DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1677 sï^r'%ïfcvW« ;fö*iï«s""* Vincent ran Gogb, Warmoezenierstuintjes. Krijt- en potloodteekenlng. (Verzameling Mevr. Cohen-Gosschalk) Vincent yan Gogh, Pastorietuin in den Winter. Inktteekening, (Verzameling Mevr. Cohen-Gosschalk). Giovanni Segantini, Ave Maria. Penteekening. (Collectie Fritz Meyer, Zurich.) Vincent van Gogh, Arles met ondergaande zon. Inktteekeniog. (Verzameling Mevr. Cohen Gosscha'k). Meester v. 1840, De jongeling en de dood. Grav. Jacques de Barbary, Zcn en Maan. Gravure. Vincent van Gogb, Straat in Den Haag. Inktteekening. ? (Collectie Hldde Nylanl, Dordrecht.) Isograflën?Van Meurs. Het is thans zes, zeven jaar geleden, toen ik voor het eerst kennis maakte met wat nu als Isografie?Van Meurs" in den handel wordt gebracht. In de woning van den uitvinder, ergens in een nuchtere buitenaf-straat van Haarlem, werden ze mij voorgelegd, 'n dertigtal misschien, de prachtige fotografiën naar prenten, meest Schöngauers, Dürers, een enkele Lucas van Leydea, Rembrandts. "Wat dadelijk zoo verraste was de zuivere helderheid, de bijna on geschonden weergave van de origineele prenten; naar tint der inkten en het romige der oude papieren was hier vrij wel alles in de reproductie bereikt wat te bereiken viel. Alleen het papier bleef de reproductie verraden door zijn glad heid, en, zacht over het papier strijkend, voelde men, dat de inkt er niet op" lag. Daaraan zou ieder kenner origineel van reproductie aanstonds kunnen onder scheiden, zoodat vrees voor bedriegende nabootsing toch ook overbodig kon blijven. Dat de uitvinding (of moeten wij hier allereerst spreken van de voortreffelijke eigenschappen van den fotograaf Van Meurs ?) hier iets van zeer bizondere waarde aanbood, daarover bestond toen nauwelijks eenige twijfel. Bijna allen, die over deze reproducties hun woord in het openbaar zeiden, hebben in de volgende jaren erkend, dat de Isografie iets nieuws en iets voortreffelijks bracht. Als wand versiering, die in de praktijk aan moderne begrippen van interieurkunst beantwoordde, als remplacant van de dure origineelen in de kunst portefeuilles van minder gefortuneerde kunstliefhebbers, als materiaal voor kunstgeschiedenis en als aanvulling van de Brauns, de Hanfstangels, de Bruckmann'sche Pigmentdrukken, de Andersonsche foto's, enz.: als dit alles is de Isografie in den loop der jaren verwel komd. Ondertusschen breidde zich de verza meling uit. Niet alleen met reproducties van etsen en gravures der oude meesters. Daar bleek alras maar een klein publiek voor te bestaan. Bovendien denk ik, dat het koopend publiek te weinig voelde voor de charme van prenten", vervreemd als wij zijn van de oude prenttechnieken. De verzameling dan breidde zich uit met teekeningen, vooral van de jongere mees ters. Er werden hier en daar collectioneurs gevonden, die hunne verzamelingen van teekeningen openstelden; collectioneurs, die de uit handelsoogpunt verderflijke toegeeflijkheid hadden, den fotograaf (en welk een!) in hunne cabinetten toe te laten, om, naar geldende handelsbegrip pen, de waarde van de origineelen te verminderen door daarvan bijna gelijke reproducties in omloop bij het groote publiek te brengen. Zoo kwam werk van Yan Gogh, van Mauve, Maris, Mesdag, Bosboom, Toorop, en van buitenlandsche meesters, van Millet, Rousseau, Seajantini, Vollon, Corot, Roybet, Steinlen, Rops, Redon, Whistler de oorspronkelijke verzameling, die toch reeds zoo veel moois bevatte, versterken. Steeds bleef iedere nieuwe plaat het resultaat van eindeloos zoeken en probeeren om de finesses, de charme, tint en atmosfeer van het origineel te bewa ren,- over te brengen in elke reproductie. Thans is de oorspronkelijke verzame ling, de oude verzameling van 'n dertig platen, uitgebreid tot een groote 160 stuks: bij elkaar wel van het allerbeste wat in teekening en in prent op het oogenblik ter reproductie bereikbaar is. Het moest feitelijk overbodig zijn, nu nog, nadat bijkans iedereen de Isografiën heeft kunnen zien en waardeeren, een pleit te schrijven voor deze reproducties. En toch: het heeft bitter weinig ge scheeld of deze geheele collectie was voor altijd verloren geweest. Weinig had er aan ontbroken, of alleen in enkele musea, enkele verzamelingen van liefhebbers waren nog specimina te vinden geweest van deze uitvinding. Omdat misschien het publiek te weinig zag" in fotografiën", misschien ook dat de kunsthandel" er te weinig in zag" om er mee te werken", misschien ook dat de exploitatiekosten te hoog bleven en de exploitatie niet kaufmiinnisch genoeg werd aangevat Wat komt er dat ook eigenlijk op aan. De hoofdzaak is, dat in die paar j aren de Isografie zooveel aandacht trok en sympathie vond, dat het gevoel, dit te moeten behouden, sterk genoeg is ge weest om een combinatie te vormen voor de verdere verzekering van deze repro ductieve kunst. Zooals de tegenwoordige exploitanten zeggen: Het is toen mogen gelukken een combinatie van kunstvrienden ? o. w. niemand minder dan onze grijze Jozef Israëls te maken, om over te gaan tot de stichting eener bescheiden vennootschap, de Mij. voor goede en goedkoope reproducties, die het werk van den heer 'Van Meurs zou overnemen, vast houden en voortzetten, hij zelf optredend als technisch-artistiek directeur, terwijl zich de Mij. voor goede en goedkoope lectuur (exploitante van de WereldBibliotheek en Nederlandsche Bibliotheek, directeur de heer L. Simons) zich met de exploitatie belastte." Het komt mij voor, dat de genoemde uitgeefster van de Wereld-Bibliotheek hiermede een werk op zich neemt, even dankbaar en noodig als haar uitgeefsterswerk vaa boeken. Dat zij de prijzen nog weet te verlagen met 25 en 30 pCt. van de vroegere, bewijst, dat zij, geheel anders dan de officieele kunsthandel" er wél wat in ziet". Laat ons hopen, even terecht als zij indertijd er iets in zag", boeken goedkooper op de markt te bren gen, ten spijt van alle voorspellingen. Men beginne den katalogus aan te vragen, rijk geïllustreerd en goed uitge voerd, en men zal bemerken, hier een verzameling te hebben, in eigen landen door landgenooten te koop geboden, welke niet in kwaliteit behoeft onder te doen voor befaamde verzamelingen van kunst fotografieën in het buitenland. GrREVE. Ets van Matthija Maria naar De Zaaier yan Millet. Albrecht Dürer, Fortuna. Kopergravure. Kembjacdt, Adam en Eva. Ets.