Historisch Archief 1877-1940
No. 1668
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
yerdere verloop van veel minder opgewekt
heid getuigde.
Over 't algemeen waren hier ook nu weer
?de verkoopers in de meerderheid en werd
van het verhoogd koersniveau, waarop enkele
«oorten ach bewogen, gebruik gemaakt om
winst te nemen.
Het aanbod van de Atchison Topeka aan
hare aandeelhouders in de a.s. uitgifte van
4 pCt. convertible bonds a 104 pCt, in ver
houding van 12 pCt. van het aandeelen-beat,
deed de vraag naar common Atchison's toe
nemen, die begin der week tot 116 pCt.
opwaarts gingen, doch allengs tot 114% rea
geerden. De oude 4 pCt. convertible bonds
werden verkocht en gingen allengs van 113 %
(na 112 K) tot 111% pCt. terug.
Daarentegen begon de verbetering voor
Union's eerst in de tweede helft der week,
toen ze in navolging van New-York van
190% tot 193H avanceerden.
Enkele lichtere soorten, die eerst meer
belangstelling ontmoetten op de hoogere
New-Yorksche koersen, waren later] meer
aangeboden.
Erie's o.a., die wij de vorige week op 36%,
na 35%, verlieten, openden Maandag 1.1. op
38, om allengs tot 36% te verflauwen.
Rrock's, die in tegenstelling met de
meeste shares Dinsdag 11. zeer gewild
waren en tot 33 K opliepen, gaven in den
loop der week het a vans grootendeels veder
prijs. O ver 't algemeen trokken de lager ge
prijsde aandeelen-soorten in 't midden der
week weinig aandacht en werden ze tot
afbrokkelende koereen afgegeven.
Ten slotte echter werden van New-York
weder hoogere koersen geseind, vooral voor
-de zwaaidere aandeelen.
De Indnstriëele shares kinden zich aan de
-algemeene neiging om winst te nemen even
min onttrekken, vooral niet toen ze in
NewYork minder op den voorgrond traden.
Common Steel's, die op den laat s ten
benrsdag der vorige week reeds l % waren terug
gegaan, behaalden eerst nog eenig avans,
hoewel 't animo merkbaar minder was, doch
reageerden daarna van ca. 67 tot 65%, in
navolging van Londen, op 't gerucht, dat zich
bjj de voorgenomen introductie te Par u's
moeielrjkheden voordeden. Later kon de koers
weer eenigermaté, nl. tot 66% herstellen.
Car & Foundry's gingen van 57% tot 55%,
Amalgamated van 88 tot 85%, MexicanLight
-& Power van 74% tot 71% X terug.
Voor de Amerikaanwsh-Mexicaansche waar
den was op Londen niet veel animo te be
speuren. De aand. Mexico Tramwayzjj n zelfs
van 146% tot 141 K in de afgeloopen week
verminderd.
Inmiddels is een nieuwe Amerikaansche
Industrieele «hare dezer dagen aan onze beurs
geïntroduceerd en wél de certif. van 6 pCt.
-cumul. pref. en van gewone aandeelen der
Internat. Steam Pump Co. te New-York a
44% resp. 88 pCt. waarvoor MJ de eerste
kennismaking het enthousiasme niet groot
was.
Heer belangstelling dan de Internationale
Staatsfondsen, waarin omzet en koerswijziging
over 't algemeen weinig belangrijk waren,
trok weder de lokale afdeeling, niet 't minst
de Indiéche Cultuur- en Bank Instellingen,
?die op nieuw niet onbeteekenende koers
verheffingen ondergingen,zooals onderstaande
opgave aanduidt: 5'Juni 10 Juni
Amsterd. Eubber Cultuur . 108% 130
Badas, snikerfabr 95 100
Barge & Moormann ... 142 143%
Vorstenlanden, gew. aand. 103% 166 %
(oa 170)
pref. 214% 230
(na 238)
winstbewijzen ? 89.90 ? 92
(ua ? 95)
Koloniale Bank 120 128
Ned. Ind. Handelsbank. . 167% 175 .
Sentensn Lor 195 199 H
Brieven van Oom Jodocos.
XLVI.
Waarde Neef!
