DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOO R N E DE RL Atf D. No. 1662 Van Bigde Gebeurtenissen" in het fluis Oranje-Nassau. Zoo ooit de gelegenheid schoon was om het Geschiedboek op te slaan voor de belangWekkende bijzonderheden om trent de geboorte en den doop der ver schillende Torsten en Vorstinnen uit het Huis Oranje»Nassau, dan was zij dit thans, nu Vorstenhuis en Volk bij een gebeurnis staan, gewichtiger dan er m jaren plaats greep. Door de Redactie van dit Weekblad uitgenoodigd iets te vertellen van de Blyde Gebeurtenissen", die mij aanlei ding gaven tot een studie, welke thans in boekvorm gereed ligt bij de firma van Holkema & Warendorf, is het mij een genoegen eenige grepen te doen uit de verwerkte stof, die, naarmate men er meer mede kennis maakt, telkens krach tiger onze aandacht boeit, vooral wan neer wij die gebeurtenissen beschouwen in verband met de indrukken, welke zij op het beste deel van ons volk: onze dichters, schilders, teekenaars, medailleurs,. toon- en andere kunstenaars, .ge maakt hebben. In de eerste plaats aan de goedgunstige beschikking van H. M. de Koningin, die Haar particulier archief voor het doen van deze onderzoekingen openstelde, en aan de nimmer genoeg te bewonderen ver zameling van 'sRijks Prentenkabinet, maar ook aan de kostelijke gegevens uit verschillende bibliotheken van ons land, danken mijne studies een hoewel natuur lijk niet volledig, dan toch misschien belangwekkend overzicht, waarvan de ondergeschikte bijzonderheden bjj den overvloed der stof evenwel sterk gecon denseerd moesten worden. Want be ginnende bij den doop van den Vader De geboorte van Prins Willem III, 1650. Naar de gravure van C. vJkN DALEN, naar GOVERT TUNCK. [Rijki'Prentenkabinet, Amsterdam). zegt, De geboorte van Naar de gr a v are van J. L. LA De Heagelyke' Qebooita van d*a f R.IHJ «|* f^Ettt dnmrf G«Ut1 «Koonslyk* Vroo»! VJ .Wyl ft CI'K^UJdwad, t»wc» EchteTrouw ? Tilt ««?» PRINCBNZoo», ut Vno|i te Vtye Lmden, , tbtm'tyn Hatfnrmin des Vaderlands, 1533 (waarbij een merkwaardig bandschrift in fac simile van Willem den Rijke, uit H. li's. Huis-Archief) en ein digend bij de groote Gebeurtenis, die heden Vorst en Volk verheugt, kan er in een werk van beperkte afmeting natuurlijk slechts sprake zijn van vluchtige beschouwing» De rij van Prins Willem's hel denzonen voorbij, valt weldra het -groote contrast waar te nemen tusschen de geboorte van Prins Willem H en die vaii Prins Will m III. Willem II, geboren in den pas vernieuwden strijd tusschen Holland en Spanje Willem III, ter wereld gekomen kort na den eindelijk ingetreden vrede met den spaanschen vijand. Willem H, verwelkomd met ge juich van heel een geestdriftig volk, reeds opgetogen bij de ge dachte dat het heldengeslacht zijne traditie zou vervolgen, Willem III, verschenen in dagen van rouw, nauwelijks opgemerkt door een verdeeld volk en een deels af keerige steden- en staten-regeering. Willem II,. gedragen pp de zwel lende tonen van het lied van den grpotsten dichter, dien Holland ooit bezat Willem III, bezon gen, ja, maar op wat verschil van wijs, door navolgers van den grooten bard, als Steendam, Bruno en anderen van den derden of vier den rang. Eindelijk: Willem II, geboren onder zulke veelbelovende omstandigheden, maar onderge gaan in een leven van groote plannen, dat nog geen kwart-eeuw had mogen duren Willem III, ter wereld gekomen onder zutk een ongunstig gesternte maar aan 't eind zijns levens op weg naar den roem van een wereldveroveraar! Misschien is er geen twee de vorst aan te wijzen, wiens ster als die van den darden Prins Willem in zulke droeve nevelen opging en met achterlating vaüzulk een schitterende glans verschoot. Het verdient aandachtige opmerking, dat de geboorte van Willem III, bezwegen door Vondel, vereeuwigd wordt door zijn vriend Govert Flinck, en dit met behulp van een penseel, dat van teedere liefde schijnt te