No. 1665 DE AMSTERDAM MER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. gangers de Meeste ruimte afgestaan, terwyl «en hoofdverkeersweg voor rjjtuigen, op den Dam geheel vrjj van tramsporen, is gedacht loopend van Damrak naar Rokin. Hiertoe was noodüg het opruimen van hetCommandantshois, teneinde de tramsporen te kannen leggen in de gewenschte richting. Daar dit gebouw aesthetisch niet verwerpelijk is, heeft de ontwerper gemeend het voorstel te mogen doen, het Commandantshuis te VEEROLLEN naar de op de situatie aangegeven plaats, front makend naar de zijde Damrak. De achterzijde van het Commandantshuis (zijde Rokin) zal dan eenige veranderingen moeten ondergaan. De bestaande bouwblokken, het St. Pieterspoortje bevattend, zullen mede moeten worden geamoveerd. Opdat het his torische poortje gespaard blyve, heeft ont werper gemeend dit mede te moeten verrollen, en het omgekeerd te moeten plaatsen vóór de Hermietensteeg. In verband hiermede is het nieuwe gebouw aan den Vijgendam eenigszins gehouden in den styl van het oude poortje, waaraan het grenzen moet. De stille cjjde van het Rokin wordt gebruikt voor het opgaande tramspoor naar den Dam, overigens ie in dat hoekje geen verkeer te wachten, en wordt daar ter plaatse gevormd een on d-Amsterdamse t hoekje.1' Halt," riep ik verwonderd, maar kerel, je hebt wél de verplaatsing van het Commandantshuis ge motiveerd, en je situatie," Is niet zwak wou je zeggen hé? Nee maar ik zuig toch zoo iets maar niet uit m'n duim zeg, snap je nu dat ze niets gelezen hebben van al die omschrijvingen?" Ik moest hem wel gelijk geven, 't stond er zoo duidelyk mogelyk. ,, Jawel maar non komt het mooie, kijk eens in het jury-rapport. Daar staat in, dat n van de leden het niet eena was met die doodloopende straten tegenover Hajenius en de Bisschop, van het plan v. d. Mey. En wat zeggen de anderen ? Ik citeer," zei Piet en hij begon weer : Eén lid van de jury is van oordeel dat de afbuiging naar links van het verlengde der Damstraat minder verdedigbaar is, en de richting van dezen verkeersweg afhankelijk is gemaakt van de afmetingen van het gebouw tegenover het paleis. In elk geval (meent dat lid) heeft genoemde afbui ging geen zin zoolang de rooilijn van het ge bouw Hajenius niet is teruggebracht. Hier tegen werd opgemerkt, dat de ontwerper in de bjj z\jn plan behoorende memorie van toelichting deze situatie verdedigt met opgave der redenen die hem daartoe hebben geleid, zoo ook waarom hij het monument niet wenscht te behouden." Zie zoo," zei ik, iat is duidelijk, maar nu weet ik nog niets." Ja, duidelijk is 't my ook," zei Piet, weet je wét duidelijk is: dat de jury van de eischen van het verkeer weinig benul heeft gehad!" Ho ho!" riep ik, daar durf je nog al wat te zeggen, ik zou dat niet zoo maar durven beweren,'t zijn toch allemaal...." Architecten," riep Piet er tegen in, met 'n hoonlach, ja, dat zjjn 't wel, maar daarvan kan je alleen geveltjes verwachten, wat malen die om de voetgangers en de rijtuigen en de trams en al die larie. Dat dient toch tot opluistering van het stadsbeeld l" Jongen wat sla je door, denk eens aan Berlage, zou die ? " Ja, ik denk," zei Piet, dat hij die gesloten-plein liefde niet zóó koestert, als de anderen, want diULrom is 't gedaan, zeg ik je, het gesloten plein, dicht hoor, geen kijkje op 't Rokin, ben je gek, dat is goed voor den ouwen tijd, toen " Toen het IJ nog open was, bedoel je zeker," waagde ik. Ja juist, toen het IJ open was, geen Centraalstation, de Dam open aan aan het Damrak', was dut niet mooi soms. En daar komt me zoo'n 1) Sitte hier de lui leeren wat ze met hun Dam doen moeten, je weet wel, het bekende thema van het gesloten plein. Nou maar lees dan eens Dt Bouwwereld van (10 Maart), dan