DE AMSTERDAMMER WE E K B L A D V O O R N E D E R L A N D. No. 1680 door schr^Ver opgenoemde, waarvan de Hol landse oorsprong mij aan geen redelike twijfel onderhevig schijnt. Holberg die lang in Ne derland : geweest ia en die dus met kennis van zaken spreken kon, vertelde ons al dat de Bergensen haver udcopieret den Hollandske Nation udi Sprog." Geen wonder das dat de heer Olsen als hjj enkele bladzijden aan Ne derlandse invloed gewqd heef t, meent er zich met een: en zo zou ik er nog een massa op kannen noemen" af te kannen maken. Een volkomen komplete lijst er van zou in 't kader van zjjn boek niet op zijn plaats zgn, daar hy per slot van rekening geen filologiese studie, maar een knltuurbistoriese schilde ring beoogt. Maar de invloed van de woordvoorraad van een taal op de andere is n voor de knltuuretudie en voor de fonetiek of zo men wil, de fonologie der beide talen van zoveel belang dat een nader onderzoek zeker wel belangrijke reznltaten op zal leveren. Zou onder de lei ding van de Utrechtse privaat-docent in de Scandinaviese filologie of van de Amster damse hoogleeraar Boer, een onzer aanko mende filologen zich niet eens over dit on derwerp willen en kunnen ontfermen? Wat na 't verzamelen van het materiaal te Bergen en elders (en hier zou het bespro ken werkje niet alleen, maar ook de scb.ru rer zelf een uitstekende gids zgn) de grootste moeilikheid op zal leveren is het si f ten van wat zeker aan Nederlandse invloed moet wor den toegeschreven van dat wat aan 't Neder duits te danken is en ook wat via 't Neder lands óf 't Nederduits uit andere talen, b.v. 't Frans of 't Engels stamt. Hier liggen namelik vele voetangels en klemmen die b.v, de heer Nord»b.l-01sen niet altijd heeft weten te vermqden. Als hy b.v. 't Bergense; at sneie af' van 't Hd. tchneiden afleidt, dan zal menigeen met mg vragen hoe hg 't wegvallen van de middenkonsoaant verklaart; 't aan nemen van Nederlandse invloed ligt hier voor de hand, omdat dit in ónze volkstaal geregeld voorkomt. Ook bg gehore: geschie den, denk ik eerder, wegens de betekenis in dit geval, aan ndl. gebeuren dan aan 't Hd. gebühren; ook de ndl. vokaal ligt er dicbter bij. Spektakkel": lawaai, komt van 't Eng. woord voor teatervertoning (spectaclf)" zegt de schrgver. Ook hier kan aan ndl. invloed gedacht worden, daar wij die beteekenis al ontwikkeld hebben en de Engelsen niet. Aan de andere kant vind ik een enkele uitdrukking aan nd<( invloed toegeschreven waar het mg niet nodig voorkomt die aan te nemen. Zo zegt de Bergenser: de e 'jje te haape" (Noorse schrijf taal: det er ikke til at haabe") waarbij de schrgver aantekent dat die 't n 11. dat is niet te hopen" zou zgn. Een dergelijke in vloed van zulk een partiekel is al a priori pnwaarschg'nlik, dat zou op zulk een enorme invloed van de Nederlandse spreektaal wijzen dat wg al zear sterke bewijzen ran lang en voortdurend inwerken zouden moeten hebben want 't ia bekend dat dergelijke kleine woordjes" in de laatste plaats worden over genomen; zo is als een bewijs van de buiten gewoon sterke invloed die 't Frans op 't Vlaams oefent, aan te voeren dat men b.v. te Gent zegt: tes poer)a wor", hetispourtant waar" en tadis da 'k weggegoin was" iand.it dat ik weggegaan was, = terwijl. Een enkele blik in een boek als Aasen of Rosa zal de belangstellende lezer dan ook kunnen overtuigen dat te in verschillende Noorse landdialekten (waar ndl. invloed ge heel uitgesloten ir) =: til, at, voorkomt Frans is van de vreemde talen die waar de Noor de meeste moeilikheid mee heeft:, op tien beschaafden die ge ontmoet zullen er negen vloeiend Duits of Engels spreken maar zeer weinig Frans, Met 't aannemen van Franse invloed, wat de 8. nog al grif doet, moet men misschien wat voorzichtiger zgn. Nu kan ik over deze kwestie niet uit wijden want ik mag niet buiten 't gezichts punt gaan dat ik hier voor 't Nederlandse publiek alleen meen te moeten behandelen: de Hollanders te Bergen, d. w. z. 