Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
.No. 1657
-D
Onft-'s-ïertoienlioscli.
De onderneming van het herbouwen der
Btad 's-Hertogenboach, zooals die in vroeger
eeuwen was en die plaats heeft naar aan
leiding van het 25 jarig ambtsjubilévan
den burgemeester van den Bosch, Jhr. P.
van der Doe» de Willebois, gaat tot nu toe
naar wen;eb.
Zij zal er komen de oude stede, die onder
en binnen de lommerrijke boomen van de
paradeplaats, in teekening reeds is opgebouwd
met hare vele winkels groot en klein, haar
consumptielokaliteiten, haar oud eer-waard
stadhuis, waarvan de af beelding hierby gaat.
Van uit haar eeuwenonden toren zal de coer"
of trompetter zyn cornet steken om over
de pittoreske leien daken het signaal te doen
weerklinken dat den burgers een blijde tijding
brengt. Dit Ond-Boasche Raadhuis is ont
worpen door de heeren Dorus Hermaen,
decoratieecbilder, Jan Mosmans, oudheid
kundige en Aug. Suyling, architect, naar
een prent van Saenredam, die voor eenigen
tijd in Van der Kellen's Reproductions du
Cabinet des Estampes" is verschenen.
Wel kenden we een schilderij van Van
Beerenstraten, die echter zeer vrij was be
handeld en een gepiateekening, die werd
gequalificeerd als van 1550, maar de plaat
van Saenredam was tot EU toe niet in de
Provinciale verzameling aanwezig.
Het Bossche Raadhuis, waarvan Dorus
Hermsen deze mooi geslaagde reproductie
legerde, wordt het brandpunt van
Oad's-Hertogenbofch. De oudheidkundige
eegeyens van Saenredam werden door eenige
leden van het Provinciaal genootschap voor
Kunsten en Wetenschappen in N.-Brabant"
aangevuld. Aan den voorgevel ziet men de
beelden der keizers Maximiliaan (met een
rapier in de hand) en Karel V. Hunne ge
malitinen staan op de bincenwaarts geplaatste
voetstukken. In de fries, boven de wijzer
plaat komen de wapens der Bossche schepenen
Jan van Vladeracken, Dirk de Borchgrave,
Henrick Proening van Deventher en
Gosewinus van der Stegen. Zij zijn, naar het ge
voelen van den deskundigen voorzitter van
Oud-'s-Hertogenbcsch, Jhr. Mr. A. van Sasse
van Yeselt, de vier voornaamste der negen
schepenen van het jaar 1529.
Op het terrein van .,Oud-'s-Hertogenbosch",
dat in hoofdzaak bevat een marktplein
met zijstraten en waarvan de voorzijde ge
keerd is naar het prachtige Zuider-transept
der Cathedrale St. Janskerk, komt ook een
open tooneel, waarop tooneelstnkken en
kluchten in Oud-Hollandschen styl worden
vertoond.
In een volgend nummer hoop ik een om
megang met den lezer te maken en te doen
zien hoe oud 'e-Hertogenbosch er van 9 tot
23 Juni a.s. zal uitzien.
Tn. v. W.
llllllllllllllllllllllllllllHlllllllllllniMIIMIIIIIIIIIIlMIIIIUIIIIInlIIIIUIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIMIIIHIIMIIIlnilMIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIlnlIlllllJIMIIIIIIIIIIMIIIIIIIIMII
trek daarheen minder sterk dan omgekeerd.
Evenals de Vlaming moet de bewoner van
dit deel van 't 5e District" menschen zien.
Ho behoort tot de gezellige dieren. Het
knusaige van den huiseljjken haard is hem
vreemd: zjjn vrouw is hem een noodzakelijk
kwaad, dat hjj niet missen kan, niet alleen
om E\jn soort in stand te houden, maar ook
om z|jn kindertjes te verzorgen, zijn potje te
koken, te schuren en te gchrobben en meer
dergelijke bezigheden, die toch ook hun tijd
moeten hebben. Gezelligheid in den
huiselijken kring zoekt hij niet en kent h\j niet:
hjj houdt van bet kroegleven. Men vertelt
van Hugo de Groot, dat hij na een reis door
Belgiëzich alle uithangborden wist te her
inneren uit de dorpen, die hij bezocht had.
