Historisch Archief 1877-1940
No. 1692
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
3
Beduidt dit niet een volkomen afschudden
van al zijn sentimenteel romantisme? Er
ia geen enkele gympatieke" persoon en
zelf* geen Held of Heldin meer in dat breed
opgezette verhaal van een Amsterdameche
geselen bvrgerfamilie, levend gelijk er
houderden gezinnen laven, die geen bij
zondere (of, ala gezegd, zelfs maar sympa
thieke) karakters bevatten en die ook geen
lotgevallen hebben. Er gebeurt zoo goed
als niets in dit boek. De menscben spinnen er
bua dageljjksch leventje oppervlakkig aaneen,
bg kleine vrengdetjes en kribberijtjea» by
feesten, die niet zoo heel vroolyk, by weder
waardigheden, die niet zoo heel tareorig zyo.
Er i» geea Alvet winnend* liefde, er ia bijna
heelemaal geen liefde, er is geen ruim voe
lende edelaardigheid, er ia haast niets dan
oppervlakkigheid en benepen zin. En
desondank», hoezeer hondt de auteur van deze
menachen, hoe heeft hij hen in hun kleine
mentchely'kheid begrepen en met hen
meegevoold!
Hij is hun schepper, maar hy' weet zich
hun» gelyke, by toornt niet meer en smaadt
of prgit niet, maar in ootmoedvollen eerbied
voor het groote leven, waarvan wy allen
gelijkelijk .da kinderen zijn, ziet hy hun ij del e
doen, hun dwaasheid, waar by niet te zeer
om lachen wil, hun trieste hulpeloosheid,
waarom hy ook niet te schreien- begeert.
Want het is alles niet uitbundig, noch
tragtoch, c och comUch eigenlijk, by menschen
all deze. Wel maken tij veel geraas, maar
het bly"ft aan de oppervlakte en de diepere
strooaaingfn van het leven gaan hun voorbij.
Er 'a maar n duidelijke tragiek in hun
bestaan en dat ia dat bestaan zelf, gelijk het
ftt dei» wonderlijke tyden van ouders op
klederen languuïm, mtar onafwendbaar, aan
'c rerworden ie.
Onder de banale drukte van bet dagelvkach
laren rijpen de karakters van de kinderen
uit die schijnbaar zco Gelukkige familie en
b(fita> alle Wijken *$ op den daar wormstekig.
D» ouders pasten in de samenleving en waren
lagen baar opgewMae», de kindere» iv'n het
nut meer, verdwalen geestelijk ea lichamelijk
en renroMtca a)d»t tot op den grond bet
Werk van bun vader, die zoo fier zy'n gezin,
als een hechte maatschappelijke eenheid,
opbouwde.
Eq dat i» deeindnitkomif, de stille melan
cholie, die nit d* ieiiag van dit verhaal
overbluft, dat me», door al die tafreelen
van knni en kneuterig Hollaodech familiale
gezelligheid heen, het verval van het gezin
wordeide ziet, de tragif cbe tegenstelling
tnrtehen hun Echynbare eesi?gezin.dheid en
selfvcnekerd daarheen leven met de stille mach
ten die- hun ondergang, zedelijk en maatschap
pelijk, bereiden.
Iitnuehen i» het In dit boek zoover nog
niet, en eerlijk gesproken ontwaren wy die
melancholie eerst hél aan 't einde en all
. een dun rooklpir«a'tj«. Te voren merken w
haar niet e i eigenlijk ook niet iets anders
van ontroering. Zelfs niet van zoo heel erge
iMrfacgatelling merken we voor deze breede
uiteenzettingen van 't gewone Amsterdamsche
mtödenstandsleven, dat toch meerendeels
2téi plastisch hier gesteld is.
Het is echter te gtwoon voor ons, het
interesseert ons niet voldoende, al die
hniMiijkc fecttjea, die vry'erijtjeg en
kibbelarijtjw, die gewoontetjea en extra'tje*, en wy
. oordeelen dat de schrijver in t ij n jongtte
evolutie n« toch veer te ver gaat in eerbied
»oor bet werkelijk leven, in zoover hy het al
te nltalaitend wenecht te dienen. Het is haait
d» werkelijkheid zelf, die uit zy'n boek opkomt,
een werkelijkheid zoo nauwgezet en gewetens
vol aangezien, met angstvallige verwijdering
va» al wat naar subjectief gevoel ook maar
zweemen zoo, dat de visie er vlak en kaal door
geworden is. Eobbers' werkelijkheid is inder
daad de ome, in alle nachterheid en vaalheid
van het dafely'ksch wederkeerende en ... zij
kan ons dientengevolge maar matig schelen.