zie je óók kritiek op die meneer Sitte, niet zoo mis!" Maar dat is nu pas, na de Damprijsvraag en daarmee kon de Jury toch niet rekenen," wierp ik tegen. Och wat," riep Piet, had de Jmy maat gedurfd, dan had ze die heele kraam wel opzij geschoven, maar dut is juist 't beroerde, die opschroeverüvan die dingen, dat maakt de lui schichtig en doet hen terug schrikken voor eigen oordeel. Ik zeg maar: elk vogeltje zingt zooals het gebekt is, en of nou de een als een nachtegaal zingt, raakt den ander niemendal, als die maar fluiten kan, geen papegaai is. Zou zoo'n Pruis óns hier willen komen vertellen hoe we bouwen moeten ? Maar dan nog, al i nu blijkt, zonne klaar blijkt, dat zoo'n gesloten plein in strijd is met het wezen van de stad, met het open liggen van het IJ, de Dam als middelpunt van de halve cirkel, zelf een halve cirkel byna moet je dan nog bovendien de fout maken het verkeer te belemmeren ? Ik ben het volmaakt eens met den ingenieur Sanders, waar hij zegt: Want een werkelijk goed plan kan men alleen verkrijgen door eerst aan de verkeerseischen te voldoen, en daarna deze met de aesthetiek in harmonie te brengen. (jSlot volgt). P. J. W. J. v. D. BÜRGH, Bouwk. Ing. 1) Prof. Camillo Sitto. Preyer's collectie, PulcM Studio, den Haag. i. Deze verzameling is een bizondere wat be treft de Hollandeche school. Het werk der Frauschen dat hier en daar tusschen de werken der Hollanders gehangen is geworden kan geen aanleiding geven tot een vergelij king omdat het de Fransche schilders niet openbaart. Openbare collecties in het buitenland na die van Mesdag zijn daartoe noodig. En dan blijkt opnieuw dat de Franscheu grooter zijn, rhythmischer (zie Millet, jegens wien ik een oude schuld heb); dieper; gebalder van kracht (zie Rousseau) of met wijder vlagen (zie soms de vroegere Corot). Weissenbruch alleen is werklijk weidic ofschoon niet zoo voldragen als de schilders uit het ander land zijn. Het belang van deze verzameling van een kunstkooper is dat ze werklijk rijk^is en vol verscheidenheid. Ge vindt van Jacob Ifaris hier allerlei. Ge vindt er Wakensmoede; ter vergelijking met het schilderij uit de collectie Drucker. Ge vindt er het eigenaardige de kust van Frankrijk" uit 1870, een gezicht op een rivier uit 1873; ge vindt er een schilderijtje als No. 52 Ploeg, roet een wit en een zwart paard dat een van de fijnste is, die ik in dit soort ken. De lucht vooral munt uit door ijlheid. Fijn is eveneens met een wel wat te bewerkten voorgrond de kleine veerpont uit 1870. Het licht is zeer doorzichtig en het geheel is van een beter natuurlijkheid dan hy soms later geworden is. De Hengelaar uit 1869 dunkt me niet belangrijk. Het water op het schil derij i* niet geslaagd, en het wijkend ge deelte kon eedier zijn. De Morgenstond, mijn altijd weer gaarne geziene Haan, die den morgem toe-kraait, die aankomt en uitbreekt uit een zeer dramatische lucht, is er weer (uit 1865). Van de aquarellen noem ik niet het groote stadsgezicht, ofschoon «r hier en daar van die bijna gesloten kleuren in z\jn die alle ontroering lijken te kunnen bevat ten. Het geheel is niet in evenwicht en helt over naar links. Het groote schilderij van het stadsgezicht, wat romantisch in zijn te dikke goudkleur, dunkt me evenmin van de voornaamste van zyn soort. Voornamer, vaster, meer te saamgevloeid lyken my de twee roste sneeuwgezichten van Molens in den winter, en van deze ly'kt mij de aquarel nog voortreffelijker dan het schilderij. By beide is misschien de voorgrond iets te groot, maar ze zy'n toch zeer gaaf, zeer dramatisch zonder dat het gebaar daarin te zwaar is geworden (No. 54 en K o. 112). Eenaqaurel van een schelpenvisscher (No. 115) heeft eveneens dit op zy'n plaats zyn van kleur en vorm dat de beide