DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1667 Boerhaave-k'iniek. (Voorgevel.) Woonhuis van Prof. Lanz. De Boerhaave-Kliniek op het Museum-plein te Amsterdam. Excitemini o generosae mentes! Excitemini pnlchritndine Artis.... Geraakt in geeftdrift, edelaardige geesten, geraakt in geestdrift voor de schoonheid dezer k trast. Redevoering van HEBMAN BOERHAAVB 1703. Geraakt in geestdrift,... Amsterdam heeft - haar Boerhaave-monument! Nu dan, eindelijk, heeft zij, die de kroon draagt van -Europe," recht tloen weder varen dien grooten Nederlander, die in roemruchtheid nauwelijks voor haar onderdeed, wien immers zijn tijdgenooten met de kroon eener Europeesche ver maardheid sierden. Niet langer zal het zoo zijn, dat zich zijner alleen herinnert wie bij toeval zijn naam leest aan den gevel van een achteraf-buurt der groote stad. In waardiger omgeving heeft de Amsterdamsche arts Dr. Mendes de Leon den grooten geneesheer passender hulde bereid. Daar waar bij den Nederlander zoo menige herinnering aan Neerlands grootheid wordt gewekt, op het Museumterrein te Amsterdam, zal van den top ven een schoon gebouw Boerhaave's naam voortaan tot het nageslacht spreken. Beter naam voor dat gebouw, schooner monument bij dezen naam is wel niet denkbaar. Wie oog heeft voor het schoone zal de Boerhaave-kliniek" niet kunnen voorbijgaan zonder, zij 't maar even, zijn oog te gast te laten gaan en oprechtelijk te genieten van vorm en lijn en kleur. Hij prijst den kunstenaar gelukkig, die dit heeft kunnen scheppen, die, naar het groote voorbeeld onzer vaderen, ontroering weet te wekken door soberen maar majestueusen eenvoud en er zich niet toe leent, den onnoozele te verbluffen door het vreemde en gezochte, dat ge wild-simpel en tegelijk akelig van gekunsteldheid is. Wie boven dien weten, dat de Boerhaave-kliniek" een modern" ziekenhuis is, dat den bouwmeester de moeilijkste eischen stelt van ruimte-verdeeling, lucht, licht en bezonning, krijgt dubbelen eerbied voor den architect Jan Stuyt, die een zoo ingewikkeld probleem zoo schitterend heeft opgelost. Wie zijn bestemming niet kent, waant dit hooge ropde gebouw, deftig gelegen achter het witte hek in ruimer tuin dan waarover de groote stad gemeenlijk haar bewoners laat beschikken, de rijke be huizing van een patriciër. Of wel, hij vermoedt, dat hier een man, die zij n tij d begrijpt, buiten het stadslawaai een rustig familie-hotel" heeft willen schep pen, dat door zijn uiterlijk al reeds den gemoedelij ken, vertronwelijken geest moet teekenen, die men er binnen wenschr, opdat de voorbijganger wete, dat dit niet is een onderdak voor den gaanden en komenden man in da?elijksche wisseling, maar het prettige verblijf voor wie zich behagelijk en goed verzorgd willen voe len als in een groot gezin onder dat ruime vertrouwelijke dak. En toch een ziekenhuis! Maar is er dan niet een hinderlijke disharmonie tusschen uiterlijk en bestemming? Hoe vreemd het klinken moge: die dishar monie, bewust en opzettelijk gewild als zij is, drukt op deze stichting het stempel van den vooruitgang. De geneeskunde, de wetenschap, door welke het menschelijk geslacht zijn onge stoord welzijn hoopt verzekerd te zien," zooals Boerhaave zeide, is zich bewust geworden van den geweldigen invloed, dien de uitwendige omstandigheden op het menscheljjke organisme uitoefenen. Zij leerde inzien, dat tal van ziekten niet Ziekenzaal 3e klasse. anders zijn dan de niet te ontwijken ge volgen van een verkeerde levenswijze; van een leveu in niet passende omgeving; van een onjuiste voeding, van schadelijke gewoonten in eten, drinken, kleeden, werken, rusten; van gemis aan vroolijkheid, zon en warme' genegenheid. Haar zijn opgevallen de won der-goede gevolgen, die een verandering van verblijf, een liefderijke en deskundige verzorging, een prettig gestemde omgeving, geestelijke en lichamelijke rust voor den zieke heb