Beteekent dit dat het realisme toutpur voor
ons minder bekoring heeft? Allicht wel, doch
ook, dat men hoopt en zelfs verwacht, hoe
Robbers' persoonlijkheid nog niet aan het
eixd zijner ontwikkeling is en hij ook dit
stadimm van zijn kunstvermogen, dat,
ofschoon hoogere eenheid van vroegere een
zijdigheid, toch op zijn beurt weer
eenzijdigbeid is, zat te boven komen. Hoe dit dan
gaan zal, welk nieuw subjectief element er
dan in zij a werk zal komen... ik zou'i
zelfs niet bij benadering weten te zezgen.
Maar aan de mogelijhheid geloof ik zeker.
Wie uit dat peuterig tn benauwd fotogra
iiiiimmilliM muil i» in
feeren van eigen levensomstandigheden zeo
ineens en onverschrokken durfde af te ste
ken op de ongewisse zee van zijn
verbeeldingsleven, met geen kust van realiteit
meer in 't zicht; wie vervolgens zijn eigen
kunstenaarspersoonlijkheid, zijn
sentimenteele warmte" en edele verontwaardiging,
zoo forsch en radicaal wist te onderdrukken
er liggen inderdaad schatten van artistieke
zelfverloochening in dezen nieuwen roman
die zal zeker ook de kracht en den weg
vinden tot dat onloochenbaar juiste besef,
dat hetgeen tenslotte (J. w. z. op realistischen
bodem) aan een kunstscbepping baar waaide
geeft, is de diepere, broedere, gehoonere of
wel de zottere, wanschapener, gedrcchtelyker
ky'k op de dingen dan de gewone sterve
lingen plegen te bezitten.
Die persooniyk-eigen gevoelens en ziens
wijzen: bol optimisme, zelf verteederde
verhoovaardiging, die de schrijver als minder
waardig heeft verworpen, zou het niet mogelyk
zy'n, dat zy' terugkwamen, nu ontdaan van
het ikzuchtig individneele en verhelderd
tot ongewoon inzicht in alle, ook de geringste,
handelingen en gebearly'kheden van 't leven?
Wij willen niet ondankbaar zy'n. Dit boek
is al iets goeds, binnen ign kader zeer
compleet s. Maar het doet toch denken aan
een valen, zonloozen dag, als de dingen
zonder beteekenis voor ons opstaan. Soms
echter, tegen den avond, breekt dan de
strakke lucht en voor den breeden, gondgelen
hemelglans liggen eensklaps de groene landen,
de rustig* hofsteden met ban fijnpluimende
boomtoppen uit in een wondere pracht van
stille, lichtdoorgloeide peinsing, ontroerend
tot weemoed....
Zoo, idee en werkelijkheid in eenen, is de
groote kunst, die men van Robbers meer
moet verlangen naarmate men hem hooger
acht. FHANS COENBN.
BOBKVIBKOOPINQ TB LiiDES. Bjj de firma
Burger sdyk &Niermans?TemplumS»lomoms",
zal l van 13?16 December een boekverkooping
plaats hebben, bevattend een waarde voile
verzameling standaardwerken, enz. enz.
De werken (pi.na. 2300 nrs.) in den catalogus
vermeld z$n o. m. afkomstig van dr. L Ver
linden, arts te 's Hertogenbosch; dr. J. van Nes,
arts te Noordwijk; dr. W. F. Koppeschaar,
scheikundige en oud directeur der H. B. 8.
den Haag; dr. E. van der Ven, natuurkundige
en conservator aan Teyler's stichting t* Haar
lem ; E. A. J. H. Modderman, ingenieur bij
de Rijkscommissie voor graadmeting en water
passing en andeie nalatenschappen.
De catalogus is op aanvrage verkrijgbaar
en de boeken zy'n 10 en 11 December te zien.
«C cents per regel.
