Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1691
Ned. Hand»! Mpfi . . 186 K 183)4
Ind. Handelsbank. 205 220
AtMterdam Robber. . 368 185X
Botterd. Tapanoeli. . 146% 156'i
Snmatra Knbber. . . 9;s| 103
Soengey Raja Rubber. 99% 109
Pranger Robber . . 123 129
Ook sommige- Mijnwaarden verheugden
zich ditmaal ia eene meer dan gewone be
langstelling; gewon* en pref. aandeelen
Guyana Goud Placer konden dientengevolge
e»nig« percenten verbeteren, terwijl de
OostBorneo waarden van een ongekend willige
stemming blijk gaven, gebaseerd op de ver
beterende productie dezer maatschappij.
Ook over de exploitatie-resultaten van de
Gnyana verluiden gunstige berichten, die de
hoop doen koMteren dat de tijdensgeschie.
denis deser maatschappij eindelijk zal
verkeeren.
De gewone aand. kwamen van 29 op
38 pCt,, de pref. van 6 r op 59X pCr.;
gew. aand. Oost-Borneo liepen van 41 op
50 pCt., pref. van 76 op 84 pCt. en de
Camolbe wijzen van 38 pCt. op 43 pCfc.
Ook Paleleh*s waren vast.
Twbakswaarden lusteloos met zeer «tillen
handel.
Wat Scheep vaart-aandeden betreft valt
opnieuw een koersverhe/flng van 6 pCt. voor
pref. aand. StoomvMrt-M$. Zeeland op te
teekenen.
'En büTramwaarden onderscheidden zich
die v*n d»B Madoera Stoomtram dóftr eene
ventere tferbetming van ruim 7 pCt., terwijl
vin BpoorwegMBéeelen die der Ned. lad.
Spoorweg-Mij. den avans vaa «a. 15 pCt,
btihaaldeo.
Van uitheemsche soorten monteerden aand.
Warschau?Weenen 4 pCt.
etaatswaarden bedden een kalm verloop.
De geldmarkt werd in den loop der week
gemakkelijker, waardoor de prolongatie-rente
ven 3 X op 2 K pCt. daalde.
V. D. M.
***
Be tarwe concurrenten van Amerika.
(Slot).
Be cijfers van Amerika's tarwe-export
varieeren jaarlijks; zQ bedroegen o.a. in de
jaren bushete waarde in $
1898 143.231.261 ' 145684.659
1900 ? 101960.889 73 *37.080
'1902 164856.102 112875.222
1904 44,230.169 35.850.318
1906 34.973.291 ? 28.757.517
Maar sedert gernimen tijd reeds is tarwe
niet meer het hoofdproduct yari den
Amerikaassohen landbouw. Reeds is het de derde
in raag geworden, terwijl thans maïs num
mer n is. Voor dit jaar bijv. is de raming
714 millioen bushels tarwe tegenover 1027
millioen buehels baver en 2649 millioen
bo«Ji«l8 maïs, terwijl wat de waarde
betrelt tarwe dit jaar eerst de vierde plaats
inneemt, nl.:
Maïs . / 1.324.423000
Hooi . 683.720 000
Katoen 666.000.000
T»rw» 462.600000
Haver 462.150.000
In wettelijk Earopa is in de laatete jaren
de met' tarwe fceboawde oppervlakte even
min belangrijk uitgebreid geworden, maar
van Europa als geheel is de toename niet
oabeteekenend. Deze bedraagt o.a. in de
la«te(« 16 jaren 10 miilioen acres en in
nog belangrijker mate is de tarwe-prednetie
in dat tijdvak toegenomen, nl. met 100
millioej) bnabels.
Etjropa heeft thans een met tarwe be
bouwde oppervlakte van ongeveer 120 mil
lioen acres, waarvan in Rusland alleen 47
millioen, in welk land de tarwe-akk«rs in
de laatete jaren bijna zijn verdubbeld. "Ook
Hopgwröe beeft op dk gebied een aanzienlijke
uitbreiding aan te toonen.