Er zijn geen menschen in ons lieve
vaderland wien ik meer hartelijke sym
pathie en warme bewondering toe draag
dan de mannen der journalistiek, het
edel penvoerend gilde, waartoe jij, mijn
beste ook behoort. Telkens zeg ik het
tegen Tante: Lieve, begrijp jij het,
hoe komen ze overal zoo achter, waar
halen zij het vandaan?" Zij zien, zij
hooren zooveel meer dan wij gewone
menschen, dat het je weinig moeite kost
hen zoo maar onder de buitengewone te
zetten, en ik doe dat dan ook met graagte.
Vooral na de laatste maanden. Want
wat eigenlijk maar gewone bewondering
was, is daarin gestegen tot extase. Wat
ware er van onze vreugde, van ons enthou
siasme terecht gekomen zonder hen ? Ja
als ik dan ook naast dominee Gerritsen
gestaan had toen hij zijn preek maakte
voor ons gedoopte Koningskind, dan had
ik hem zeker geraden om die zoo schoone,
van historisch inzicht zoo treffende
passage: zonder Juliaaa van Stolberg
geen prins Willem van Oranje; zonder
Prins Willem, geen vrijheidsoorlog; zon
der vrijheid geen Nederland", nog met
deze woorden te verlengen: zonder
Nederland geen Nederlandsche pers, en
zonder die pers geen vreugde als die
De gedeeltelijke reactie der
Vorstenlandenwaarden was een gevolg van winstneming
op de hooge koersen van Woensdag 1.1.
Aand. Nederl. Handel-Mjj. zijn eveneens
2% gerezen. Uit 't verslag over 1908 blijkt
dat de winst ? 4.131.233 heeft bedragen,
weinig verschillend van het winstcijfer van
1907, doch toen moest ca ? 1.400.000 voor
verlies op effecten worden afgeschreven.
Daarentegen hebben de inkomsten thans ca
? 800.000 minder bedragen en is ? 550.000
voor speciale reserven bestemd geworden.
Op de aand. Ned. I ad. Hontaankap wordt
8 % dividend ver wacht, de Ned. Ind. Escompto
Mq. zal 8, de Ned. Ind. Handelsbank 10 %
aan hare aandeelhouders nitkeeren.
Aan de inschrijvers op ? 160.000 aznd.
Kotterdam-Tapanoeli Cultuur-Mij (caoutchouc)
a 106 wordt 60 % toegewezen. Het fonds
werd met Vs a % % agio verhandeld.
De Indische Petroleum-aandeelen, die de
week te voren weder in vaste houding sloten,
hebhen over 't algemeen een gedeelte van 't
in die week geleden verlies kunnen herwinnen.
Bjj de opgaande koersen ontwikkelde zich
meer vraag vooral voor de aand. Koninklijke,
die geleidelijk van 416% tot 430 verbeterden,
terwijl Sumpal's van 153 tot 158 avanceerden.
Moeara'0, midden der week 189% na 188%,
blijven 188 %. Perlak A/B wonnen 3 pCt.,
Zuid Perlak echter, van 170 tot 172 verbeterd,
waren in de tweede helft der week weer wat
zwakker, nl. 169%. Preferente DordtschelSS
185?184 X.
De aand. Holl. Rumeensche zetten de rij zing
van pari tot 1041/2 % voort. De verkoop van
de bezittingen voor / 275.000 en 6 % royalty
werd door de. vergadering van aandeelhouders
met algemeene stemmen goedgekeurd.
Aand. Internat. Rumeensche ondervonden
meer belangstelling, waardoor de koers van
28% tot 32 pCt. verbeterde. Ook Nederl.
Rameensche hebben daardoor een rijzing
van 11 tot 15% pCt. ondergaan.
Russian Fusl's verflauwden 3 a 5 pCt,
Bibi-Eybat en pref er. Schibaieff's daalden
1% pCt.
Indische Mgnbouw-aandeelen waren mee
rendeels ongeanimeerd, Ketahoen's werden
tot dagelijks teruggaande koersen verhan
deld, de gewone reageerden van 298 tot 286,
de preferente van 467% tot 414 pCt. Redjang's
noteeren 15 pCt. lager, hoewel het gerucht
van schade, door aardbeving veroorzaakt,
werd tegengesproken. Aand. Tetok moesten
van het ayana van 145 tot 149 weder een
gedeelte prijsgeven, nl. tot 147 pCt.
