Historisch Archief 1877-1940
No. 1670
DE AMSTERDAMMEE WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
weldra kon het ternauwernood de 200
halen.
Daar kwam op 17 Maart 1876 de blijde
mare, dat de 2e Kamer der S. GK het
behoud der Groninger hoogeschool had
bevestigd, weldra bekrachtigd in de wet
van 28 April 1876. De oude stichting
van hooger on der wijs een rijksuniversiteit.
Het aantal professoren opnieuw vermeer
derd, alléacademische inrichtingen ver
groot, verbeterd en uitgebreid. Het moet
dankbaar worden erkend, dat de opvol
gende regeeringen na 1876 op loyale en
royale wijze de hooger onderwijs-wet ten
opzichte van Groningen's hoogeschool
hebben ten uitvoer gelegd. In de laatste
dertig jaren zijn geleidelijk niet minder
dan negen laboratoria in eigen daarvoor
ingerichte gebouwen verrezen. Volgens de
hoogste eischea der moderne wetenschap
zij a deze gebouwen ingericht, enkele zijn
model-inrichtingen van Europeesche ver
maardheid geworden. Waarlijk de ont
houding van vóór 1876 heeft zich gewro
ken. Immers juist dientengevolge moest
en kon bij de zooveel later verrezen
laboratoria nu aan de nieuwste inzichten
worden voldaan. E a de gezegende uit
werking is niet uitgebleven. Terstond na
1876 is het getal der studenten weder
gestegen. Een aantal van 500 is reeds
weder eenige malen bereikt, eene inschrij
ving van 100 nieuwe studenten als in de
17e eeuw heeft zich opnieuw vertoond.
Nog altijd wordt hiervan het grootste
contingent door de drie noordelijke pro
vinciën geleverd. Steeds grooter wordt
echter de aanvoer uit de meer zuidelijke
gewesten. Wat hiervan de reden mag
zijn? Naast het bes taan der drie leerstoe
len voor de zoogenaamde moderne talen
zijn belangrijke factoren de uitstekende
inrichting van alle laboratoria, de groote
roep, welke er van het onderwijs aan het
nieuwe ziekenhuis uitgaat, en eindelijk,
niet te vergeten, de levensstandaard der
studenteninaatsohappij. Te Groningen
studeeren betrekkelijk weinig rijkejongelui,
het studentenleven is er daardoor een
voudiger en goedkooper; het felle licht
van nabijgelegen groote steden kan hier
minder aantrekkingskracht uitoefenen en
doet dientengevolge ook niet zoovelen in
de kaars vliegen, de kans van welslagen
is er (de statistiek kan dit bewijzen)
grooter. Het is reeds meermalen opge
merkt, hoe kenschetsend groot het aantal
onzer staatslieden, hpoge magistraten en
professoren is, dat zijne opleiding aan de
Groningsche hoogeschool heeft genoten.
Doch wij spraken reeds met een enkel
woard van het nieuwe ziekenhuis, welks
opening aan het jaar 1903 is verbonden.
De geschiedenis van deze instelling loopt
v.rijwel paralel met die van de ziekenver
pleging in 't algemeen. In het begin
der 19e eeuw (1803) werden twee zie
kenkamers, , elk m^t vier kribben, voor
het medisch onderwijs als een zaak
.van de uitnemendste nuttigheid" geoor
deeld, juist 100 jaren later wordt in
dezelfde stad (welke zich trouwens in
inwonertal had verdriedubbeld) een aca
demisch ziekenhuis geopend met 350
bedden. Academisch, in zooverre alles
mede is ingericht ten bate van het me
disch onderwijs, de eigenlijke naam is
evenwel Algemeen provinciaal, stads en
academisch ziekenhuis". Immers door de
samenwerking dier drie corporatien en
met groote geldelijke opofferingen van
de gemeente en de provincie Groningen
(bouw en inrichting vroegen twee
millioen guldens) is het complex van ge
bouwen verrezen, welke samen het vol
gens paviljoen-systeem ingerichte nieuwe
ziekenhuis vormen. Bij zijne opening in
1903 was dit het meest modern en up to
date ingerichte ziekenhuis van Europa,
zoodat in de eerstvolgende jaren
buitenlandsche medici uit allerlei oorden een
kijkje kwamen nemen. Geen wonder dan,
dat de aanwas van vreemde studenten
voor een groot deel de a.s, artsen betreft.
Zoo naderen wij den noodlottigen avond
van 30 Augustus 1906. De indruk van
den machtigen brand van het academie
gebouw is nog te levendig, om hier
opnieuw te worden weergegeven. Het
statige gebouw,waaraan het thans levende
geslacht van oud-studenten door zoo
talrijke herinneringen was gehecht, in
eenige uren vernield. Droevig maar
grootsch staken de zes hooge zuilen, in
hun geschondenheid trotscher dan ooit,
als een ruïne der klassieke oudheid,
boven de muren omhoog. Het kostbare
geschenk van Groningens burgerij aan
hare geliefde academie tot een bouwval
vernederd. De verslagenheid was groot.
Doch het ligt niet in den aard van het
noordelijk ras, sober in zijne uitingen
van vreugde en droefheid, bij de pakken
te blijven zitten. Met groote voortva
rendheid werd de zaak van den weder
opbouw door de curatoren der univer
siteit aangepakt. Zij wisten te bewerken,
dat reeds in December van hetzelfde j aar
de Regeering aan de Staten-Generaal
volledige plannen tot wederopbouw kon
overleggen. De Kamers hechtten hieraan
zoo goed als onverdeeld hunne goedkeu
ring, daarmede de enkele stemmen in
den lande het zwijgen opleggende, die
in den ramp van den brand aanleiding
hadden gevonden van het wenschelijke
der opheffing van de Groninger acade
mie te reppen.
Doch hoe zoude het nieuwe gebouw
uit zijne puinhoopen verrijzen ? Het was
na den brand gebleken, dat de funda
menten niet in het minst hadden ge
leden en dat ook binnen- en buitenmuren
ongeveer tot de eerste verdieping bewijzen
hadden geleverd van de degelijkheid,
waarmede vijftig jaar geleden was ge
bouwd. Er waren er velen, die het ge
bouw uiterlijk onveranderd als het oude
academiegebouw, waaraan de herin
neringen van zoovelen waren gehecht
en dat zoo uitstekend den tempel der
wetenschap aanduidde, wilden zien her
rijzen. De pas eenige maanden tevoren
als rijksbouwmeester bij de gebouwen
vaa onderwijs opgetreden architect J.
Vrijman, dacht er anders over. Zijn plan
toonde een machtig gebouw in den stijl
van de jaren der oprichting van de
Groninger hoogeschool. De eigenaardig
heden, van de ontwikkeling van den
renaissance-bouw in de noordelijke stre
ken des lands, Groningen, zoowel als
Emden en Bremen kenmerkend, moesten
in den gevel worden weergegeven, een
slanke toren moest reeds van verre buiten
de stad aanduiden, waar zich de trots
van Groningen, haar hoogeschool, bevindt.
Er was verdeeldheid in de meeningen.
Men mag echter cpnstateeren, dat nu de
papieren plannen in eene werkelijkheid
vaa steen en kalk zijn omgezet, het
aantal van hen, die zich met het nieuwe
gebouw hebben verzoend, zeer groot is.
Te betreuren blijft het, dat de nieuwe
gevel de bestemming van het gebouw
niet zoo duidelijk afficheert als het oude
dit deed. De oningewijde kan niet aan
stonds zien, of hij voor een academie,
een raadhuis, een gerechtsgebouw of een
beurs is geplaatst. Doch grootsch is het
febleven, zoowel door zijn omvang als
oor zijne goede onderlinge verhoudin
gen, het geheim eer er goede bouwkunst.