Tegenover de -eire* 120 miUioen acres in
Ewppa, staan de oDgeveer 65 millioen acres
van Noord-Amerika en Canada tezamen;de
tarwe-opbrengat v»n Europa is echter by&a
dri»tn«al jsoo groot als 4ie van Amerifc».
Neemt men -nu io aanmerking, dat in
Europa tarwe wordt verbouwd in vele streken,
waar klimaat en geaardheid vaa den bodem
lang niet zoo gunstig voor het product zijn
als in Noord-Aowika, dan mag men de
gevolgtrekkjpg maken, dat de betere veriorging
en meerdere 'ervaring van de meeste
Europeeeche landen op du gebied kunnen opwegen
tegen de uit zich selye meer gunstige omstan
digheden, waarin Amerika verkeert.
uitschland bjjv. produceert meer dan vier
maal zooveel tarwe als de Staat Illic-ois,
een der voornaamste tarWe-staten van Ame
rika; in Italiëwordt ongeveer tweemaal meer
tarwe geoogat dan in den Staat Kansas, niet
tegenstaande deze een veel grootere opper
vlakte voor dezen tak van landbouw
bearbeidt.
Ter vergelijking nog de volgende cyfers
voor het oogstjaar 1907/8:
Stille knelt
Naar wjj uit doorgaans wel ingelicht3 krin
gen vernemen, doen zich in den laatsten tijd
te 's-Gravenhage merkwaardige verschijnselen
voor, welke aan de werking van etille kracht
herinneren.
Wy brengen in herinnering, dat vóór eenige
weken reeds plotseling bij helder weer en
zuid-westen wind
een bedreiging van onzen veestapel en land
bouw als gevolg verwacht wordt, zoo er
anderzijds met de sociale verzekeringen niet
meerder spoed betracht wordt: laat ons dus
hopen, dat geen dag en geen nacht langer
gewacht worde, temeer daar ook andere
Departementen bloot kunnen staan aan de
heimelijke invloeden der stille kracht.
Denken wy slechts aan het gevaar, dat
zjj zich
een steenen-regen werd waargenomen op
h«t dak van het Ministerie van Koloniën,
konrend« uit de richting Kanaalstraat. Hoe
wel weinig schade werd aangericht, was de
verwondering toch levendig. Doch zjj steeg
tot beklemming, toen dezer dagen het bericht
zich als een loopend vuur verspreidde, dat
in de badkamer aan het Departement van
Binnenlandéche Zaken, Minister Heemskerk
had bloot gestaan (op zich zelf niet onwaar
schijnlijk) aan een volledige sirih- spuwing,
eenige uren na het verschenen der Memorie
van Antwoord- óp Hoofdstuk l der
Staatsbegrooting!
Ook het onttrekken van den heer Lovink
aan het; Departement van Landbouw, Njj ver
heid en Handel, brengt men thans vanzelf
in verband met de inwerking dezer etille
kracht, waarvan algemeen
bebouwde op
pervlakte,
hectare:
18296.900
2J.516.ÏOO
5.750.000
2.544.100
1.884.500
oogstcpbreng»t,
ton:
16803300
13.314.200
5,238.700
3.305.600
3.767.SOO
Noord-Am ei ik a
Rusland . . .
Argentinië. .
Canada . . .
Duitschland. .
M*n stelt, zich in de Vereenigde Staten
nog dikwijls t«vr*4*« niet land-bouw-exploi
tatie van uitgestrekte oppervlakten gronds,
zonder van den bodem de voordeelen te
trekken, die feitelijk ervan te verkrijgen zijn.
Gaan, evenals dit in de meeste Europeesche
landen in de laatste 20 jaren in belangrijke
mate het geval is geweest, ook in Amerika
de prijzen van land en grond opwaarts en
dit te moeilijk te betwijfelen daii zal men
ook ? ddiir meer tot intensieve exploitatie
moeten overgaan, waarvan dan gevoegelijk
een toename der tai.wfi-pxoductLe is te ver
wachten.