Veel handel was er in C o bar's en even
eens waren de koersvariatie's van beteekenii.
Begin der week van 126% tot 121% terug
gegaan, werd het verlies in de tweede helft
der weak herwonnen en verbeterde de koers
verder tot 127%.
United Coppers zijn op vraag tot 11%
opwaarts gegaan, doch daarna weer tot
11% pCt. verminderd.
In de Tabak-afdeeling bleef 't stil en luste
loos; evenals de omzetten zijn echter ook
voor het meerendeel ditmaal de verliezen van
geringe beteekenis geweest, met uitzondering
van aand. Deli Batavia en Amsterdam-Deli,
welke 7 a 9 % teruggingen.
Aand. Senetnbah zijn van 382% tot 392 96
opgekomen en aind. Besoeki konden 4 %
avanceeren.
Scheep vaart-aandeelen waren bij beperkten
handel meerendeels wat vaster. Op 'c bevre
digend jaarverslag werden preferente aand.
Zeeland a 55 na 52 % gedaan. Aand Oostzee
noteeren 57% na 51 %. Opdeaand. Koninkl.
Paketvaart wordt 8% % dividend uitgekeerd.
Aand. Holl. Spoor 88% na 88 %,
In verband met den lageren geldkoers, die
als gevolg van de voortgezette realisatie'a van
Amerikaansche waarden in de afgeloopen
week weder van 2% tot 2% % is terugge
gaan, waren onze Nationale Schuldsoorten,
wat drieën betreft, \\ % aangenamer.
Iawelke ons sedert drie maanden vervult".
Want nietwaar, als wij niet alles hoor
den en lazen tot in de puntjes, dan was
het, tot schade van land en volk, met
die vreugde ook gauw gedaan, in den
sleur van het gewone zou ze verdwijnen,
nu krijgt ze dagelijks nieuwe voedings
stoffen en blijft ze even jong en frisch.
Zelden heb ik dat duidelijker gevoeld
dan Zondagmorgen, toen ik het verhaal
las van den doop onzer lieve Juliana.
Als er zoo iets hél gewichtigs aan de
hand is, moet je weten, dan koop ik
altijd alle bladen die ik krijgen kan, en
dan genieten Tante en ik samen van de
lectuur, en van het meest volledige ver
haal der gebeurtenis. Want, hoe voor
treffelijk ook, n journalist kan weer
niet alles zien, maar als je ze allen bij
elkaar neemt, dan behoef je niet bang
te wezen dat je iets ontsnapt. En zoo
is ons ook deze keer niets ontgaan. Maar
misschien ben jij zoo gelukkig niet, en
dus wil ik je wat staaltjes geven van
onze heerlijke moderne journalistiek.
Daar is de Niemve Rotterdammer, die
besluit de beschrijvingen van het bin
nenkomen van de vorstelijke personen
zóó: Terwijl er in de gezichten van
het jonge ouderpaar een ontroerende
blijheid door vromen ernst werd be
dwongen."
Welk een opmerkingsgave heeft die
man! Niet alleen dat hij den vromen
ernst" ziet, hij ziet ook nog de blijheid"
die al bedwongen was, en hij ziet die
zóó, dat ze hem nog ontroerd bovendien.
Dat is den anderen dan ook ontgaan.
Zelfs de man van de Standaard heeft
het niet gezien: hij vond het binnen
komen bescheiden," en van de heele
japon van H. M. vertelt hij slechts dat
zij enkel gesierd was met een ordelint."
De Nederlander echter was op dat punt
weer nauwkeuriger:
Het toilet van H. M. de Koningin was,
zoowel wat den hoed als het costuum
betreft, style empire" en vooral het
kleed is een prachtig-zachte nuanceering
der champagne-kleur."
De hoed is een stukje kunstwerk van
haar, die al van de eerste jeugd-jaren
der Koningin de Koninginne-hoeden"
heeft gemaakt.
Deze hoed, voor de plechtigheid van
den doop bestemd, is in 't model Turban
Empire" en gemaakt van
champagnetegralen ondergingen onbeteekenende koers
wijziging.
