De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1909 28 oktober pagina 3

28 oktober 1909 – pagina 3

Dit is een ingescande tekst.

No. 1692 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. 3 Beduidt dit niet een volkomen afschudden van al zijn sentimenteel romantisme? Er ia geen enkele gympatieke" persoon en zelf* geen Held of Heldin meer in dat breed opgezette verhaal van een Amsterdameche geselen bvrgerfamilie, levend gelijk er houderden gezinnen laven, die geen bij zondere (of, ala gezegd, zelfs maar sympa thieke) karakters bevatten en die ook geen lotgevallen hebben. Er gebeurt zoo goed als niets in dit boek. De menscben spinnen er bua dageljjksch leventje oppervlakkig aaneen, bg kleine vrengdetjes en kribberijtjea» by feesten, die niet zoo heel vroolyk, by weder waardigheden, die niet zoo heel tareorig zyo. Er i» geea Alvet winnend* liefde, er ia bijna heelemaal geen liefde, er is geen ruim voe lende edelaardigheid, er ia haast niets dan oppervlakkigheid en benepen zin. En desondank», hoezeer hondt de auteur van deze menachen, hoe heeft hij hen in hun kleine mentchely'kheid begrepen en met hen meegevoold! Hij is hun schepper, maar hy' weet zich hun» gelyke, by toornt niet meer en smaadt of prgit niet, maar in ootmoedvollen eerbied voor het groote leven, waarvan wy allen gelijkelijk .da kinderen zijn, ziet hy hun ij del e doen, hun dwaasheid, waar by niet te zeer om lachen wil, hun trieste hulpeloosheid, waarom hy ook niet te schreien- begeert. Want het is alles niet uitbundig, noch tragtoch, c och comUch eigenlijk, by menschen all deze. Wel maken tij veel geraas, maar het bly"ft aan de oppervlakte en de diepere strooaaingfn van het leven gaan hun voorbij. Er 'a maar n duidelijke tragiek in hun bestaan en dat ia dat bestaan zelf, gelijk het ftt dei» wonderlijke tyden van ouders op klederen languuïm, mtar onafwendbaar, aan 'c rerworden ie. Onder de banale drukte van bet dagelvkach laren rijpen de karakters van de kinderen uit die schijnbaar zco Gelukkige familie en b(fita> alle Wijken *$ op den daar wormstekig. D» ouders pasten in de samenleving en waren lagen baar opgewMae», de kindere» iv'n het nut meer, verdwalen geestelijk ea lichamelijk en renroMtca a)d»t tot op den grond bet Werk van bun vader, die zoo fier zy'n gezin, als een hechte maatschappelijke eenheid, opbouwde. Eq dat i» deeindnitkomif, de stille melan cholie, die nit d* ieiiag van dit verhaal overbluft, dat me», door al die tafreelen van knni en kneuterig Hollaodech familiale gezelligheid heen, het verval van het gezin wordeide ziet, de tragif cbe tegenstelling tnrtehen hun Echynbare eesi?gezin.dheid en selfvcnekerd daarheen leven met de stille mach ten die- hun ondergang, zedelijk en maatschap pelijk, bereiden. Iitnuehen i» het In dit boek zoover nog niet, en eerlijk gesproken ontwaren wy die melancholie eerst hél aan 't einde en all . een dun rooklpir«a'tj«. Te voren merken w haar niet e i eigenlijk ook niet iets anders van ontroering. Zelfs niet van zoo heel erge iMrfacgatelling merken we voor deze breede uiteenzettingen van 't gewone Amsterdamsche mtödenstandsleven, dat toch meerendeels 2téi plastisch hier gesteld is. Het is echter te gtwoon voor ons, het interesseert ons niet voldoende, al die hniMiijkc fecttjea, die vry'erijtjeg en kibbelarijtjw, die gewoontetjea en extra'tje*, en wy . oordeelen dat de schrijver in t ij n jongtte evolutie n« toch veer te ver gaat in eerbied »oor bet werkelijk leven, in zoover hy het al te nltalaitend wenecht te dienen. Het is haait d» werkelijkheid zelf, die uit zy'n boek opkomt, een werkelijkheid zoo nauwgezet en gewetens vol aangezien, met angstvallige verwijdering va» al wat naar subjectief gevoel ook maar zweemen zoo, dat de visie er vlak en kaal door geworden is. Eobbers' werkelijkheid is inder daad de ome, in alle nachterheid en vaalheid van het dafely'ksch wederkeerende en ... zij kan ons dientengevolge maar matig schelen. Beteekent dit dat het realisme toutpur voor ons minder bekoring heeft? Allicht wel, doch ook, dat men hoopt en zelfs verwacht, hoe Robbers' persoonlijkheid nog niet aan het eixd zijner ontwikkeling is en hij ook dit stadimm van zijn kunstvermogen, dat, ofschoon hoogere eenheid van vroegere een zijdigheid, toch op zijn beurt weer eenzijdigbeid is, zat te boven komen. Hoe dit dan gaan zal, welk nieuw subjectief element er dan in zij a werk zal komen... ik zou'i zelfs niet bij benadering weten te zezgen. Maar aan de mogelijhheid geloof ik zeker. Wie uit dat peuterig tn benauwd fotogra iiiiimmilliM muil i» in feeren van eigen levensomstandigheden zeo ineens en onverschrokken durfde af te ste ken op de ongewisse zee van zijn verbeeldingsleven, met geen kust van realiteit meer in 't zicht; wie vervolgens zijn eigen kunstenaarspersoonlijkheid, zijn sentimenteele warmte" en edele verontwaardiging, zoo forsch en radicaal wist te onderdrukken er liggen inderdaad schatten van artistieke zelfverloochening in dezen nieuwen roman die zal zeker ook de kracht en den weg vinden tot dat onloochenbaar juiste besef, dat hetgeen tenslotte (J. w. z. op realistischen bodem) aan een kunstscbepping baar waaide geeft, is de diepere, broedere, gehoonere of wel de zottere, wanschapener, gedrcchtelyker ky'k op de dingen dan de gewone sterve lingen plegen te bezitten. Die persooniyk-eigen gevoelens en ziens wijzen: bol optimisme, zelf verteederde verhoovaardiging, die de schrijver als minder waardig heeft verworpen, zou het niet mogelyk zy'n, dat zy' terugkwamen, nu ontdaan van het ikzuchtig individneele en verhelderd tot ongewoon inzicht in alle, ook de geringste, handelingen en gebearly'kheden van 't leven? Wij willen niet ondankbaar zy'n. Dit boek is al iets goeds, binnen ign kader zeer compleet s. Maar het doet toch denken aan een valen, zonloozen dag, als de dingen zonder beteekenis voor ons opstaan. Soms echter, tegen den avond, breekt dan de strakke lucht en voor den breeden, gondgelen hemelglans liggen eensklaps de groene landen, de rustig* hofsteden met ban fijnpluimende boomtoppen uit in een wondere pracht van stille, lichtdoorgloeide peinsing, ontroerend tot weemoed.... Zoo, idee en werkelijkheid in eenen, is de groote kunst, die men van Robbers meer moet verlangen naarmate men hem hooger acht. FHANS COENBN. BOBKVIBKOOPINQ TB LiiDES. Bjj de firma Burger sdyk &Niermans?TemplumS»lomoms", zal l van 13?16 December een boekverkooping plaats hebben, bevattend een waarde voile verzameling standaardwerken, enz. enz. De werken (pi.na. 2300 nrs.) in den catalogus vermeld z$n o. m. afkomstig van dr. L Ver linden, arts te 's Hertogenbosch; dr. J. van Nes, arts te Noordwijk; dr. W. F. Koppeschaar, scheikundige en oud directeur der H. B. 8. den Haag; dr. E. van der Ven, natuurkundige en conservator aan Teyler's stichting t* Haar lem ; E. A. J. H. Modderman, ingenieur bij de Rijkscommissie voor graadmeting en water passing en andeie nalatenschappen. De catalogus is op aanvrage verkrijgbaar en de boeken zy'n 10 en 11 December te zien. «C cents per regel. ?