Maar wanceer 4& in vele jaren nog niet
het geval mocht zijn en Argentiniëen Canada
inmiddels als tarwe-producenten een grooten
voorsprong hebben verkregen, is 't aan twijfel
onderhevig of Amerika, ook in et het oog op
zijn gestadig in aantal toenemende bevolking,
ooit weder als tarwe-leverancier een zóó be
langrijke rol zal kunnen vervullen als in de
jaren 1870?18«G, toen het op de markten
van West-Europa «en overwegenden invloed
heeft uitgeoefend.
Tbans voorziet Argentiniëreeds voor 33 %
in den tarwe-invoer van Engeland en in
verband met de gioote belangen van het
Britsch kapitaal in tal van ondernemingen in
de Argentynsche republiek ig het te verwach
ten, dat deze in de eerstvolgende jaren een
stieds meer beteekenend aandeel zal verkrij
gen in de voorziening van het voor Engelands
behoeften ontbrekend graan.
straks tegen Waterstaat manifesteert met
het betooveren' van de bronnen van den
Rotterdamschen Waterweg; of denken wij ons
het optreden dezer itille kracht aan
\
onze kust, als dwaallichten b.v., met ge*n
ander doel dan te protesteeren tegen het uit
blijven der reconstructie" van het Cabinet,
en het aanblijven van zekere pagantstische
dwaal-verwantschappen". Eerst wanneer wij
onze onderzeeërs terug zullen vinden in de
konijnenholen onzer duinen, eerst wanneer
Straks nestelt zich de stille kracht nog
achter het hooge voorhoofd van Minister
Nelissen, en verwart zyn brein en hitst hem
op tot amokmaken en dit als een afkeuring
van en een hoon op de van katholieke zijde
ge ventileerde toerekeDbaarheids-theorieën.En
wie zegt on?, dat niet
cm nu CDT
ETD 03
de bajonetten omer achterladers en de
zijdgeweren onzer officieren tot kurketrekkers
gekruld zijn, de behekste kogels loodrecht
uit de trompen van het repeteergeweer ter
aarde nijgen, en de mot de haneveeren d ir
shako's heeft verteerd : eerst dan ... zal het
te laat zijn ____
Wat Canada betreft, reeds 40 jaren geleden
trok de uitmoi) tonde kwaliteit -der tarwe,
d dar verbouwd, de aandacht van den Canadees
en wel bekenden -epoorwegepecialiteit J. J.
Hul, die toenmaals te St. Paul woonde.
Bij de oprichting der Caxadian Paci-fic
Spoorwegmaatschappij gaf de regeering van
Canada haar o. a. 25 millioen acres tand ten
geschenke.
In de 25 jate», die «edeit zijn verloopen,
is dit geschenk gebleken een zeer waardevol
bezit te zijn. De verkoop van een gedeelte
van dezen, inmiddels door cultiveering bij
uitstek vruchtbaar geworden, grond heeft
aan de maatecbappij tot 1908 reeds meer
dan 65 millioen dollar opgebracht.
Van dit landbezit was in den loop van
het vorig jaar nog ruim 13 V* millioen acres
onverkocht, die" hoewel nog niet in cul
tuur gebracht tot een prije van $ per
acre, op een waarde van ruim 80 millioen
dollar mi»etens zijn te schattep.
Want de toenemende waarde van den grond
in Canada, dienstbaar gemaakt aan het ver
bouwen van tarwe, kan worden afgeleid uit
de stijging van den prijs van die gronden,
die in 1SS9, 1906 en 1907 resp. $ 3.46, $ 5.84
en $ 5-92 per acre opbrachten, doch in 't
afgeloopen jaar met niet minder dan $ -9.50
per acre werden betaald.