De strenge lijnen der deftige klassiek
hebben plaats gemaakt voor de sierlijke
spelende vormen der renaissance.
Inwendig zijn de veranderingen min
der groot. De voorhal, de lange gang
aan weerszijden met de daarop uitko
mende collegekamers, senaatskamer (iets
vergroot) en curatorenkamer zijn geble
ven. De aula met hare vele gebreken is
verdwenen en vervangen door een sierlijk
trappenhuis; een nieuwe aula is op de
verdieping in het midden van het gebouw
ingericht. De chemische en zoölogische
laboratoria zijn uit het nieuwe gebouw
gebannen, zij hebben plaats gemaakt voor
meer collegezalen en werkkamers, aan de
voorzijde op de verdieping vindt men
thans examen- en faculteitskamers.
Zoo wacht het gerenoveerde, schooner
uit zijn asch herrezen academiegebouw
van Groningen op de plechtige inwijding,
gelukkigerwijze samenvallende met de
herdenking van het 295jarig bestaan
der hoogeschool. Wederom zullen als
bijna drie eeuwen geleden na de wijding
in de Martinikerk autoriteiten en belang
stellenden zich van de kerk naar het nog
altijd in dn Broerstraat gelegen acade
miegebouw begeven. Niet zes als in 1614,
doch 41 professoren zullen aan den op
tocht deelnemen; doch bovenal zal de
hoog gewaardeerde tegenwoordigheid van
Hare Majesteit de Koningin-Moeder en
van Zijne Koninklijke Hoogheid den
Prins-Gemaal daaraan eene hoogere
beteekenis geven.
Een nieuw tijdperk van blijvenden
bloei zij daarmede voor de hoogeschool
van het noorden des lands geopend!
Groningen.
J. A. FEITH.
Inbond yan Tüfiscliriften.
De Beweging, Juni '09: Ale*. Gut teling)
De Oden van Klopstock, I. Maurits yldert,
Gestalten. Dr. G. Busken Huet, De Oor
sprong van hetFransche Volksepos Albert
Verwey, Varia. J. Molenmaker,
Invaliditeitg- en Ouderdomsrerzekering. Albert
Verwey, Boeken enz Is. P. de Vooyg,
Boekbeoordeelingen.
De Nieuwe Tijd, No. 6: W. van
Ravesteun Jr., Internationale Verhoudingen.
8. de Wolff, Na 75 jaar. Jo8. Loopuit,
Een geschiedenis der Christelijke Arbeiders
beweging. W. »an Rivesteyn Jr., Het
Revisionisme tegenorer de Internationaliteic
naar R. Hilferding. H. Spiekman, Uit het
Fransche agrarische Debat. J. Saks, Van
Hassan en de vogel Roei, aan F. M. Wibaut.
Europa, No. 6 : A. Roland Holst, Verzen.
Helene Lapidoth Swarth, Blijde Verwach
ting. Hendrika Boer, Verzen. Pauline
Ie Roux, Twee Schetsjes. P. J. Kooijman,
Avond. P. V., Prinses Maleine. L. N.,
Van wat voorby ging.' Cornelis Veth, De
snikken en grimlachjes van Piet Paaltjens.
J. de Meester, Dina van Rooien. Oyer
nieuwe boeken.
Groot Nederland, No. 6 : Helene Lapidoth
Swarth, Verzen. Frederik van Eeden, De
Nachtbruid. Dr. R. A. Kollewyn, Neder
landse Literatuurgeschiedenis. Dr. J. A.
F. Orbaan, Oude Italiaanscbe dagboeken.
Stephanie Vetter, 'n Verloren dag. Ren
de Clercq, Liederen. Dramatische Kunst
en Literatuur.
Onze Eeuw, No. 6 : Prof. dr. B. H. O. K. v/d.
Wyck, Darwins Eeuwfeest. Prof. C. Snouck
Hurgronje, De Hadji-politiek der Indische
Regeerinu. D. Logeman-v/d. Willigen, Naar
de Lofoten en Lapland Mr. W. v/d.
Vlugt, De Britsche Tuchtschool. Dr. J.
de Jong, Marco Enrico Bossi. U. E. V.,
Verzen. Joh". Snellen, Verzen.
' De Katholiek, No. 6 : B. Ad. Julianam,
Reginae Batayorum Filiam. Fr. A. Koenders,
Over het kerkelijk Drama in de Middel
eeuwen. Dr. J. Sassen, Het
Regeeringssysteem van Willem van Holland, Roomsch
Koning, en zqn beoordeeling, II. Jos.
Cremers, De Vleermuizen in Limburg.
G. van Poppel, Esperanto. L. R., Naar 't
Licht. Vrede. Over Bijbel en
Bijbelkunde, VI.
Ome Kunst, Juni '09: J. de Bosschere, De
Zeeschilder Louis Artan. J. Schmalzigang,
Kunst van Heden. S. v H., De Wieg aan
H. M. Wilhelmina, Koningin der Nederlanden,
door de Vrouwen en Meisjes van Amster
dam geschonken.
Het Hui» Oud tn Nieuw, No. 5: Rijnsburg,
door N. C. C. J. B. yan Loenen, Her
vormde Kerk te Oegstgeest. Toelichting
bjj de platen. W. V., Bali en Lombok.
No. 6: M. v/d. Vegt, Het eiland Texel.
J. E. Jasper. Benige proeven van Indische
Houtsnykunst. Rieten meubelen van het
atelier Het Huis."
Caecilia, Juni '09: S. van Milligen, Joseph
Haydn. William Davids, Muziek en Dicht
kunst der Troubadours. b. van Milligen,
Een zonderlinge Tooneelvoorstelling. J.
Selders, Uitstapjes door muziekaal
nergensland. J. D. C. van Dokknm, Romantiek en
Humor in het Kunstenaarsleven. Tentoon
stelling van Muziekinstrumenten,
Muziekberichten.
De Vrouw en. haar Hui», No. 2: Marie, Het
Lied van de Zee. A. de Hoottuz, De
beteekenis van de Kamerverkiezingen. C- A.
Worp-Roland Holst, Huishoudonderwya.
J, C. van Lanschot Hubrecht, Ziekenverple
ging, I. P. W. Macdonald Reynvaan.
Oud Engelsch, Crewel-Werk. H. Stuten
van IJsselstein, Speelgoed. C. L. v/d.
Veen-Bochardt, De Ontwikkeling van bet
Kind naar lichaam en geest. Oato Neeb,
Kindermutsjes. Zomertoiletten. M. de
B. N. S., OrerBabykleeding,!!. Bagatelle,
O rer niets en iets, enz.
De Nieuwe School, No. 6: P. J. Bol, Lief
en Leed in het Gooi. De Boer, De gids
Rij p m a, I, enz.
Eigen Haard, No. 25: Marie Hildebrandt,
Oom Barend's uitstapje, III. J. A. Does
burg Lannooy, Oude Amsterdamsche poortjes,
II. W. P. J. M. v/d. Heuvel, Het oude
's Hertogenbosch der 20e eeuw. Mareile,
Cosma, enz.
No. 26: Cosma, door Mareile, II. Zwolle en
Omgeving, door L. Nooter, I, met af b. De
Oranje-Nassau"-Collectie van mt. Th. Stuart,
met aft>. De Visscherjj op de Zuiderzee,
door P. Fransen Jz., I, met foto's, van A,
Dekema en A. Heerdiug. «Verscheidenheid.
