De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1909 31 oktober pagina 5

31 oktober 1909 – pagina 5

Dit is een ingescande tekst.

Na 1688 D E. A M S T E R D A M M E R WE E;K;B t A D V O O R N E D E R L A N D. SPAARZAME HUISVROUWEN MAfifil's Aroma verbetert oogeubllkkelljk den smaak van zwakke soepen, bouillon, groenten, sausen enz. steeds MABGI's Bouillon Blokjes. Deze dienen voor de bereiding van eeneii beerlijken kop bouillon.'!! r : < MACGI's Soepen in Tabletten geven in korten tijd, slechts met water ge kookt, aangenaam smakende en voedzame soepen. iMHillilliliiMiiiiiiniiltutruitMiHiiiiuiill' ADEie Bent. Annie Besant, een van de leidsters der Theosofen, die Maandagavond te Amster dam een rede hield in de groote zaal van het Concertgebouw. In 't begin dezer maand heeft Marie Stritt, de presidente van den Duitschen Bond van Vrouwenverenigingen, te Berlijn een rede gehouden over Huwelijk, Moederschap en Beroepsarbeid". Zjj betoogde daar dat het van vele feministen een verkeerde opvatting i ? te meenen, dat de beroepsarbeid enkel te wenschen is voor vrouwen, die vóór haar huwelijk of als weduwe geheel alleen staan, voor vrouwen door groote talenten er toe gedrongen of door de harde noodzakelijkheid ertoe genoopt. Znlke feministen, zeide zy, kunnen de evolutie, die in de richting van vrouwenarbeid gaat, wel niet tegenhouden, maar tijdelijk de begrippen verduisteren kunnen zij wel. Wij moeten, meende mevrouw Stritt, niet alleen andersom gaan denken dan de huisvrouwen v-an thans, wij moeten ook andersom gaan voelen. Het moederschap wordt' algeiBén overschat. Het wordt niet voor niets overschat. Van de lofliederen, die erop worden gecomponeerd, vlecht men de vrouw n strik om den hals van haar persoonlijke vrijheid. Op den bodem der Vrouwenbeweging ligt n groote eigen: de oeconomische zelfstan digheid van de vrouw in en buiten het huwelijk. Verliest men deze allereerste eisch uit het oog, zoo is de ontbindig der beweging meteen begonnen. Waarom zouden de ouders van een meisje, indien zij maar tijdelijk een beroep wenscht uit te oefenen, zooveel aan llinillllllllllllllllllllllMIIIMtllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII UIT DB NATUUR. CCCLXVl. Bladerval en Wormen. Einde October; het stormt en regent, en de meeuwen zijn terug in de Amsterdamsche grachten. De iepentoppen zwaaien wild heen en weer, mijn ramen op het westen klappe ren in de posten, de telefoondraden fluiten en janken, van tijd tot tijd smakt een nat boomblad tegen een ruit, geel met groen ge vlekt, het kleeft er aan vast, het zakt hortend langzaam af op het kozijn en laat een vlekkige streep achter. Het is herfst, en nu voor goed; wat al dorde in den tuin wordt afgerukt en neergesmeten, doode bloemstengels knakken, bloempotten waaien om; het gras verdwijnt en wat nog staat en groen bleef ziet er haveloos uit; het heeft dat armelijk-slordige, dat onverschillige voor orde en netheid van de week voor de groo te schoonmaak, het komt er niet meer op aan. Inderdaad het komt er niet meer op aan; wat zijn dienst heeft gedaan kan wel heengaan, en wat nog talmt aan tak of stengel, dat wordt door den stormwind ernstig en dringend vermaand tot gewillig sterven. Het regent gele bladeren op het gras, dat al zoo lang kwijnde door gebrek aan zonnelicht; nog kijkt de aarde van het perk hier en daar door het afgevallen loof, maar met het uur worden de groene en zwarte plekjes kleiner en straks dekt de eerste winterdeken de aarde* Wat van haar kwam, keert tot haar weer. Maar het is zoo anders teruggekeerd; aarde en lucht en water zijn groene, nu gele blade ren geworden ; hoe zullen ze .weer in aarde veranderen? Dat doen aarde, lucht en water zelf en hun trouwste knecht is de tijd. De tijd evenwel heeft geen haast, en komt er geen extra-hulp, dan duurt het heel lang eer de bladeren weer aarde zy'n geworden, twee, drie, vijf jaren, al naar de soort