J667 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. komeet de zon passeert (een pooa hiervoor en hierna ia de komeet voor- ons zichtbaar) op 2 dagen na-precies uitkwam loopen nu de berekeningen nogal uiteen. Drie onder zoekers vonden respectievelijk 8 April, 13 April en 18 Juni 1910. Voor de kometen-zoekers is dit een onaan genaam- ding, maar wy°overige mengchen zullen tevreden zy'n als er in dat jaar weer eens een prettige, ouderwetsche, duidelijke komeet verschijnt, waarvan de bakers ver tellen, dat ze pestilentie en oorlogen" ver oorzaakt. HIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIINIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIMIIIIIMIIIIIIMIimilllll linie ouwen, Dr. T. en prof. W. SÖDERHJELM, De Italiaansche Renaissance. Utrecht, H. Honig. E. W. MOES, FTOIM Hal», sa vie et son oeuvre. Bruxelles, G. van Oest & Cie. Dr. Kuyper in de Garicatuur, met een voor rede fan dr. KUYPER zelf. Amsterdam, Van Holkema & Warendorf. HELBNB LAPIDOTH SWARTH, Verzen, Ansterdam, G. N. van Kampen & Zn. EDUABD BBOJ£ Verzen. Amsterdam, C. L. van Langennuyeen. P. N. VAN EYCK, De getooide doolhof. Zeist, Meindert Boogaerdt^Jr. MAÜBITS SABUE, Een ifei van vroomheid. Bassum, C. fe. J. van Dishoeck. FRANS BASTIAANSB, Gedichten. Dr. C. J. WIJNAENDTS FBANCKEN, Benjamin Franklvn. Amsterdan, My. v. Goede en Goedk. Lectuur. JOH. W. A. NABEB, Wegbereidsters. Gronin gen, G. Bömelingh & Co. TH. VAN MERWEDB, Thuiskomen. Utrecht, H. Honig. J. JURRIAAN KOK, Het Fredespaleis. 's Gravenhage, Mart. Nijhoff. H. 8.S. KUYPEK, Hendrick Hudsonin Hollands dienst. Rotterdam, D. A. Daamen. ? Dr. H. F. HELMHOLT, Wereldgeschiedenis, afl. 12/L3. Amsterdam, MÜ. Vivat. P. V/D. VLIET JB. en W. C. J. PASSTOOBB, Over Staatspeniionneering. Leiden, Uitgevergvenn. Fntura." Kaart der Kiesdistricten in Ne Ierland, Am sterdam, Seyffardt's Boekhandel. J. ST. LOE"STRACIIEY. Vraagstukken engevaren «. h. socialisme. Gorcum, J. Noorduijn & Zn. E. VAN DIEREN, Het socialis'Asch gevaar. Am sterdam, Maatschappij Vivat". Prof. dr. WEBNEB SO.WBART, Het Socialisme en de sociale beweging. Haarlem, H. D. Tj een k Willink & Zn. G. G. GIJBES, De verhouding tusschen de commiezen en de klerken bij den dienst der Posterijen en Telegrafie. Assen, Laurens Hansma. H. E. B. SCHMALHAUSEN, Oier Java en de J&vanen. Amsterdam, P. N. v. Kampen & Zn. A. J. H. EIJKEN, De werkkring van den Contraleur op Java. Den Haag, M. v/d Beek's boekh. Dr. J. H. F. KOHLBRUGGE, Is grondverhuur aan suiker fabrieken een zegen o f een vloek voor den Javaan?. Haarlem, H. D. Tjeenk Willink & Zn. CHARLES BOISSEVAIN, Tropisch Nederland. Haarlem, H. D. Tjeenk Willink & Zn. Mr. J. D. VEEGENS, Schets van het Neder landsen Burgerlijk Recht. Haarlem, H. D. Tjeenk Willink & Zn. Merr. L. BELINFANTE AHN, Kinderbelangen tófêna een volksbelang, Gfroningen, P. Noordhofl. Deensche Wet, houdende bepalingen be treffende Buitenechtelijke kinderen en hunne ouders, vertaald door E. A. de S. Den Haag, Avondpos t drukkerij. De Doofoot m iet Damtiak. II. (.Slot.) Ja, laat eens zien," ging Piet voort, en hij bladerde in z'n boek, Sanders zegt van het plan van v. d. Meij : Het voldoet aan aesthetiache eischen van den tweeden rang. Stelt men de «ischen zoo dat het verkeer ook tot zijn recht komt, dat dit ook duidelijk uit het plan 'spreekt, dan is het veroordeeld, ook het gewijzigde plan. Het is met wijzigingen niet geschikt te maken. En