't Hollandte element in 't Noors. Maar juist van dat standpunt uit mag ik mij de vraag veroor loven of zelfs oorspronkelik Franse woorden als estimere, regedere, plasierture, kvitttre, randevu, mankere enz. enz. niet misschien feitelik aan de invloed van onze landslui hier te danken zyn. Wij zgn nl. nooit vies peweeat van vreemde woorden en vooral van Franse. En hoewel menige komedie b.v. van Holberg ons toont dat Frans in die tgd meer dan nu een taal was die de hogere standen altans in zekere mate kenden, ligt 't voor de hand bij een eventueel later onderzoekin elk geval a m de mogelikheid te denken dat bg de kleine burgerg (die de heer Nordahl-Olsen hier b-tetudeen) 't Nederlands de bemiddelaar kan hebben gespeeld. Bergen, 20 Aug.'09. H. LOGEMAN. KanstenaarslereD. Paul Genisty vertelt in het Journal de» Débats treffende bijzonderheden over het leven van armoede en ontbering, dat ver scheidene van Frankrijk's grootste schilders jarenlang heiben moeten leiden, en dat zoo'n schril contrast vormt met de bewonderingen de eer aan hun werken door het nageslacht bewezen! Deze groep artisten, die zich in de stille omstreken van Fontainebleau wijdde aan het scheppen van een nieuwe kunst, werd door hun tg'dgenooten halstarrig gene geerd en bespot; slechts aan enkelen van hen was het vergund, in hun laatste jaren nog iets van de groeiende erkenning van hun verdiensten te beleven de meesten zy'n gestorven, zonder ze fa iets van de voorteekenen van hun lateren roem te hebben gezien. Kousseau moest zich er in schikken om juist op het oogenblik, toen hij, na veel strijd en ellende, vasten grond onder de voeten meende te voelen, door handige mid del matigheden te worden verdrongen. Voor Troyon kwam de roem te laat; zyn lichaam was totaal verzwakt door de ont beringen zg'aer jeugd hij was ziekelijk, slecht gehumeurd en verbitterd geworden, en voor de eerbewijzen die hem in zgn laatste levensjaren werden geboden, had hij niets dan spo tende ergernis: Men iterft in het volle geluk nog aan voorbijgegaan ongeluk." De materieele nood was voor hem echler niet het moeielijkst te dragen. We bezaten nooit een sou," vertelt Diaz, maar we praatten nooit over geld, want naar gel i streefde onze eerzucht niet." Maar toch knaagden de zorgen aan hun scheppingsvreugde, en groeiden ze dikwijls in letterlijken zin aan tot broodsgebrek. Vooral Millet heeft met zijn kinderen den nood leeren kennen; meer dan eens moest hu met zgn fimilie naar bel gaap, zonder gegeten te hebben, als bakker of kruidenier geen krediet meer wilden geven. Het was dan ook een dag van groote vreugde, toen eens in schemeravood Diaz, de meest ondernemende onder al deze kameraden der armoede, triomfeerend en gelukkig bg' Millet aanklopte, en met breed gebaar elf vjjffrankstukken op de tafel wierp: de opbrengst van drie studies van Millet, die Diaz voor hem verkocht had 60 francs in 't geheel, maar hij had de andere vijf franke dadelijk voor levensmiddelen uitgegeven. Millet had zoo'n schemeravond" vaker kunnen beleven, als hg den altijd weer versmauen raad gevolgd had om minder leeIjjke dingen te maken", maar zelfs de honger kon hem niet overhalen tot verraad tegen over zijn eigen overtuiging. Een vaste vriend schapsband vereenigde deze geheele groep nog onbekende kunstenaars, en hun wederkeerige liefde, trouw en erkenning was jarenlang hun eenige troost. De zwaarste beproeving voor hen allen was, dat ze werkten, streden, worstelden en het beste gaven wat in hen was, en geen anderen weerklank vonden