Dit is een maatstaf voor de waarde ver
meerdering van den voor lardbouw geschikt
gemaakten grond in Canada, waar voor
tarweakkers vooral een hooge prijs wordt be
dongen.
En de uitstekende spoorweg- en
stoomvaart-Terbindingen wedijveren met die van
Amerika, om het transport naar Europa te
bevorderen.
de stille kracht ook zal gaan langs alle de
buitenlandsche hoven, en wij ons gansche
corps diplomatique op eeuen schoonen dag
bijeen zullen zien op de cour óór het
Departement van Bnitenlandsche Kaken,
smadelijk tèrog gezonden van hun pos', als
slachtoffers van de ailti krachtt Zal dan niet,
zoo vraagt het angstig hart,
deze hinderpalen, maar stroomt er kalm
onderdoor.
Het opruimen van deze versperringen is
zeer tqdroovend. Blokken worden loegezaagd
uit de massa, en dan losgetrokken dooreen
stoomboot. Dit zagen wordt gewoonlijk voor
afgegaan door het verbranden van de boven
laag die boven water uitsteekt. Daar de massa
soms 100 taai is dat de boot een twintigtal
pogingen moet doen eer 't gelukt een blok
los te krijgen, en daar bovendien het goedje
zoo gauw groeit dat in een paar weken n
open Nijl&tuk geheel overdekt kan zijn, ziet
men het vrijwel hopelooze van dezen strijd.
v. O.
YÜtarMnes.
In Amerika zij a uitvoerige
vergelykingsproeven genomsn met schepen, voortbewogen
door gewone stoommachines of dsor turbines.
De verwachting was dat de turbine een
zuiniger voortbewegingsmiddel was, maar de
proeven hebben geleerd dat een turbine alleen
vooidtelig is büschepen met groote snelheid,.
en dan vooral bij de grootst mogelijke vaart.
Waaneer de snelheid afnam, dan bleek de
turbine onvoordeeliizer te zijn. De eenige
oplosèiag w*s in dit geval zoowel turbine's als
gewone machines te /gebruiken; het stoom
schip Otaki is het eerste schip van de han-
.delemarine, dat beide machines tegelijk be
vat. De turbines worden gebruikt bij ontwik
keling van de grootst mogelijke vaart, terwfll
twee stel triple expansie-machines vooral
voor ge- rinfcereanelheids- ontwikkeling
dienenZoodoende krijgt men zeer geschikte resultaten.
Da vergelijking met twee zusteraohepen die
allén triple expan?ie-machineehadden, leerde
het voordeel van het combinatie-stelsel. De,
Olaki had bij een zelfde gemiddelde snelheid,
op een reis naar N. Ztaland IL pCt. minder
kolen-7erbruik en. 20 pCt. minder water-ver
bruik dan de zusterschepec, hoewel de ketels
overigens gelijk waren.
v. O.
HIUlllllllliniHlllllllllllimillllHIIHIIIIIIIMIIIlUlltlllUIIIIIH ........ I1IIIII
de stille kracht zich ook dringen in de
kluizen van het Depattement van Financiën,
onze munt snoeien, en van onze deugdelijke
rijksdaalders Echillen het God zij met ons? ...
Ja, inderdaad
(Wij moeten den lezer mededeelen, dat tot
onzen spijt iu het draadbericht van onzen
doorgaans wel ingelichten zegsman een
eeinfout is ingeslopen: hij sprak niet van een
stille kracht, maar van een ttiile krach'.)
iiMiiiimiiuHiimiiiMHimmmmtiiiijiiiiiUMiiiiiuiiHiitmiiiiiiiiiiitHi
Mm Ui
(Vervolg van pag. 3.)
De bovenloop van de Kyl biedt verbazend
veel moeilijkheden voorde scheepvaart door
dat groot e gedeelten van het vaarwater over
dekt zijn door een dikke laag van vegetatie.
