Historisch Archief 1877-1940
?No. 1672
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
nteiveiRi
De honderd vatytt ttellfn voor de honderd
in de 2e Kam»: veertif IAr.kt, tettig ReöhU,
^uiniiiiinilHiilliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiililiriiliiiiiiiiiiiiiiiiiiilliiillili
en hei laatete 18 een veelal goe4e norm. ,>^
Bet oog «iet, of evenwicht al dan Wt
Mmwwdg is. Het ia goed, dat w$ e^tiffei
?weg eten om evenwicht tebéwerkaUinflB.
Stee<M daarna getoetst op het gevoel. I||ïb
in fflifn werk: Over Evenw'cht" meèflne
gevallen aangestipt. .'<.
Intusschen ben ik den heerPlagsebCpnen
<ien beer Berlage dankbaar, dat de opmer
kingen mjj genoopt hebben om iet* te telgen
ter voorkoming van miivatting.
J. H. DB Gfioor.
onopgemerkt
chillende
meneidene tongen,
beweging. Als
menschelijke
alp van
vroedSër" (de functies
t Wel waargenomen
(den veelzeggenden
gint de eigenlijke
iburger moet
namerbij behooren we
een peter en
len noemt ze hier
:
waardigheidsbekteeuit te luiere,iw.z, OBtieieUe pesten
TM ZeelaB,
Hit der Frende Feierklange
. Begrüszt sie das geliebte Eind
Auf seines Lebens erstem G«fl
Den es in Schlafas Arm begitfl
?ong Schiller in sfln overbekend iötd Von
der Glocke". Zeker zinspeelt de dffnter hier
op het gebruik in Duitsche dorptn om den
vplke kond te doen, 'dat al WéflfTom een
nieuwe Kampfer ums Daseiü" fch gaat
voorbereiden tot den grooten /levensstrijd.
Of die gewoonte nit Schiller* dagen nog
in sommige afgelegen streken ffc Nederland
bestaat, is mij onbekend: allén weet ik,
dat in ZBeuwsch-Vlaanderen» Oostelijk deel
(en wel het katholieke) dë.Jlokken haar
koperen tongen" niet betuMfen te roeren
bq een oppervlakkig zoo sjHedaageche ge
beurtenis als de geboorte Vf|f een mensch 1).
Meen echter niet, dat het
blpt. O neen, het brengt
schen op de been en vi
al zijn het geen koperen,
namelijk alles op de alge:
manier Is geschied, mal j
vrouw of dokter, en
der eerste twee worden oo
door een onbevoegde
titel van bijwijf') ~
drukte. De nieuwe wei
lijk gedoopt worden, en
spreken over kathol
meter tegenwoordig
= Pitje»:;sn >a<je". . ..
ders in dezen treden gtftroonljjk op de ouders,
broers of zusters of fêfdere verwanten van
de gelukkige gehuWden, en dreigt het
kroost in talrijkheid dat van Abraham
gezegender gedachtönigse naar de kroon te
steken, zoodat «Ite familieleden hun beurt
gehad hebben, dan Wordt de functie ook wel
waargenomen door oudere broers of zusters
van den jonggeborene. Een leeftijdsgrens is
niet bepaald: pitjes" en mitjes" van twaalf
jaar voldoen evengoed aan de eisenen als
volwassenen en Qok ouden van dagen zijn
van het ambt niet uitgesloten.
Nog op den dag der geboorte of op den dag
daarna zal de doopplechtigheid geschieden.
De kleine wordt in een expresselijk voor
deze gelegenheid bestemde uniform gestoken,
en dan in ruitjes" armen gelegd, waarna hij
bedekt wordt met een hagelwitte sprei. Nu
gaat de tocht beginnen, welks einddoel de
pastorie en de dorpskerk is. In
Zondagskleeding en -stemming gaan peter en meter
vertrouwelijk naast elkaar, de laatste belast
en beladen met het dierbaar kleinood.