-? . .. , :,?- xWrrwsf COGNAC J ABTEli A£eiten:KOOPMys&BRDiMER,riisteriIai. lllimilllltllHHIIMIHtl IIIUIIIIIIIIIIIIlUIIMIIttlllllIIIIIIIIHMMIIllllMtliniIllMIIIHIIIIIilHIMIIIIII BOUWT te NÜWSPEET. Inlichtingen by* het bouwbureau^A.rti", aldaar. O. H. TAS DER VELDEN, Fa. C. H. BOSCH, Itfjiw. KALTERSTR. 153, k/h Spti, Amsterdam. Tel 2*48. Piano-, Orgel- en Muziekhaodel Meyroos «f; Halshoven, ARNHEM, KONINGSPLEIN. VLEUGELS en PIANO'S in Zoop en in Huur. REPAREEREN STEMMEN RUILEN. Draagt 'leverancier scnc& ?tsant mei Aalnjke 'ni 4M /fflodellvn. waaimd0r ?&,-. Om te kussen is een zacht, blank gelaat met rose jeugdigfmd) uiterlyk, witte fluweelzacMe huid en verblindend schoone teint zonder zomersproeten en buidonieinbeden, daarom gebruikt men Stokpaard jcs-Cclicnmelkzeep \ v.Bergman» *60., Radebeul. a 50 cent p. SI., overal verkrijgbaar. Bij den Uitgever G. J. SLOTHOUWER te Amersfoort verschenen : en andere Sprookjes door NELLY HOEKSTRA-KAPTEYN met illustraties en bandteekening van DIRK HA.RTING Piija ? \ 5O. De Heerscher der Zeeën, - De geschiedenis eener Onderzeesche Boot Naar het Engelsch van HERBERT 8TRANG. in fraaien Stempelband ? 1.9O. De Engelsche pers schrijft over dezen auteur: ' Saturday Review. Hoe uitmuntend ook de beste vernalen van de beste schrijvers voor jongens- zijn, -wy voelen dat hu bovenaan staat." Spaeker. Niet slechte de beste Ie7ende schrijver van jongensboeken, tevens een ge-. boren geschiedenisleeraar." Standard. Het is een gewoonte geworden in decritiek Herbert Straog den drager te noemen van den mantel van wijlen G. 4. Henty .... wij willen zelfs verder gaan en zeggen: de discipel is grooter dsn de meegter." Sfeclalor. Strsng's naam is reeds voldoende om CES de zekerheid te geven, dat het onder werp ernstig behandeld is geworden." Acadeny. Wy hebben boven reeds gezegd trouwens in iedeie ciitiek is dit leeds ge daan dat Strang in vele opzichten grcoter is dan Henly. Zijn werkkracht is steeds prijzens waardig; hoewel hij ge rjoakkelyk fchrijft, echry'Jt hij ook goed .... en met kwistige hand deelt hij van den overvloed zijner kennia mede." Do.\ïy~T(1egic'i'h. Jorgrnp, die Stiarg'g ?werken lezer, hebben niet slechts het voordeel pakket de en gezonde vertellingen te lezen, sy krüpen daarenboven betrouwbare inlichtingen van de personen en tijden waaraan zij lezen." Manchester Gvardian. ,.Henty was de vroegere meester in deze roort ; de tegenwoordige, Herbert Strang, heeft tien maal diens geschiedkundige kennis en meer dan twintig msal meer slag van vertellen." " «J Moining Leader. _ Strang staat alle f u ; hu is alles behalve zco werktuigelijk ala zijn voorganger; dit \erhaal doet zelfs van den volwassen recensent het bloed- stilstaan, wat met Henty's helden nooit het s;e7al was." j Church Tima Zoo itmard de plsals T»n vijlen G. H. Htnly kgn il nemen, is het zeer zeker Herbert Strang, wiens keurig geschreven en geschiedkuidig juiste boeken htm een goeden raam bezorgen." GentlLWfmnn. ? tit is de literatuur, die wy voor Jong E geland noodig hebben." Military Mail. Hy is verreweg de bebte schrijver voor jorgens dien wij in ons land hebben." Uit het Engekch vgn H. C. BAILEY. Prijs ?2.50, in expres daarvoor 'geteekenden stempelband j 2,90. teek vol heerlijke rornantifk in het genre ven Dumas' Drie mnekttiers" tn daar voor in geeren d< ele OEdeidoende. Een piett'ge welkome afwisseling in de aoderne romanlitteiatuur. Nog worden als boeïgescLeiken aanbevolen: NEII.Y HosKtTRA?KAPIEIJN: SPROOKJES, 2 bundels a ? 