ben. Al die omstandigheden bleken krachtige strijders te zijn in den krijg tegen de ziek makende invloeden, die den geest trachten te versomberen en het lichaam te dooden. De vooruitgang der operatieve heel kunde voegt steeds weer nieuwe domei nen bij het gebied van den chirurg; voortdurend grooter wordt het aantal aandoeningen, waarbij zijn zegenrijk ingrijpen hulp en redding brengt. Daar moet echter bij elke operatie, hoe klein ook, heel wat in werking worden gesteld, aan een onnoemelijk groot aantal voor waarden moet tot in kleinste kleinig heden voldaan zijn, wil de heelmeester, menschelijkerwijze gesproken, van den uitslag van zijn werk verzekerd zijn. Die eischen zijn zoo veel omvattend, de voor bereiding tot een operatie is van zoo groote beteekenis en is zoo moeilijk, dat aan een uitvoering thuis bij den patiënt niet te denken valt. Sterker nog, elke operateur wenscht zich een vaste model inrichting, waar hij al zijn patiënten kan behandelen en waar hij van zijn arbeids voorwaarden volmaakt zeker is. Ten slotte, veel uitgebreider dan vroe ger werd het arsenaal van den arts. De pillen en drankjes hebben nog wel niet afgedaan, zij vormen echter van de behan del ngs wijzen het kleinste deel. Allerlei moeilijke en samengestelde geneesmetho den, waarvan niet weinige een omvang rijk en kostbaar instrumentarium en nauwkeurig geschoold toezicht eischen, worden tegenwoordig in dienst der zieke menschheid gesteld. De hier slechts even aangeduide feiten brachten de geneesheeren en met hen maar veel langzamer en nog maar ten deele de patiënten?tot de erkenning, dat in onzen strijd tegen ziekte-verpleging in een ziekenhuis een van de krachtigste verweermiddelen is. Met die erkenning trad het ziekenhuis in een andere phase van zijn bestaan. Het is niet langer het sombere verblijf van ongeneeslijke zieken, die hun verwanten tot last geworden zijn ; niet langer de akelige ruimte, waar de familie den zieke heenstuurt als het geval hopeloos schijnt en er toch niets meer aan te doen is"; niet langer het gevreesde gebouw, waar de zieken ster ven als de ratten". Wat het wel is en wat het zijn moot, daarop geeft de Boerhaave-kliniek, die in overeenstemming is met de strenge eischen der tegen woordi ge geneeskun st, antwoord. In het brandvrij opgetrokken groote gebouw, dat tegelijk vriendelijk n ge zellig tehuis n volmaakte inrichting voor de behandeling en verpleging van niet minder dan 60 zoowel mannelijke ah vrouwelijke zieken moet zijn, is deze moeilij ke combinatie op uitstekende wijze tot stand gebracht. De fraaie en ruime vestibule met veel bloemen, de gemakkelijke en breede trappen, de overruime gangen, waar een linoleum-vloer bedekking het geluid dempt, herinneren in niets aan een ziekenhuis. De gladde muren geven aan stof noch vuil houvast, nergens in den bouw liet men scherpe hoeken ontstaan, bergplaatsen van stof en ongerechtigheden; overal is, bij den grootsten eenvoud, lucht, licht, kleur en daardoor vroolijkheid. In de kamers, vriendelijk en eenvoudig in lichte tinten gestoffeerd, alle vol zon, met ruime toe gangen tot bloemomzoomde breede balcons en groote terrassen hangt een sfeer van rust en behagelijkheid. Die rust wordt niet gestoord en dit is wel het meest bewonderenswaardige dezer inrichting door de bewegingen van het raderwerk der kliniek, als ik het zoo noemen mag. En dat raderwerk, van niet geringen omvang, is niet weinig samengesteld. Een enorme, helder ver lichte keuken in dit gebouw, zou men kunnen zeggen, zijn geen donkere hoeken bijkeukens, etensliften, groote dienstboden- en ettelijke kleinere zuster behuizingen, elk met eigen badgelegenheid, een lingerie, een en ander kan een begrip doen vormen van wat het huis houdelijke gedeelte vereiseht. Geheel apart, van de rest afgescheiden djor dikke muren en een breede voorOperatie-kamer. Voorbereidingsruimte. (Links toegangen tot de operatie-kamer.)