Voor de volgende week zijn een 2-tal be
leggingefondsen ter inschrijving aangekondigd,
nl ?353.000.?4 % Schuldbrieven ten laste
der gemeente Groningen en ? 500.000.
3% % Oblig. der Mij. voorGeneentecrediet
a 96%, resp. op 16 en 15 dezer.
10/6 '09. V. D. S.
"*?
De economische toestand in Bosnië,
vóór en tijdens de bezetting door
Oostenrijk. *)
De annexatie van Bosnië-Herzegowinadoor
Oostenrijk, die in het vorig jaar de politieke
gemoederen zoo lang ea heftig in beweging
bracht, legt de monarchie den ernstigen plicht
op, het door haar 30 jaren geleden begonnen
hervormingawerk in dit vóór de occupatie
schromelijk verwaarloosd gebied te voltooien.
Reeds lang was de welvaart verdwenen,
die in deze provinciën heerschte tijdens het
bestuur der Romeinen, toen cultuur en land
bouw op een voor dien tijd bevredigenden
trap van ontwikkeling stonden, evenals de
betere toestanden in de middeleeuwen, toen
de bewoners van Venetiëen Ragusa dit ge
bied tot het terrein hunner commercieele
werkzaamheid hadden gemaakt.
Vooral gedurende de 25 jaren, die
onmiddelijk aan de Oostenrjjkache bezetting zijn
voorafgegaan, was het land aan de grootste
verwaarloozing ten prooi.
Tamelijk ver verwijderd van de Turksche
hoofdstad, waar men zich weinig om het
vilajet Bosniëbekommerde, zonder
spoorof straatwegen, bleef het verstoken van de
voordeelen der beschaving, die de meeste
provinciën, in de nabijheid der
Middellandsche zee gelegen, reeds lang genoten, zoodat
het uit een economisch oogpunt zeer ach
terlijk was.
Toen de Oostenrijkers in dit gebied vasten
voet verkregen, vonden zij d£ar een soort
natnurstaat, zooals die vele eenwen geleden
in de beschaafde landen reeds niet meer
bestond.
De boer oogstte niet meer dan h\j voor zijn
gezin noodig had en daar de voeding bijna
uitsluitend uit cucurua-brood bestond, be
perkte hij zyn werkzaamheid tot het ver
bouwen van deze graansoort.
Het verbouwen van andere producten zon
hem weinig voordeel hebben opgeleverd, hij
kon ze toch niet verhandelen of vervoeren:
verkeerswegen waren er niet, het vervoer
door middel van lastdieren op slechte binnen
wegen was te moeieiyk en te ttfdroovend,
zoo niet onmogelijk.
Bovendien waren de dorpen zoodanig tegen
de berghellingen gebouwd, dat zij bijna ontoe
gankelijk waren.een veiligheidsmaatregel tegen
roof en plundering, waarvan een aantal rond
zwervende benden haar dag-, of juister, haar
nachtwerk van maakten.
Die onveiligheid was een uitvloeisel van
het regeericgsstelsel, dat de ver afgelegen
gedeelten van het rijk niet in zijn macht
had, waar dan een soort oligarchie ontstond,
waaronderde hebzucht van vele kleine grooten
een schrikbewind kon uitoefenen, waartegen
over een groot gedeelte van de arme Turksche
bevolking zich door rooveryen trachtte scha
deloos te stellen.
Het, gevolg van dit alles was, dat iedere
economische bedrijvigheid werd verlamd, de
handel was zóó onbeteekenend, dat 't dien
naam nauwelijks verdiende. Wat was er ook
te verhandelen, als de boer slechts zoo v «si
oogstte als hij zelf kon verbruiken ea verder
iedere industrie geheel ontbrak?
Onder dergelijke toestanden kon zich na
tuurlijk noch geld-circulatie, noch krediet
stelsel ontwikkelen. Bij gebrek aan handel
en verkeer, was er weinig of geen geld in
*) Von Somogyi, Das boschnische
Creditwesea."
kleurige tulle met echte point
d'Alengon," het geheel bekroond door een witte
aigrette colonel."
De firma Kuhne, zag aan hare ateliers
de vervaardiging van het kostuum toe
vertrouwd, dat evenzeer als een
prachtyolle mode-creatie mag gelden. Ook dit
is in heel zachte champagne-kleur, rijk
en vorstelijk-deftig met d'Alenjon
gegarneerd."