spreken. Voor beoefenaars onzer kunstgeschiedenis een mooi punt voor onderzoek, de vriend schapsbanden tusschen deze beide groote 17de-eeuwers. Overgaande op den Frieschen tak der Nassau's vinden we eenige stukken van de Gedeputeerde Staten van Friesland omtrent bet Afschieten der kanonnen, het luiden di* klokken en het herdenken in den gebede fefdëlgodsdienstoefeningen bij de "geboorte van stadhouder Hendrik CUsimir II enjHsi cufieuse prent van Van Vianen pp aej^boorte van Joan Willem Friso, die latef aan, den Moerdijk om het leven kwam. )icaterklanken op de ge boorte van diens zoon Willem IV en his toriepenningen op de geboorte der kin deren van weer dezen vorst, houden ons bezig tot het jaar 1748, waar we een verscheidenheid van graveerlijnen, van dichtertonen, een overvloed van geest driftige volksuitingen ontmoeten, zooals onze geschiedenis maar zelden gekend heeft. Prins Willem V is geboren, juist in het jaar dat het honderdjarig bestaan onzer onafhankelijkheid kon herdacht worden! Aan zinnebeeldige voorstelling, waarin onze voorouders zoo knap en waarin het moet gezegd! onze tijdgenooten zoo slap en geesteloos zijn (men denke aan de prentbriefkaarten" van dezen tijd) ontbreekt het niet. Wel is waar kan «r op dit gebied weinig of niets tot stari^ komen of de heele goden wereld moet er bij'te pas gebracht worden, maar dan ook welk een kernachtige toe passing en welk «en krachtige uitdrukking in de teekening. Ook zelfs aan de jeugd wordt gedacht bij de blijde gebeurtenis voor Vorst en Land, en er is een grove kinderprent, die evenwel haar duidelijke voorstelling, noch... haar onvermij lelijk gerij mei mist. Een bent van dichters, Heliconbeklimmers van zeer bescheiden vorderingen, is dan ook opgestaan en doet in alle tonen en tongvallen zich hooren: een Hagenaar, een Rotterdammer, een Fries, zelfs een Duitscher, die als een echte poëet besluit met een schoone voorspelling: So gteiget Hollands Flor zu Lande und zur See Durch Eintracht, Klugheit, Muth und Treue in die Höh. Van het zestal historiepenningen, bij deze gelegenheid geslagen, werden er vier gereproduceerd, waaronder een, die als gouden draagpenning bij den doop werd gebruikt. Een zeer goede gravure op denzelfden doop is die van Simon Fokke. De handige graveur schenkt ons hier een ruimen blik in de Groore Kerk te 's-Gravenhage, waar onder bediening door de predikanten Godefried van Utrecht en Ludovicus Pielat de doopplechtigheid plaats heeft. Als een staaltje van rekenliefhebberij en spitsvondigheid uit die dagen ontmoeten wij een tafel met Caballistische Tijdtelling-en" op de ge boorte van den Prins. Uit letters van een aangegeven waardecijfer worden de verschillende titels, die de jonge Prins draagt of dragen zal, uit- en opgeteld; de som der verschillende getallen geeft dan het jaartal der geboorte. Alvorens te komen tot den eersten kroondrager in bet als Koninkrijk her stelde vaderland wordt herÏDnerd aan een dochter van Prins Willem V, voor wie Prins Willem V. FABGÜE, naar M. TER WESTEN. (Rijks Prentenkabinet, Amtterdam). een dichteres van die dagen het opneemt, er aan herinnert, Dat vronlny in den «trut ook , hebben wel gestreden 't Jaar 1578 zoo lang in het geleden, Dat Alkmaar van Don Prederik aoo seer was overmant, en dit als .evenwicht tegen het gemompel, dat den Prins geen mannelijke telg geboren werd, zooals in 't jaar 1880 een dichteres bij de geboorte van onze Konin gin .het opnam voor de vrouwe lijke telg. Al was hier een dichte res van gansch andere gave aan 't woord Geertruida Carelsen. i Het Prinsje, dat later als Koning Willem I bekend zal worden, zien we op een gravure van Walther, in een fraaie karos, te midden van een vorstelijken stoet, afrijden van het Huis ten Bosch, om in de Groote Kerk te worden gedoopt. Op een volgeade gravure, andermaal van Simon Fokke, zien we 'de doopplechtigheid-zelve afgejbeeld.Verschillende dichters, waar