en de consistentie van het blad. In onzen tuinen en in vochtig loof bosch evenwel, vindt ge in het voorjaar al niet veel meer terug van het gevallen blad; en komen er na deze sombere dagen weer heldere zonder vorst, dan is het eerste dunne dekentje dat de aarde nu dekt, al weer verdwenen, nog vóór in November de massa neerkomt, Op de natte plekken in park en tuin, ook vaak op de grintpaden, vormt zich na een bui een dun zwart laagje, als was er een bloempot uitgestort, of een werkemmer leeggegoten en het stof op het grint bezonken; dat is het werk van de levende knechten van de aarde, de wormen. Wat daar als zwart slik ligt uitgespreid, was vóór de regenbui tot kleine zwarte torentjes vereenigd: schuift ge zoo'n zwart, korrelig aardhoopje op zijde, dan haar opvoeding ten koste leggen als aan die van hun zoons? Waarom zou een meisje zelve een kostbare opvoeding wenschen, als zij later haar kunde moet zien braak liggen: onpro ductief, tot verbittering van zichzelve? Natuurlijk moet men rekenen bij het moderne huwelijk, waarbij man en vrouw een beroep hebben, op de steeds zich vol makende techniek, en moet een einde komen aan de duldelooze sexueele uitbuiting der vrouw en aan het krijgen van kinderen zonder beperking. Het compromis, dat door sommigen wordt voorgesteld en dat hierin bestaat, dat de arbeid der vrouw in 't huis (en in de zaak) van den man naar vaste wettelijke schatting zal worden berekend en haar toegewezen uit het inkomen van den man als baar per soonlijke verdienste, zou den man moeilijker doen overgaan tot het sluiten van een huwelijk en feitelijk ook in de praktijk op niets nitloopen. Daarentegen zou, indien de vrouw als regel beroepsarbeid verrichtte, een huwelijk, door de dubbele verdienste, ge makkelijker kunnen worden gesloten en de maatschappij er niet by' verliezen maar erby winnen. Tegen deze opvatting van mevrouw Stritt, welke luide toejuichingen had geoogst, kwam, in het Berliner Tageblatt", een zich niet noemende Moeder" op. Zy zeide: Ik kan meespreken, want sedert tien jaren werk ik in de zaak van mijn man en sedert tien j aren ben ik moeder. Ik ben ook strijdster voor de rechten der vrouw en ben niet van plan hierin te verflauwen. Maar ik geloof, dat mevrouw Stritt te luchtig de verbinding van beroepsarbeid en moederschap heeft opge nomen, die wel kan worden gehandhaafd zonder verstoring van het huwelyks-g e l u k, maar toch niet zonder dat men verscheidene aangename kanten van het huwelijksleven er aan opoffert. En dan moet men nog op passen. Ik ben moeder van twee kinderen en heb nooit mijn redactenrscbap van een vakblad en directeurschap van de heele yrouwenafdeeling en de zaak van mijn man in den steek gelaten. Maar niemand kan beoordeelen wat het mij gekost heeft, die het niet zelf heeft doorgemaakt. Wanneer ik een kind het leven ga schen ken, leeft dat kind met mij en ik met dat kind mee, niet alleen lichamelijk maar ook om zoo te zeggen geestelijk. Span ik mij te veel in, het kind draagt er mee de gevol gen van. Zoo was 't bij mijn eerste kind. Het is nog het zwakste. Bij het tweede ben ik niet ten volle in dienst geweest van my'n beroep. Het is frisch en bloeiend. Vergeet niet, dat ik in de zaak was van tny'n man en bij slot van rekening alles kon laten loopen als ik het noodzakelijk achtte. Welke vrouW, die een beroep uitoefent, kan dat ook ? Kinderen worden echter niet alleen voort gebracht, ze moeten ook opgevoed worden. Neem een hulp, zegt men. Zeker, maar een hulp vervangt de moeder nooit. Tot minder arbeid is 't daardoor mogelijk zich te be perken, uw moederhart moet niettemin ge heel zijn, wil het de schoone vruchten af werpen, die een vrouw wenecht. Moeder en beroepsvrouw ten volle kan men zijn, doch slechts ten koste van de grootste offers ziet ge daaronder een gaatje in den grond en vaak duikt er meteen iets roodachtige in weg, een regen worm. Nooit is het voor de hengelaars en aqua riumhouders gemakkelijker aardwormen te vinden, dan in dezen ty'd van de eersten bladerval, als het stormt en regent en de lucht lauw is en de korte dagen eer warm dan koud zg'n. Nu, nog beter dan in het voorjaar, blijkt het hoe ontzaglijk het aantal van die humusmakers is, die in het verborgen arbei den en toch zoo'n nuttig werk doen ; want nu zijn ze heel vaak ook bij dag bezig. Het natte blad verdwijnt op geheimzinnige wijze, on zichtbaar wordt het van onder aangegrepen en onder de aarde getrokken. Uit duizenden gaatjes duiken de spitse snuiten van de regenwormen op; twee lippen grijpen de bladstukjes beet en sleuren ze langzaam in hun holen; en niet alleen de bladeren, voor zichzelf en zijn kinderen. Ik ben voor de vrouwenrechten, maar men moet er geen systeem van maken de natuurlijke moeder gevoelens tegen te gaan. De redactie van hét Berliner Tageblatt" voegde hier als onderschrift bij: Wij gelooven, dat algemeene regelen niet te stellen vallen en dat ieder getal móet worden op gelost naar gelang van de individueele krach ten en talenten der vrouw. M. C. In het huwelijk der laagste klassen regeert de zware vuist van denman. In het huwelijk der hoogste klassen debewegely'kheid van de vrouwelijke tong. * De gevaarlijkste vijanden voor elkander zijn echtgenootea, want zij kennen eikaars zwakheden het best. * Dikwijls zy'n de ouders de slechtst denkbare ongang" voor hun kinderen. * Een vrouw, die eenmaal werd bemind, heeft daarmee haar panacee voor het heele leven. (Naar dr. M. Banner.} iiiiiiiiiiriiiiiiiiiiiiHiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiitiimii Hygiënische werking van fruit. De Strijdkreet". Simone Benda. Het overmatig gebruik van vleesch wordt allengs minder; even als het misbruik van alcoholische dranken; de menschen zijn er eindelijk achter dat groenten en vrach ten voedzaam en gezond, een eereplaata verdienen op onzen disch. Zij, die aan sport doen, hebben sedert jaar-en-dag begrepen en ondervonden dat: melk, limonade en choco lade heilzamer zijn voor «pieren en zenuwen dan alcohol. Mensehen, die den middelbaren leeftijd naderen, kunnen ruimschoots volstaan met n» per dag, weinig vleesch te nuttigen. Voor jichtlijders wordt rood vleegch uit den Booze geacht, hun wordt voorgeschreven uitsluitend wit vleesch, kip-, kalfs- en varkensvleesch te gebruiken; ook geen bouillon of soep te nuttigen, getrokken van rnndervleesch. Vegetariërs, door medici, die smullen aan biefstuk en lamsbonten, -minachtend grasvreters" genoemd, kenner* ds' voedingswaarde van groenten en vruchten. Over de hygiënische-'wërkirig van fruit, wil ik een en ander mewrfèf*.' o ? -' Het Wiener Fremdenblatt beweert: De citroen is de parel der vruchten. Deze vrucht, gerijpt onder Zuiderzop, reinigt het bloed, werkt heilzaam op de slijmvliezen en klieren." Voortdurend en matig, gebruikt, herstelt citroensap afgestorven weefsels (grijze) plekjes in de slijmvliezen. Gunstig werkt citroensap op de bloedvaten, op rhnmatische en jichtaandoeningen. Vijgen en dadels zijn treffelijke voedings middelen; hun heilzame werking vermindert door het con serveeren der vruchten. De kor reltjes van versche vijgen zyn onschadelijk; de kleine zvarte aardhoopjes boven hun gaten, waarvan de zoo gewaardeerde kruimaarde komt. Als een warnet van Inchtbuizen doorkrui sen de wormengangen den bodem en geven toegang tot de circuleerende gassen, znnretof en koohuur,die voor den plantengroei noodig zy'n. Ze verrijken snel en voortdurend den bodem met nieuwe vrnchtbaren grond, waar voor zij de grondstoffen van de oppervlakte halen, die anders zouden verdrogen en verwaaien, het zijn de ware humusmakers van bosch, tuin, wei en akkerland. Een bosch zonder aardwormen gedijt niet; en een tuin die om de vaste planten niet degelijk gespit kan worden, evenmin; het zijn onze kostelijkste en goed koopste tuinknechten; maar ge^moet hun den arbeid