In ons land wordt er al geklaagd als er wat
veel waterecheeren en waterpeet de vaarten
verstoppen, terwijl bij Aalsmeer geheele
plassen overdekt zijn door een deken van
veenmos, dat instaat ismccechen met gemak
te dragen, maar in de Nijl gebeurt dit op
grooter schaal. De matras van planten, die
zich daar over de rivier uitspreidt is zoo dik
en stevig ineengevlochten dat olifanten en
nijlpaarden er door gedragen worden. Deze
plant en-bruggen bestaan uit verschillende
planten-soorten, maar op 't eerste gezicht
ziet men gewoonlijk alleen de talrijke papy
rus-planten (de groote sustere van de tamme
huis-exemtlaren in mandjes en bakjes bij
onf) die door hun uitgespreide bladen alles
overdekken en daardoor lang voor de eenige
schuldigen gehouden zijn. De waterstroom van
vader Nijl zelf ondervindt weinig last van
M. -gcHABTEN-ANTINE:,
-- Sprotje heeft een dientt. ??
OSCAR WILBE, Het Granaatappelhuig. Am
sterdam, Wereldbibliotheek.
S. LA CHAPELLB-ROOBOL, Jn Tvieesinjd,l-l\.
Amsterdam, Van Holkema & Warendorf,
ESJEK, De sprong in het duister. Haarlem,
H. D. Tjeenk Willink & Zn.
EBKST TEAMRB, Ein König van Juda.
Berlin, Verlag von Maa*z & Plstvk.
HESTEH, Schoolleven. Utrecht.
K. DE LA BRITYÈBE, Bvalpa, de bruine Prins,.
naar het Duitscb, \an FBAKZ TKELLEB.
W. J. METS, Hoe Kees zeeman wtrd. Alles
te Utrecht, bij' A. W. Bruna & Zn.
P. H. HUGENHOLTZ JR., Frans van Assiti.
(Een karakter heel d). Amsterdam, Van Hol
kema & Warendorf.
HEIMKICH LHOTZKY, De toekomst der
Menichheid. Zutfen, W. J. Thieme & Cie.
F«en'« Kalender, fiehrijfmap op vloeicarton.
Amsterdam, L. J. Veen.
Eigen Haard: Moeielijke dagen,
IndischMilitaire Schets, door J. Swiers, II. De
' waarborg en belasting op Gouden en Zilveren
Werken, II, slot, met afb. Uit de omstre
ken van Utrecht, Vleuten, Ouden Raijn en
Velthuizen, door C. de Vries-Blom, met foto's
naar de natuur en naar oude platen, door de
schrijfster. De Salon des Variétés te Am
sterdam, door J. H. E., III, «'.ot, met afb.
Nachtwaak, schetsje door No. 6 Feuil
leton. Een held geëerd. Generaal A.
L. W. Seyfardtif. E. H. Begemann. De
Ida". Na het proces Steinheil, alles
met afb.
Gids TOOF BuitenlaiHlsche Hotels.
GENUA.
GENUA.
Hotel Itoyal
haven. Electr.
(Aiiutla). Tegenover bet station en naby de
licht. Oentr. verwarm, Alle oomfort.
Hollander» ten zeerste aanbevolen. Eigen. GEBBB. KOEINO.
19/11-09.
V. D. 8.
f{ r*|tTTY ? Hotrl de laVilH-. Naar het miden gelegen met prachtig nitzioht
l-irp VTËl l U P zee en OBQgeving. "Vroeger Palazzo Fiesco. Dnitsch Hotel
>?* *-^A " ** flm Ie E. Met alle comfort. Dnitsche Eigen. WALTEER & OESTEKLK.
Wiesbaden. - HOTEL NASSAU.
Ie Bang. Prospectasteo franco door de Directie.
Dit blad ligt in bovengenoemde Hotels ter lezing.
enz.
Te Koop te Overvean een verplaatsbaar Atelier,
dubbel bafichot met fandeering en omrastering, donkere
kamer voor photografisclie doeleinden, zolder en
buitenbergplaats, W-O- waterleiding en stookgeleeenheid. Alles
in basten staat; ook geschikt voor Jachthuis of
Opzichterwoninjr. Te bevragen bij E. TEN KA.TE, villa Antonia
Clatóia", te Ovörveen, oi bij den Heer P. C, N1EPHAUS,
Kantp.or vad Vaate Goederen, Nassaulaan 27. Haarlem.
Haarlemsche Soda-Fabriek levert:
ZUIVEBH SODA in KRISTALLEN en POEDERYOR» voor TECHNISCH «B
HUIftHOCbELUK ftebrnik. 6LAÜBERZOUT in KRISTALLEN en
GEGALCINEERD, PiU&A CHLOORKALK 35/37 pCt., ZEEPPOEDER voor de
WASCHINDUSTRIE «n veipakt voor hninhondelök gebruik. KALKZEEP ABSOLUUT"
voor ?UIYELBi.BBJEKES, STYPTALIVE de VER? OPLQSSEB, MOUBIBXB ei
pr$8CÓ'arant, worden op aanvragen gaarne verstrekt
Ftana F. ZEILINGA. "3ST
Zeilmakerij, Dekkleedenfabriek, Waterdicht Zeildoek.
Dekkleeden, Tenten en Vlaggen te Huur.
Amsterdam, Binnenkant 38 Billijke conditiën.
Levensverzekering- fff r *
Maatschappij H T Tl D 2 HT
Maatschappelijk Kapitaal:
KEK 911LLIOEN GULDEN (Tolteekend).
Sluit Levensverzekeringen en Lijfrenten op foyzonder
gunKÜge verzekeringüvoojrwaarden en tegen zeer billijke
pramiën.
P. SLUIS' Ochtendvoer
voor Hoenders
l wordt thans het meest gebruikt,
Volgens d«n hedendaagschen stand dei
_ wetenschap proefondervindelijk het beste en
- ?"-*?" *** goedkoopste Kippenvoeder der wereld. Meer
Handeumerk. eieren dan met eenige andere voedering. G»'
keele voederkosten per Kip hoogstens l cent per dag. Postwissel il ? 1.
6 Kilo franco thuis, met brochure 40 pagina's en desverlangd opgav« Ta*
n*astbijzijnd depot.
F. SL.UIS, N. Z. Voorburgwal 59, Amsterdam.
Gevetligd udert 1823. TeUfoon 3008. Bekroond met 536 medaille».
Piano-, Orgel- on IKIuziekhandel
YIIOOJ^ <|* KAJLNUOVEW,
AENHEM, Koningsplein.
en PIAJSO'S In Koop en tn UCnnr.
BXPABBBBE9 8TMCMÏH BTJHJDL
'Q.
Dl ZÜIB-flOLLAfiDSCHE
«Laatschappjj yan Verzekering op het Leven en bg Ziekte,
Heerengracht 12, 'a-Gravenhage.
Maatschappelijk Kapitaal /LOOO.OOO.
COMMISSARISSEN: Mr. M. M. 8CHIM VAN DEE LOEFP, Pre*.;
V. B. VAN LIEFLAND, Dr. A. TEN OEVEE, Mr. A. 8. MIEDEMA, A. M.
VAN EMBDEN, Dr. P. H. J. BEEEND8, Mr. J. W. DE KANTEE, Secr.
DIBECTETB: Mr. J. W. KONING.
Schotsch Havermeel.
Aaaberolea door eerste geneeakaadi«OB «b IM* bwto planU«idi«* ro«d«l
iilfiJII. XU1WJB1I12 ZIHJHëTOF9
?utoyene Snij- en Lagelitoestellen
voor Acetijleen^ Kenxine^ MAcktgas^ enx.
?teedg ia Toorra»d «n t« beproerra
bt FlfiEE i DE KRUUFF, ^.^
AiSNTEBDAff. .-Telefoon Mo.5»4.