10DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No, 1686 bankiers worden afgegeven en eventueel bij verval geprolongeerd. Men verschaft zich daarmede das gedurende zekeren trjd het noodlge kapitaal, om met een of ander doel te kunnen opereeren en dit kapitaal Wordt onttrokken aan de Europeescbe geldmarkten. Nu hier echter de toestand in korten tijd gangebelijk gewijzigd is, bestaat de moge lijkheid dat die finantlewissels bij verval niet meer worden geprolongeerd. Tenzij natnwl}jk, dat. men er daarginds een hoogere rente voor over heeft. Na vorenstaande uiteenzetting ia het ver klaarbaar, dat de New-Yorkschefondsenmarkt onder . den invloed van liquidaties bleef en derhalve eene reageerende neiging betoonde. Of nu echter de even vermelde discontoverkoogingen nog vél effect zullen hebben, valt moeielijk te voorzeggen. Want ten eerste zijn de posities in Wallstreet reeds heel wat geslonken, ten tweede blijkt het financieren vaa den oogst door de ster kere positie van de binnenlandsche banken niet soo groate eisenen aan de New-Yorksche banken te stelten als dit vroeger steeds het geval was en ten derde ondervindt de markt sterte» steun van belanghebbenden. Wat m u de k oers-fl act naties betreft, was het opmerkelijk waar te nemen hoe té«en de algemene neiging tot reactie in, de MisBOttri-tkaree, welke juist in 't oog loopend achter waren gebleven gedurende de laatste hausse-periode, eenige procenten verbeterden. Omtrent Welke ongewone beweging slechts vage geruchten verluidden n.l. controle-aankoopen, opneming ia een ander spoorweg systeem etc., welke ei«h ten slotte ontpopten in het bericht, dat de Bock Island de Con trole over deze Mij. heeft verkregen. Overigens waren vooral de industrieele, met name de koperwaarden flauw gestemd; steels konden zich op het verlaaj.de peil vrygoed handhaven. Daarentegen waren spoorweg-waarden zwak, wat vooral bij TJnions tot nhing kwam en waarvan ook oorzaak was het vermoeden, dat, ondanks Harriman, het aansnijden van de meloen ad calendas graecas zal worden ver schoven. Wij geven hier ter illustratie de koersen der voornaamste soorten op. 7 en 14 Oct. Atchison Topeka 121% 120 K Denver & Rio 44% 44% Erie 34H 33% Kansas City Southern ... 43% 44 Missouri Texas 41H 45 X N. Y. Ontario 48* 46% Koek Island 37% 35% Southern Pacific 130K Bouth. Rails 30M Union Pacific 207 201X. Amalgamated Copper . . . 82% 79 % Amer. Car & Foundry . . . 69 % 68% Smelting & Kef. ... 98^ 96 United States Steel .... 89% 87% na 85% De locale markt bracht ditmaal eenige ver rassingen. Wanneer nl. de wind plotseling uit een totaal vergeten hoek komt waaien, dan vraagt men zich af wat er toch eigenlijk gaande is, met dat onbestemde gevoel, het welk op een sleietocht in een winternacht in de Russische steppen een paard bevangt, dat de wolven ruikt. Om kort te gaan, daar kwam plotseling beweging in allerlei aandeelen van Indische tramondernemirjgen, die als regel maanden achtereen in rustige rust voortdommelen, ondanks al het rumoer om hen heen. Aand. Bataviasche Electrische, gewone en pref. aand. Madoera Stoomtram en gewone mitsgaders pref. aand. Modjokerto begonnen, op aankoopen voor Haageche rekening, eenige procenten te rijaen. Tegelijkertijd kon men in een bekend Haagsen blaadje aanbevelingen lezen om die aandeelen te koopen. De wolven waren dus wel degelijk op het pad en aangezien daarvan gewoonlijk de kleine luyden de dupe zijn, zij men gewaar schuwd. Er is trouwens reeds weer koers-teruggang waar te nemen, wat blijkt uit de achterstaande noteeringf-n : Bataviasche Electr. 