?-? . .. , :,?- xWrrwsf
COGNAC J ABTEli
A£eiten:KOOPMys&BRDiMER,riisteriIai.
lllimilllltllHHIIMIHtl
IIIUIIIIIIIIIIIIlUIIMIIttlllllIIIIIIIIHMMIIllllMtliniIllMIIIHIIIIIilHIMIIIIII
BOUWT te NÜWSPEET.
Inlichtingen by* het bouwbureau^A.rti",
aldaar.
O. H. TAS DER VELDEN, Fa. C. H. BOSCH, Itfjiw.
KALTERSTR. 153, k/h Spti, Amsterdam. Tel 2*48.
Piano-, Orgel- en Muziekhaodel
Meyroos «f; Halshoven,
ARNHEM, KONINGSPLEIN.
VLEUGELS en PIANO'S
in Zoop en in Huur.
REPAREEREN STEMMEN RUILEN.
Draagt
'leverancier scnc&
?tsant mei Aalnjke 'ni
4M /fflodellvn. waaimd0r
?&,-.
Om te kussen
is een zacht, blank gelaat met rose jeugdigfmd) uiterlyk, witte
fluweelzacMe huid en verblindend schoone teint zonder
zomersproeten en buidonieinbeden, daarom gebruikt men
Stokpaard jcs-Cclicnmelkzeep
\ v.Bergman» *60., Radebeul. a 50 cent p. SI., overal verkrijgbaar.
Bij den Uitgever G. J. SLOTHOUWER te Amersfoort verschenen :
en andere Sprookjes door
NELLY HOEKSTRA-KAPTEYN
met illustraties en bandteekening van DIRK HA.RTING
Piija ? \ 5O.
De Heerscher der Zeeën,
- De geschiedenis eener Onderzeesche Boot
Naar het Engelsch van
HERBERT 8TRANG.
in fraaien Stempelband ? 1.9O.
De Engelsche pers schrijft over dezen auteur:
' Saturday Review. Hoe uitmuntend ook de
beste vernalen van de beste schrijvers voor
jongens- zijn, -wy voelen dat hu bovenaan staat."
Spaeker. Niet slechte de beste Ie7ende
schrijver van jongensboeken, tevens een ge-.
boren geschiedenisleeraar."
Standard. Het is een gewoonte geworden
in decritiek Herbert Straog den drager te noemen
van den mantel van wijlen G. 4. Henty ....
wij willen zelfs verder gaan en zeggen: de
discipel is grooter dsn de meegter."
Sfeclalor. Strsng's naam is reeds voldoende
om CES de zekerheid te geven, dat het onder
werp ernstig behandeld is geworden."
Acadeny. Wy hebben boven reeds gezegd
trouwens in iedeie ciitiek is dit leeds ge
daan dat Strang in vele opzichten grcoter
is dan Henly. Zijn werkkracht is steeds prijzens
waardig; hoewel hij ge rjoakkelyk fchrijft, echry'Jt
hij ook goed .... en met kwistige hand deelt
hij van den overvloed zijner kennia mede."
Do.\ïy~T(1egic'i'h. Jorgrnp, die Stiarg'g ?werken lezer, hebben niet slechts het voordeel pakket de en gezonde
vertellingen te lezen, sy krüpen daarenboven betrouwbare inlichtingen van de personen en tijden waaraan zij lezen."
Manchester Gvardian. ,.Henty was de vroegere meester in deze roort ; de tegenwoordige, Herbert Strang, heeft
tien maal diens geschiedkundige kennis en meer dan twintig msal meer slag van vertellen." " «J
Moining Leader. _ Strang staat alle f u ; hu is alles behalve zco werktuigelijk ala zijn voorganger; dit \erhaal
doet zelfs van den volwassen recensent het bloed- stilstaan, wat met Henty's helden nooit het s;e7al was." j
Church Tima Zoo itmard de plsals T»n vijlen G. H. Htnly kgn il nemen, is het zeer zeker Herbert Strang,
wiens keurig geschreven en geschiedkuidig juiste boeken htm een goeden raam bezorgen."
GentlLWfmnn. ? tit is de literatuur, die wy voor Jong E geland noodig hebben."
Military Mail. Hy is verreweg de bebte schrijver voor jorgens dien wij in ons land hebben."
Uit het Engekch vgn H. C. BAILEY.