dan zegt hij wat ik boven al aanhaalde. Zie mijn plan vervolgd Piet, lees mijn memorie, dan zul je zien dat dit standpunt ook mijn standpunt is geweest; va a den beginre af heb ,ik geroepen: geef me een inge nieur, een architect «n een schilder, in n persoon, en die zal de Damprijsvraag kunnen oplossen, dat is wereischte. Wat heb je nu gezien? Dat ze maar allemaal aanvaard hebben wat de tram hun voorzettej Jury zoowel als prijskampers. Ik zou je danken! War. hoorden we nog meer verkondigen" hij sloeg een blad terug bij die vragen aan de Jury gesteld? Alweer citeer ik hoor," waareciuwde hij, Je moet niet denken dat ik dat alles maar uit mijn duim zuig;" het kringlijntje dan om het beursterrein de directeur der gemeentetram beweerde: de bedoeling is om, wanneer te eeniger tijd de wenschelykheid wordt ingezien aan de tram wagens van eenige lynen op drukke uren een begin- en eindpunt in den omtrek van den Dam te verschaffen, daartoe de gelegenheid te hebben." Mooi zoo, maar wat is daar nu w«er op aan te merkeli," moest ik zeggen. Nu, hierop nog niets," zei-die, maar er volgde nog dat dése oplossing de eenig mogelijke geacht werd door de directie. Zeker ook het ry'den tegen den draad in hè. Nou ik vond die plannen wel wat te ingewikkeld, en toen ik my'n jegevens thuis kreeg heb ik dien eigen avond het zaakje totaal veranderd. Kijk maar" hij wees me aan op zy n platte grond, alle trams komen van rechts, gaan naar links, om den Dam, behalve die eene naar het Rokin, en daardoor is de Dam veilig te bewandelen. Wat schreef ik ook weer in m'n memorie (citeerend): waar verlangd werd ruimte tot opname van stationneerende trams heeft ontwerper gemeend niet te kunnen volstaan met twee sporen, n het thans be staande monument, doch heeft drie sporen aangenomen, welke elk afzonderlijk voldoende ruimte bieden voor eenige tramwagens. Het doel dat hiermede bereikt wordt, is bij 'groote menschenmassa's (vermoedelijk voor het Paleis verzameld) het tram verkeer achter om die massa's (over het derde spoor) te kannen leiden aan de buitenzijde van den Dam, daarmede het plein geheel vrij van trams houdend. Wanneer men de aangegeven pijltjes volgt zal men bemerken dat alle trams ne richting volgen: die komend van het Centraalstation, gaan rechts om of rijden over het midden van den Dam, terwijl alle trams, gaande naar het Centraalstation, of een keerpunt hebben op den Dam zelf, van rechts naar links om het Damplein heen rijden. Het publiek weet zeer spoedig dat de trams zich om den Dam heen bewegen M. A. P. C. POHLHHKKE, Taalbloti, II. G, ELGEBSMA, Lezen en verwerken. Dr. A. VANBERKUM, Iransch-Duitsch-Engelsch leesboek voor handelsscholen, alles te Groningen^ bij J. B; Wolters. Pn. KUYPEB, Nederl. Taaloefeningen,Ijll. L. DE VRIES, Eenvoudig Taalwerk voor de L. School, II. H. DE RAAF, Verecheidenheden, II. OLIVER GOLDSMITIC, The Vicar of Wakfiïeld. Prof. dr. OTTO JESPERSEN, Engel. Leerstukken. C. GBONDIIODD en P. ROORDA, Poets of the 19 century. Petites poeiies, pour JEAN et JEANNE. W. H. DE GROOT. Zangoefeningen. R. Bos en C. H. STEENBEEK, Mijn teekenboek, No. 4, 6, 8. R. Bos', 3e aardrijkskundig teekenboek. W. H. WISSELINK, Kern van de algebra. P. WIJDENES en dr. D. DS LANGE, Leerboek dtr algebra. Prof. D. HÜIZINGA, Nieuwe uilstapjes in het rijk der natuur. 3. MULDER, Examenvragen en -ap~aven over natuurkennis. Dr. J. E. ENKLAAR, Vraagstukken ten dienste v. h. onderwijl in chemie. P. BOSSEN en D. MARS Zeevaartkundige tafelen. H. HEÜKELS, Geïll. Schoolflora, alles te Gro ningen bij P. Noordhoff. P. A. DB LANGE, Hel fiatco van het onderwijs stelsel in Bengalen.MiiantiT, Herm.Coster & Zn. Dr..R. A. KOLLEWIJX, Mannelik of vrouwelik. Zwolle, La Rivière en Voorhoeve. J. WÉBY, Leerboek der Nederl. Stenographie. Amsterdam, Schalekamp v/d. Grampel en Bakker. J. BOL, H. DOUMA en M. H. LEM, Door spreken tot lezen, I, II. M. J. KOENEN, Verklarend Zakwoordenboekje der Nederl. taal. Groningen, J. B. Wolters. C. BROERS DE JONGE, Liederen ter gelegenheid van de Heuglijke gebeurtems. Gron. P. Noordhoff SCHIDLOF'S Taalmethode praxis, afl. 6?7. Amsterdam, H. Meulenhcff. SciiiDLor'éTaalmethode-Praxis, afl. 8?9, De Man en de Vrouw. Amsterdam, H. Meulenhoff. Groote Denkers. No. 6, Hegel, door dr. A. H. DE HARTOG. Baar n, Hollandia-drukkerij. Paedagigische Vlugschriften, No. 4, A. J. SCHREUDER, Bezwaren tegen gemengde scholen voor voortgezet lager onderwijs. Baarn, Hollandia-drukkerü. Paedagogische Vlugschriften, No. 5, JAN LIGTIIART, Vrijheid en discipline in de opvoeding. LevensTragen, No. 9, dr. C. J. NIEUEYER, Kan men christen zijn zonder de Godheid van Christus te belijden. Baarn, Hollandia-drukkerij. Kerk en Sectie, No. 5, M. BEVERRLUIS, Spiri tualisme en spiritisme. Levensvragen. No. 10, HENRY DRÜMMOMT, Natuurwetten in de geestelijke wereld. Uit onzen Bloeitijd, Serie I, No. 4, mr. D. SIMONS, Strafproces en Strafrecht. Biarn, Hollandia-drukkerij. Vit onzen bloeitijd, No. 5, Dr. H. BBUOMANS, Da post in deXVlIeEeuw. Onze politieke partijen, No. 6, Dr. W. O. A. baron VAN VREDENBURCH, De Nationaal Histo rische partij. Onze politieke partijen, No. 6, Mr. H. P. MARCIIANT, De vrijzinnig-democratische partij. Idem, No. 8, A. P. STAALMAN, De christendemocratische partij.Pro en Contra:', N o. 4, Hecht van oorlogster klaring der Staten Generaal, Pro: E. Kempe, 's Gravenhage, C o n t r a: v. d. Mandere. Baarn, Hollandia drukkerij. JAN v. D. ZEE, Snu'Jjes, namens de afd. Amtegengestdd aan de richting der horlogewijzers. Daardoor is het gevaar van overreden te worden door trams, uit een NIET verwachte richting (tegenwo >rdige toestand) geheel vermeden. Bovendien is thans hec publiek niet meer voor alle trams aange wezen op den gevaarlijken vluchtheuvel op het midden van den Dam (tegenwooidige toestand) doch wordt verdeeld naar mate van de te nemen richiing. Tevens is voor het rijtuigverkeer een breede weg vrij gekomen, dwars over den Dam, vrij van sporen, en welke het zwaarste verkeer op nemen kan, zonder het voetgangersverkeer in gevaar te brengen." Nu me dunkt", zei ik, dat zoo iets toch waard is, besproken te worden in een rapport dat de uitkonst behandelt van een prijsvraag voor een al gemeen plan van aanleg ..., dat beantwoordt aau de eischen van verkeer en» welstand..." citeerde ik uit Piet's plakboek. 't Was Art. l van het programma der prysvraa?. Piet stoof op: denk je nou dat ze maar even daarop gelet hebben ? Nonsens, er staat in het heele rapport bijna niets over het verkeer!" Hè, zei ik", leg me dat eens uit, dat kan ik haast niet gelooven. Da toe stand is nou toch teroerd, en zou dat zoo moeten blijven?" Waarachtig niet," zei Bak steen, als ze me niet hooren willen, zal ik het van de daken schreeuwen, 't ij een schande zooals 't nu is; en dat rapport" hy bladerde weer ik zal je laten hooren wat ze zeggen. Ja, 't is gek, maar 'c is wel wat in strijd met Sander's meening. Orer het aangenomen plan heet het: Ook met de eischen van het verkeer is ten volle rekening gehouden. Da's brutaal zeg ik... van die Sanders om dat te dor yen tegenspreken, en hoe I Sanders zei immers: stelt men de eischen zoo dit het verkeer tot zijn recht komt, dat dit duidelijk uit het plan spreekt, dan is het veroordeeld, ook bet gewijzigde plan. Stel je voor, hoe durft hij." Nou maar hij zat niet in de jury, hoe kan hij nou beoordeeler..." Wat een gesloten plein is", sneerda Piet, ja da's waar. Maar er zijn er meer die zich aan die zaak gestooten t ebben, luister maar wat De Bouwwereld van 29 J ili 1903 zegt: Maar niet onopgemerkt kan blijven dat de eigenaardige vluchtheuvelaanleg een ernstig beletsel is voor het drukke doorgaand verkeer, in de richting Rokin?Damrak dat nu genoopt wordt op dit zeer drukke kruispunt tweemaal de tramrails over te steken. Op verkeerseischen is bij dit ontwerp weinis; acht ge slagen." Zei je wat zeg?" vroeg Piet, toen ik peinzend de drukte van twaalf uur op het kruispunt gadesloeg, een fraaie studie voor de jury hè, achteraf, zoo hier in de Bisschop de zaak eens nader te beky'ker." smaalde Piet. Zie je nou, als straks het ge wijzigde plan uitgevoerd wordt, dan blijft de Dam «03 gevaarlijk, die dubbele sporen doen het 'm, en die heb ik in mijn plan een beetje beter gelegd, dan heb je geen last van de rijtuigen meer. En dan het tweede stuk Dam dat nu ongebruikt ligt, daar komt dan leven in maar wat zanik ik tcch, mijn plan voeren ze immers niet uit, ik was zoo stom om niet te bedenken dat de Dam een breedte plein is!"... Breedteplein, hoe meen je dat?" vroeg ik ietwat verwonderd. Nou da's dnidelyk, de Dam, zegt men, is breeder, dan sterdam v. d. Ver. de Dageraad'', alles te Baarn, bij de Hollandia-drukkerij. De Man en de Vrouw, afl. 35. Amsterdam. H. Meulenhoff. Veilingscatalogus, R1 W. P. de Vries te Am sterdam. WOUTER COOL, Luchtschip en Fliegmachine. Deventer, A. E. Kluwer. J. KNOITERS W.Kzn , Herinneringen aan ons, vorstenhuis. Baarn, Hollandia-drnkkerij. G. B. VAN KRIEKEN, Wees Welkom (Volkg uit ?ave). Rotterdam, J. M. Bredee. BETSY, Aan ons Prinsje (Prinsesje). J. B. HEUKELOJI, Van de Rotte tot de Schelde. Rotterdam, W. L. en J. Brusse. Catalogus van Bukman en Sartorius' Briefrangschik en kaart systeem Fortuna". Am sterdam, Bukman en Sartorius. Mededeelingen der Nederl. Alpen-Vereeniging 1908, No. 2. Rotterdam, Nijgh en Van Ditmar. Vragen van den Dag, afl. 6: Dr. H. Blink, Het rundvee naar zijn geografische verbreiding en economische beteekenis bij onderscheiden volken.. Dr, R. G. Ryks, uit de geschiedenis der slaapmiddelen. William Davids.Wereldhnlptalen en Esperanto. Handschrift en familie, enz. De Ploeg, No. 11: L. Simons, Willem Kloos en onze letterkundigen, Wat de tachtigers brachten. Van onder den kouter. De Nieuwe School. P. J. Bol, opleidig, IV. Ph. J, Thijssen, De Gastronoom Pedagogen, III, enz. Jeugd, afl. 5: Onnk-Soer, Achtergeble ven. Maufr, In een auto de wereld rond. M. E. v/d. P?In 't Berner Oberland, enz. Op de Hoogte, Mei '09 : Voor onze Jeugd. Feiten van den Dag. J. J. Hof, Van Orchideeën. Sport. Uit het Kattenboek, naar het Italiaansch van dr. Rajberti's Snl Gatto." Mej. Repelius, Reproductie van de Gang n 'ar het Klooster. Maurits Sabbe, Hoe Jean Baptiste ? Peter werd ran 't vijf tiende. S. G. Reddingius, Van Harlingen, Lenteliedje. Talam Hadal, Eetbare Vogel nestjes. Discipulus, Dilemma. 