Den tijd iri aanmerking genomen, wil ik het
graag gelooven, maar de Hugo de Groot,
die in staat zou zyn om dit wonderwerk te
vertoonen met de uithangborden der kroe
gen uit het Land van Hulst, moet nog
geboren worden, en ik betwijfel sterk,
of het menschelijk geheugen, trots alle evo
lutie, ooit in staat zal zjjn dezen tour de force
te verrichten. Men heeft hier op het platteland
b.v. dorpjes van 2000 zielen, waar men 70
tot 80 herbergen vindt, al is deze naam wel
wat weidsch voor verschillende van die in
richtingen. En als ge ze bezoekt, hetzij Zondags,
hetzij door de week, zult ge er meestal bezoekers
aantreffen. De gezelligheid, die de
ZeeuwschVlaming daar zoekt, is DU juist niet van de
verheffendste soort: hjj zit er te kaarten, niet
op zijn dooie gemak, want de spelers schreeu
wen soms brullend tegen elkaar in of bonken
met de vuist op de tafel, alsof ze de hevigste
ruzie hebben. Het is eenjordaensch tafereel.
De elementen schijnen te razen. Geen nood
echter, alles gaat en tout bien, tout
honneur": men wil zich alleen verstaanbaar maken l
Een zeer geliefd apel van den
Land-vanHulstenaar, dat hij ook weer met den Vlaming
gemeen heeft, is het vogelschieten. Op een
weiland staat een hooge paal met een steng
waarop verschillende vogels" gestoken zy'n.
Die z.g. vogels bestaan uit een blokje hout,
waarop een ijzertje is bevestigd versierd met
wat veertjes. Men heeft er zeer dure en zeer
mooie onder, vooral onder de zoogenaamde
hooge vogels". Men vertoonde er my eens
een, die 16 francs had gekost I
De lieve diertjes worden onderscheiden
in de volgende, die, wat hun waarde en de
prijzen, er aan verbonden, betreft, een
afdalende reeks vormen: de hocge vogel,
de zijvogels, de kallen en de kleine vogels.
De bedoeling is ze van hunne hooge stand
plaats naar beneden te schieten; hetwelk
moet gebeuren met handboog en pijl, niet
met de buks, zooala b.T. in Gelderland (Zie
Starings Vogelschieten".) Ongetwijfeld is dit
een vermaak, dat gezicht en spieren ont
wikkelt : er is heel wat krachtsinspanning
voor noodig. Jammer alleen, dathetnittige
volkomen geneutraliseerd wordt neen
erger nog door de braspartijen, die zulke
ichietingen" vergezellen Dit geldt eveneens
voor de zoogenaamde doelschietingen, die
ook in andere deelen van Nederland vol
doende bekend zijn.
Een spel, uitsluitend inheemsch in 't Land
van Hulst en Vlaanderen is het, langzamer
hand in vergetelheid rakende pieren". Dit
is een soort kegelspel, waarbij tien in een
spiraal geplaatste kegels moeten omgeworpen
worden door een halven bol, dien men met
de hand zoodanig werpt, dat hij in een spiraal
rondloopt. Een kegelbaan is er niet voor
neodig. Tien krijtpunten op den vloer der
kroeg geplaatst, en de kegels staan gereed
om neergeveld te worden. Telkens wordt er
gespeeld om gelag, en 't is wonderlijk te zien,
hoe een gezelschapje nierders", na een aan
tal partijen, van stemming veranderd is.
Ik kom wellicht eens terug op de zeden
en gewoonten van dit volk aan den
Hollandechen uithoek; zijn vereenigingsleven,
zijn vermakelijkheden, zyn gebruiken bij
gegeboorten, auwlijken en begrafenissen zijn in
menig opzicht merkwaardig.
Graauw (Z.)
M. L. DB KEIJSER.
Van de Parüsclie clap".
In Parijs is tegenwoordig een interessant
proces aanhangig, dat wel bewijst, hoe de
bewering, dat het oude claque-systeem
zou opgehouden hebben te bestaan, maar
een praatje ia van de theaterdirecteuren, om
het publiek zand in de oogen te itrooien.
Eischerei in dit proces is mad. Alamone,
van beroep claque-onderneemster". Twee
vroegere theaterdirecteurs, de welbekende
gebr. Isola, zijn door haar aangeklaagd wegens
contractbreuk. In 1901 sloot ze met deze
heeren een verdrag, waarbij haar tot aan
1908 vooi een totaal bedrag van 2000 fics.
het claquemonopolie in den schouwburg d< r
gebr. Isola werd verzekerd. Ze kreeg daar
voor eiken dag 30 vrij biljetten, die ze goed
koop van de hand deed aan theaterbezoekers,
die nauwkeurige instructies meekregen, voor
welken acteur en by welke aria ze verplicht
waren te applaudisseeren. De keuze der
artisten en de warmtegraad van de bij vals
betuigingen werd nauwkeurig geregeld naar
mate van de daarvoor van de acteurs ont
vangen vergoedingen.
Uit de boeken van mad. Alamone blijkt
bijv. dat Cléo de Mérode eens 120 frcs. aan
de claque-directrice betaald heeft, alleen
voor een vriendelijke begrot tine". N.