29J4 41% 40 Madoera Stoomtram gew. ,7 10M 7 pref. 28 M 35 30X ModjokeHo gew. 30 34% pref. 66 X GS P-etroleumwaarden hadden een vrij onbe duidend verloop, ofschoon de grondtoon vast was, vooral voor de Perlak en Zuid Perlakaandeelen. Willig waren slechts de aand. Shell Trans port Kading Cy op grond van de a.s. uitgifte van nieuwe aandeelen, waarop waarschijnlijk een goede bonus voor de oude aandeelhou ders zit. Deze uitgifte houdt verband met de flnantieele operaties der Koninklijke in Rumenië, via geconsolideerde Petroleum en istra, waaraan de fehell contractueel deelneemt. Derhalve valt in ne week een koersrijzing van 18 pCt. te constateeren. Van Mijnwaarden had alleen in Ketehoens eenige noemenswaarde handel plaats, waar door verdere bevestiging ontstond. Great Cobar-aandeelen daalden circa 6 pCt,, waaraan de wijziging in de aflossings-voorwaarden der 6 pCt. debenture-leening niet vreemd was. Kultuur-aandeelen waren over 't geheel genomen weer minder geanimeerd; vooral aand. tïandelsver. Amsterdam hadden een zeer zwakke houding, zoodat hiervoor eene reactie van ca. 8 % is te vermelden. Barge's verloren IK o o; Vorstenlanden daarentegen konden zich nagenoeg op het zelfde niveau handhaven. Ongetwijfeld staat hiermede ook in verband de 'tegenwoordig zooveel meerdere belang stelling voor rubber-waarden. Er komt nog steeds geen einde aan de oprichting en de daarmee gepaard gaande uitgiften van aandeelen in nieuwe rabherondernemingen. Zoo hier als in Engeland, alwaar die ope raties nog op heel grooter schaal plaats hebben. Desniettegenstaande blijkt er ?een vrees te bestaan, dat in afzienbaren tijd de con sumptie door de productie zal worden over troffen, zoodat, al mogen de tegenwoordige buitensporig hooge prijzen in de toekomst in geen geval gehanddaafd blijven, zij toch stellig niet tot zoo'n niveau meer zullen terugloopen, dat de exploitatie niet behoorlijk loonend zou blijven. Zoo misschien als bekend mag worden verondersteld leveren Malakka en Ceylon ? tot heden de meeste plantage-rubber; nu berekent de Malay Mail dat de bebouwde oppervlakte in de Malay States, Ceylon en op Java en Sumatra ongeveer 480000 acres beslaat, waarvan de Straits Settlements alleen ongeveer de helft, met een rubber-opbrengst in 1908 van ca. 1400 tons. Een 5-jarige boom als aftapbaar beschou wend (wat als regel een te joage leeftijd zal zijn) vermeerdert dus de opbrengst telken jaar met 20 o/0 en wordt op die basis voor de totale bebouwde oppervlakte in 1913 een opbrengst van ca. 80,000 tons becijferd. Dan komt daar natuurlyk nog bij de productie van wilde rubber in Braziliën den Congostaat, die zeker evenveel bedraagt. Om gelijken tred hiermede te houden zou ook de wereld-consumptie 40 & 50,000 tons moeten stijgen wat, met het oog op de voort durend nieuwe aanwending van het artikel niet onwaarschijnlijk wordt geacht. Zoo wij zeiden, aan nieuwe uitgifte komt geen einde. Deze week werden door de heeren Bunge & Co. £. 35,000 aand. Sungei Buaya (Snmatra) Rubber Cy. Ld. ter inschrijving 100 pCt. aangeboden, op welke aandeelen (4 £l.