'Uit de Natuur. R. V. H., Adolf Wilhelm Krasnapolsky. Op den Uitkijk. L. Bückmann, Oe Kinder wieg in den loop der tijden. J. H. Rössing, Van en op de planken. Het Nationale feest. Baarsta, Blijdschap. W. ten Bosch, O eer den kunst van tuinaanleg. Eigen Haai d, No. 20 : Annie, Haar Ie rensdoel. In het Bollenland, II. Nany, Het ergste. Als men oud wordt, naar Jozef Israëls. Cuculus Canorus, Het Geschie denisboek. H. J. van Dijk, Blokzyl. Een goed voorbeeld, enz. No. '21 : Eenzame, door Fokke Bos, I. Nederland voor honderd jaren, door Ganeraal Wüppermann, met af b. Hoe jong Holland z'n feesten vierde, door J. N. van Hesteren, I. Herder met kudde schapen op den Odijkerweg. Oude korenmolen bij Neer langbroek. Langs de Langbroeker Wete ring, door J. Adel, met af b. Verscheiden heid. Feuilleton. Sollanders te Lourdes. Nelerlandsche Tentzendhig. De Feesten, alles met afb. , De Aarde en haar Volken, No. 23 : M. Mendell, Op den Tarn. De jachtluipaard als huisdier in tuinen en parken. Hoezee, hoezee, de Tram rijdt op Flakkee. Hen drick Hudson in Hollands dienst, ens. iiitmiiiiiiiiiiiirmHhi lang, de as loodrecht op het Paleis is de kortste en d&irom. . . ." Daarom moet die andere kant ever het Paleis bebouwd wor den," vulde ik aan. Maar is het wel zoo, vroeg ik, en ik keek eens naar buiten. . . Verdui veld zeg, als 't eens niet waar was," riep ik. Piet lachte hoonend en triomfantelijk: ,,'lisniet waar, ik heb 't gemeten, 't is een fictie, 't is juist omgekeerd. Ga mee," en hij trok me naar buiten, nou afpassen." En c f ik al tegenstribbelde en riep dat. ik 'm wel ge loofde afpassen" zei-ie, je moet je proefondervindelijk overtuigen van deze enorme waarheid : de Dam is langer dan brt(d. En hij ooievaarde vooruit en ik ne geerde hem zoo'n beetje, want de menschen keken zoo raar naar hem. Maar mee zou ik, en tellen alejeblief. Nou, hij had gelijk en als hij nu maar niet zoo driftig was weggeloopen, bedacht ik me, dan hadden we 't even goed op den plattegrond kunnen méten. Ai, de Dam gén breedteplein, wie had 't dddrover ook weer zoo druk gehad, piekerde ik, 'k had er toch van gelezen, zeker ook weer iets van dien meneer Sitte. Piet herin nerde 't zich ook, maar 't stond niet in z'n plakboek. Maar invloed héft 't gehad," ver zekerde hij, je kon zoo merken aan alles dat de lui die niet zoo dachten, nul op 't request zouën krijgen. Als de kopstukken zoo'n idee aanhangen doe je 't best maar gauw je meen!ng te herzien, ook al blijkt achteraf de premisse fout... je bent ven! at woord." Ik begreep hem wel, hy is altijd zoo sarcastisch in zijn uitingen. Het begon net te regenen en we zoch ten een schuilplaats op in Polen. Piet vond dadelijk aanleiding hierin om over zyn plan door te gaau. Daar heb je 't nu", zei hij, als ze nu mijn Passagebouw hadden gezet" ____ dan hoefden we hier niet neer te strijken'', vulde ik aan. Maar wat bedoel je eigenlijk, Passagegebouw, waar dan?" Wel, op 't ouwe beursterrein natuur lijk, kijk dit ding", en meteen hield hij me een foto voor m'n neus, dit dingetje van 'n anderhalf miljoen, met kantoren bovenin, luxekantoren, man, voortzetting van de beurs, vlak by, pantoffelparade als 't regent." Ik begreep nu. 