niet onmogelijk maken door angstvallig elk gevallen blad op te ruimen; zindalykheid bedriegt hier wijsheid. Als ,wormen genoeg Een aardworm. Bovenaan de vergroote mond. de bladsteelen, de danste takjes, stukjes boom schors, ook vogelveertjes, doode vlinders, deelen van kevers, papiertjes, lapjes, alles wat maar niet te hard en van organischen oor sprong is,bHjkt van der wormen gading; ge kant de proef nemen door een paar stukjes wit pakvloei nat te maken en ze op de wor mengaatj es te leggen; ze worden van onder aangegrepen, tot een trechtertje ineen gevouwen en zoo naar binnen getrokken. Snel is de spijsvertering, krachtig de groei van de aardwormen en diep zijn hun holen; tot twee meters toe, waar het grond water hun vergunt zoo diep te gaan; daar is hun kamertje, waar ze rusten ineengerold als een kluwen, als de bodem hard is ge w ar den door de vorst of door de zonne warmte; maar zoolang de aarde vochtig is, rusten ze niet; onophoudelijk wordt naar binnen ge haald en met een zuur bewerkt, wat eet baar is; en de niet verteerde resten worden weer naar boven getransporteerd. Dat vormt dood of dor blad kunnen krijgen, nemen ze geen ver-ich en halen ze geen kiemplantjes naar beneden. Wat op de grindpaden valt echter, moet ge wel opruimen en op de perken gooien; want ook in het pad werken de wormen als er zeer veel zijn, en ook daaronder doorwoeJen ze den grond;langzaam maarzeker zinkt het dure grint weg in den losgewerkten grond en een donker laagje teelaarde overtrekt de witte steentjes; in het scherpe, kalkryke schel pzand werken de wormen niet zoo graag, toch is dit op den dunr, als de scherpe kan ten wat verweerd zijn, ook al geen afdoend middel om het pad zuiver te houden. Het is haast ongelooflijk hoe snel en gron dig de aardwormen een land met steenigen bovengrond in een zachten vruchtbaren akkerbodem kunnen veranderen. Indien er maar voldoende voedsel op valt voor de wor men, zijn binnen een ja»r of drie zijn de groote keien een paar decimeter diep weggezonken; van gedroogde kunnen zij verstoppend wer ken op lever en nieren. «»,*^vfl Zacht is de werking van sina's appelen; ook die ageeren gunstig op de slijmvliezen. De appel, behoorend tot da edelste vruch ten (heeft de oudste brieven, in 't Paradijs vervult de appel de hoofdrol) bevat veel ijzer en komt dus in aanmerking bloedarmoede te bestrijden. De appel is rijk aan zuurstof, die door 't bloed wordt opgenomen, waardoor bij asthmalijders de functie der longen wordt vergemakkelijkt. Vóór alle dingen, voeit de appel de milt, en daardoor... de hersens. Bij zenuw-lijden roemt men de gelukkige resultaten verkregen door een diëat van zure appelen en bruin brood. Ook werkt d e appel kalmeerend en bevordert den slaap. Zeer voedzaam is de peer, die veel kalk bevat, dienstbaar voor het beenderensteleel. Onvoldoende gekauwd, werkt de peer nadeelig op maag en darmkanalen. Pruimen zijn voedzaam; met hun sterk laxeerende werking moeten menschen met gevoelige ingewanden, rekening houden en slechts een matige hoeveelheid pruimen ge bruiken. Het is beter pruimen evenals appelen en peren, van de schillen te ontdoen. Perziken en abrikozen ageeren op maagwand, longen en lever. Druiven zyn heilzaam voor 't bloed, longen, lever en ingewanden. Schillen en pitjes moet men onder 't nuttigen verwijderen. Aardbeziën zijn rijk aan phosfoor, goede spijs voor zenuwlyders. Bij overmatig gebruik zwepen zij 't bloed op tot koortshitte, en veroorzaken: netelroos. De tomaat staat tusschen groenten en vruch ten in; zij ageert sterk op nieren «n milt, reinigt het bloed, kalmeert zenuwen. In gevall«n van uitslag en allerlei verontreiniging v«n 't bloed, wordt 't gebruik van tomaten, geprezen. Voedzaam zijn noten; amandelen en wal noten bevatten een weinig blauwzuur in hun schalen, waaraan men de kriebelende werking op de stembanden, soms tot heeechheid over gaand, toeschrijft, die door 't eten van noten kan ontstaan. Hazelnoten zy'n 't minst schadelijk; daarna staan beukenootjes gunstig aangeschreven. Gelukkig voor kinderen, die zich niet de weelde kunnen veroorloven zich te onthalen op hazelnootjes, zijn in dit najaar de beuke nootjes zóó overvloedig, als men 't no? zelden zag. Neergehurkt, soms plat uitgestrekt onder de statige beukeboomen, hebben de kinders met rappe handen, tasteed over den grond, woelend onder 't dorrend blad, in een ommezientje kistjes en korfjes gevuld met nootjes. Geen enkele dag*keeren zij platzak huiswaarts Ook de eikels zijn buitengewoon overvloedig. Uit dit verschijnsel voorspellen de boeren een barren winter. Boeren zijn profeten, die brood eten. Gelukkig l Geen ellende vóór den tyd. De bibber-somer van 1909, gevolgd door een buitengewoon strengen winter, lijkt mij een zér frisssche opfrisschingl * * * Maandagavond j), zat ik in de wachtkamer te Amsterdam (station Weesperpoorl). , Een vriendelijk, blond, jong meisje (Heilen naarmate de bovengrond vruchtbaarder wordt en elk najaar meer voedsel Ie?ert, ook voor de wormen, gaan deze kleine aardploegen lager, zoodat het puin nog dieper zinkt en aan den ijzeren ploeg of spade geen hinder palen meer biedt. Dit is door Darwin, en door anderen na hem in de natuur en door opzet telijke proefnemingen, met kolensintels, aan getoond. Het spreekt wel van zelf dat, als zulke kleine arbeiders zoo'n groot wei k tot stand zullen brengen, dat het dan de massa is die het doet. Waar hun aantal gering is, doordat hun vij anden vele zijn, of hun voedsel schaars, daar is ook de uitwerking gering. Maar hun voortplanting is zoo snel, dat in korten tijd een land arm aan aardwormen er van krioelen kan. De wormen zijn tweeslachtige dieren, mannetje en wijfje tegelijk, elk individu ig dus tot voortplanting in staat; dit moet niet zoo verstaan worden dat elk zichzelf genoeg is; wormen bevruchten zich niet zelf zooals vele bloemen; maar elkaar gelijktijdig en wederkeering. Wie er in warme voorjaars- ofzomernachten moeite voor doet, kan de paring wel eens waarnemen, want dit gebeurt boven den grond; twee wormen komen uit naburige holen met hst voorste deel van hun lichaam te voorschijn, leggen zich tegen elkaar, zoodat de beide verdikkingen in het midden van elk wormen-lichaam tegen elkaar komen en tevens de beide ringen die de geslachtsopeningen, en de geslachtsorganen bevatten; die liggen bij onze gewone soorten in de veertiende en vijftiende ring, van den kop af. In den tijd dat de eieren gelegd wordt, zwelt de gordel, die ongeveer in het midden van het lichaam ligt, voorbij den 30aten ring, sterk op. Er wordt een stof uit afge scheiden, die in de lucht verhardt; trekt nu by het eierleg^en het dier de voorste ringen in, dan schuiven de eieren door tot op den gordel. De lijmaehtige stof, die daar op is afgescheiden, neemt za op; en daar die stof verhardt, vormt zij. met de eieren er in een ring om den gordel, een soort van cocon dus. Deze ringvormige eier cocon laatlos.de worm trekt er door heen en de ring blijft in den grond achter. De glanzige eieren, als fijne glaskraaltje?, die in den regel voor wormen eieren worden gehouden, zijn het niet, dat zijn slakkeneieren; wormeneieren worden zoo licht niet opgemerkt, ook niet als ze bij toeval uit de cocon raken en los liggen; ze zijn zeer klein en steeds met een don tere stof omgeven. Hoe het mogelijk is, dat een worm zich zoo stevig vast kan houden als men hem uit den grond wil trekken, blijkt uit een nau vkeurig onderzoek van zijn huid, maar met Paz Ferrer. Paz Ferrer, dochter vm Francesco.Ferrer, tooneelspeelster te Parijs, die vlak vóór de terechtstelling van haar vader, Alfonso telegraphisch om genade.'[smeekte. soldaarje) met pak kranten-nummers van de Strijdkreet," het officieel orgaan van het Leger des Heils, treedt rustig en bescheiden op alle rei dgers toe,vragend: Een Strijdkreet?" Ik kocht het nummer van 23 October tot 6 November, en 't deed mij leed, om't lieve, zachtmoedige, niet opdringerige meifje, dat de bundel kranten, geklemd onder haar lin kerarm, zoo heel weinig debiet had in de wachtkamer. Het verheugt me daarom bizonder op blz. 3 van mijn nummer het volgend berichtje te vinden: Een Strijdkreetverkooper klopte dezer dagen aan 't kantoor van een advokaat. Door de deur die half open stond, ziende, dat er iemand bij den rechtsgeleerde was, wal hij op 't punt zich weer te verwijderen. De aivokaat kreeg hem in 't oog, en zei: Hallo, waar komt u voor?" Pardon, meneer, ik wist niet, dat n bezig was ..." O," lachte de vn'endely'ke, oude man ik heb het nooit te druk om wat voor het Leger te doen. Heb je een Strijdkreet"? Goed, ik koop er een en geef me er ook een voor de juffrouw hier aan de schrijfmachine." " Voor het blonde, bescheiden Heilsoldaatje hoop ik, dat zy in 't vervolg een vlotter debiet zal hebben, dan gepasseerden Maandagavond. * Men" fluistert dat Simone Benda, vroegere leerlinge van den talentrollen tooneelspeler Le Bargy, later zijn echtgenoote, thans sedert eenige jaren zijn gescheiden vrouw, in den echt zal treden met Claude Casimir Périec, zoon van den gewezen president der Fransche Republiek: Casimir Périer. CAPRICE. IIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIHIIIIIIII het vergrootglas; die huid is ongekleurd en zonder bedekking van chitine-platen, het roode bloed schijnt er door heen; doch er staan, in vier of zes rijen, stijve haren op, die als pootjes dienst doen en die door spieren vooruit, achteruit en zijwaarts kunnen worden bewogen; toch zou dit borstelstelsel niet vol doende zijn, om de kracht te verklaren waar mee hij zich vast houdt, vooral wanneer het voorste eind in den grond zit en men aan het achtereind trekt; de worm heef t nog een tweede middel, hij kan zijn lichaam verba zend doen zwellen, zoodat het met kracht tegen de wanden van zijn hol drukt. Dit kunstje, en de regeneratie (waarover ik u al e<sns wat verteld heb);het vermogen nl. om een deel van zijn lichaam aan zijn vijand over te laten en de rest weer te doen aan groeien tot een compleet e worm, dat zijn eigenlijk zijn eenige verdedigingsmiddelen; of ge moet er de snelheid bij rekenen waarmee hij zich in zijn hol terugtrekt, zoodra hij iets ziet of hoort dat hem verdacht voorkomt. Dit zien en hooren als ge b.v. nadert met een lantaarn terwijl het dier 's nachts naar buit zoekt, gaat zonder oogen of ooren in zyn werk. Hoe? Ja, dat is nog altijd niet voldoende verklaard. Het zien zal zich wel beperken tot licht-indrukken en het booten tot het waarnemen van trillingen van den grond of van luchtverplaatsingen. Dat wormen verbazend sterk reageeren op trillingen, blijkt wel uit de bekende manier van wormen schudden" met een spade. Wie dat zóó doet, dat de trillingen van onder schijnen te komen, kan de dikste wormen ook bij dag geheel uit hun hol jagen, iets wat ze anders zelden geheel en al doen, ook niet 's nachts en zelfs niet bij de paring; een worm weet" blijkbaar dat hem boven den grond elk oogenblik een ge'aar dreigt. Toch komt hy bij het schudden er ook met het achtereind uit. Of dit mollen vrees is? Misschien wel. In elk geval ishet iets instinctmatigs, niet door ervaring verkregen; want ook in tuintjes, waar nog nooit een mol geweest is, vluchten bij het schudden" de wormen uit den grond; was het iets aange leerd, dan zouden allen door mollen verminkte en regenereerde wormen het kunstje toepassen; wat niet het geval is. Misschien is het nog nuttig, er by te zeggen, dat men een worm ook uit een pot met bloemen kan verdrijven, door de pot een poocje onder water te zetten, in een emmer bij voorbeeld. E. HEIMANS. CORRESPONDENTIE. H. v. d. B. Bedoelde boomen zijn in hun jeugd inderdaad doorgesneden en weer aan elkaar geplakt, nl. geënt.

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl