Historisch Archief 1877-1940
Na 1674
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
?dammers »h boeren, Monffen" als?Walschen"
In hooren b!»ten", en die allen doet Schellinks
roepen in hun eigen taal. De lezer vergeve
-on§daarom, als we sommige uitdrukkingen
niet volkomen tot klaarheid weten te brengen;
waar reeds naar het plat Amsterdamsch van
?dien tjjd. soms vergeefs gezocht wordt bjj
?de taal-gpCicialisten, kan het vorschen naar
?de on-Hollandsche Btraatkreten vaak niet
an?ders geschieden dan langs een weg van
vraag^teekena. ? .
Hier volge het mengelmoes ia zjjn geheel.
OLIFOORIGO 1) VAN DB AMSTERDAMS»
KAZBBOL8. 2)
Toon; A Pari» la. grand' vitte,
t' Amsterdam langs de straten
Hoort men vroeg ende spa
Razebols schreeuwen blaten
Die wy dus ban «ren na:
Wie wil daar Rotte-vall',
Of Mniee-vall',
Rotte- valle koopen?
Dan komt 'er weer
Een om vuil Smeer
Al schreeuwend" loopen:
- Kam«r-mat, Bank-mat
Betielle 3) rein «n glat,
-vBrandewöitj Annys,
&oop Brillen, en
Koopt nieuwe Almenakken,
Of Konings-brief 4), en Croon ;
Pot-dekzelg, bonte Bakken,
Karatengen 5), Turkze-boon
Liens 6) kooote nu geen Glas
t)f Krahe-wasi', 7)
Of S wa 'el stokken?
Haal drooge Schol,
-Aspaerjes, Wol,
Vans' Artisiokken,
Krabb' en Garnaat biet 8)
-Ernilingen 9), Leidze-biet,
Mossels blank en vars,
Koop bruine Kriek' en Karsz'.
Hebt gy geen ouwe Schoenen,
'Ont Yier, Tin of Loot?
Komkommers, en Lamoenen 10)
Kant d'el om dry, vier groot 11)
Haal Uyen aan de ris,
Koop Zoute-vis
En Peeejes-héring 12)
Lief-hebbers loop,
Ik geef goêkoop:
De Nieuwe Nering l
Kam me, Mes en Schee,
Veel nieuwe Liedjes mee
Pan en Ketel lap,
Buil Kraan' of bonte Tap'.
Haal groote Nent', Zink-nooten 13)
Kanne-krnik dicht te maak,
Beuzemc, Klik, 14) Kolf, en Klooten 15)
Wortelen, Pingsternaak 16)
Wie heeft 'er Bat of Muis
Nu in zyn huis,
Die koop myn Krnyen
?Dan roept men Hoort,
Mjjn Heeren hoort,
Wie kant beduyen 17)
Een verlooren Kind?
[Of Goet] die znllika vind',
En wér t'bnis besteld,
'!ï)iéirjjgt gewis drink-gelt.
Waarzeggers, nieuw' Courante,
Haal groene Lepel-bla^n, 1&)
Koop Koussen, Mutzen, Wanten;
£at-aal, of Labberdaan.
Met Wagens en met Schuit
Men alle Fruit
"Gestaag loopt venten
Prnime, en Razyn 19)
Mispels, Azyn,
En nieuwe Krenten.
Bakke-vis, en Sprot,
Pollepels, Kann' en Pot,
Ouwe Stoel l' te mat,
Koop gy geen Hond', of Kat?
Heet Alikruik', en Waaflels,
Moy drooge Turf. Tal-hout,
Stoel, Kussens, Bank en Taaffels,
O at Koper, Zilver, Gout?
Sljjp tSchaaren, en ook Mes,
Koop Blaauwe besz',
Of graasde Booter 20)
Een nieuwe Dweil
Of Henn'ppe Feil
Roept m'om een Stoot er.
Spruyten en Blome-kool,
Wyn-eek, Konyn», Zool',
Taartjes, en Oublil
Oubli ou & Ut 21)
Engelz' Oesters, en Vijgen,
Aakers of Koorde- band',
Lint, Veeleis om te rijgen,
Zwartsel, en Schnllip-zant,
Haal biete Oly-koek,
Bont, Laken, en Doek,
Kappers 22), Olijven,
Koop Bnipp', en Vink,
Of Pen, en Ink
Om me te schrijven;
Beuling, Worst en Spek,
Haal Stro' of Hoede- vlek;
Wüje geen Bik-stien,
Spinnaasje vara, goélien?
Oranj'appels, Aartbaayen,
Doel-druiven, Zeeve Zeef 23)
Penle, Snikeraaye 24)
Borden met Lijsten 25) te geef;
Koop wilde Boere-zalf,
Voor snee en kalf 26)
In hand of voeten.
Daar komt een aar
Met groot misbaar
Wér Bollen toeten.
Groene Saaly fijn
Koop de Servet van mijn,
Podding 27), Huy 28), Eoom-kaas,
Van als Scnaft Sinter-Klaas.