't Was een reuzengebousv wat hij liet zien. En hij lachte maar. Fantasie, man, gén platte grond, hoor, onnoodig, zie program na, allén opstandjes, aesthetigch stadsbeeld en zoo, zuiver lucht kasteel. Wie zal 't bouwen? Ikke niet ikke. Ja, kijk maar raar", zei-ie tegen me, want ik begon weer te twijfelen en dat zag-ie, ja, fantasie-architectuur; denk je nou dat ik daar voor m'n waarde collega's, ideeën ga fokken, en hun die laat er?en, dank je, kunst is onbeschermd in ons land, je mag je op alles inspireeren" wat je goed lykt ze maken je niks. Daar willen ze een aesthetische bebouwing en geve a gén waar borg dat je plannetjes uitgeroerd worden I Je hebt eigenlijk vooruit de zekerheid dat ze de doofpot in gaan, net als de rest, ja, jong de doofpot, de groote doofpot van het Damvlak, dat is 't. De opzet deugde al niet. De B)uwwereld zei 't alweer. Moest 't een bank gebouw worden of 'n hotel, of 'n warenhuis? Dat vooiuit te voorspellen is natuurlijk niet mogelijk en niemand kan dan pok een verwijt No. 24: Jacques Tournadour d'Albay, De verwoeste steden aan de straat van Messina. Kerbela, Het tweede Mekka. Voor vreem delingenverkeer op groote schaal aan het werk, enz. Revue der uitvindingen en ontdekkingen, No. 1: De Zuidpool-expeditie van Shackleton, De jongste opgravingen der stadsmuur van Jericho. Fundeeringen van hooge gebou wen. De fabrikage van Robijn en Sapphier, enz. De Lever.de Natuur, afl. l: Jac. P. Thy'sse, Een inbraakstudie. Dr. H. W. Heinsius, Een merkwaardige plant, E. Heimans, Gesteenten, enz. Mokichott, No. 43: Prof. B, Metschnikofi, De natuurlijke verdedigingsmiddelen van het organisme tegen infectieziekten. Eerste Hulp bij ongevallen, enz. No. 44:- Prof. E. Metschnikoff, De na tuurlijke verdedigingsmiddelen van het orga nisme tegen infectieziekten, enz. No. 45: Dr. Ch. Bles, De blijde Gebeur tenis, Een goed voorbeeld. Dr. H, Pinkhof, Herman Boerhaa7e. Andreas Otto, Bittere aman ielen. N o. 46 : Dr. Ch. Bles, Traumatische Neu rose. Dr. H. Bijlsma, De oorzaken der doofstomheid. iiii'.pr.MiiiiimiHiiiuiiiiiiimiiiiimiiimiMimHiimniimiii lliiiiiillliiiiiliiiiiiiiifliiiiiiiiiilliMiiiiiitliiiiiiiiliiiiii HnisloMelijke Wetenschap. Het dienstmeisje, wiskundig toegelicht. Leerstelling: Indien twee mogelijkheden bestaan, kiest een dienstmeisje steeds de verkeerde. Expositie: Ik heb twee pantoffels a en b. Zij staan onder mijn bed, waarop matras y en piluw z. Zy kunnen er op eene wijze staan, die het mij mogelijk maakt ze te vinden, en op eene wyze, die het mij onmogelijk maakt ze te vinden. Stelling: Ik zal ze niet vinden. Bewijs: Noem ik het' dienstmeisje M en trek ik in gedachte twee lijnen M a en M b zoo duwt M de pantoffels a en b zoover onder het bed, dat zy tegen den achter grond komen te staan. Daar zoek ik ze niet, daar ik niet gewoon ben onder het bed rond te klavieren. Bijgevolg vind ik ze niet. Hetgeen te bewijzen viel: quod erat demonstrandum. Leerstelling: Indien een cirkel-rond maar recht-geaard dienstmeisje op een waschtafel een vloeistof vindt, die men niet kan missen, giet zij ze weg. Expositie: Op de waschtafel W bevindt zich het tandwater G. Stelling: Ik zal mij zonder tandwater moe ten behelpen. Bewijs: Het tandwater G kost l gulden 50. Wordt het uitgegoten zoo zal de waarde van dat tandwater G worden tot o. Daar M, wanneer ze staat voor twee mogelijkheden, steeds met mathematische- zekerheid (deze mathematische zekerheid vindt men bewezen naast fig. 1) zich wendt tot de verkeerde, zal zy het tandwater uitgieten. Bijgevolg zal ik mij zonder tandwater moeten behelpen. Hetgeen te bewijzen viel: quod erat demonstrandum. Leerstelling: Plaatst men in een vierhoekige slaapkamer naast een gordijn een dienst meisje, zoo is de slotsom vierkant een onge luk. f.xpositie: Vóór het venster F bevindt zich een gordijn, dat daar uit zichzelf niet van daan gaat. ^^ Sttlling: Het dienstmeisje M trekt net zoo \^9 _?