Historisch Archief 1877-1940
No. 1679
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
l Een BEKEND FEIT
is, dat het gebruik van
MAGGI's Producten
in elke huishouding GELD, TIJD en ARBEID bespaart.
MAGGI's Aroma
verbttert OOBENBLIKKELIJK
den smaak van zwakke soepen,
bouillon, groenten, sausen enz.
MAGGI's Gekorrelde Bouillon
dient voor de bereiding van
beerlijken bouillon IN' IEDERE
GEWENSCHTE HOEVEELHEID.
MAGGI's Bouillon Blokjes
Deze dienen voor de bereiding
van HEERLIJKEN
bouillon PER KOP.
MAGGI's Soepen in Tabletten
geven in korten tijd, SLECHTS
MET WATER GEKOOKT, aange
naam smakende en voedzame
soepen.
ook niet meer aangaat de dochter van de
burgemeester uit te sluiten, als haar
echoonmaakster het kiesrecht bezit. Zonderling ge
noeg wordt in dit verband van haar mot d: r
niet gesproken, ofschoon de schrijver erkent,
dat er ten slotte geleidelijk en ah .van zelf
een, zoo niet algemeen, dan toch echt en zeer
uitgebreid vrouwenkiesrecht" komen zou.
Nu, velen in Nederland zouden dat niet
ongaarne zien; daarenboven wie een
censusof kapaeiteitskiesrecht voorstaat, kan toch
politieke gelijkstelling van man en vrouw
verlangen. Dat is een andere kwestie.
Intnsschen is De Tijd niet geheel blind
voor de tekenen des t ij ds. Weliswaar noemt
iy het eerst een axioma, dat de vrouw als
zodanig van het politiek terrein dient ge
weerd," maar dan voorspelt zij toch, dat als
men eenmaal aan dat axioma gaat tornen"
wie hoorde ooit, dat men aan een axioma"
zou kunnen tornen ? iedereen het?natunr lyk"
zal vinden, dat vrouwen mede kiezen en dat,
toodra er vrouwen aan de stembus ver
schijnen en zich in den verkiezingsstrijd gaan
mengen, de groote afschrik van vrouwen
kiesrecht er af zal zijn."
Wat dunkt u lezers, is dit geen duidelike,
ondn Dbelzinnige erkenning van de bekwaam
heid der vrouw?
Welnu, wy- hebben te veel vertrouwen op
het rechtsgevoel onzer katholieke landgenoten
om te kunnen aannemen, dat zij willens en
wetens doof zonden big ven voor de stem
van recht en billijkheid, die steeds luider de
erkenning der vrouwen als burgeressen eist,
en zich van rechtdoen zonden laten terug
houden door een onlogiese redeneiing ala
deze: Mensen, zorgt toch in 't belang der
maatschappij, dat er geen enkele vrouw gaat
mede stemmen, want komt het daartoe, dan
zal men het dadelik zo natuurlik en zo
nuttig vinden, dat men spoedig alle Neder
landse vrouwen naar de stembus zal roepen
en de bestaande seksebevoorrechting zal
verdwijnen.
En ook hebben wij te goede dunk van het
helder inzicht der K.-K. leiders om te ge
loven, dat zy in ons -land een sterk aan
wassende beweging zouden blijven voorbij
zien, die zich overal openbaart. De kerk zelve
keurt het niet af, dat vrouwen al haar gaven
in dienst van haar vaderland gebruiken; dat
heeft zükortgeleden bij de zaligspreking van
Jeanned'Arc getoond, immers niet de herderin,
maar de kampvechtster voor haar vaderland
gold deze eer. Het lijkt ons dan ook niet
waarBchynlik, dat de R.-K. Kerk zich van
de vrouwenbeweging, die haar meest tastbare
uitdrukking vindt in de strijd voor het
vrouwenkiesrecht, zou afwenden. Anders zal
het daarmede gaan als met de ziekenverple
ging, vroeger een werkverschaffing en ver
zorging van vrouwen uitgaande van de kerk,
en tans grotendeels gesaeculariseerd. Ten
opzichte van andere stromingen der openbare
mening, b.v. bij de opkomst der vakbeweging,
heeft da kerk anders gehandeld.