1.50. VAN HESTEEEN: DE PLEEGZOON VAN HET FRIEZEN VEEN, ?1.90 FKANS TEÏI.LEE: HET KIND DEE PKAIEIËN, / 1.90. HELHKE DALMER: IN DE BERGHUT, ?1.90 DANBIT: DE ONDERGANG VAN EEN WERELD RIJK, ?2.90 TAKTE LOÜISE : KLEINE BENGELS, ? 1.25. Uitgaven van MEINDERT BOOGAERDT Jun. te Zeist. G. Van Hulzen, Het Welig Distelveld. Vier Zedevevhalen f 2.75. Geb. f 3.25. Het laatste verhaal is zoo goei, zoo intens en zoo levendig, als de schryver van Getrouwd ooit over droef zinnenleven geschreven heeft. Jon. DE MEESTER in de N. R. Ort. De drang naar waarheid" die den begaafden schrijver deze verhalen met zedely'ken grond, ondanks het onzedelijke erin, dat toch zede is", drong te schrijven, maakt dit boek zeker lezenswaard. De Nieuwe Crt. Van Hulzen geeft op zeer knappe en ernstige wijze een kijk in groot e-stadsleven en groote-stadszeden en groote-atadsplezier, alles in den grond troosteloos en droef. De Indische Mercuur. In Van Hulzen'a uitbeeldingen is meer iets droefs dan zinnen-kittelends. Als psychologische analyse geven deze verhalen een mee-voelen met de vrouw aan maar weinig mannen bekend. Evolutie. Rnd. Beguin. Jttlie Slot. Roman uit het Verpleegstersleven. 2 deelen. ?3.90. gebonden f-L 50. Ik geloof niet dat dit boek beioeld is als een waarschuwing, maar juist daarom treft het te dieper door de groote kennis van zaken, waarmede het is geschreven, door den heel scherpen kijk op wat achter de schermen geschiedt, waarvan het getuigt, en door het niet alleen volkomen zaakkundig op de hoogte zijn van alles wat onthuld wordt, maar dat ook durven vertellen vrijuit, zonder een i ze schandaalbejag, maar óók zonder eenige doekjes er'om heen te winden. Een hél desillusioneerend, maar óók een hél oprecht boek. AKNA DE SAVOEKIN L on MAN in De Hollandeche Lelie. Werk van een ernstig kunstenaar, die zonder bijoogmerken of speculaties op den smaak van Je massa, rustig en zeker het beeld heeft voleind van den persoon ia wier zieleleven hy geheel was doorgedrongen. DeJavabode De bladzijden waar Jnlie's verhouding tot den assistent geschreven staat, zijn van een klare schoonheid om 't onpretensieuae juist, de sober te, de eenvoud zonder opgesmaktheid. Daar léft een vrouw. Daarom is dit een voortiefieJük boek. ' De Hofttad. Jules Yerne, De Jacht op den Meteoor. Een nagelaten Werk, vertaald door Mr. M. C. M. VOORBEIJTEL. Met prachtige platen, ?1.40. In prachtb. ? 1.90. Een nagelaten werk van Jules Verne. Weemoedige gedachte. En toch, welk een schat van humor, van geestige opmerklngtgare, bovenal van teugellooze fantasie nog gegeven aan de menachheid als laatste geschemk van een schrijver, wiens wonderlijke verschijning haast een wereldberoemdheid is geworden. Deze Jacht op den Meteoor" ia weer een Jules Verne op z'n beat. 'n Boek dat boeit niettegenstaande men bewust is dat met alle mogelijk heid" met alle waarschijnlijkheid" zelfs den spot gedreven ia. Maar men leest het toch als in n adem uit; het verhaal, hoe wild en fantastisch ook, laat u geen oogenblik los, geschreven ala het is met dat wonderbare talent, ?waarvan Jules Verne het geheim bezat en dat met hem ook ten grave is gedaald. De Bredasche Crt. J. Hendrik van Balen. Donkere Dagen. Historische Indische Roman. - ? 