^ ^L l rï)«^ l ^ang aan ^et gordy'ntouw S, tot het gordijn Ly^3y~i J l VS.cC» l het niet meer houdt en naar beneden valt. ^J^SL^^Vl V | *fCJcJ Bewijs (uit het ongerijmde): Ware S sterker * *^^ ?? ? l dan M, zoo zou het touw, het dienstmeisje omkringelehd, dezelve in tweeën deelen. Daar evenwel Mientje sterker is dan het gordijntouw, gaat helaas niet het meisje maar het gordijn kapot, en het ongeluk is gebeurd. Hetgeen te bewijzen viel. Quod erat demonstrandum. treffen over deze onvolledigheid van het programma...." Zoo, nou daar denk ik anders over. Moet je in Duitschland probeeren, kom 'sinMiinchea, daar vertellen ze 't je wel anders. Hier kan de gemeente niet ingrijpen, het particulier initiatief doet hier alles l" Of niemendal," zei ik langs m'n neus weg. Juist dal is 't, denk je dat er lui hier een millioenengebou v durven zetten, particulierweg? Hebben ze niet de Beurs net zoolang beknibbeld en beknabbeld tot hij scheurde van ergernis ? En wie legt 't loodje dan ? Déarchitect, die heeft 't gedaan. In Berlijn durven ze wel een restaurant van anderhalf miljoen zetten en't gaat! Maar hier ? Ik geef geen duit om dat particulier initiatief. Maar wat zei De Bouwwereld ook nog meer? Daarmede stond de geheele prijsvraag van meet af aan op losse schroeven snap je nu " vroeg Piet en hij staarde me door dringend aan, snap je nu dat ik den nadruk legde op de verkeerseifchen ? De rest islarie, wie zal een kooper dwingen aeathetisch te bouwen ? Als je verkaveling bruikbaar is, vooruit dan maar, als de duiten er maar uitkomen is immers Amsterdam gered. En op die blouwblokken kan alles gezet worden, wat geeft 't of we al schetsen en aquarelleeren, daaraan hebben de geldmannen toch lak, ze bouwen lekker zooals zy 't willen. Maar 't programma wilde toch wat aeathetica" wierp ik er tusschen. Jawel, 't staat erin, twee perspectivische sche.sen van het aeattutisch stad ibeeld, je mocht ook aquelleeren erbij. De rest van het programma handelde over de verkeerswegen ... dat leek mij de hoofdzaak toe. En verduiveld hij sloeg zich tegen 't voorhoofd ik was gek genoeg dat te denken. Neen man, hoofdzaak waren de mooie prentjes mét lijst alsjeblief en koperen plaatjes, de rest was maar bijwerk. Ik had g-!en lijstjes en wel schetsen en de anderen wél lijstjes en geen schetsen maar volledige teekeningen. D in leg je 't af, hè, dat zien ze dadelijk, die vent deugt niet l" Ik trachtte hem te kalmeeren, sla toch zoo niet door, hoe kan je nou zooiets onder stellen", mau- jawel, hij raasde door. Denk je dat je met engelen te doen hebt, 't zijn maar gewone menschen hoor, het oog wil óók wa-, hebben, je kunt toch niet diinkomen met 'n schets in zwarte lijnen alsjeblieft anders ben je er dadelijk uitge schift neen dan moet je doen als de prijswinner die de eerste prijs niet won maar wel kreeg, vogelperspectief meneer. Stom dat ik daar niet aan dacht toen, ik teekende die schetsen uit 't handje, eu als je nou een driehoek had genomen, was 't gauwer klaar geweest maar de jury wou 't wel zoo zien want wat zeien ze: de schetsen in vo gelperspectief geven