Wat in de lijn van de ontwikkeling onzer
moderne samenleving ligt en uit onze
ekonomise toestanden opgroeit, kan geen macht
ter wereld op den duur tegenhouden, en het
rechtvaardigheidsgevoel van duizenden Neder
landers breekt zich baan, al geschiedt zo iets
mogelik sneller bij volken van levendiger aard.
B'dam, 24Aug.'09. MAETINA G. KKAMEES.
UIT DE NATUUR.
Om Bergen op Zoom.
Wat we in dezen zomer al niet meer voor
mogelijk hielden, wordt nu toch nog waar.
't Is niet alleen te heet om in het zand te
liggen, bet is op het oogenblik werkelijk al
te warm, om in de zon te loopen ;
misschien komt dat, doordien wij
sinds Pinksteren haast geen zon
hebben gezien of gevoeld; maar
de boeren hier zeggen, dat het
op eens weer veel te warm is,
dat de lucht zooveel hitte niet
verdragen kan en er vast storm
, of onweer zal komen".
Nu trekt een stadsmeasch niet
met vacantia naar buiten, om
binnenshuis te gaan zitten; toch
is het ook in de schaduw van de
eikenboscbjes smoorheet, en de
vliegen jeuken en steken geweldig.
Dan toch maar in huis; v
ooren achterdeur open; nu is het er
lekker frisch en een uitkijk heb
ben we niettemin; twee schilde
rijen, met de deurpost tot lijst;
vooruit voorstellende honderd
meter effen heide; op den voor
grond : een poging van een
bloementnin, waar allerlei witte en
blauwe, roode en bonte vlindertjes,
met hommels en bijen door elkaar
fladderen en waar overal kleine
sprinkhanen lustig rondwippen tot vlak voor
de stoepsteentjes.
Achteruit belet' een hakhoutheg een uitkijk
met verschiet; daar omlijst de open deur alleen
de u al bekende zandkuil, die een heele dier
gaarde vertegenwoordigt; maar de bijtjes en
wespen zijn op drie meter afstand al moeilijk
meer te onderscheiden en ik iveb u ook al
genre* van die moordgegchiedenissen
opgedischt.
Wel is het niet mogelijk in de natuur met
kennis en nadenken rond te zien, zonder
overal den strijd te bespeuren, den strijd om
het bestaan, die ook in het menschenleven
maar zelden gestaakt wordt. Maar die strijd is
gelukkig in de natuur niet altijd zoo vinnig en
moorddadig als bij de graafwespen en mieren
leeuwen. Er wordt ook wel op vreedzame
wijze gestreden in de natuur; anders was de
studie ervan op den duur niet uit te honden
VrnchteBioes.
Oeachte Redactie l
Wat de bereiding van Jam", waarom niet
Vruchtenmoes" ? betreft, ligt mijns inziens
de waarheid in het midden. Echter zoude
ik mij het best kunnen vereenigen met de
zienswijze van mej. A. H. Eerst inkoken,
dan 2 of 2 }i ons suiker op 5 ons moes.
Zoolang de suiker niet is bijgevoegd, blijven
de vruchten normaal. Door lang koken met
de suiker zonden ze kleur en smaak verliezen.
Het conserveeren berust geheel op
luchtafsluiting en dooden van bacillen.
Het volgende geeft uitstekende resultaten.
Da inmaakpotjes of eenigszins verwarmde
glazen worden met kokend water gevuld.
De vierkante stukken perkamentpapier in
een kom met kokend water gelegd. Men
giet het kokende water Hit de potjes en
glazen en zet ze ledig nog een paar minuten
in den oven, neemt ze er met een tangetje
uit en vult ze onmiddelijk met het kokende
moes. Nu plaatst men de potjes wederom
eenige minuten in den oven tot zich een
vlies gevormd heeft, hetwelk het bedekken
van de oppervlakte met in brandewijn ge
drenkt papier geheel overbodig maakt. Nu
sluit men terstond de potjes met; heet per
kamentpapier. Door dit voorschrift, op te
volgen kan men ingemaakte vruchten goed
honden zonder papiertjes waarop zich schim
mel vertoont. Aldus is nog een potje 14
maanden oud bij mij te bezichtigen.
De pond op pond inmaak is voor menige
maag ongenietbaar en de natuurlijke
vruchtensmaak gaat verloren waar suiker de overhand
heeft.
Zelfs met anderhalf ons suiker op 5 ons
vruchten bereikte ik deze resultaten.
Het bijvoegen van citroenzuur acht ik uit,
dem booze. Waar de natuur zulke heilzame
zuren in de vruchten legt, heeft men de
chemische zuren niet van noode.
Met de meeste achting
Mevr. I. H. GOUDA?DB VKIES,
Villa Helvetia, Baarn.
Het Strafoorto.
Mijn advocaat zond mij voor den derden
keer een, onvoldoend gefrankeerden brief.
Telkens moest ik vijftien cent straf port be
talen. Om hem op deze slordigheid van zyn
secretaresse opmerkzaam te maken, sloot ik
de laatste maal bij mijn antwoord een van
hem ontvangen enveloppe in.
Den dag daarop ontving ik een aangetee
kenden brief. Ik las:
Weledelgeboren Heer l
Met beleefd verzoek, dat u de vergissing
myner Administratie zoo goed wilt zijn niet
te euvel te duiden, neem ik de vrijheid UEd.
ingesloten een 15 cents postzegel te doen
toekomen.
Met de meeste achting heb ik de eer te zijn,
UEd. dw. dr.,
Mr. X."
Na zulk een edel gedrag gevoelde ik bijna
iets als schaamte.
Dat is een half jaar geleden.
imiiMimiiiimimn
voor een vreedzaam mensch. Op zulk een
strijder,die al heel stil en rustig en toch met kracht
en gestadig zijn levensstrijd volbrengt en
die langzaam en zeker voortgaat, tegen geweld
en verdrukking in, en byna altijd overwinnaar
blyft, zie ik hier door de open deur neer;
hij staat ook nog al diep in de moordkuil en
werkt ook om bestaan te blijven, maar hij
Vandaag ontving ik, nu myn proces ten
langen leste in laatste instantie en voor goed
verloren is, de gedetailleerde rekening van
mijn advocaat Mr. X.
Toevallig viel, tusschen de lange kolom
men, myn oog op een post, dato 21 Januari
geboekt.
Als toevoeging by onvoldoend porto
den cliënt in postzegels toegezonden, ? 0.15
Begeleidend schrijven 1.50
Copie van hetzelve 0.25
Port en aanteëkening 0.15
Bezorging aan 't postkantoor . . 0.20
Boeking van het recue . . . . 0.25
Enzoovoorts."
Een ding weet ik wél: Myn zoon zal rechten
studeeren.
(Naar Jugend).
IMIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIAIIIIIIIIllllllllHHIIIIIIIIIIIllllllllltll
Tentoonstelling voor Baby, te Semarang.
Voordeelig contract door Adelina Patti
gesloten. Een voorbeeldige volksstam.
Puntige gezegden van de Talleyrand.
Een afdeeling der Soerabajasehe
RoemerVisscher-Vereeniging stelt zich voor, in
November een tentoonstelling te Semarang
te houden.
Wij leven in de Eeuw van het Kind.
Ook het aan ons zoo nauw verwant
Ned.Indië; daarom verheugt 't ons bizonder, dat
schrandere, ondernemende vrouwen, toe
vend in onze Overzeesche gewesten, haar
vriendelijke aandacht wijdend aan Baby's
belangen, een expositie zullen organiseeren,
om aanschouwelijk te maken a1 les, waaraan
't kind in zijn eerst levensjaar behoefte heeft.
Die behoeften zijn niet gering; zij zijn van
overwegend belang, omdat de behandeling
van 't hulpeloos wicht in zyn
zuigelingsstadinm een invloed, zoowel ten goede als ten
kwade, op zijn verder leven kan uitoefenen.
Het initiatief tot deze belangwekkende
tentoonstelling werd genomen door de cor
respondente van de Roemer-
Visscher-Vereenigiug te Semarang, mevrouw van
Schouwenburg-Jorissen.
Om te geraken tot het vestigen eener
afdeeling te Semarang, van de
Roemer-Visscher-VereeniginB, heeft zich te Semarang
een dames-comitégevornd, bestaande uit
mevrouw de Vogel, mevrouw Prins, en me
vrouw Bergsma-Zeverijen, om alle
toebereidselen te maken voor de aanstaande tentoon
stelling.
Ook van deze expositie, voorbereid en
geleid door intelligente vrouwen, kunnen wij
zonder Trees de beste verwachtingen koes
teren.
De vrouw bezit een aangeboren organisee
rend talent. Zij voorziet; haar waakzaamheid
sluimert niet; zij houdt rekening met duizend
en-een omstandigheden, die den goeden en
geregelden gang van zaken kunnen vertragen,
juist daarom is zij gereed op tijd.
Het succes van onze Tentoonstelling van
Vrouwenarbeid door vrouwen op 't getouw
gezet, de typische bizonderheid, dat juist deze
expositie, PRONT OP TIJD in alle deelen en
onderdeelen gereed was, zijn twee gunstige
factoren, die, in de annalen van het groeiend
llmlIIMMMIIIII
En het is al een goed opmerker, die, zonder
studie of aanwijzing, tevens al bespeurd heeft,
dat zoo'n rij zandzeggen uit verschiller, de
planten bestaat, verschillend namelijk in leef
tijd en daardoor in grootte en vorm. Het is
een trap der jeugd van jong en klein, tot
groot volwassen, soms in vollen bloei, meest
oud en uitgebloeid. Let er maar eens op, waar
De Zand-zegge, links boven, rechts onder den grond
gebruikt gif-angel noch zuigkaken. Wie hem
niet door en door kent, deze zandzegge, en
hem in zijn stille, geheime leven, nooit be
spied heeft, die bemerkt er niets van; die
ziet alleen een ijl grasachtig plantje op bet
losse zand staan. Mogelijk dat het den onin
gewijde ook nog treft, dat dit grapje met zyn
donkere blaadjes zoo forsch rechtop staat
in de barre zon en zoo frisch groen blijft,
midden in dat dorre zand, waar alleen wespen,
bijen, mieren en kevers kannen leven en waar
haast geen ander sprietje boven uit komt kij ken
dan dat donkergroene zeggegras en nog wat
verspreide lage bosjes van blauwgrijs
buntgras, met dunne naaldvormige blaadjes.
Mogelijk ook hebt ge al opgemerkt dat in
tegenstelling met het spitse stijve blauwgrijze
buntgras, dat hier en daar onregelmatig ver
spreid staat, de zandzegge-planten in rijen
staan, als jonge boomen in een kweekerij.
ge ook zijt op zandigen grond.kijk maar eensmet
aandacht naar de witte open plekken. Overal
waar de humuslaag is weggewaaid of afgetrapt
en de grond mobiel gaat worden,
ofeenstuifduin dreigt te ontstaan, daar komt die
zandzegge aanzetten. In korten tijd steekt hij zijn
kra :htig blad omhoog, indien er nog al veel
voedsel in den grond schuilt; anders duurt hec
wat langer en de plaut blijft laag; maar in
voor- en tegenspoed groeit er onder den
grond, een tweede plant uit de eerste en
die duikt op uit het zand, een voetstap van
de moederplant af; maar dit plantje wacht
niet tot het groot en sterk is en blotien mag;
het zendt dadelijk, in dezelfde richting waarin
het door zijn moeder werd uitgestuurd, een
spruit af en die herhaalt nrg in zijn prille
jeugd dezelfde beweging en elke volgende
gaat er mee voort.
Zoo is in korten tijdeen rechte reeks van
planfeminisme, afdoend zullen getuigen voor het
geen vrouwen 'bereiken kunnen.
De Semarangsche tentoonstelling zal onge
veer het volgende bevatten:
.1. Luiermand: modellen van baadjes,
kabaaitjes, jurkjes, luierbroekjes, luiers, wa
genkleedjes, sokjes, onderleggers, enz.
B. Voeding: Flesechen, Soxlet-apparaten,
kindermeel, lepels, kroezen, weegtoestellen.
C. Ligging: Wiegen, loophekken,
tafelstoelen, kinderwagens, sportkarren.
D. Wassching: Badtoestel, spons, zeep,
bedak (rijstpoeder) bedakdoozen, haarborsteK
E. Speelgoed : Europeesch, eigengemaakt
en Indisch speelgoed.
F. Afbeeldingen. Portretten en platen,
photo's, óók van alles wat betrekking heeft
of gehad heeft op prinsesje Jnliana.
(Deze bizonderheid over ons lief konings
kind is hoogst sympathiek, omdat zij bewijst,
hoezeer onze zusteren in 't Oosten met hart
en ziel met ons meeleven, hoe verwant zij
zich gevoelen aan Oranje; verwantschap die
afstanden tart.)
G. Diversen: apotheek, statistieken omtrent
geboorte en sterfte.
H. De pop als baby.
I. Javaansehe en Chineeeche afdeeling.
J. Literatuur over het kind in 't eerste
levensjaar.
Van harte hopen . wij, dat 't gewenscht
gevolg dezer belangrijke tentoonstelling moge
z(jn de oprichting te Semarang eener afdeeling
der Eoemer-Visscher-Vereeniging.
* *
*
De wereldbefaamde Adelina Patti, de tegen
woordige Barones Cederström, Burchtvrouwe
van haar kasteel Craig-y-Nos, in Schotland,
heeft een voordeelig contract gesloten met
een Amerikaansche firma, handelaars in
phonografen. Voor 't uitsluitend bezit van
liederen, voor den phonograaf door de Diva
gezongen, betaalden de Amerikanen haar een
bedrag nit van een half millioen. (Excusez
du peu.)
Eerst na 't overlijden luidens een clau
sule in 't handelsverdrag zullen dePatti's
phonogrammen geëxploiteerd worden.
Naar aanleiding van dit voor de zangeres
zoo voordeelig contract, waarvan zij het bedrag
wel grootendeels aan liefdadige stichtingen
zal vermaken, doet de anecdote de ronde van
het geheel onverwacht bezoek van den
Parijschen opera-directeur, den heer Gailhard
op 't slot Craig-y-Nos, destijds door Adeline
Patti bewoond met haar eersten echtgenoot,
den graaf Nicolini.
De heer Gailhard kwam met 't dringend
verzoek, dat Adelina te Parijs zou optreden
in Romeo et Juliette". Men praatte tot laat
in den avond. Mevrouw Nicolini maakte
aanvankelijk bezwaren de Julia-rol in 't
Fransch te zingen, daar haar répertoire der
laatste jaren uitsluitend in 't Italiaansch
gezongen werd. La nuit porte conseil, zei
Adelina, toen zy den heer Gailhard de hand
drukte bij 't ter ruste gaan.
Als u morgen van de nok van 't dak de
vlag ziet wapperen, dan kom ik over eenige
dagen naar Parijs, en kunt u er op rekenen
dat ik in uw opera de partij van Juliette in
't Fransch zal zingen."
Een vreugdekreet ontsnapte den in spanning
verkeerenden opera-directeur, toen hij den
tj es opgeschoten uit het mu'Ie zand, zoo precies
in n lijn in het gelid gezet of ze er langs
een plantlijn waren ingestoken. Die het goed
heeft onder de nakomelingen, zendt ook
in andere richting uitloopers uit en de
lynen kruisen elkaar, er groeit een net van
zandzeggen in de kuil. 't Is een ondergrondsch
mazen-net met bovengrondsche spruiten op
de knoopen.
Elke zandzegge-plant spreidt tegelijk zijn
wortelstelsel uit, heel ver in het road; het
voedsel is schaarsch in het onvruchtbaar
stuifzand, niet waar ? De noodige voorraad
moet dus van verre gehaald worden. In dit
opzicht begint de strijd om het bestaan voor
de zandzegge al zwaar te worden, de voort
beweging en de uitbreiding van het gezin
ging in het eerst gemakkelijk; maar een
grooter gezin eischt ruimer voorraad van eten
en drinken en die moet gezocht worden.
Ver in het rond, kris kras door elkaar, kruipen
de wortels, ze dringen diep in den bodem en
zoeken daar het water op ; ze gaan ook opper
vlakkig rond en zoeken daar de ondergestoven
hnmuslaagjes. In korten tijd is het mulle,
stuivende zand doorsponnen met een opper
vlakkig warnet van zandzegge-stengels en
een dieper gaand stelsel van vertakte wortels.
Op deze wijze wordt al heel wat zand
vastgehouden, vooral het diepere, maar
de eigenlijke stengel, de kruipende
wortelstok blijft hooger op en groeit op
dezelfde hoogte onder de oppervlakte voort.
Als ge er een opgraaft, kunt ge u er van
overtuigen, dat die merkwaardige
onderaardeche kruiper steeds op 5 a 7 cM.
(alnaar de meerdere of mindere vastheid van
den grond) evenwijdig met den bovengrond
voortloopt. Dat zal wel de gunstigste diepte
zijn; juist de plaats waar de wortel tegen
uitdrogen en bevriezen volkomen veilig is en
toch niet zoo diep, of de spruit, die uit de
knoopen van het net zal opschieten, San
juist nog de oppervlakte halen. De punt aan
de voorzijde, de groeispits, die door scherp
zand moet heendringen en vaak
ijzerzandklonteu moet doorboren, is best gewapend;
voel eens hoe scherp en strak die is, haast
niet te buigen; een massa schilfertjes, korte
blaajjes eigenlijk vormen zijn pantser, en hij
heeft het uoodig ook.
Maar het merkwaardigste komt nog. Die
groeispits is zoo gewend aan dien vasten
afstand van het licht en zoo gevoelig voor
elke gewelddadige verandering, dat als het
volgenden morgen lustig de vaan zag uitwaaien
op 't Schotsehe kasteel, waar hy plots een
inval was komen doen.
* *
#
In het weekblad School en Leven, onder
redactie van Jan Ligthart en R. Casimir,
nummer van 19 Aug. jl. komt een opstel
voor getiteld Welk karakter hebben de wilde
volken?" De hooge gevoelens voorzittend
bij den Siberischen stam der Aleuten, zou
geen oudere of nieuwere moraal te schande
maken.
... Een zeer gunstig en op rijpe ervaring
gegrond oordeel spreekt de Russische zen
deling Veniaminoff uit over den Siberischen
stam der Aleuten. Harding tegen alle moge
lijke gevaren in moeilijkheden is hun voor
naamste karaktertrek. Heerscht er hongers
nood, dan zorgt de Aleut eerst voor zijne
kinderen. Soms vast hij zelf om hen te kunnen
voeden. Ze hebben geen neiging tot stelen.
Beloften geven ze niet graag. Maar als ze
het doen, dan houden zij ze onder alle om
standigheden. Hun moraal-codex toont even
veel verscheidenheid als strengheid. Als een
schande worden beschouwd: doodsangst, om
genade smeeken, angst bij stormweer, gul
zigheid by 't eten; het verraden van een
geheim aan een vrouw, blufferigheid op
dejacht; den kameraad niet het beste aanbieden,
teeder zijn tegen je eigen vrouw in tegen
woordigheid van anderen."
Leve de Aleuten! Zy verdienen ten exem
pel gesteld te worden.