cneeuwgezichten zoo belangrijk maakt tusschen al de overige werken hier. Het zyn dingen die leven en tevens volgroeid zy'n, en niet zullen vervelen, doft deze twee eigenschappen te saam. Willem Marie is niet diamacisch zooals Jacob dikwijls van aard, en van werking dus, is. De kleine schilderyen uit den tyd toen een wat te vast geworden vorm even verIe rendigd wierd door een meer beweeglijk lichtspel, dunken my van de interesseerendste. Ze zijn, ik heb -he.t al meer geschreven, gaaf. Later heeft hy misschien op gedeelten van zy'n schilderij, grooter, grootscher, eflect be reikt, maar dit effect is slechts op een gedeelte van het schilderij volgehouden; er is daar dus geen eenheid door ontstaan. In de fijne grijze werken, of waar de zon even in te bloeien begint, is het werk als geheel ge woonlijk het meest volhouden, het compleetst. Ook hier op deze tentoonstelling zyn de grootste schilderyen niet de belangrijkste, maar dunkt my een No. 68, witte koe, een klein werk meer waard dan de grootere. Er is daarin die aangename verfijnde rustigheid die ge in het werk van Willem Maris vindt, den fijnen schilder. Van de twee groote aquarellen 118, drinkende koeien en 119, koeien aan de plas dunkt my No. 119 hei beste, ofschoon er een vorm van een koe op is die mij wat te gerekt lijkt. Ook hierop is de lucht fijn, vol nuances, vol schakeeringen en het geheel bloeit ook zacht te saam tot een geheel van fijnheid. In de aquarel 118 is de lucht tegenover de andere waterverfteekening wat klaterend, niet zoo verfijnd, niet zoo rustig en te saam gegroeid. Van f. H. Kaemmerer is hier een de Wasch uithangen," dat, te coquet, van belang is als verwant met somxige Marissen uit hun vroe gere periode, zooals bijv. uit Oosterbeek. Er zyn hier drie schilderyen van Kever die te vermelden zy'n. No. 43, de tuinmane jongen; No. 40, moeder en kind en No. 41, Prentjes kyken, twee intérieurs, deze laatste. 'In het schilderij de Tuinmansjongen" die in een serre staat, hindert de perspectief-werking, maar in dit werk is de wel zatte kleur, die niet zonder fonkling is, te prijzen. Er is hier in iets van een fransen bloemstuk. Wat de twee interieurs betreft, op de tentoonstel ling te Amsterdam hadden ze me al aange daan als twee goede eenvoudige sehilderyen, van een bekend soort, maar die toch, door een zeker nuance die altijd in Kever's beat werk te vinden is als een weligheid in volle kleuren, een zekere eigenheid bezaten en deze bewaard hebben, bij het zien weer van ze in den Haag. Er is een gebondenheid in van kleur die ze als gelukkige werken tusschen zy'n arbeid doet kennen. Ze bekoren door een eenvoud en een toch vloeiend te saam komend kleur complex. PLASSCHAERT. * * * Rotterdam, Tentoonstellingen, I. De tentoonstelling van het werk door v. Oosterzee by Oldenzeel gaf verschillende soor ten te zien. Een van de uitingen docht my' overeen te komen met de gave van dezen schilder. Er waren hier een aantal werken en werkjes, van bescheiden aard, waarin het licht zwevend" was; waarin het licht, met zy'n reflexen,door het geheele echilderij scheen te hangen en te drijven. Het waren tevens werken uit den laatsten tyd. Het echyntmy dat in deze richting de weg ligt waarin van Oosterzee wat bereiken kan. Het talent is niet krachtig, de teekening is eer aarzelend, het geheel is zachtjens melancholisch. In deze eer teedre lichtbewegingen die. tevens zijn weemoedigheid uitdrukken is van Oosterzee het werkelykst. De bouw, het geheel van het schildery is niet voldoende, dikwijls. II. Niekerk (Reckers). Dit werk is een van de vele uit een latre school waarin het lichtspel objectief zoo zuiver mogelyk gegeyen wordt, waarin de vorm niet het eerste zoe ken is noch het zich ze!? zooveel mogelyk te uiten. Natuurly'k komt van