van het ge lachte stads beeld een goede voorstelling. Da's toekomst muziek man, als de Zeppelin I over Amsterdam vaart, kun je als je d'r in zit, 't controleeren als 't dan staat, wat Van der Mey dacht." Je hadt rekening moeten houden met de luchtvaart," lachte ik, dat hoort bij luchtkasteelen." Nou, je houdt me voor den gek," zei Piet boos, ik dacht heusch niet zoo zwaar over die architectuur, maar dat dat is kras hoor. En de jury zei nog vooiuit: door het programma is ter beoordeeling van het uiterlijk aanzien twee perspectivische schetsen gevraagd, mér niet. Daaraan heeft men zich te houden. Uit den aard der zaak zullen de schetsen, door de kleine schaal, al zeer weinig van uitgewerkte ontwerpen hebben enz". Ik peinsde hoe 't kon dat men dan tenslotte hierop de ontwerpen beoor deelde en zei dat aan Piet. Je hebt gelijk, ditmaal", was 't antwoord, ik snap het óók niet of eigenlijk ... je moet bedenken, 't waren architecten die oordeelen moesten, en 't bloed kruipt waar 't niet gaan kan zegt 't ouwe spreekwoord. Dat is 't denk ik. Ik denk dan ook dat de aquarel 't 'm gedaan heeft, want die vogelperspectief als je 't gezien hebt, ben je 't met me eens, je ziet er niets aan. 't Is net of je je portret laat maken loodrecht boven je hoed, dan kry'g Je een bol en 't puntje van je neus er net op. Maar 't mooiste heb ik nog voor 't laatst bewaard pagina 6 van m'n plakboek, heb je 't, lees dan eens". En ik las : Bij de keuze uit de hierboven besproken tien laatste plannen is de Jury geleid door de volgende overwegingen : Ie. dat het Damplein in verband met de eischen van het programma waarbij de ont eigening niet mag worden overschreden, een zoo eenvoudig mogelijke, gesitueerde afslui ting van het plein moet krijgen (bedoeld is zeker een zoo eenvoudig mogelijk gesitueerde afsluiting) ; 2e. dat aan de eischen van het verkeer op voldoende wijze moet worden voldaan; 3e. dat het stadsbeeld een aangenaam en tegelijk monumentaal aanzien moet krijgen; 4e. dat de finantieele uitvoerbaarheid zoo veel mogelijk is gewaarborgd. Nu, en ?" vroeg ik. Wel, je kunt nog niet lezen," zei Piet. Zie je dan niet wat ik zie? De jury heeft zich bij de laatste keuze laten leiden door overwegingen, als volgt. En bij de rste keuze vraag ik nou, is daarby óók gebruik gemaakt van déze overwegingen, of niet? Of is daar runt overwogen op deze wyze, maar geschift, hè? Da's gemeen hè, maar 't staat er en. . . ." Nou val je me tegen, Piet," zei ik, dat te denken, je be grijpt toch dat de jury niet alle ontwerpen kan bestudeeren en memories lezen, kom dat zou jij ook niet doen, je ziet toch dadelijk wie 't knapst is." In 't aquarelleeren of de vogelvlucht?" spotte hij, .,kom je vaart in mijn schuitje man, je zegt 't zélf. Maar ik vind 't geen manier om een stadsplan te beoordoelen, da's goed voor schilders, maar dat is hier ook al mie, want platte gronden en gevelteekeningen vielen niet te beoordeelen, 't was fantasie man, de heele boel, lüeht, lüht en wie nou maar aesthetisch voor den dag kwam was de man. Of je al op het groote plein een paar tramhuisjes plakte, kwam er niet op aan . . . overreden voetgangers, niemendal hoor we varen toch straks per luchtschip, de vogelperspectief is déperspectief van de toekomst ---- " Meer hoorde ik niet, ik was buiten Piet's bereik en liet hem maar praten. Wat kan de vent je doorzagen! P. J. W. J. v. D. BUKGII, Ren k u m, 16 Mrt. '09. . Ingr.