MIN 44 AMSTERDAM.
OUD JAPANSCHB
a a KUNST a a
SCHILDER IJ EN
ANTIQUITEITEN
H. W. van Delden
MAKELAAR
IN
4
4
4
l
KANTOOR DAMRAK 28?30.
KAMER N» 2 la ETAGI.
10?12 en 1?4.
AMSTERDAM.
TELEFOON 8562.
A
4
*
*
D.oEBIÈVREBIESAART
ACHTER ST. PIET EB 16
-:- -:- Utrecht -:-
-:
MAGAZUH VA» COMPLETE
METJBELEERIHQ EN STOPPEEKING =
VEKHtriZINOEN, TRANSPOSTEN,
SPECIALE APDEELI1ÏQ
AISTIQUITE1TEK ES KUNSTVOOKWERPE5
Meubelfabriek
Nederland".
J. A. HUIZÏNGA.
BINNEN BETIMMERLNGEH,
BEHANGERIJ,
MODELKAMER8.
Groningen.
WESTERSINGEL.
FRANCO LEVERING.
TF.LK*. 118.
^r
4?*?
4Bloemendaal.
De eenvoudigste en toch de sterkste,
veiligste- en krachtigste
BRANDBLUSSCHBR is de :-: :-: :-:
'Undepwpiteps J\n
v Extinguisher, v
!
altijd gereed voor dadelijk gebruik.
Draai de Brandblusscher om en de
werking begint. :-: :-: :-; :-:
Werking kan ten alle tijde zonder
kosten gecontroleerd worden. :-:
Geen kans voor ontploffingen, geen
geheime vullingen, onschadelijk voor
personen en kleeren. :-: :-: :-:
Sierlijke uitvoering, geheel
van gepolijst Rood Koper.
i
Magazijn
Oud-Holland"
Damrak 75, Amsterdam.
Directie: P. C. PAERELS.
TELEFOON 7261.
UITVERKOOP
wegens verplaatsing naar Kokiii 13O,
(perceel voorheen De Kleine Melkmout".)
De Zaanlandsche
Zilverstnederij
KALVERSTRAAT 51,
Amsterdam.
SPUISTRAAT
Den Haag.
Specialiteitszaak in Zilver van Antieke
Sttjlbewerking, Tafel- en Dessertzilver en
Zeeuwsen Knoopzilver.
f J. K. C. SNELTJES, |
S HAARLEM, KENNEMERSTRAAT i. l
«i _ ___ ^ »
l METAALWERKEN - KUNSTBRONSGIETERIJ l
- KOPERSLAGERIJ
' '
Fabriek van Gas- en Electrische-Ornamenten.
«3
Alle Koperwerken voor huishouding en luxe. gt
gt
Metaalwerken voor het Bouwvak, g
«^
'T BINNENHUIS.
'a*,'"
RAADHUISSTRAAT
48?50
AMSTERDAM
WONING
INRICHTINGEN
VAN
H, P. BERLAGE
EN
JAC. V. D. BOSCH
EIGEN
MEUBELMAKERIJ,
BEHANG- EN -_
STCFFEERDERIJ~
AlpmJmistSlERKUNSr
Nieuwe Splegelstr. 32. Stadhouderskade 64.
KUNSTVOORWERPEN,
ANTIQUITEITEN,
Meubelen enz.
RUDOLP ELION & Co.
DRRSOIMflBEL
c o. o CDU E
OP KOPER EN
MERITIS"
TLC^'."2QO7 ~' ' . .
GLAS-, AARDE- EN
METAALWERKEN ]
iinmmnMiinïmïriiiiMiin '
KUNSTZ*AL
KLEUKAMP
FILIAAL TE ROTTERDAM.
KUNSTHANDEL
Molenstraat 65,65a en 67
's-G K \ V E ft II AG E.
GEVESTIGD 1889.
VAN
Schilderijen en Aquarellen
van moderne meesters.
GRAVURES, ETSEN, ENCADREMENTEN.
Inrichting voor het restaureeren en vernissen
van Schilderijen.
Belast zich met het houden van kunstveilingen
van collecün uit nalatenschappen, enz.
LEL
Draagbare
Eoehenhasf.
Kan gemaklielijh worden
afgebroken tn opge
bouwd zander schroeven
of
. .... - aWeeljnger)
luorden gemahheiyh
) aangebouwd; maxi
mum berging in '
minimum ruimt*. <
Een Hash voor
± 270 deelen host
slechte
f&-. _ _«rtte,Pr)O<
TEi>5725
iCLICHBS VOOR ZlWTIRTr
EN DRJE,KbEURE.MDRUK,
IN K.OPBR. BM ZIP1K.
[ï~T| OMTWBRPBM VOOR- ~
J