zelve de persoon er wat in, maar de neiging is naar het objec tieve. De straatgezichten van dezen schilder lijken my' niet belangrijk. Er zijn er, van den zelfden aard, die veel teederder, genuanceer der, bloemzachter gezien zijn, of veel trotscher. Het belangrykeie in dit werk dunkt me het stilleven. Ook hierin wordt de, desnoods verborgen, grootere vastheid van die Franschen gemist, die een zelfde neiging van 't kleur, zien hebben, een zelfde neiging tot meer? kleur zien. Pas na de schilderijen van het Louvre zou ik dit niet zeggen, met de vele nuances, en ook soms teedre fletsheden der kleuron in de oude schilderijen. Ge zoudt desnoods kunnen zeggen tot minder roman tische, en meer klare kleuren zien. Maar daarin is toch niet tevens het gebrek aan vastheid in bouw te vinden. Verweer's kantwerkster bewijst het tegendeel: het is hel, groot, vast. De fout zit hem in het haasten van dezen tyd. Bezin. Laat de lijnen ontstaan. Laat vaste basementen komen en schilder uw bloemteedre kleuren op gave, vaste, wel be dachte wijze. De manier van schuieren van Niekerk is eene die ik niet gaarne zie. De toets is niet aesthetisch. Er is in dit werk, 31 D. KOUTER ROKIN 44 AMSTERDAM. OUD JAPANSCHB a n KUNST a a SCHILDERIJEN ANTIQUITEITEN TBb5725 IdbKCIHIÈS DflNDSTBMPBLiS IN KOPB.R. EN ZIHK. ITïl ONTWERPEN VOOR. RECU3MB [TT] !ló SIERKUNSF Nieuwe Spiegelstr. 32. Stadhovdenkade «4 KUNSTVOORWERPEN, ANTIQUITEITEN, Meubelen enz. KUDOLP ELION ft Co. CLICHÉS VOOK DETUDSOWTPERS EILEFSeWOLF. Onderstaand merk garandeerd be trouwbaarheid AMSTERDAM BEURSSTRAAT29 TELEFOON 7574T BINNENHUIS. RAADHUISSTRAAT 48?50 AMSTERDAM WONING INRICHTINGEN VAN H, P. BERLAGE EN JAC. V. D- BOSCH EIGEN MEUBELMAKERIJ, BEHANG- EN STOFF EERDERIJ GLAS-, AARDE- EN METAALWERKEN KUNSTZAAL KLEUKAMP FILIAAL TE ROTTERDAM. LARENSCHE KUNSTHANDEL, AFD. AMSTERDAM - HEERENGRACHT 495 TENTOONSTELLING VAN SCHILDERIJEN. PASTELS EN AQUARELLEN VAN C. BREMAN EN WILLY SLUITER ENTREE ? 0.50 LEDEN VRIJ Magazijn Oud-Holland Telefoon 4541. Directie: F. C. FAERELS. is verplaatst van DAMRAK 75, naar ROKIN 130, over de NEDERLANDSCHE BANK. (Perceel voorheen DE KLEINE MELKMOUT".) Atelier voor let vervaarden van OnJ-Hotatoli SBPerl. Complete inrichtingen in Oud-Hollandsen en andere onde stijlen. Bloemendaal. De eenvoudigste en toch de sterkste, veiligste- en krachtigste BBANOBLTJSSCHER is de :-: :-: :-: UnderwriteFS fee Extinguisher, altijd gereed voor dadelijk gebruik. Draai de Brandblusscher om en de werlèng begint. :-: :-: :-: :-: Werking kan ten alle tijde zouder kosten gecontroleerd worden. :-: Geen kans voor ontploffingen, geen geheime vullingen, onschadelijk voor personen en kleeren. :-: :-: :-: Sierlijke uitvoering, geheel van gepolijst Rood Koper. J. K. C. SNELTJES, K HAARLEM, KENNEMERSTRAAT i. 3» » > METAALWERKEN - KUNSTBRONSGIETERIJ » =?KOPERSLAGERIJ | Fabriek van Gas- en Electrische-Ornamenten. & Alle Koperwerken voor huishouding en luxe. » Metaalwerken voor het Bouwvak. | Meubelfabriek Nederland". J. A. HU1Z1NGA. BINNEN BETIMMER1NQXK. BEHANGERIJ, MODELKAMERfl. Groningen. WESTERSINGEL. TKLJOT. 111. KBANCO LEVERINQ. KUNSTHANDEL Molenstraat 65,65' en 67 VAN Schilderyen en Aquarellen 'van moderne meestere. &RAVDBES, ETSEN, £»CADBEMEHTE1(. Inrichting TOOI het reataureeren en Twniiien TUI Schilderijen. BeUat rich met het honden T»n konrtrelllnie» ran colleotiin uit nalatenschap pm, «n*. OP KOPER EN ZINI'S. tB°W?FELIX MERITIS" KEIZER5GRACHT32<t D.DïBIÈVREBIESAART ACHTEB ST. PIET BE 18 -:- -:- Utrecht -J- -:MAGAZIJS VAN COMPLETE MEU BELEERINO EN STOPFEEHINO o VERHUIZINGEN, TRANSPORTEN, SPECIALE AFDEELING ANTIQUI TETEH EN KUNSTVOORWERP M H. W. van Delden: MAKELAAR KANTOOR DAMRAK 28?30. KAMER M* 2 II BTAQB. 10?12 en 1?4. AMSTERDAM. TELEFOON 8562.