Feuilleton. De Middenstands-Tentoonstel
ling. Feesten te Paranaribo. Bezoek
van H. D. H. Prinses Thekla van
Schwarzburg-Rudolstadt. Reclame-tentoonstelling
te Haarlem. De Fransche
Normaalschoolleerlingen te Amsterdam. Generaal-Majoor
H. F. Scharp. f Zeer eigenaardige foto
van bliksemstralen. Een byzondere wereld
reis. Amsterdam's strand, alles met afb.
/AAI s o n DROUOT
?+ -h WESSBB & Co. ?»- +?
* LANGE HOUTSTBAAT 7 A 2 .
» - - Den Hang- ...
. - TKLEFOOM IXTBHC. »74 -
GROOTSTE INRICHTING VOOR
COMPLETE MEUBÏLEERING =
IN ALLE STIJLEN = = =
ANTIQUITEITEN= = =
EIGEN MEUBELFABRIEK
'T BINNENHUIS.
RAADHUISSTRAAT
48?50
AMSTERDAM
WONING
INRICHTINGEN
VAN
H. P. BERLAGE
EN \
JAC. V. D BOSCH
EIGEN
MEUBELMAKERIJ,
BEHANG- EN
STOFFEERDERIJ
GLAS-, AARDE- EN
METAALWERKEN
KUNSTZAAL
KLEIJKAMP
FILIAAL TE ROTTERDAM.
NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP
AMSTERDAMSCHEWEG, ARNHEM.
Fabriek yanKunstaardewerk, Vazen,
Jardinières Bloempotten etc.
t kantoormeubelen geheel van geperst
staalplaat vervaardigd.
+ AIX8TEEL LOKETKASTEN.
+ AUL.OTEEL ACTE KASTEN.
LLSTEEL BRIEVENKASTEN.
+ ALLSTEEL, KLEERENKA8TEN.
AL.LSTEEL, BOEKENREKKEN.
AL.LSTEEL TAFELS.
AIXSTEEL, LESSENAARS.
ALLSFEEL, BUREAÜX.
+ ALLSTEEL Complete inrichting der kassa afdeeling.
1 nOENS&BECK
te Bloemendaal.
4
4i
FUYT EU ZOMEN
- Meubelfabrikanten UTRECHT - - Behangers -
COMPLETE AMEUBLEMENTEN
ANPHORA
HOLLAND
MODERN
?Konst-Aardewerk
naar bekende ontwerpers.
Oegstgeest bij Leiden.
VOSKUIJL& VAN DER LOOS,
Meubelfabrikanten,Heerengracht
244 b/d Hartenstraat, Amster
dam, leveren Moderne
Woninginrichtingen, b.v.: Massief Eiken
Huiskamer, Italiaanse!) Noten
Salon en Pitchpine Slaapkamer
voor 485 GLD.
Vraag catalogus. Telefoon 6940.
KUNSTHANDEL
Molenstraat 65, 65' en 67
6ETB8TIOT) 18S9.
VAN
Schilderyen en Aquarellen
vin moderne meesters,
&BA«3, ETSEN, ENMEMENTEI.
Inrichting TOOT het rettaureeren en T«rni*Ma
TM Schilderden.
BeU«t iloh m«t het honden TUI kuutT«Uln|«i
nut oelleetién alt nalaten schap pe». ??*.
Meubelfabriek
Nederland".
J. A. HU1ZINGA.
BINKEN BKT1MMEK1ISGEN,
BEHANGKKIJ,
MODELKAMERS.
Groningen.
ELEF. 118.
FHANGO LEVKUING.
?II"
?i"
?II"
?II"
F. 450.?F. 500.
EN 725.?GULDEN
COMPLETE MODERNE
WONINGINRICHTINGEN
IEDER BESTAANDE UIT
SALON - EETKAMER
EN SLAAPKAMER
VRAAGT PRIJSCOURANTEN.
MEUBILEERING MY.
H 0 L L A N D"
AMSTERDAM - TELEF. 0074
NZ. VOORB.W. 274 O/H. .V.B.KM
? {]?
5|5