't Gebeurt echter ook wel, dat beide func
tionarissen of n van beide verhinderd zijn
de plechtigheid mee te maken en dat is
zeker n der redenen, waarom in dezen geen
persoonlijke dienstplicht bestaat, zoodat zij
zich kunnen laten vervangen. Deze
remplacanten staan niet zoo hoog in aanzien als
de geremplaceeiden en dragen den minder
vleienden naam van pitje-" of mitjelap".
Somtijds en dit geldt als teeken van voor
naamheid wordt het drietal peter, meter
en jongmensch nog vergezeld door den
vader van laatstgenoemde, alsmede door de
baker (?voedster") 2), welke dan den kleinen
last vervoert, zoodat de meter meer vrij is in
haar bewegingen. Zoo'n optocht nu brengt
eenige afwisseling in het stille dorpsleven:
deuren openen zich en gordijntjes worden
op z\j geschoven, naar gelang de vrouwelijke
belangstellenden het geval met een buur
vrouw willen bepraten of zich alleen verge
noegen met het interessante schouwspel te
zien. Het sprekende genus femininus maakt
natuurlijk van de gelegenheid gebruik om
de ab- en dependenten van deze heuglijke
gebeurtenis aan een mondeling onderzoek te
onderwerpen, daarbij niet verzuimende voor
de zooveelste maal te .herhalen hoe moeilijk
het ging bij haren oudste" en hoeveel malen
er by haar de ijzers reeds bij te pas gekomen
zijn." Maar intusschen ia het belangwekkende
groepje, dat door de groote witte sprei reeds
uit de verte kenbaar was, voortgetrokken en
heeft de pastorie bereikt.
In de stille dorpskerk, welker plechtig
zwijgende eenzaamheid eenige oogenblikken
het na eerbiedig vrome gezelschap omvangt,
verricht de geestelijke, bijgestaan door zijn
koster, de gebruikelijke ceremoniën van
den doop, en dan is de plechtigheid bijna
afgeloopen. Ik zeg bijna", want tot slot
tasten peter en meter, als hunne middelen
het maar eenigszins toelaten, in den zak
1) Nadat 't bovenstaande was afgedrukt, ver
nam ik van een vriend, dat het luiden der
klok bjj doopplechtigheden nog geschiedt
in enkele dorpen langs de Belgische grens
en in Vlaanderen.
_ 2) In sommige dorpen langs de grens draagt
dit belangwekkende wezen den naam van
gaaiilaagster" of achterwaarster".
om nu ja honni soit qui' mal
y pense" meneer den poster" een fooitje toe
te stoppen, zoo heel ter sluiks, 't Varieert
van een gulden tot een rijksdaalder, en bij
een deftigen doop" nog meer. Zuivere winst
is dit echter niet geheel, want meneer de
paster" laat zich ook niet onbetuigd en wil
zijn gaeten, die hem zoo goed bedacht hebben,
ook wel eens tracteeren. Waarmee en waar
dit geschiedt, dat hangt ai van het bedrag
van het fooitje", met wijn in pastoors
zitkatner of met bier in de keuken. De kleine
wereldburger wordt intusschen meestal aan
de zorgen van des pasters huishoudster toever
trouwd 3). Is de tractatie afgeloopen, dan vangt
de terugtocht aan, maar meestentijds gaat
men niet rechtstreeks met den kleinen wereld
burger naar huis. De peter wil eerst nog wel
even aan zijn galante verplichtingen ten
opzichte van de meter, zijn gezellin, voldoen
en noodigt haar dus op een paar pintjes bier
of een zoet borrelt j e" in enkele herbergen,
want men gunt liefst iedereen de klandizie.