dan spot, hoon, of kalme onverschilligheid. Een kwart-eeuw duurde deze eenzaamheid. Bitter vooral moest voor deze kunstenaars zijn: de on ver se talligheid en vijandschap van kunstbroeder?, die, ze:f in een anderen geest werkend, groot waren, en bovendien erdend. Van de hoogte van zgn roem zag de groote Delacioix neer op Millet: Hg behoort tot die bende ge baarde kunstenaars," zei hjj verachtelijk, die de revolutie van '48 toejuichen omdat ze schpnen te meanen, dat met gelijkheid van bezit ook gelijkheid van talent gepaard gaat " De geheele wg'ze van schilderen van deze nieuweren" karakteriseerde hg'als koel" en koud". En tegenwoordig acht elk kunstkenner zich gelukkig, als hg' voor een groote som gelds een van deze koele" schilderstukken in eigendom kan krijgen! Een naam als van Delacroix staat nu op n Ig'n met die van Millet. En de namen der verguizers van minder gehalte zijn geheel vergeten l N. Berichten, v. LILIKKCKON. Detlev v. Liliencron's lite raire nalatenschap zal den 22en September in 2 deelen te Berlijn verschijnen. Richard Dahmel zal zich met de uitgave belasten, waarin o. a. de laatste gedichten, verschil lende novellen, alsmede eenige schetsen uit Liliencron's eerste schrijverejaren zullen wor den opgenomen. HANS THOMA. Den 2en October zal dere^ aanvankelijk miskende, Dnitsche schilder zgn zeventigsten verjaardag gedenken. In de be kende verzameling Klassiker der Kunst in Gesamtanigaben" zal naar aanleiding 'daar van als band 15 verschijnen Hans Thoma, des Meisters Gemalde in 874 Abbildungen, door Henry Thode. Het boek zal o. m. bevatten eene biographische-esthetische inleiding in vThoma's leven en kunst, verklaringen bij zijne werken, alsmede eene chronologische en systematische opgave daarvan en vermel ding van de verzamelingen waarin zij zich' bevinden of de namen der eigenaars, THINQS BEEN IN HOLLAND, door C. E. Roche, zal het volgende deeltje zijn in de serie Thing seen." Het boek zal kwistig geïllustreerd worden. GOETHE VEREERING. Op den IBOsten gedenk dag van Goethe's geboorte (28 A'igustus) heeft de overheid van Shakespeare's geboorteplaats Stratford on Avon een krans van laurier en bloemen uit Shakespeare's tuin naar Frankfurt a /M. gezonden. Het lint draagt tot op schrift een regel uit Koning Hendrik de vierde." A »on who is the theme of honour'g longue (Een zoon, dien de eere steeds ala voorbeeld wg'st, in Bnrgerdgk's vertaling). TÜKKSCHE JOURNALISTIEK. De nieuwe staats regeling in Turkg'e heeft een aantal bladen in het leven geroepen, voornamelijk in Constantinopel. Naast de dagbladen, zgn volgens de Revue du monde muzelman" ook ver schillende tijdschriften van allerlei richting opgericht. Daar is b.v. Seyan-ul Hakk, da Verklaring der Gerechtigheit," met politieken, wetenschappelijken en godsdienstigen inhoud, welke zich evenals Sadayi-Mazlum of De stem der onderdrukten" hoofdzakelijk tegen het streven der oud-Turken richt. Emel de Hoop bevat hoofzakelg'k lite ratuur; Meram het Streven richt zich voornamelijk tot de studenten en Dschiddi Gazeta Het ernstige blad bevat uitslui tend natuurwetenschappelijke en mathema tische onderwerpen. SahnèHetTooneel is hoofdzakelijk aan muziek en theater ge wijd, een extra-nummer van dit tijdschrift handelde geheel over Sarah Bernard. TILAMÜS Friezerween vervaardigen behalve hunne | N.W.O.ook: Reform Trkot Ondergoederen TEPLITZER is het beste en fijnste Tafelwater. Tijdens het laatste oponthoud van Z.M. den Koning van En geland in Mariënbad, gedurende de maand Aug. 1908, gebruikte Z. M. uitsluitend Teplitze^Stadsbron alsTafelwater en beviel het zoodanig, dat Z. M. bevel gaf het bij zgn vertrek in den Koninklijken trein mede te nemen. D. SCHUMACHER, Keizers gracht 134, Amsterdam. Telephoon 