Maar had de Standaard minder gevoel
voor de champagne-kleur" en de Tur
ban Empire" dan zijn meer hoffahige"
coalitie-broeder, in andere opzichten zag
hij toch weer dieper en dus mér; hij
schrijft:
Onder het publiek heerschte ernstige,
plechtige stilte. Er trilde iets in aller
hart, toen eindelijk de Koningin, met
haar hooge gasten, het kerkgebouw bin
nen trad; en toen na de predikatie het
jonggeboren prinsesje werd binnengedra
gen, was zekere ontroering óp aller gelaat
merkbaar.
Toch bereikte die ontroering eerst haar
toppunt, toen de Koningin opstond, haar
lieve kind uit de armen van de
GrootMeesteresse overnam, en tot de Doopvont
trad. Dat was het heilige oogenblik,
waarin ieder roeide, dat er een kracht
van Boven in het Heiligdom daalde.'1'
Maar dit was dan ook de
driestarredacteur die zoo tot in aller ingewand
vermocht te blikken, de gewone verslag
gever bleef meer aan de oppervlakte, en
daar hij niet wist dat ieder die kracht
van Boven had voelen dalen, moest hij
wel denken aan de vele verdoemden die
daar zaten.
En i och toch was er bij dat alles
een weemoedige gedachte," schrijft hij.
Immers, hoe talloos velen waren er
ongetwijfeld niet onder die, zegge drie
duizend menschen in de Willemskerk, die
de Kerk reeds lang den nek gegeven heb
ben en zich om geen God of godsdienst
meer bekreunen!
Die allen hebben het ernstige woord
van den prediker moeten aanhooren. Zij
hebben het Woord Gods [niet gezocht,
maar het is huns ondanks tot hen ge
komen.
En nu is het immers ook in dit geval,
ook tegenover al die
grootwaardigheidsbekleeders waar, dat Gods "Woord niet
ledig tot Hem zal wederkeeren, maar dat
het volbrengen zal datgene, waartoe Hij
Het jongste ongeval van de Zeppelin II: het voorste deel ingedrukt. Göppingen
op den terugweg van Bitterfeld.
lltllllllllllllllllllMIIIIIIIIMIIIIIIIII
omloop, men had er ook geen behoefte aan.
De boer verschafte zich zelven de noodzake
lijkste levensmiddelen, kleeding en ondergoed
waaraan geen hooge eischen werden ge
steld waren de voortbrengselen van huis
industrie, zyn woning bouwde hij zelf, in
Bosniëuit leemen tegels en hout, in de
Herzegowina uit steenen. De tritina", de
schatting aan den grondeigenaar, voldeed hij
in natura evenals de tienden-belasting; werk
tuigen en landbouwgereedschappen bad hu
weinig of niet, de Bosnische ploeg was een
stuk hout, in 't kort, de boer had hoogst
zelden geldspecie.
Bij dezen eenigermatéoer-toestand was
er niettemin een soort krediet-stelsel, waarbij
de koopman-winkelier in de stad de krediet
gever was.
In het voorjaar moest de boer, nadat hij
met de zijnen in den winter den geheelen
voorraad had verorberd, van dit krediet
gebruik maken; hij had zaad noodig voor zijn
akker en brood voor zijn gezin tot aan den
oogsttijd; nu en dan was er ook behoefte aan
katoen, eenig huisraad en aardewerk.
Dit alles verschafte hem de winkelier, dien
hij op marktdagen geregeld bezocht. De
inkoopen werden eerst in den herfst betaald,
niet in geld, doch in producten van den oogst
en 't behoeft nauwelijks gezegd met
niet weinig interest bovendien. Somtijds werd
een schuld van 100 oka (125 Kg.) cucurus",
in 't voorjaar aangegaan, in September vol
daan met 100 oka gedroogde pruimen, die
een 3 a4-voudige waarde vertegenwoordig
den. En kon de debiteur in den herfst de
geheele schuld niet voldoen, dan was er geen
bezwaar hem bovendien een nieuw krediet
te geven en zoo bleef hy jaren lang steeds
de schuldenaar van den winkelier, dien hij
met producten betaalde, daar geld tot de
zeldzaamheden behoorde.
Had h\j geen trekvee, de winkelier leende
hem ossen, ook een soort krediet, izor" ge
naamd, had hij gebrek aan fokvee, alweer
was de winkelier Ui de stad de reddende engel,
die hem een paar koeien, geiten of schapen
ter leen gaf, waarvoor de boer hem dan de
helft van de kalveren, jonge geitjes en lam
meren moet afstaan en bovendien de melk
producten, wol enz. met hem moest deelen.
Niemand bekommerde zich om den boer,
behalve de winkelier in de stad. Zelf uit
den boerenstand tot kleinen koopman opge
komen, kende hij alle persoonlijke familie-,
godsdienstige- en economische omstandig
heden van den boer door en door, was zijn
raadsman en helper in den nood. Natuurlijk
werden die diensten ruim betaald, maar dit
het uitzendt, zij het ten eeuwigen zegen,
zij het ten eeuwigen vloek!
Weemoedige gedachte, dat deze
schoone dag in Nederlands historie wel
licht een maal tegen menigeen getuigen
zal!"
Arme, domme paganisten dan ook, die
verlokt door het interessante van de
plechtigheid, zijt komen kijken, en die
recht in den val geloopen zijt! Arme
paganisten, moge het hun vergaan als
het bedehuis zelf, waarin zij zaten. Ge
bouwd voor het wufte genot, als konink
lijke manege, werd het op 23 April 1853
uit de hand des Konings aan de Gemeente
geschonken voor den Heiligen Dienst op
een treffend oogenblik inderdaad, juist
in de dagen toen de welwillende houding
tegenover Rome van den paganistischen
Thorbecke den Aprilstorm ontketend had
in den boezem der Hervormden en de
Koning den paganist losliet om door deze
kerk-gift zijn eenheid met die Hervorm
den te bezegelen. Hoe treffend is die
herinnering nietwaar, niet slechts voor de
paganisten, dien wij toewenschen, dat ook
zij van wufte maneges door koninklijke
aanraking tot vrome bedehuizen mogen
omgetooverd worden, maar ook voor de
katholieken, die behalve minister
Kolkman in wiens gezin, (lieve, treffende
bijzonderheid!) een licht geval van
mazelen was opgetreden trouw waren
opgekomen. Toch schikken zij zich merk
waardig in het hervormde karakter van
het geval. Waarom ook niet ? Reeds bij
de geboorte der prinses werd aangeduid
hoe deze n van vaders- n van moeders
zijde afstamt van de Heilige Elisabeth
van Thuringen en van moederskant ver
want is aan den H. Aloysius de Gonzaga.
En nu bij den doop geeft De Tijd een
stamboompje om te laten zien hoe ook
van beide kanten de afstamming vast
staat uit de H. Blanca van Castiliëen
den H. Lodewijk IX van Frankrijk, uit
het voorbeeld der moeders en uit den
vo3rbeeldingen koning", zooals het blad
zegt, en het geeft niet onduidelijk te
verstaan, dat die heilige voorzaten wel
een machtige voorspraak zullen zijn.
Vooralsnog echter heeft het Prinsesje
het was ditmaal het Handelsblad dat het
heeft waargenomen, den anderen schijnt
het ontgaan te zijn van dit alles weinig
gemerkt, immers wij lezen:
Al dit staatsielijk gebeuren liet de
was nu eenmaal gebruik en de schuldenaar
was van jongs af zoo gewend aan afpersing,
dat hq niet beter wist of het behoorde zoo.
Kwam hy met de overheid in conflict,
de winkelier maakte het zaakje voor hem
in orde, trof hem een ongeluk, de winkelier
hielp en troostte. En dit was voor den boer,
om wien zich toch niemand bekommerde,
van groote waarde.
Den ambtenaren was hy totaal onverschillig;
het Turkeche regeeringsstelsel kende
humaniteits- noch weldadigheids-instellingen, even
min gezondheidsmaatregelen; het bemoeide
zich niet met schalen, bon w-verordeningen
of aanleg van straten en wegen, nam geen
voorzorgsmaatregelen tegen overstroomingen
of verwoesting door het water.
Grond en opstallen waren het eigendom
van den Tnrkgchen grondbezitter, het vee
behoorde doorgaans den winkelier in de stad,
niets was het eigendom van den boer als de
noodzakelijkste kleeding, die hy droeg.