~) voorloopig 5 pCt. is te storten. Benevens 110,000 lubber-boomen van verschillende leef tijden heeft da Mjj, ook koffieboomen geplant als neven-bedryf. Tabakswaarden hadden een ferme houding; de taxatie-cijfers voor de darde najaarsinschrijving liepen hier uiteen doch beloven althans voor verscheidene merken goede prijzec. De aandeelen der oudere onderne mingen konden dan ook meerendeels verder avans behalen, die der Amsterdam-Deli 9 PCt., Deli-Batavia 7 pCt., Senembah 5 pCt., DeliMaatichappij 4 pCt. en United Lankat 9 pCt. Beleggings-waarden ondergingen eenigermate den invloed van het duurdere geld, zoodat onze eigene staatsfondsen, Bulgaren, en vooral Duitsche en Russische consols merkbare verliezen leden. De dieconto-verhoogingen kadden hier als natuurlijk gevolg een sterke stijging van de wisael-koersen, welke echter gisteren door den maatregel der Ned. Bank eenigszins ge temperd werd. 15 Oct. v. D. M. P.S. Da New-Yorkeche markt kwam heden veel vaster af, met aanzienlijke koersverbe tering o. a. voor Steels; blijkens bovenstaande beschouwing voorzagen wij dit. * * # Braziliaanache koffie, tijdens het campagne-jaar 1908/9. Het kofiiejaar 1938 9, dat met 30 Juni 11. ten einde liep, scheen eenige maanien te voren reeds afgesloten, althans lang vóór dien datum was een bijna volkomen stilstand in zaken aan de kcffiemarkten duidelijk waar te nemen. De oorzaak daarvan was te vinden in de omstandigheid, dat het export uit de produceerende Staten door de valorisatie was bepeikt door de bepaling dat uit Sao Paulo in het koffiejaar 1908/9 niet meer dan 9 millioen zakken koffie mochten worden uitgevoerd. Maar reeds einde-Februari hadden de aanvoeren te Santos bijna deze hoeveelheid bereikt (8.8 millioen), of 2.6 millioen meer dan einde-Februari van het voorafgegane jaar, terwijl te Rio het totaal der aanvoeren 2.3 millioen bedroeg of slechts 100.000 zakken minder. Aangevoerd waren dus reeds 11.1 mil lioen zakken of ruim 2 miliioen meer dan het voor 't geheele jaar toegestane exportquautum. Aan het einde van bet koffiejaar hadden de aanvoeren te Santoa en te Rio het cijfer van ongeveer 12K millioen zakken bereikt, d. i. ongeveer 2.2 millioen meer dan aan het einde van 1907,8. De toename is dus, vergeleken met het jaar te voren, in de laatste 4 maanden van 1908/9 ruim 400 OCO zakken grooter geworden, voornamelijk tengevolge van de oogst-resul taten in Santoe, waar reeds begin-Maart het export-maximum was bereifct. Boven de 9 millioen zakken wa«, zooals bekend, de uitvoer nog slechts toegestaan tegen betaling van een surtaxe van 20 pCt. van de waarde, zoodat dit meerdere aan een uitvoerrecht van 29 pCt. in plaats van 9 pCt. was onderworpen. Maar daar de prijzen in Braziliëtegenover die 20 pCt. meerdere uitvoerrechten in ver houding tot de prijzen der consumptie-landen niet teruggingen, kwam de handel in BraziliaaHSche koffie nagenoez tot stilstand en kenmerkte de markt zich in het einde der campagne door een zij 't dan ook kunst matig in 't leven geroepen schaarschte. Vergelijkt men nu de oogstresultaten van het afgeloopen jaar met die der laatste jaren, nl.: 1908 9 12.5 N 1907,8 10.31 / 1906 7 l s) 63 / 1905 6 10.23 \ 1904/5 998 j dan ziet men, dat de opbrengst van het laatste jaar merkbaar grooter is geweest dan die der vooraigegane jaren, met uitzondering van de enorme opbrengst van 1906 7, die dan ook tot de valorisatie-actie den stoot had gegeven. De werkelijke oogst-opbrengst van 1908,9 zal ook wel grooter dan 12M millisen zakken zijn geweest, want in ver band met de bezwarende bepaling, die het export sedert einde-Maart bijna onmogelijk maakte, is waarschijnlijk minstens n mil lioen zakken in den Staat Sao Paulo terug gehouden geworden. De jaarlijksche consumptie van Braziliaansche koffie wordt thans op ongeveer 1-iVs millioen zakken geschat, zoodat in het laatste campagne-jaar, evenals in de beide vooraf gegane jaren een belangrijk tekort is ontstaan. De zichtbare voorraden bedroegen eindeJuni van: 1909 12.83 1918 14.14 1907 10.31 1906 9.77 1905 11.33 ' Do enorme oogst van 1906,7 deed de zicht bare voorraden met meer dan C'ïmillioen