Gewoonlyk wil de kleine zich auf seines
Lebens erstem Gange" wel rustig honden
en pitje" en mitje" in hun gemoedelijk
bedrijf niet storen. En wanneer de peter
seine Schuldigkeit" gedaan heeft, zonder
daarbij ook sichzelven ce vergeten, wordt de
terugtocht aangevangen. Zonder ongeval landt
het drietal in de woning aan, waar intusschen
het doopmaal" is aangerecht, en nog enkele
genoodigden verschenen zqn. Gelukwenschen
worden gebracht en ontvangen, de kleine
wordt bewonderd, gelijk het behoort en daarna
door de voedster in zijn gewone plunje ge
stoken om zijn dutje te gaan doen. Danneemt
de feestmaaltijd een aan vang, waarbij alle eei
wordt aangedaan aan spijzen en dranken;
men vult verder den avond meestal met
kaartspel en biertjes, en eerst vrij laat ge
woonlijk gaat ieder zijns weegs. Dit doopmaal
is echter slechts een voorproefje van wat er,
büwie het eenigszins doen kan, gewoonlijk
binnen 14 dagen na den doop, gebeurt. Een
of twee dagen n.l. vóór de gelukkige moeder
met haar kind den zoogenaamden kerk
gang" houit, worden door haar een aantal,
omstreeks twintig, gehuwde vrouwelijke ken
nissen genoodigd op het kinderfeest" (kraam
visite).
Dit-is een buitenkansje voor de baker, die
van iedere bezoekster het stereotiepe fooitje
kr@gt, meestal een kwartje Zoo'n kinderfeest
begint in den namiddag en duurt tot laat in
den avond. Natuurlijk wordt er heel wat
gewichtiga besproken en niet minder gegeten
en gedronken, soms ook gekaart.
Een gerecht, dat bij deze gelegenheid nog
wel wordt opgediend is de zoogenaamde
eigengebakken boerenbeschuit", aan ne
waarvan men zyn maal wel zou kunnen doen,
alsmede de znipes", een soort biersoep met
veel eieren en suiker en foelie er in. Die
wordt opgebracht in een groote terrien en
door de baker aan de gasten rondgedeeld.
Dez<s goede genius heeft echter gezorgd, dat
er een paar groote beschuiten, van boven
rijkelijk met suiker bestrooid, in het brouwsel
dryven, en zij zorgt er wel voor, dat die
baksels terecht komen op de borden van die
vrouwtjes, welke zü, afgaande op uiterlijke
kenteekenen, die aan haar scherpen blik niet
ontgaan, verdenkt van ingezegende omstan
digheden te verkeeren. Natuurlijk worden
de verdachten met een algemeen gelach be
groet, maar, de vermoedens van zich af wil
lende wentelen, weten zij wel een stuk van
haar zoogenaamde dikke brok" op het bord
te smokkelen van een vriendin, die ook niet
vrij uitgaat. Een zeer gewichtig moment,
meestal tusschen de koffie en het maal. is
bij zoo'n kinderfeest de ommegang van den
kleine, om wien al die vreugde geschiedt.
Ieder der gasten krijgt hem natuurlijk op
beurt een oogenblikje van de baker in de
armen, zoodat Z. Edele in de gelegenheid
gesteld wordt de vereischte dosis bewondering
in ontvangst te nemen. Evenwel onze moderne
begrippen, die zelfs d«i afgelegenste uithoeken
bereiken, doen ook hier hun invloed gelden
en menig kinderfeest verliest zijn geur van
archaïsme, doordat er de boerenbeschuit",
de zuipes" en de dikke brok" als ouderwetsch
verbannen zijn. Maar wat er blijft, is de
vrooljjke ongedwongen geest, die er onder
de bezoeksters heerscht en waarvan voor een
goed deel de eer toekomt aan de gelukkige
moeder, de heldin van den avond. En als
z\j dan den volgenden, of den daarop vol
genden dag voor het eerst met haar jonge
spruit ter kerke is geweest om 's priesters
zegen te onzvangen, en na haar kerkgang"
büeenige harer vriendinnen de koffie, by
andere het middagmaal heeft gebruikt, steeds
met haar lieveling bij zich, dan is ook dit
weefsel a/geweven, en gaat alles weer zijn
gewonen gang.
Voorwaar geen klokgebom had den volke
kond gedaan, dat er een mensch was geboren
op 't stille dorp, maar 't was niet noodig:
de faam had andere middelen.
Graanw.
M. L. DB KEIJSEE.
3) In sommige gemeenten bestaat het geven
van een fooi aan den geestelijke niet.
Meubelfabriek
Nederland".
J. A. HU1Z1NGA.
BINNEN BETIMMERINGEN,
BEHANGERIJ,
MODELKAMERS.