Prijs ?2.50, in expres daarvoor 'geteekenden
stempelband j 2,90.
teek vol heerlijke rornantifk in het
genre ven Dumas' Drie mnekttiers" tn daar
voor in geeren d< ele OEdeidoende. Een piett'ge
welkome afwisseling in de aoderne
romanlitteiatuur.
Nog worden als boeïgescLeiken aanbevolen:
NEII.Y HosKtTRA?KAPIEIJN: SPROOKJES, 2
bundels a ? 1.50.
VAN HESTEEEN: DE PLEEGZOON VAN HET
FRIEZEN VEEN, ?1.90
FKANS TEÏI.LEE: HET KIND DEE PKAIEIËN,
/ 1.90.
HELHKE DALMER: IN DE BERGHUT, ?1.90
DANBIT: DE ONDERGANG VAN EEN WERELD
RIJK, ?2.90
TAKTE LOÜISE : KLEINE BENGELS, ? 1.25.
Uitgaven van MEINDERT BOOGAERDT Jun. te Zeist.
G. Van Hulzen, Het Welig Distelveld. Vier Zedevevhalen f 2.75. Geb. f 3.25.
Het laatste verhaal is zoo goei, zoo intens en zoo levendig, als de schryver van Getrouwd ooit over
droef zinnenleven geschreven heeft. Jon. DE MEESTER in de N. R. Ort.
De drang naar waarheid" die den begaafden schrijver deze verhalen met zedely'ken grond, ondanks het
onzedelijke erin, dat toch zede is", drong te schrijven, maakt dit boek zeker lezenswaard. De Nieuwe Crt.
Van Hulzen geeft op zeer knappe en ernstige wijze een kijk in groot e-stadsleven en groote-stadszeden en
groote-atadsplezier, alles in den grond troosteloos en droef. De Indische Mercuur.
In Van Hulzen'a uitbeeldingen is meer iets droefs dan zinnen-kittelends. Als psychologische analyse geven
deze verhalen een mee-voelen met de vrouw aan maar weinig mannen bekend. Evolutie.
Rnd. Beguin. Jttlie Slot. Roman uit het Verpleegstersleven. 2 deelen. ?3.90. gebonden f-L 50.
Ik geloof niet dat dit boek beioeld is als een waarschuwing, maar juist daarom treft het te dieper door de
groote kennis van zaken, waarmede het is geschreven, door den heel scherpen kijk op wat achter de schermen
geschiedt, waarvan het getuigt, en door het niet alleen volkomen zaakkundig op de hoogte zijn van alles wat
onthuld wordt, maar dat ook durven vertellen vrijuit, zonder een i ze schandaalbejag, maar óók zonder eenige
doekjes er'om heen te winden. Een hél desillusioneerend, maar óók een hél oprecht boek.
AKNA DE SAVOEKIN L on MAN in De Hollandeche Lelie.
Werk van een ernstig kunstenaar, die zonder bijoogmerken of speculaties op den smaak van Je massa, rustig
en zeker het beeld heeft voleind van den persoon ia wier zieleleven hy geheel was doorgedrongen. DeJavabode
De bladzijden waar Jnlie's verhouding tot den assistent geschreven staat, zijn van een klare schoonheid om
't onpretensieuae juist, de sober te, de eenvoud zonder opgesmaktheid. Daar léft een vrouw. Daarom is dit een
voortiefieJük boek. ' De Hofttad.
Jules Yerne, De Jacht op den Meteoor.
Een nagelaten Werk, vertaald door Mr. M. C. M. VOORBEIJTEL. Met prachtige platen, ?1.40. In prachtb. ? 1.90.
Een nagelaten werk van Jules Verne. Weemoedige gedachte. En toch, welk een schat van humor, van geestige
opmerklngtgare, bovenal van teugellooze fantasie nog gegeven aan de menachheid als laatste geschemk van een
schrijver, wiens wonderlijke verschijning haast een wereldberoemdheid is geworden. Deze Jacht op den Meteoor"
ia weer een Jules Verne op z'n beat. 'n Boek dat boeit niettegenstaande men bewust is dat met alle mogelijk
heid" met alle waarschijnlijkheid" zelfs den spot gedreven ia. Maar men leest het toch als in n adem uit; het
verhaal, hoe wild en fantastisch ook, laat u geen oogenblik los, geschreven ala het is met dat wonderbare talent,
?waarvan Jules Verne het geheim bezat en dat met hem ook ten grave is gedaald. De Bredasche Crt.