De intellectneele ontwikkelingvan de boeren
was nihil, zij waren allen analphabeten; de
orthodoxe geestelijken, ook boeren, onder
scheidden zich alleen van de leeken, doordat
ze de gebruikelijke gebeden konden opzeggen.
De vrouwen van die geestelijken droegen de
kleederdracht der boerinnen, hare dochters
werden aan boeren uitgehuwelijkt. De ortho
doxe bisschoppen, doorgaans Grieken, konden
op het zieleleven van hunne geloovigen en
de lagere geestelijkheid geen invloed uit
oefenen. ~Zg verstonden de taal van 't volk
niet, voelden niets voor dat volk en hadden
slechts n doel, nl. om zich te verrijken,
waarin zy doorgaans slaagden.
Een gunstige tegenstelling daarmede vorm
den de katholieke geestelijken, de Franciscaner
monnikken, ontwikkelde en beschaafde prie
sters, die zelven in armoede leefden en die
onbaatzuchtig op geenerlei wijze de
katholieke boeren trachtten te brandschatten.
Zy waren dikwijls de bemiddelaars tnsschen
de onderdrukten, ook niet-katholieken, en de
machtige pachas'a ea landheeren; hunne groote
kennis en rijke levenservaring, alsmede hunne
belangloosheid kwamen menigmaal de arme
bevolking ten goede.
Maar in economische en staatkundige be
teekenis waren de katholieke boeren de
lotgenooten van de orthodoxe. Het krediet, dat
de koopman-winkelier verleende, moest door
allen duur worden betaald, maar op zijn beurt
werd hy' eveneens door anderen geplunderd.
Voor geld" moest gewoonlijk 4 a 5 % per
maand worden betaald en tegenover de
machthebbenden steeds in den buidel worden getast.
11/6 '09. (Slot volgt). V. D. S.
llllimiMIMIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlllllltllHIII
hoofdpersoon, het Kind, in verheven on
wetendheid."
Waarlijk, verheven is hier het juiste
woord, voor de onwetendheid, als voor
de heele gebeurtenis en voor alle hoofd
personen; wat al verhevenheden waren
in dit gezelschap, van onbesmet blauw
bloed! Inderdaad zonder een scherpziend
journalist zou niemand het smetje opge
merkt hebben, nu danken wij der N.
Rotterdammer dit toetsje:
Tusschen de vorsten en de
hofdignitarissen in, om het doopfont, stond
indrukwekkend de slanke figuur der
verpleegster in haar zwarte gewaad,
zwart gesluierd, onder den stemmigen
hoed het bleeke gelaat."
Toch vraag ik mij af: hoeveel indruk
wekkender'' nog zou niet een adelijke
verpleegster geweest zijn?
O, zoo'n serie van couranten over n
gebeurtenis, het is een rijke mild vloeiende
bron van genot! Ik schreef je al ver
leden week dat ik er de verkiezingen
om vergeet.
Toch niet geheel en al, want ik heb
er juist dezer dagen nog weer een ander
of liever een dieper inzicht in gekregen:
het is toch niet alles wereldseh gedoe. In
een mij toegezonden verkiezingscourantje
van christelijke huize vond ik dat er
toch iets verhevens" is ook aan het
kiezer-zijn. Ik lees daar:
Maar wel leggen we er even den
nadruk op, dat de beslissing voor a. s.
Vrijdag van Godswege gelegd is in de
handen van hen, die onder het Bestuur
Zijner Voorzienigheid opgenomen zijn in,
het Nederlandsche Kiezerskorps.
Kiezer te zijn is dus een zeer ern
stige zaak.
Ook daarvan zal van ons verantwoor
ding worden geëischt."
Nietwaar, het verandert de zaak toch
wel eenigszins als wij weten dat de
kiezerslijsten ook hierboven en hierna
maals worden bijgehouden!
Ik in elk geval ga nu naar de stembus.
Ach hoe hartelijk hope ik dat de uitslag
zoo moge wezen, dat niet al te veel
vaderlanders onze broederen toch,
nietwaar door onjuiste invulling
hunner billetten eenmaal zullen moeten
afdalen ter helle.
JE OOM JODOCUS.