zakken tot 16.3 millioen stijgen, maar in de laatste twee jaren zijn de stocks ruim 4 mil lioen verminderd en van de circa 121A millioan bij het begin van het jaar 1909 10 moeten ongeveer 7 millioen zakken valorisatie-koflie worden in mindering gebracht, die slechts onder zekere voorwaarden en bij gedeelten ter markt kunnen komen. Bij de overblijvende vrije voorraden wordt in de statistische opgave van maand tot maand tamelijk veel minderwaardige koflie opge nomen, die echter ter voorziening in de consumptie van geen groote beteekenis is. Van beteekenis voor de markt is nu weder de jongste belasting-verhooging op koffie in Duitschland, dat na de Vereenigde Staten van millioen zakken, millioen zakken. Noord-Amerika de voornaamste consument is. In 1908 heeft het wereldverbrnik van koffie ongeveer 18 millioen zakken of 1080 millioen K.G. bedragen, waarvan Amerika 427 millioen en Duitschland 193 millioen K.G. verorber den. In DuitsoWand is de koffie inderdaad een populaire volksdrank en een krachtig voorbehoedmiddel tegen uitbreiding van het alcohol-verbrui k. De verhooging van de belasting op het artikel met 20 Pfg per pond zal vermoe delijk het koffie-verbruik doen verminderen ten gunste van de vele surrogaten, die reeds in enorme hoeveelheden in Duitachland worden gemaakt en verorberd. 15/10 '09. V. D. S. ProsYB «r geiiAeerfte tegrootiBE w het uittellen yan een Gonyernenr-Geiieraal yan NeierlaitocWi, l reispet met l klep, satinct voering en knoop bovenop, half-wol, licht grijs met gele streep ?0,45 l paraplu-hoes, heeren gratis 2 halfhemden ?0,35 6 papier-machéboorden . . . 2 celluloid-boorden (gala). . . l katoen dasje, gedekt van kleur l halfzij dasje op karton . . . 2 paar papier-macho mancliets. 2 zakdoeken (katoen) .... ? 0,42 ., 0,50 0,12 .. 0,17s l 0,24 O.i'O 3 bolussen ? 0,12 l ons zuurtjes (peerdrups en fram bozen) 0,06 l groote reep chocolade (Noiset, Erven de Jong) 0,07 l 100 kistje sigaren Emilie" a 2 ets. ? 2, l vigilante naar Y>3t station, met imperiale ? 0,00 Fooi en kruier 0,15 l Groene Amsterdammer. ... ? 0,12'"' Ansichten on porti. ?0,57 Speelgeld voor de roulette te Kaïro ? 10,Voor het laten duiken naar dub beltjes te Aden ? 0,50 l enkele reis Ille klasse TandjongPriok?Batavia (militair) ... ? 1,09 Diversen ? 79.982,18 maal kerkegeld aan boord. . . ? 0,07:' en n knoop. Totaal ? 8O.OOO,Post- en Telegraafpersoneel. Reeds eerder in het nummer van (l Mei jl. hielden we een pleidooi ten gunste van eene ordening en vereenvou diging in de vele rangen, die twee der nuttigste takken van ons Staatsbedrijf, namelijk Posterijen en Telegrafie, onder hun personeel herbergen; een vereenvou diging, dringend geboden door den kort weg chaotischen toestand van het oogenblik. Met de uitbreiding van den dienst groeide het ambtenaarscorps en stegen de exploitatie-koeten. Dit deed bij tijden wijle omzien naar middelen om die stijging tegen te gaan. Dan werd het werk opge dragen aan minder betaalde krachten, die nieuw in dienst werden genomen; en, om de mindere balooning een schijn van reden te geven, werd gescharreld en gesold met exameneischen: aan de eene zijde ging hier en daar een stukje af, aan de andere zijde kwam daar en hier een stukje bij. Zoo werden, gelijk we in Mei reeds schreven, door ..Chineesche" exa mens een cin>lelooze serie kasten" be stendigd en gekweekt, kasten met velerlei aanspraken bij t-jnzelfde soort arbeid. Tot in het begin dezes jaars vrij onver wacht, doch nitt minder hevig de storm opstak. Het waren twee wetsontwerpen, be doelende wijziging en verbetering tj brengen iüde hoogere rangen van post en telegraafpersoneel. die daartoe aan leiding gaven, omdat de klerken zich door die ontwerpen al te zeer gedupeerd gevoelden. En al is die storm wellicht aan de aandacht van het groote publiek ontsnapt, in ambtelijke kringen en niet minder in de Volksvertegenwoordiging werd zij duidelijk waargenomen, met het gevolg, dat de critick, door de klerken uitgeoefend, in de Kamer voor een zeer groot deel weerklank vond. Het Voorloopig Verslag droeg daarvan kennelijk de sporen; het sprak zeer duidelijk een veroordeelend vonnis over den huidigeu toestand uit, bestreed de plannen van den Minister (afkomstig van zijn voorganger; en noodigde hem uit vóór alles in de meer en meer ver wordende organisatie van het post- en telegraafpersoneel orde te brengen door vereenvoudiging en door het zuiveren der postale atmosfeer van denkastengeest. En wat is het antwoord, daarop dooi den Minister in zijne dezer dagen gepu bliceerde Memorie van Antwoord" ge geven ? Noch vlceschv noch visch. Zijne Excellentie past toe de oude, beproefde taktiek. nl. die van het zorg vuldig vermijden der hoofdzaak : hij be gint aldus; Uit den aanhef van het Voorloopif.' Verslag h'ijkt. dat het onderwerpelijko voorstel tegenkanting had ontmoet bij vele leden, die meenden, dat ingrijpende wijziging v c. n de geheele organisatie van het ptrconeel coodig i?. I)i oiülergeleekende ia seneigd dit iaatEte, wat betreft liet personeel voor den kantoordienst, tot zeke;e hoogte te beamen, doch hij meent daarop voor het tegenwoordige niet diep te behoeven in te gaan. De Kamer zelve is blijkbaar ook van meening, dat de onderwerpelijke voorstellen zonder verband met eene reorganisatie kunnen worden afgedaan, daar in het verdere deel ran het verslag de verdiensten van de voorstellen op zich zelve uitvoerig worden besproken. De Minister dus verklaart geneigd te zijn de door dm noodzakelijk geachte, ingrijpende wijziging te beamen zij het tot zekere hoogte. Bereids aangebrachte wijzigingen hoofdzakelijk in de voorge stelde cijfers zijn een bewijs te meer, dat hij de juistheid der geleverde critiek niet dan onderschrijven kan. Toch gaat hij voor het tegenwoordige" er niet diep op in, neen gaat hij er heelemaal niet op in, omdat <1f Kcfiw.r zelve de ver diensten der ontwerpen zou hebben be sproken. Doch hier wordt met droevige handigheid de duisterheid in den vorm van een Voorloopig Verslag benut, om de Kamer te stellen tegenover vele leden, waar het betrekkelijke stuk slechts zegt, dat de beschouwingen der laatsten, der vele leden du?, niet zonder tegenspraak" bleven.... De betrokken Kamerleden zelven zullen echter hebben uit te maken, hoe en of zij zulk een betoog hebben te aanvaar den. Dat is niet onze zaak, en wij zouden haar dan ook onbesproken hebben ge laten, ware het niet, dat bij ons eenige ongerustheid is gewekt omtrent de mo tieven, die den Minister voor het tegen woordige ' van dieper gaande beschou wingen weerhouden ... eene ongerust heid, te danken aan bij ons gerezen vermoedens, dat die afwijzing voor het heden de kapstok is, waaraan ook voor de toekomst een meer intrensieke beschou wing zal worden opgehangen. En die ongerustheid vindt haar grond in 's Ministers eigen woorden, n.l. daar, waar hij een poging waagt om het ge beurde goed te praten en verder, waar hij heel in het kort een plan aangeeft, dat mank gaat aan dezelfde fouten, die vroeger gemaakt zijn. Immers we lezen: Tegenover de opmerking, dat bjj de uitbreiding van den omvang der diensten niet altijd met ver vooruitzien Jen nlik naar vaste plannen en veeleer naar de behoeften van het