onder ook de tooneelspeler-schoenmaker Anthony Spatsier, die wer kelijk de onverdienstelijkste niet mag genoemd worden, geven bij deze geboorte blijk van hun ver heven gevoelens, hun hartelijke twenschen of hun voorspellingsgave. j Minder talrijk zijn n de dich ters n de illustraties van twintig jaar verder bij de geboorte van onzen lateren Willem II. Hier mag natuurlijk de groote Oranjeman Bilderdijk niet ongenoemd blijven. Hij, die, naar hij 't zelf n ooit dan door het hart, 't gevoel 't Verzeekrend onderpand van '? Hoogsten welbehagen, Voor ons, uw Volk, uw kroost, uw vrijge maakt gezin l Ai, duldde blijken van onze ongaveinade mint Duld, dat we TI w bakermat, de lust der zalige Engelen, Bekransen, palm en mirth om 'techomlend wiegjen strengelen, Waar in ge uw leden rust l Dnld, dierbre Vorstensproit, De zwakke klanken van eene on gestelde lait, Die, nooit dan door het hart, 't gevoel van 't hart bewogen, Haar hulde nooit'verkwistte aan glans of Staatsvermogen, Maar,God en de eer getrouw, verheerlijkt of beklad, Bezwalkte deugd vereerde, en 't woest geweld vertrad! Bij Willem II gaan we even buiten ons boekje", ia sooverre, dat er een illustratie is opgenomen van een niet-tijdgenoot. Het is waarschijnlijk wel aan de inspiratie van den altij d joligen v. Lennep te danken, dat we daarbij den jongen Prins aan de Nederlandsche natie zien aangeboden in den vorm van een St. Nicolaas-cadeautje, waarnl. de geboorte op den jaardag van den kinderheilig plaats had : 6 December. Het tijdvak van Nederland's r rne.dering*, tegelijk die van het voornaamste deel van Europa, voorbijgaande, ala zon der oogst van Oranje-geboorten, rust ons oog bij 't jaar 1817 op de fraaie, meer bekende staalgravure naar Frangois, waar het kinderfiguurtje, gekropen uit de nietminder fraai afgebeelde Oranje-appel met bloesems en bladen, mér dan een zinne beeldige voorstelling mag heeten, II est né", gelijk de klok, die op kwart voor elven staat, ons verk mdigt, en niet alleen Brussel, waar de geboorte van Willem III plaats heeft, maar geheel Noord- en Zuid-Nederland viert vroolijk feest. S^j Vtrkrrgd door 's Hemel* Gunll, f n ziu tien WenlH vervuld. =3r Van Ktirftn^sOnderdaan, die, volgens Pligtm Schuld, |C t Gebed ten Hemel zond, voor 't Welzfa deaa Lmden. & OatfaBpateDiaaiwbcijentxfeHmaitliniiai Ten Heemel opwurti, tot h*oudim van dit Kind, DKdoor PRINS WlUKMeagmUcli," ' ' D« Lmd en Ketk. tfitcWomn vm zyn i«m, <Bmyd«oog' Hn«n "?» * OrinO m Qtnm. ***'*T*Bni.deW«<.t»tJACOBOS»4wKOMONT: O»* W*" InMtnt, tt Araltotai Kinderprent op de geboorte van Prins Willem V. (Rykeprentenkabinet, Amtterdam). Gedenkpenning bij de geboorte van Prins Willem V. Gedenkpenning op den doop van Prins Willpm Georg Frederik, zoon van Prins Willem V, 1774. van 't hart bewoeen", uiting gaf aan al wat hem tot geestdrift kon vervoeren, hij zal niet achterblij'en bij de huldiïing van Oranje en we hooren hem op dichterlijkhoogen toon bij het wiegje van den jonggeborene zeggen: Doorluchtig Zuigling, vrucht van liefde en huwlykszegen, Door duizend zuchten, van Gois menschenmin verkregen l Die thands, geliefkoosd aan de moederlijke borst, Slechts menscb, slechts zniglinR zyt, u-zelv' niet kent als Vorst! Beminiyk Wicht, Gij, in dees kommervolle dagen We leven in een tijd, die rijker dan het vorige tijdperk aan dichters ia, ea ofschoon o.a. het zeldzaam geworden ge dichtje, afkomstig uit de Bibliotheek der Maatschappij van Nederlandsche Letter kunde te Leiden, slechts een T. tot onderteekening draagt, de dichttrant van de» maker van 't Wien Nêerlandech bloed" is er toch zeer goed in te herkennen. Zoo komen we ten slotte tot de geboorte van onze tegenwoordige Koningin en kun nen in Het Heden" besluiten met een korte herinnering aan de geestdrift thans gaande over de geboorte van de Prinses. Amsterdam. CORN. J. GIMPBL. De geboorte van Jan Willem Friso naar een gravure van Jan van Vianen.