Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER .WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1678
dat onze wereld-deelgenooten zich Nederland
voorstellen alB een achterlykland met komieke
bewoners, die allen gekleed zqn in wijde
wolkbroeken, klompen en artillerie-kolbakjes
en die zonder uitzondering qselijk flegmatiek
prozaïech en koppig zqn.
De Engelschen, Franschen e. a. hebben
geen aas j e besef van de dichterlijke natnar
der Hollanders, ze vermoeden niet, dat
tusschen Dollart en Schelde een volk huist,
waarvan haast elk individu een geboren zan
ger ie, een stille, eenvoudige, bescheiden
zanger met kort geknipt haar en een all amans
dafje, ja, doch, die slechts zijn lier behoeft
te grqpen om met meesterhand de snaren te
beroeren.
Wie zendt mjj een tijdschrift, waarin geen
poëzie juicht? Wie kan me een uitgever
noemen, die nog geen dichtbundel op de
boekenmarkt heeft gebracht? Wie kan me
een courant opgeven, waarin op den SOaten
April dezes jaars, of kort daarna, geen vers
op de Prinses, de Koningin, Oranje en Vader
land heeft gestaan, of tenminste gewankeld?
Ze zullen schaars te vinden zijn, ik denk
in 't geheel niet. Ik althans heb geen
versloos nieuwsblad vermogen te vinden, maar
wel het tegendeel: couranten met zeer vele
gedichten. Ik heb da vaderlandsliefde gehad
een poëtische collectie van zulke
hulde-verzen bjj elkaar te brengen, allen behoedzaam
uit couranten geknipt, en ik moet 't
erkennen daar zijn vr vitl onder, waaruit
blijkt dat de dichtgeest in die dagen al te
zeer is afgebeuld, te veel en te zwaar werk
heeft moeten leveren en vermoeid was.
Sommige dier zangen waren, wat een giftig
criticus zoo noemen, min of meer gebrekkig,
maar Ik meen de diagnose van de kwaal te
hebben gevonden. Een deel der
NederlandBche zangeren mangelt het aan voorberei
ding, hun luit brengt wel geluiden, en veelal
harmonische geluiden voort, maar toch sid
dert nu en dan iets onmatige, iets
ongeoefends in hun greep.
Nu bestaat er voor zoover ik weet geen
Handleiding voor dichters" of Dichten door
zelfonderricht", noch iets wat in den geest"
der kookboeken die leemte poogt te vullen.
Ik geloof daarom waarlijk een goed en noodig
werk te doen door te dezer plaatse in de
lang gevoelde behoefte te vooizien,"
Eerste eisch is dat men wete, waarover men
gaat dichten. De technische term hiervoor is:
het onderwerp, 't Is niet goed om eerst te
gaan dichten en daarna het onderwerp vast
te stellen, omdat dit leidt tot een zekere
ongewisheid in het vers. 't Kan voorkomen,
en inderdaad gebeurt het heel veel, dat de
dichter onder den dwang der rijmwoorden
genoopt wordt een geheel andere richting te
nemen, dan hu b|j den aanvang dacht te
kiezen, maar dit is van minder beteekenis
en kan met een titel verandering geheel ver
holpen wolden.
Mij is 't gebeurd, dat ik een gedicht wilde
schryven op de verloving van een vrienden
na de voltooiing moest ik den titel wijzigen
in Spaansche herfst." Dat z\jn de afdwa
lingen van een vryen geest, het zwerven
van een dichtfee, en dwaasheid zou 't zijn
een vers geweld aan te doen om het in een
gewenschte lichting te koersen!
Heeft men het onderwerp gekozen dan
bepale men den vorm, waarbij 't zaak is
om dezen in stijl te houden met het onder
werp. Een vers over liefde moet beslist zijn
in omarmend lijm," een rouwzang in ge
broken rym," een bruiloftslied in gepaard
rijm, een vers op een of andere ramp in
gekruist rijm." Bjj zangen waarin veront
waardiging bruist verdient het slagrijm"
aanbeveling.
Denk er vooral om dat het laatste woord
van een regel geen ry'mloos woord mag zijn
zooals b.v. schotel, mossel, bliksem. Er zijn
licht andere woorden te vinden, die ten
naastenbjj hetzelfde uitdrukken. Voor een
vlot en gemakkelijk rijmen is een Rij in
boek j e" van veel beteekenis; heeft men dit
niet en doen zich moeieljjkheden voor bij
bet vinden van een rijmwoord, dan is de
methode bg het zoeken deze: laat de eerste
letter van het woord weg en plaats er ach
tereenvolgens de letters van het alphabeth
voor. Bijvoorbeeld: men zoekt een rijmwoord
op vrouw, de v. weg blijft rouw b-rouw,
c-rouw, d-iouw enz. Daa vindt men dus
berouw, grauw, krauw en klauw, lauw, monw,
nauw, pauw, rouw, touw, wou, zou. Gelukt
't zoo niet dan moet men 't beproeven met
twee of meer medeklinkers zooals sp, st, sch
enz. Men kan in 't uiterste geval zich tot een
collega wenden.
Het is verder toegestaan een woord af te
breken en dat op den volgenden regel voort
te zetten. Hiermee kan men zér mooie
effecten hereiken en zelfs rijmlooze woorden
kunnen dan gebezigd worden b.v.
T^ee schelpen heeft de mossel
Bij 't koken laten ze los el
kander. De schelpen blauw...
Een bewonderenswaardig exempel heeft
daaraan de dichter H. J. Boeken gegeven in
zijn ode op Rem brandt:
Gij, die beroert zat in Anthoniesteeg,
Want gy' waart hoogste stift van alles van der
Wereld Hoogheid, van alles wat 's geweest er.
Dat is wezenlijk knap werk. Bij zoo hooge
kunst doen de eenigszins vreemde
woordvoegingen van wat 's geweest er" enz. juist
goed aan.
Bij het verzen maken moet men nooit ver
geten, dat eenvoudige, alledaagsche woorden
zoo min mogelijk in een gedicht moeten voor
komen, maar dat de taal dichterlijk, d. i. on
gewoon moet zijn. Overwinter hiervoor maar
eens bij Tollens, bij wien veel te leeren is.
Voor ben, die er naar streven hun gedich
ten in-tijdschriften te doen opnemen, is het
voorschrift van kracht: dicht sonnetten.
Liever n sonnet dan vijf andere rijmen.
Voor het sonnet bestaat het volgende be
kende recept: 14 versregels, verdeeld in 4
strophen of coupletten en wel 2 van 4 regels
en 2 van 3 of 3 van 2. Die van 4 heeten
quatreinen die van 3: terzetten of terzinen.
Elk couplet moet een zin bevatten, maar
zoo dat beide quatreinen een eamengeatelden
zin vormen, welke tot dien der beide ter
zetten zich verhoudt als voor- tot nazin of
als bijzin tot hoofdzin.
Het rijm van de eerste twee coupletten
is gekruist of omarmend, voor de andere
komt 't zoo nauw niet.
Onafwijsbaar noodzakelijk is 't om bij son
netten 't een of ander (liefst wat veel) te
zeggen van de ziel of ziele, 't Dient ook
eenigermate zwaarmoedig te zijn. Als de
dichter er in te pas kan brengen, dat hij naar
den dood verlangt, zal dat het sonnet teil
goede komen.
Tot de hoogere dichtkunst behoort de son
netten-cyclus; het is een reeks van sonnetten,
het laatste bestaande uit de beginregels der
14 voorgaande, 't Is voor ieder duidelijk, dat
men hierbij begint aan het einde en alzoo
eerst het 15e sonnet schrijft, om zoo de begin
regels der 14 voorafgaande alvast te kennen.
De moeielijke keer-verzen, die van achter
naar voor ook gelezen kunnen worden, de
lastige naam-verzen, waarvan de beginletters
van de regels een naam vormen, de
rekenlastige chronodistichons of tijdverzen, waatin
de letters M, D, C enz. als cijfers beschouwt
een bepaald getal moeten vormen, de ver
makelijke echo-zangen, waaraan wijlen de
heer J. v. d. Vondel zich nog wel eens te
buiten ging, en meer zulke ongewoonheden,
zjjn tegenwoordig gelukkig weinig in den
smaak.
Gaarne echter hoort men alliteraties in
een vercje, wat hierop neerkomt, dat de op
elkaar volgende woorden beginnen met een
zelfde letter zooals: Bokkie, bokkie,bokkie,
bokkie bèh l
Tot slot nog een zeer belangrijke raadgeving:
't Komt by dichters voor (zie de bladen
van 30 April, l Mei e.v.) dat ze opgespan
nen voet staan met de maat. Dat komt om
dat ge mijn vers niet goed leest" zeggen ze
in zoo'n geval. En waarlijk, als ze 't zelf
lezen... dan is 't zaakje miraculeuselyk in
orde. Ze verleggen dan nl. handig de klem
toon en slikken ter sluiks een paar letter
grepen in. Het vers klopt dan wel, maar de
dichten kunnen zich een keelpijn op den
hals, of in den hals halen. Om dit te voor
komen is 't goed, om, als het vers klaar is, 't
hardop te laten voorlezen door een huisge
noot. Struikelt hu over woorden of kruipen
er te veel voeten door het gedicht, dan blijkt
dit bij een onpartijdige en onvoorbereide
lezing.
Ik mag hopen, dat tegen 31 Augustus mijn
wenken aan vele Nederlandsche dichters
goede diensten zullen doen.
Goes, 1909. W. KEREKMANS.
Kiene UitgaTen,
SAMUEL FALKLAND, Drijvende Klompje»,
Bnssnra, C. A. J. van Dishoeck.
KEES MKEKEL, Adel. Amsterdam, Van
Holkema & Warendorf.
SAMUEL GOUDSMIT, Van Zwarten en Blenden.
Amsterdam, Van Holkema & Warendorf.
'n Deil rêmans van HANJB VAN MIK, cCn
jong van Kaemaekers hét 'r de puppekes bij
geteikend. Baarn, J. F. van der Ven.
Van alle tijden, No. 3, BEINABKT DE Vos.
M. J. KOENEN, Verklarend Woordenboek der
Nederl. Taal.
LUCIE Vos, Entre nous, lecturet franyaises &
l'utage des coles primaire», I. Alles te Gronin
gen, J. B. Wolters.
JULES VEKNB, De Jacht op den Meteor. Zeist,
M. Boogaerdt Jr.
LÉONCE BENÉDITE, De Schilderkunst in de
19e eeuw, afl. III. Amsterdam, Uitg. Mij,
Elsevier."
JAN LIGTHAET, Over Opvoeding, I. Groningen,
J. B. Wolters.
De Man en de Vrouw, afl. XLII. Amsterdam,
H. Meulenhoff.
Dr. VAWBID PALMGBEEN, Amtrikaansche
openbare bibliotheken en haar streven. Amster
dam, Library and Offlee Supply Co.
SCHIDLOF'S Taal Methode-Praxis, afl. 10.
Amsterdam, H. Meulenhoö.
Verslag van den directeur van het Ry'ks
Ethnografiech Museum te Leiden (l Oct. '07
30 Sept. '08).
Mond van Tüfisclmfteii.
De Ploeg, No. l: Frans Goenen, Letter
kundige Kroniek. Is. Querido, Muzikaal
O ?erzichh 8. J. Bouberg Wilson, Molière.
J. Brandt, Wereldstelsels, Van onder 't kouter.
Het Huis oud en nieuw, afl. 8 : AndréVlaan
deren, Het Walen Weeshuis te Amsterdam.
H. M. Werner, De Waterpoortjes te Amers
foort.
Ds Aarde en haar Volken, No. 37 : Het
Bergland van dsn Boewenzori. Uit het reis
verhaal *an Z.. K. H. den Hertog der
Abruzzen. Pforta of Schulpforta. De nieuwe
Tauernspoorweg, enz.
Op de Hoogte, Aug. '09: Feiten van den
dag. Job. G. v. Beukenslot Jr., In de
Wolken. J. Göbel Jzn., Dwars door het
waterland. Een liefdeslied. Boemeensche
vertelling, naar Michail Sadoveanu.
Henriëtte Holst-Hendrix, Ikebana, De kunst van
het bloemenschikken in Japan. Op den
Uitkjjk. Over de gedenkschriften vaneen
millionnair. P. Ykema, De geschiedenis
onzer tgdrekening. J. H. Rössing, Van en
op de planken.
Afoleschott, No. 7: F. A. Steensma, Een en
ander uit de voedingsleer van den menech.
Dr. B. Bijlsma, Scheelzien, I.
Levenskracht, No. 8: Lod. v Mierop, Boeken
waar je wat aan hebt. J. v. Loenen Martinet,
De werken van Emile Zola. Mr. C. H. J.
van Haeften, Het wetsontwerp tot bestrijding
van zedeloosheid, enz.
Eigen Haard: Cosma, door Mareile, X.
Dr. Eliza Van der Ven, door H. J. Calkoen,
met naschrift van Jero. de Vries, met portret
en afb. Nieuw Ballongas, door kapitein
P. J. P. Steur, met afb. Het bericht der
bigde gebeurtenis te Kalossi (Celebes), door
H. C., met afb. Een maand aan boord van
de de Klerk", door Mr. White, IV, slot, met
afb. ? In Onzekerheid, door C. M., I.
Feuilleton. Het gouden feest van Mgr.
Klönne. Vliegpogingen te Amsterdam.
Een nieuw Clubgebouw voor Willem III."
Uit het wonderland. Kinderen van
Abocné's. N. G. Brouwer Jr., Voorzitter van de
Huisindustrie Tentoonstelling, die Donder
dag jl. debatteerde met den heer Meeuwsen.
Athletische Wedstrijden op Oud-Boosenburgh,
alles met afb.
L.J.KRUGER,
37f Noordeinde,
's-GRAVENHAGE.
niiiiiiiiiiiiiui
Moderne Schilderijen
en Aquarellen.
::
?ii
?||B
F. 450.?F.öOfy
EN 725.?GULÓEN
COMPLETE MODERNE
WONINGINRICHTINGEN
IEDER BESTAANDE UT
SALON - EETKAMER
EN SLAAPKAMER
VRAAGT PRIJSCOURANTEN.
MEUBILEERINQ MY.
HOLLAND"
AMSTERDAM - TELEP. B974
N.Z. VOORB.W. 274 O/H. I...B.IM
?]!?
?{(?
^
? ?
'tBINNENHLUS '
AMSTERDAM
MEUBELEN
EN-flUISRAAD ,
COMPLETE
WONING-IN
-RICHTINGEN.
?
Vssa
Meubelfabriek
Nederland".
J. A. W1Z1NGA.
BINNEN BETIMMERINGEN,
BEHANGERIJ,
MODEL KAMERS.
Groningen.
WESTERSINGEL. TELEF. 118.
FBANCO LEVERING.
Magazijn
Oud-Holland"
Telefoon 4541. Directie: P. C. P A E R E L S.
is verplaatst van DAMRA.K 75,
naar ROKIN 130,
over de NEDERLANDSCHE BANK.
(Perceel voorheen DE KLEINE MELKMOUT".)
Atelier voor let yeraarüp m OnJ-Hollantoli sliert,
Complete inrichtingen in Oud-Hollandsen
en andere oude stijlen.
-:- KUNSTHANDEL
-:[. C. SCHÜLLER.
MODERNE SCHILDERIJEN en AQUARELLEN -:- -:- ?:- -:-
-:-:? ?:? -:- -:- -:- -> ETSEN, GRAVURES. ENCADREMENTEN
DEN HAAG =^_ PLEIN 22*
VOSKÜIJU VAN DER LOOS,
Meubelfabrikanten,Heerengracht
244 b/d Hartenstraat, Amster
dam, leveren Moderne
Woninginrichtingen, b.v.: Massief Eiken
Huiskamer, Italiaanse!) Noten
Salon en Pitchpine Slaapkamer
= voor 485 GLD.
Vraag catalogus. Telefoon 6946.
KUNSTHANDEL
Molenstraat 65,65a en 67
v-u n v v t:\ii te; E.
GEVESTIGD 1889.
VAN
Schilderyen en Aquarellen
van moderne meesters.
6RA7ÜRES, ETSE», £NCADBEM£NTEK.
Inrichting voor het restaureeren en vernissen
van Schildergen.
Balast zich met het honden van kunstveilingen
van collectiën uit nalatenschappen, enz.
DROUOT
?«? ?>? WKSSKR A. C«. ?»? ?*?
* LAKGE HOUT8TSAAT 7*2*
? » - Oen naij- - - ?
. . TKI.BFOOS KHTBKC. »74 . .
SBOOT8TB INRICHTING VOOB
COMPLETE MEUBLLEERINa =
IN ALLE STLTLEN = = = ==
ANTIQUITEITEN = = =
EIGEN MEUBELFABRIEK
FUYT E» ZOMEN
- Meubelfabrikanten UTRECHT - - Behangers
COMPLETE AMEUBLEMENTEN
HOLLAND
MODERN
Kunst-Aardewerk
naar bekende ontwerpers.
O eg st g eest bij Leiden.
NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP
AMSTERDAMSCHEWEG, ARNHEM.
Fabriek van Kunstaardewerk,Vazen,
Jardinières Bloempotten etc.
Technisch Aureau
MOENS & BECK,
n , OEMEWitAAL.
Importeurs van :
Amerikaansche \vilte Tuinhekken en Terreinafsclieidingen
van geweven Staaldraad.
Merk ACME" en PAGE".
Page" afrastering.
Gemakkelyk aan te brengen.
Geïllustreerde prjjscourant gratis op aanvraag.