Groningen.
WESTERSINGEL.
FRANCO LEVERING.
TELEF. 118.
?!?
?II»
lui
?!!?
F. 450.?F. 500.
EN 725.?GULDEN
COMPLETE MODERNE
WONINGINR1CHTINOEN
IEDER BESTAANDE UIT
SALON - EETKAMER
EN SLAAPKAMER
VRAAGT PRIJSCOURANTEN.
MEUBILEERINQ MY.
HOLLAND"
AMSTERDAM - TB.EF. 6074
N.Z. VOORB.W. 274 O/M. K. r.*.M«
,
::
?||
5p
'T BINNENHUIS.
RAADHUISSTRAAT
48?50
AMSTERDAM
WONINGINRICHTINGEN
VAN
H. P. BERLAGE
EN
JAC. V. D. BOSCH
EIGEN
MEUBELMAKERIJ,
BEHANG- EN
STOFFEERDERIJ
GLAS-, AARDE- EN
METAALWERKEN
iiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiniiiHiïi
KUNSTZAAL
KLEIJKAMP
FILIAAL TE ROTTERDAM.
VOSKUIJL MAN DER LOOS,
Meubelfabrikante»,Heerengracht
244 b/d Hartènstraat, Amster
dam, leveren Moderne Woning
inrichtingen, b.v. : Massief Eiken
Huiskamer, Italiaansch Noten
Salon en Pitchpine Slaapkamer
voor 485 GLD. *°?
Vraag catalogus. Telefoon 6940.
Afdeeling Amsterdam.
H K K « K V «; II A « II T 40 S.
TENTOONSTELLING
VAN
van FRANS OERDER.
Entree ? O.5O. Leden vrtf.
J. J, BieÉg
KUNSTHANDEL
Molenstraat 65,65a en 67
's-GKAVENHAGE.
GEVESTIGD 1889.
VAN
Schilderijen en Aquarellen
van moderne meesters.
GRAVURES, ETSËNTMCADREMENTEN.
Inrichting voor het restaureeren en vernissen
van Schilderijen.
Balast zich met het houden van kunstveilingen
van collectiën uit nalatenschappen, enz.
ZONEN
Meubelfabrikanten UTRECHT ? ? Behangers ?
COMPLETE AMEUBLEMENTEN
Magazijn
Oud-Holland"
Telefoon 4541. Directie: F. C. F A E R E L S.
ia verplaatst van DAMRAK 75,
naar ROKIN 130,
over de NEDERLANDSCHE BANK.
(Perceel voorheen DE KLEINE MELKMOUT".)
Atelier voor let veraarüip vi Oni-Hollaiiteli snpei
Complete inrichtingen in Oud-Hollandsen
en andere onde stijlen.
Technisch Bureau
MOENS & BECK,
Importeurs van:
Amerikaansche witte Tuinhekken en Terreinafscheidingen
van geweven Staaldraad.
Merk ACME" en PAGE".
Page" afrastering.
jlk:, Q-oecLk:oo;p ezxID-LLiJLr!3a.a.rQ.,
Gemakkelijk aan te brengen.
Geïllustreerde prijscourant gratis op aanvraag.
MODERN
Kunst-Aardewerk
naar bekende ontwerpers.
Oegstgeest bij Leiden.
NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP
AMSTERDAMSCHEWEG, ARNHEM.
Fabriek van Kunstaardewerk,Vazen,
Jardinières Bloempotten etc.
vocvt ccwvpfWie ww^wMlna
PfiOEOIX.
AMSTERDAM.
DROUOT
?h H» WESSER & Co. 4- 4*
* LANGE HOUTSTBAAT 7 A t *
? ? - Oen Haagr - -
. . TELEFOON IHTKBC. »74 -
GROOTSTE INRICHTING VOOE
COMPLETE MEUBILEERING s=
IN ALLE STIJLEN = = == =
ANTIQUITEITEN = = =
EIGEN MEUBELFABRIEK
LJ.KRUGER,
37^ Noordeinde,
's-QRAVENHAGE.
.
Moderne Schilderijen
en Aquarellen.
u