Een jong Fransch schrijver, Louis Thomas,
heeft een bundeltje saamgesteld van geestige
zetten en gevleugelde woorden, afkomstig
van den vernuftigen, sarcastischen,
scherpzinnigen, gevatten abt-diplomaat de Talley
rand. De schrijfster madame de Staël, stond
bij de Talleyrand in een goed blaadje.
Madame de Flahaut, vriendin van de Tal
leyrand, echter niet minder.
Mevrouw de Staël wilde overal en bij
iedereen de eerste zyn.
Op een goeien dag, preste zij haar vriend
de Talleyrand om toch eindelijk eens cate
gorisch te zeggen, van wie van de twee, hy
't meeste hield. De slimme diplomaat dar
telde luchtipjes om deze gewetensvraag heen.
Zeg 't maar gerust, preste madame de Staël,
als wij allebei in 't water vielen, dan zou u
hda'r 't eerst redden.
Best mogelyk, luidde de Talleyrand's
antwoord, want, u ziet er uit, als of u 't best
kunt zwemmen."
Een ander verrukkelijk, ondeugend gezegde
van de Talleyrand, luidt aldus:
Een geestig man moest altijd met een
gansje trouwen; de dwaasheden van 't gansje,
komen voor haar eigen rekening, doch die
eener verstandige vrouw compromitteeren
haar echtgenoot."
Is 't niet te geestig, om boos te worden?!
CAPBICE.
immmmimiii
zand gaat stuiven en de plant een paar deci
meter diep bedolven raakt onder het zand,
ze nog niet stikt; de groeispits maakt dadelyk
een bocht naar boven en komt weer te recht
op de vereischte hoogte. Waait daarentegen
de plek, waar zich de groeispits bevindt, bloot,
dan duikt die dadelijk in de diepte en be
schermt zich zoodoende tegen uitdroging.
Ook het oudere gedeelte is nog niet verloren
als het met stuifzand wordt overdekt; zoodra
de ramp begint, ontwikkelt zich op de ver
eischte hoogte van een der vroegere lood
rechte spruiten een knop, en, als de nood
stijgt, groeit daaruit een waterpasse spruit
met een nieuwe groeispits, die op de gewone
wy ze, van afstand tot afstand,spruiten loodrecht
omhoog zendt. Houdt de overstuivirjg aan,
dan zenden die loodrechte spruiten weer hori
zontale stengels op 5 cM. onder de opper
vlakte voort en zoo stijgen deze merkwaardige
planten steeds een etage hooger met het
stuifzand, dat ze tracht te verstikken. Meteen
houden zij het eens verstoven zand vast met
hun wortels en binden zoo de wandelduinen,
bedwingen of beperken ten minste de bij
ons zoo schadelijke en gevreesde verstuiving.
Het oudere gedeelte van de plant even wel, dat
zoo goed kan stijgen, heef t geen middel om te
dalen, zooals de jonge spruit doet. Wordt het
zand onder zijn oude beenen weggeblazen,
dan is hij, indien het althans niet gauw weer
terugkomt, eindelijk door de wind over
wonnen.
Ook het andere zandgrasje, het
buntof bosjesgras is een goede zandbinder, die
doet het weer op een heel andere manier.
Graaf maar eens een kolonie van die hopjes,
een 'kring van kleintjes of een groote met
kleintjes in het rond, voorzichtig uit; dan
begrijpt ge ook de kunstmiddelen van het
bnntgras wel. Tegen snelle overstuiving is
het lang niet zoo goed bestand al die zand
zegge, maar bijzonder gevoelig is de plant
er ook niet voor; zij geeft het, als het stuiven
langzaam gaat, niet gauw op. Ook de mecaniek
hiertoe kunt ge zelf wel ontdekken als ge
een plant uitsteekt en met de loupe zijn
stengels onderzoekt. Ook kunt ge, als ge
buiten woont, aardige proeven nemen met
het overstuiven van zandzegge en bunt
gras; het is wel een beetje plantenkwelling;
maar ze kunnen er tegen, en ge leert er
heel wat van, dat u de planten in het alge
meen hooger zal doen schatten.
E. HKMANS.