Kaars-houtjes, 29) Kouse-bande,
Druiven, Pan- Aal en Bgs,
Hoenders, Lamp- pit om brande,
Queperen, tong' Rook-vleys,
Aardakers, Bokkens goet,
Boom zuur of zoet,
Of rarsche Eyren;
De Vnilis-beer 30)
Schreeuwt, heb je weer
Geen Vuilis, Keyren? 31)
Mostert, Kaes en Koek.
Schoul roept Spek in de broek 13 2)
Hebje Hont te kloor'?
Babauwe 33), Test' en Stoov'
Kuyp, Tob, en Tonn verbinde,
Lny- wagens, Slabbetj' zoet 34)
Koop Spelden, Naald en Linden 35),
Of Kinder Poppe-goet,
Dan roept men Yzer-werk,
Heel hecht en sterk; .
Of, wilge 36) Veug'len?
Haal Matze.bensz' 37)
Haal Aske-beusz'.
Stof-borstels, Vleng'len;
Bapen en Krop-sla,
Haal hiete Bond-Aal 38) dra,
Haal vars Water zoet;
Kataal, koopt ouwe Hoed'.
Honig, Zant, zoete Kroosjes,
Kruid-koekje* vars, nieuw-bakk',
Vlier, gouwe-torre, Doosjes,
Dalen, Prut, 39) Melk en Lak:
Beschnyt-mart 40), Dam en Kolk
Zijn zwart van Volk
Op week Mart-dagen.
Die met geloop,
Geschreeuw, gekoop, .
Torszen, en dragen.
Maar noch wint het vart 41),
De Noord', en Niéuwe-mart,
Daar vent alleman
Wat dat men denken kan.
Hebt gq geen ouwe Kleeren?
Biet-peeren, Pippelinp, 42)
Dekens, Bed-tijk en Veeren,
Vinger-hoed', Elles, Ring',
Moer-baaie, Pnelle 43), Zalm,
Aalbeesen, Palm,
Veel nieuwe Boekjes,
Kit, Kruik en Kroes,
Groen Waremoes
En Suiker-koekjes:
Moye Leidse Besz,
Gerookte Tong, en Fles;';
Kinder-snoeperq
Ouwyfjes 44), Gorten-brjj.
Vis-wüven hoort men roepen:
Emmerlokl Emmerlok 145)
Op den Dam ziet men snoepen,
Achter de Hal 46) is 't drok.
Daar koopt de Wals Monsieur
De Lap, de Leur 47)
De Koe, de Pensse,
De Ham, de Vleis,
De bon Sanzeis,
De Koek, de Flensse.
Men maakt ons 't hooft zeer,
Met duuend dingen meer.
Ik zeg, tot besluit,
Dit duurt Jaar in Jaar DIT.
COEN. J. GIMPKL.
1) Olipodrigo: potponrri. Vgl. Olla podidra,
nationale Spaaneche kost, bestaande uit ver
schillende vleeschsoprten en groenten. Olipo
drigo, overdrachtelijk bedoeld, was bjj onze
17e en 18e eenwsche dichters een gaarne
gebruikt verzamel woord. 2) Razebols:
herriemakers. 3) Betielle(a): tinnen schotels.
4) Konings-brief: Driekoningenbrief. 5)
Karstengen: kastanjes. 6) Liens: menschen.
7) Krane-wasz': reiger vet? 8) Krabb en
Garnaat biet: heete krabben <>n garnalen.
9) Kruilingen: soort kleine appeltjes. 10) La
moenen: citroenen. 11) Groot: halve/stuiver.
12) Peesjes bering: soort haring, die in de
Noordzee gevangen werd en ongekaakt
bleef, meest om er bokking van te maken.
13) Zink-noten: noten (bazel- en andere) van
goede hoedanigheid, n.l. die zinken wanneer
men ze in 't water werpt. 14) Klik: het
onderstuk aan de kolf. 15) Klooten:
kolfballen. 16) Pingsternaak: pastinaken. 17) Be
duyen : aanwyzen. 18) Lepelblad a: vroeger
een bekend middel tegen scheurbuik, water
zucht, geelzucht, en in 't algemeen tegen
onzuiverheid in het bloed. 19) Razyn: drui
ven. 20) Graasde booten grasboter. 21) ?
Wellicht moet dit een uitroep door de
straatventers weergeven. 22) Kappers: in
gelegde bloemknoppen van den kapperboom.
23) Doel-druiven, zeere zeef: soorten druiven;
niet meer bekend, noch by de taalkundigen,
noch bij de vruchtenkweekers. Zeef is de
aangename kracht van den wijn. 24) Snike
raaye : cichorei. 25) Lijsten: rekken om de
borden in te plaatsen. 26) Kalf: kloof.
27) Podding: niet de in onzen tijd bekende
pudding, maar ketelkoek. 28) Huy: wei, van
gekamde melk. 29) Kaars-houtjes: zwavel
stokken. 30) Vuilnis-beer: afkorting van
vuilnis-beerman, ophaler van vuil. 31) Keyren:
kinderen. 32) Spek in de broek: waarsch.
de toenaam van zekere straat figuur. 33) Ba
bauwen : soort kleine, roode, zuurachtige
appelen. 34) Slabbetj' zoet: ??. 35) Linden:
linnen. 36) Wilge: welige, weelderige, dus
vette. 37) Matze- en aske-beusz: soort bezem?