2.75, geb. ? 3.26. Deze roman heb ik met groote belangstelling gelezen vooral om den inhoud, die een zeer treffend staaltje levert van de wreedheden, waarmede het koloniseeren, het brengen der beschaving" gepaard gaat. De historische feiten die T. Balen meedeelt, »ijn eenvoudig-weg-vergohrlkkely'k. ANNA DB SAVOEKIN LOHMAN in De Hollandscht Lelie. Marie Metz-Koning. Van gén familie. Roman / 1.90, geb. / 2.50. De eerste nieuwe goedkoope roman (380 bladzyden) van deze bekende schrijfster, zal nu zeker niet alleen gelezen maar ook gekocht worden. A. Dolfers. De Alchimisten. ? 1.90, gebonden / 2.50. Een nieuw werk van den schrijver van Ida de Wilde, Mijn Dagboek", dat zooveel opgang maakte. Herman Poort en David Moolenaar. Nederlandsche Verskunst. Ie Deel. Inhoud: Over verskunst en hare kritiek; de dichter P. C. Boutens; Herman Gorter's Mei; Ellen, Een lied van de emart; K ar el van de Woesty'ne, Kritische fragmenten; De Génestet; De Bilderdyk-hnlde, Prys ?1.90. Frans Verschoren. Dampelaars. Roman ? 1.90, gebonden ? 2.25. Een roman van den schryver van Uit het Nethedal1', dat zoo'n uitstekende pers had, zal zijn weg wel vinden Joh. W. Broedelet. Hofstad. Een Haagsche roman in 2 dln. ?3.90, geb. in 2 dln. /"5.?. Deze roman, die zoo juist verscheen, schildert op phantastisch humoristische wyje zeden en personen van Holland's residentie. Niemand, die zich interesseert voor het artistieke en aristocratische Den Haag, zal dit boek ongelezen laten. Daarom zal Hofstad" zy'n de meest gevraagde roman van dit seizoen l P. N. van Eyck. De Getooide Doolhof. Ingenaaid ?1.25, gebonden ?1.75. De zeer opmerkelijke macht die deze dichter heeft over den vorm, de door zorgvuldigheid veredelde rykdom zyner melodieuze taal, en vooral de groote zorg waarmede hij blijkbaar zijne zielservaringen pleegt te bewaren in zy'n binnenste, tot zy' in waarheid voldragen en leveneryp, als van zelf gedaante en klsur aannemen in het lied, dit alles maakt, dat ik telkens weer op een acder gedicht nit den bundel den vinger leg om het te citeeren. Ome Eeuw. Dit is een bundel vol klank en inhoud, een schoon en een zeer belangwekkend debuut. Jon. DB MBKBTEE in de N. R. Crt. Wie van verzen honden, kunnen bly zy'n met dit boekje. De Nieuwe Crt. Ieder gedicht heeft zy'n bijzondere bekoring en eigene schoonheid, bewijzende, dat deze jonge kunstenaar vele snaren op zy'n zuiver-gestemd, welluidend speeltuig heeft gespannen en dat hy een voortrerlely'k speler is. De Hofitad. Lucy d'Audretsch. Passie-Bloemen. ?1.90, gebonden ?2.50. 'n Pseudoniem ? 'k Weet het niet, herinner mij ook dien naam niet, maar dat doet er niet toe, als de Yleeachely'ke Lucy d'Audretsch inderdaad de schrijfster is van dezen bundel mondaine novellen, dan zal wel spoedig nu haar naam op de boekenmarkt familiair worden. Zij verstaat de kunst om den lezer amusant te'onderhouden.; Zij zoekt niet mooi te doen, vertelt alleen leuk en vluchtig weg wat zy in hare raken visie op 't mondaine leven zooal waargenomen heeft en toont zich daarbij een scherpe opmerkster. Van phychologische doorvoeldheid is haar ky'k op de vrouw, het pasaie-leven der vrouw in deazelfs verschillende nuanceering. Zoo 't een debuut is, houdt 't een mooie belofte in. De Controleur.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl