aanhangers der Augsb. Conf. te bewijzen. Misschien zou iemand zich ten bewijze daarvoor, dat het den lutherachen predikan ten wel vrijstaat om voor hunne preiicatiën zich van de apoeryphe boeken te bedienen, willen beroepen «p een of ander biblisches Casual Text-Lexicon, zooals byv. dat van K. G. Hanpt. Quedlingburg und Leipzig 1852, maar dat dusdanig privaatwerkgeen norm is, om zich daaraan te houden, be grijpt toch wel iedereen. Bovendien hadden en hebben de predikanten nog in tal van gemeenten in Dnitscbland geen aanleiding om zich van de apocryphen by hunne tekst keuze te bedienen, daar ze zich in den regel houden aan de vaste evangeliën en epistelen van het kerkelijke jaar. Beleefdelijk verzoek ik u, om dit opstel in uwe kolommen te willen opnemen en betuig u daarvoor bij voorbaat mijnen dank. Hoogachtend, Uw d tv. dienaar, J. L. BLBEKEK. ev. luth. Prrd. mum miiiiiiiiiint iiiiiiiiiiliiiniliiiniiiiilitninnniiiiminmi Frits Rent r. En de Reuter-kalender vior het jaar 1909 geeft de samensteller K. Th. Gaedertz eenige mededeelingen van den dialect-pchryver zelf. Deze schrt-ef in Januari 1864 aan een zijner vrienden dat bij van alle kanten bewyzen van belangstelling in zijne werken ontving, niet alleen uit Duitschland, maar ook uit Engeland en Amerika. Ook de nervus rerum' zoo schreef hy stroomt my toe. Mijn fioantiëele vooruitzichten voor het jaar zyn prachtig; ik heb Hinstoiff (zijn uitgever) de duimschroeven wat aan gezet en krijg voor het boek dat ik onder handen heb en dat met Paschen groo tendeels klaar moet zijn, 1833'/3 Taler; voor nerdrukken van KeinHüsing; HanneNüte" en Lauschen un Rimels I" 1800Taler; voor de drie deelen Stromtid" 1800 Taler. En dan hoop ik tegen Kerstmis het eerste deel van de rgeschichte" gereed te hebben; waarvoor ik ook 1833'/s Taler krtfir,, zoodat ik 72662/s Thaler te goed heb, of met de rente er mj 7500 Taler. Al krijg ik die som dit jaar niet heelemaal in banden, ik heb ze toch te goed en heb bovendien aanvragen van de voornaamste uitgevers, zooals Schröder in Berlyn, Herzel, Vogel en Brockhans in Leipzig; zoolang evenwel Hinstorf me fat soenlijk behandelt, blijf ik by hem. Een btfna ongehoorde gebeurtenis in de Duitsche letterkunde ie, dat van het eerste deel van Ut de Stromtid", waarvan het derde nog niet eens is verschenen, nu reeds een derde druk de pers heeft verlaten, en reeds 7700 exemplaren van dat werk zy'n verkocht. Het derde deel heeft een oplage van 5600 exemplaren, er worden nu nog 2100 exemplaren bij gedrukt. Ik kry'g voor dit nieuwste boek in de beide oplagen 2400 taler, dat ij dus voor 20 vel druks 2400 taler, voor een vel 120 taler en daar twee vel van my'n schrijfpapier een vel drnks uitmaken, zoo kryg ik voor elk beschreven vel 60 taler, en daar ik op een vel 200 regels schrijf, voor eiken re?el 9 silbergroschen". De oorlog van 1866 deed aan den verkoop van zijn werken geen kwaad; van DörchJauchtung" wasén oplage van 10,000 exemplaren in eenommezien verkocht; de oorlog van 1870 echter deed aan den verkoop van zyn boeken grooten afbreuk. M. ? ||B ? ||* ?!!?. ? B F. 450.?F. 500. EN 725.?GULDEN COMPLETE MODERNE WONINGINRICHTINGEN IEDER BESTAANDE UIT SALON - EETKAMER EN SLAAPKAMER VRAAQT PRIJSCOURANTEN. MEUBILEERING MY. H O L L A N D" AMSTERDAM - TELEF. 0074 N Z. VOORB.W. 274 O/H. «. v. o. ... el = =MC B' H. W. van Delden MAKELAAR IN DAMRAK KAMEK NO 2 12 en 1?4. AMSTERDAM TELEFOON 8562. VOSKÜIJL& VAN DER LOOS, Meubelfabrikanten,Heerengracht 244 b d Hartenstraat, Amster dam, leveren Moderne Woning inrichtingen, b.v.: Massief Eiken Huiskamer, Italiaansch Noten Salon en Pitchpine Slaapkamer voor 485 6LO. = Vraag catalogus. Telefoon 6940. DROl/OT LiKWK HOlTSTfiiAT - - I>en 7 A J . *i< - . GROOTSTE INRICIITINO VOOR OOMPLKTK MEUBriJSERING = IK ALLE STIJLEN =:?= = = ANTIQUITEITK N = = = SI GEN MBUBELFABRIKK ZONEH Meubelfabrikanten UTRECHT ? ? Behangers COMPLETE AMEUBLEMENTEN Het beste middel teg-en het bevriezen van Water leidingen, Pompen enz. is TURFKOORD. Het aanbrengen is zeer eenvoudig en isolatie yolkomen. Verkrijgbaar bij IKOENS&BECK Ie Bloemendal. Magazijn Oud-HollantT Damrak 75, Amsterdam. Directie: P. C. PAERELS. TELEFOON 7261. UITVERKOOP wegens verplaatsing naar ICoKiu I3O, (perceel voorheen De Kleine Melkmout".) De Zaanlandsche Zilversmederij KALVKRSTRAAT 51, Amsterdam. SPUISTRAAT 02 Den Haag. Specialiteitszaak in Zilver van Antieke Stylbewerkjtag, Tafel- en Dessertzilver en Zeeuwsen Knoopzilvcr. NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP AMSTERDAMSCHEWEG, ARNHEM. Fabriek van Kunstaardewerk,Vazen, Jardinières Bloempotten etc. Woninginrichtingen GROOTE KEUZE. EIGEN FABRIKAAT. __-__ ____ _ - LEVER^G FRANCO MET GARANTIE. 234 Spuistraat. 76 Damrak. Fabriek: 43 Looiersgracht DE PHOENIX", Ara. s te r da m. Meubelfabriek Nederland". J. A. HU1Z1MGA. BINNEN BETIMM£KXNü.ËN, BEHANGERIJ, MODELKAMERS. Groningen. WESTERSINGEL. TELEF. 118. FKANCO LEVERING. Rijke keuze Nieuwigheden Luxe-Papier en Corresp.-Kaarten lnu , STEMPELEN B. VAN MANTCEM, HOFLEVERANCIER SINGEL 562 (?oei-; VIJZELSTR. l T BINNENHUIS! Inrichting tot meubeleering en versiering der woning i RAADHUISSTRAAT 48-50 ? AMSTERDAM * Filiaal: KUNSTZA <VL KLEIJKAMP, Zuidblaak, Rotterdam. Een natuurgetrouw Portret j naar iedere foto ge schilderd, is een allerdankbaarst geschenk voor elke gelegenheid. Prijscourant gratis. H. BOOAmS & Co, BOXTEL,. Agent voor Amsterdam : MAX. COSMAX, Galerij 48. ,, Doehenhasr. i ' Kan gemaklidiih wordo a/gebrohen en opge bouwd zonder scnroeven of Nieuwe morden gemahhelyh aangebou uid; maxi mum berging in ?. minimum ruimte. C Fcn ± 270 deelen. host slechte -f25