oogenblik is gehandeld, waardoor meer soorten van personeel ontstonden dan wenseheHjk is, kan er op worden gewezen, dat sedert 1894 in zooverre vereenvoudiging is ontstaan, dat de twee soorten van commiezen en klerken, voor den dienst der posterijen en dien der telegraphie, sik afzonderlijk, niet meer worden benoemd. En dit wordt als vereenvoudiging voor gesteld In werkelijkheid was het omgekeerde het geval. Want had men vóór 1894 commiezen en klerken der posterijen en dezelfde titularissen voor de telegraphie, in het genoemde jaar kreeg men er een nieuwe soort bij, n.l. die voor de poste rijen en telegraphie. Men verzuimde maatregelen te nemen om de bestaande soorten in de nieuw gecreëerde op te lossen, en vergat, dat de eersten nog een menschenleven zouden meeloopen. Zij zijn er dan ook nog en zullen naar alle waarschijnlijkheid den Minister ambtelijk wel overleven. Dat er na 1894 nog eenige nieuwe categorieën van per soneel zijn bijgekomen, vergeet de Minister; wij stippen het slechts even aan. Dit, wat het goedpraten van het verledene betreft. De gegrondheid van onze vrees voor eene herhaling der reeds meermalen ge maakte en door den Minister zelf' ge wraakte fouten moge blijken uit het volgende. De Minister kondigt n.l. zijn voornemen aan om inzonderheid op kleine kantoren in dienst te riemen personeel waaraan minder hooge eischen behoeven te worden gesteld." In de plaats hunner inwoning werkzaam gesteld, zullen zij door de praktijk worden gevormd tot vast amb tenaar, zonder eenige aanspraak op over gang in hoogere rangen. Gedurende hunne tijdelijke werkzaamstelling zullen zij ontvangen een klein maandgeld men mompelt van 10 gld. om op ten minste 19-jarigen leeftijd te worden aan gesteld tot kantoorbediende op een jaarwedde van 400 gld., geleidelijk op klimmend tot b.v. ten hoogste !)Ögld., d.i. evenveel als het maximum der hul p-telegra listen." Men ziet, waar het heen gaat. Opnieuw gesol met de te stellen eischen: opnieuw een poging om op het uit to keeren loon te beknibbelen; opnieuw uitbreiding van het aantal soorten van ambtenaren. L'histoire se rcpète. Niets geleerd en niets vergeten, dat is de moraal uit 's Ministers beschou wingen te trekken en dat reeds, waar hij, naar eigen verklaring, nog slechts aan de oppervlakte blijft. Vereenvoudiging ??de noodzakelijk heid daarvan wordt erkend; alleen, zij wordt niet betracht. Bezuiniging door-dik-en-dun, dat is de leus, en deze leus wordt tot een manie, zóó, dat men niet meer poogt in alle billijkheid het loon voor den arbeid te bepalen, doch er slechts naar vraagt voor hoe irdtiig men zijn diemiren- vc! l'rijricn k/m. Want krijgen de geschetste plannen vasten vorm, dan lijdt het geen twijfel of het hoeden-proletariaat" zal een aan zienlijke versterking ondergaan, tenzij, wat niet onwaarschijnlijk is, bij deze kantoor bedienden" zich hetzelfde verschijnsel openbaart, als bij de hulp-telegraiisten is waar te nemen, dat nl., ongeacht het hongerloon, het groot aantal der meisjes, dat op een zelfstandige" of meer nog, op een half-zelfstandige" positie uit is, zich op het ambt" werpt. Doch dan zal de Staat der Nederlanden opnieuw een treurig voorbeeld geven aan die parti culiere werkgevers, die het beneden zich achten om ter wille van eigen profijt vrouwelijke werkkrachten teexploiteeren. Wat hier staat ta gebeuren, geschiedt naar het voorbeeld der Belgische, doch meer nog naar dat der Fransche postadministratie. Of de uit die voorbeelden te trekken leering tet navolgen aanspoort wij betwijfelen het zeer; ernstige overweging door de Kamer is een klemmende eisen.