7847 Begrafenis-Onderneming ar. r>. Prinsengracht 837. Telephoon No. 906. A B1T H fiH, schoonste gedeelte van Nederland. Restaurant r: Insis Sacnun. vu M gebouw V. SIH O N, Directeur-Pachter. M. P. POLLEN * ZOON. ROTTERDAM. G. B A AU. Bootbonwerij de Amstel". ??tor-, Zeil- en KoeiTm»rt«Igen in hout en «taal. TKLEPHOON 7191. OYXB HAUTW XQ t KJJLJJX, AMSTERDAM. Vraagt prija m t»«fr«nlnj in alle afmetingen voor Huizenbouw en Industrie f e Koop. Huizen met Tuinen en vrije Bovenhuizen te huur. Te bevragen hij C. B O E ]V I» E R M A K E R, Kantoor: Overtoom 459, Amst. Tel. 4O45. firma G. W. VOS SCHMIT & ZOON, HAAKL.EB, AM8TBBDAB, «roote IloutstTMt l«. KalvermtrwU I «T. Kousen en Hygiënische Onderkleeding. Ja*g«r T .Hm«n« Rui*h Merk Z Crêpe d* Santé*JL OPGERICHT 1B*f-3 O PC E R l C HT l S.** 0 DE BONT&LEÏEN. ChocoladeBonbons SINGEL 163 -x^ 1T5 AMSTERDAM Een Lachend Kindje is in negen en negentig gevallen van de hondedr een gezond kindje. Een Lastig1 Kindje is altyd het tegen overgestelde ; zeer waarschynlyk krygt het verkeerd voedsel. PROBEERT MELLIN'S VOEDSEL Het is het beste van alle kindervoedsels, behalve Moedermelk. Zooals Moedermelk is het vry van zetmeel en kan van af de geboorte gegeven worden. Mellin's behoeft niet gekookt te wordenen is in een oogenblik gereed. V llcllins Verhrygbaar by apothekers, Monsterflacon en Brochure ffi'atis en franco op aanvrage aan Mellin's Food Depot, N.Z. l'üorlurgii'nl 29S, Amsterdam. De asc , DE HAMERMOLEr, F. M. N. PRELLEH, UMELEN bij APELDOORN, is door billijke tarieven en nauwkeurige beliandeling alom bekend. Oud-Hollandsche Tegels. Delftsche Vazen. f. Jl U1II11 VA) U 11 Rembrandtplein 35, AMSTERDAM. HESSE'S FOTOHANDEL, - M. Myn Hand- en Starklapcamera's z«n de beste. billykste. Direct fotogra feeren, schriftelijk snel onderricht. Leerboek 25 cents. Geïllustreerde prijscourant gratis. PHILIPPONA KETELAAR, Fourntttemr de lm Cotir, Halverstraat EG ft, Atnsterdntn* GRANDE 8PECIALITÉPOTTB Trousseaux & Layettes. Sar demande enroi franco de De vu et d» model»». TéléphoM N o. 5939 Eerste Nat, Arb. Contr. en Ziekte Verz. My. WET ROODK KRUIS". Gevestigd te 's-Hage, Rijnstraat 11. Maatschappelijk Kapitaal ? l.OOÖ.OOO.?. Deze M(j. Is de EENIGSTE die het algeheele risico der art. 1638e, X en y., hetzg afzonderlijk, of wel gecombineerd van den werkgever overneemt. NAAMLüOZE VENNOOTSCHAP Begrafenis-Vereeniging TE AMSTERDAM. Administrateur: X. SAX Jr., adres P. C. Hooftstr. 38. Telephoon No. 941. De Raad van Bestuur: A W. VAN EEGHEN Jr., VoorritUr. Is. DA COSTV, Gcd.elegeerd'. NATUURLIJK Pf. SALZ is datalleen echte Karlsbader Voor Namaak en vervalsching worciïgewaarschuwd. VIJZELSTRAAT 5?13, AMSTERDAM. Koopt besehnit bg Uwen broodbakker. CEDKENBESCHUIT per «tak l e*», l HAAfiSCHE BESCHUIT par 20 «tukt W t*. TAFELBESCHUIT per 20 «Ma 10 n tt IAISER BESCHUIT ,, 15 W CHOCOLADEBESemUTlES per 20 «taks 10 et». 11 dm Mort» BJB Amfcli^Uf iirnh Ywkrqghou «ok b$ extra txaotgiag ? TCröowm da ram <U Toockeur Wvea Whiit. walk* ??kepMldeB tqd im IXUM i. kn winkelien U vMtnai ttmt. Aiaberelend, Tel. 1167. PAUL C. KA1SK De drie Magazijnen voor Horlogerie van Gebr. BRBEN, Amsterdam, Rozen^ractit 53, Hiewenflijk 112, Haarlemmerstraat 12 HORLOGES, PENDULES, KLOKKEN. GOÜDENENZILVEEENWEEKEN. SP o OR'S MOSTERD (ii flacan ««t iigttltpM glazei stoppn, zatdtr kwk M lik.) ULJB.S1KOFKM. LUIOH ADKSLKOPKX. W. A. Bpow Jr, Fabrikaat, Cnl«»Wrg. Hilversum. Voor uitvoerige inlichtingen omtrent te koop en te baar zijnde Villa's, Heeren- en Winkel» buizen, alsmede Bouwterrei nen, vrage men den Makelaar A. J. REEDERS, Stationsstraat 20, aldaar. Maandags 12-1X CaféPolen", Kalverstraat, Amsterdam. Henri J. Carels, Den Haag, FietHelnstraat 66, LEVEBT: SMAKELIJK BROOD.