38) Bond-Aal: ? 39) Prut: karnemelk. 40) Be
schnyt-mart : O. Z. Voorburgwal, oostzijde,
büde St. Jansstraat. 41) Vart: verre. 42)
Pippeling : soort zoete appel. 43) Puelle: peulen.
44) Onwyfjes: soort koekjes. 45) Emmerlok:
waarschijnlijk spiering of bakvisch, visch die
by de emmer verkocht werd. 46) Achter de
Hal: waarschijnlijk die op de Westermarkt.
Ook heette de straat ten zuiden van de
Stadsdrukkerij, in de Nes, tot in de 19e eeuw
A.chter de Hal". Hier evenwel was 't wel
wat nauw om er drok" te zijn. 47) Leur:
lor, vod.
KUNSTHANDEL
Molenstraat 65, 65a en 67
GEVESTIGD 1889.
VAN
Schilderyen en Aparellen
van moderne meesters.
6EA7ÖRES, ETSEN, ENCADBEHENTEN.
Inrichting voor het restanreeren en vernissen
yan Schilderyen.
BelMt zich met het honden van kunst veilingen
ran collectiën uit nalatenschap pen, enz.
?«?
?II"
?!?
?il»
F. 450.?F. 500.
EN 725. GULDEN
COMPLETE MODERNE
WONINGINRICHTINGEN
IEDER BESTAANDE UIT
SALON - EETKAMER
EN SLAAPKAMER
VRAAGT PRIJSCOURANTEN.
MEUBILEERINQ MY.
HOLLAND"
AMSTERDAM - TELEF. 0074
N.Z. VOORB.W. 274 O/M. «. «.«.MM
m\m
?fi
?!!?
?||B
'T BINNENHUIS.
RAADHUISSTRAAT
48?60
AMSTERDAM
WONING
INRICHTINQEN
VAN
H. f. BERLAQE
EN
JAC. V. D. BOSCH
EIGEN
MEUBELMAKERIJ.
BEHANG- EN
STOFFEERDERIJ
GLAS-, AARDE- EN
METAALWERKEN
KUNSTZAAL
KLEUKAMP
FILIAAL TE ROTTERDAM.
L.J.KRUGER,
37f Noordeinde,
's-GRAVENHAGE.
1
l Moderne Schilden jen
M en Aquarellen.
U
Meubelfabriek
Nederland".
J. A. HU1Z1MGA.
BINNEN BETIMMERINGEN,
BEHANGERIT,
MODELKAMERS.
Groningen.
WESTERSINGEL. TELEF. 118.
FRANCO LEVEK1NG.
VOSKÜIJL& VAN DER LOOS
Meubelfabrikanten,Heerengracht
244 b/d Hartenstraat, Amster
dam, leveren Moderne
Woninginrichtingen, b.v.: Massief Eiken
Huiskamer, Italiaansch Noten
Salon en Pitchpine Slaapkamer
= voor 485 6LD.
Vraag catalogus. Telefoon 6940.
MAISOW DROI/OT
?f * WESSKB A C«. ?»?
4* LA56E HOÜT8TBAAT 7 * t ?
GBOOT8TB INMCHTING VOOB
COMPLETE MEUBILEERINO =
IN ALLE STIJLEN = = == =
ANTIQUITEITEN = = =
EIGEN MEUBELFABRIEK
Magazijn
Oud-Höllan,d"
Telefoon 4541. Directie: F. C. F A E R E L S.
is verplaatst van 'DAMRAJS. VB,
naar ROKIN 130,
over de NEDEBLANDSCHE BANK.
(Perceel voorheen DE KLEINE MELKMOUT".)
Atelier voor iet wm&m van M-HÉnld Biltrt.
Complete inrichtingen in Ond-Hollandsch
en andere oude stijlen.
Technisch Bureau
MOENS & BEGK,
Importeurs van:
Amerikaaosche witte Tuinhekken en Terreinafscheidingen
van geweven Staaldraad.
Merk ACME" en PAGE".
Page" afrastering.
Sierlijk, Q-oed-lz:oo;p e:n_IDTj.-uj?zaa.:m.,
Gemakkelijk aan te brengen.
Geïllustreerde prgsconrant gratis op aanvraag.
NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP
AMSTERDAMSCHEWEG, ARNHEM.
Fabriek van Kunstaardewerk,Vazen,
Jardinières Bloempotten etc.
AM^MORA
MODERN
Innst-Aardewerk
naar bekende ontwerpers.
HÖLLKNBl Oegstgeest bij Leiden.
l-.-.» ' C/ C/ ?
LARENSCHE KUNSTHANDEL,
495 IIEE RE X «U R ACHT AMSTERDAM.
j Tentoonstelling van moderne schilderijen. |
van verschillende schilders.
EUTBÉE f O.5O.
LEDEN VRIJ.
FUYT EH ZOU EU
- Meubelfabrikanten UTRECHT - - Behangers -
COMPLETE AMEUBLEMENTEN