J. Hendrik van Balen. Donkere Dagen.
Historische Indische Roman. - ? 2.75, geb. ? 3.26.
Deze roman heb ik met groote belangstelling gelezen vooral om den inhoud, die een zeer treffend staaltje
levert van de wreedheden, waarmede het koloniseeren, het brengen der beschaving" gepaard gaat. De historische
feiten die T. Balen meedeelt, »ijn eenvoudig-weg-vergohrlkkely'k.
ANNA DB SAVOEKIN LOHMAN in De Hollandscht Lelie.
Marie Metz-Koning. Van gén familie. Roman / 1.90, geb. / 2.50.
De eerste nieuwe goedkoope roman (380 bladzyden) van deze bekende schrijfster, zal nu zeker niet alleen
gelezen maar ook gekocht worden.
A. Dolfers. De Alchimisten. ? 1.90, gebonden / 2.50.
Een nieuw werk van den schrijver van Ida de Wilde, Mijn Dagboek", dat zooveel opgang maakte.
Herman Poort en David Moolenaar. Nederlandsche Verskunst.
Ie Deel. Inhoud: Over verskunst en hare kritiek; de dichter P. C. Boutens; Herman Gorter's Mei; Ellen, Een
lied van de emart; K ar el van de Woesty'ne, Kritische fragmenten; De Génestet; De Bilderdyk-hnlde, Prys ?1.90.
Frans Verschoren. Dampelaars. Roman ? 1.90, gebonden ? 2.25.
Een roman van den schryver van Uit het Nethedal1', dat zoo'n uitstekende pers had, zal zijn weg wel vinden
Joh. W. Broedelet. Hofstad. Een Haagsche roman in 2 dln. ?3.90, geb. in 2 dln. /"5.?.
Deze roman, die zoo juist verscheen, schildert op phantastisch humoristische wyje zeden en personen van
Holland's residentie. Niemand, die zich interesseert voor het artistieke en aristocratische Den Haag, zal dit boek
ongelezen laten. Daarom zal Hofstad" zy'n de meest gevraagde roman van dit seizoen l
P. N. van Eyck. De Getooide Doolhof. Ingenaaid ?1.25, gebonden ?1.75.
De zeer opmerkelijke macht die deze dichter heeft over den vorm, de door zorgvuldigheid veredelde rykdom
zyner melodieuze taal, en vooral de groote zorg waarmede hij blijkbaar zijne zielservaringen pleegt te bewaren
in zy'n binnenste, tot zy' in waarheid voldragen en leveneryp, als van zelf gedaante en klsur aannemen in het lied, dit
alles maakt, dat ik telkens weer op een acder gedicht nit den bundel den vinger leg om het te citeeren. Ome Eeuw.
Dit is een bundel vol klank en inhoud, een schoon en een zeer belangwekkend debuut.
Jon. DB MBKBTEE in de N. R. Crt.
Wie van verzen honden, kunnen bly zy'n met dit boekje. De Nieuwe Crt.
Ieder gedicht heeft zy'n bijzondere bekoring en eigene schoonheid, bewijzende, dat deze jonge kunstenaar vele snaren
op zy'n zuiver-gestemd, welluidend speeltuig heeft gespannen en dat hy een voortrerlely'k speler is. De Hofitad.
Lucy d'Audretsch. Passie-Bloemen. ?1.90, gebonden ?2.50.
'n Pseudoniem ? 'k Weet het niet, herinner mij ook dien naam niet, maar dat doet er niet toe, als de Yleeachely'ke
Lucy d'Audretsch inderdaad de schrijfster is van dezen bundel mondaine novellen, dan zal wel spoedig nu haar
naam op de boekenmarkt familiair worden. Zij verstaat de kunst om den lezer amusant te'onderhouden.; Zij zoekt
niet mooi te doen, vertelt alleen leuk en vluchtig weg wat zy in hare raken visie op 't mondaine leven zooal
waargenomen heeft en toont zich daarbij een scherpe opmerkster. Van phychologische doorvoeldheid is haar ky'k
op de vrouw, het pasaie-leven der vrouw in deazelfs verschillende nuanceering. Zoo 't een debuut is, houdt 't een
mooie belofte in. De Controleur.