DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1697 bekend; geen symbolische onzin en onbagrijpelyke mystiek. Allemaal categorische sentimenten, je hebt 't maar af te lezen, er ia niets tasschen de regels; de wereld is verdeeld in brave en zondige menscben; de deugd zegeviert, tot hoogere eere Gods. Raphaël zegt alles wat hjj zeggen wil, maar dat is ten slotte niet veel. Zjjn menschen zgn binnenste-bniten gekeerd, maar er was nooit veel in, voor het naar-buiten-keeren. Ze zgn niet complex, het zgn schijven, rubrie ken, moraal-ideeën. Daar zyn we weer bij de Ideeën, of liever, zoo vör mogeljjk van de echte I ie» af als maar kan, en in de banketbak kery der begrippen. Hoe andera de suggestieve kunst van da Vinci: déze menschen zijn concreet, boorde vol, chaotisch, niet bepaald braaf en niet bepaald zondig, daar weet je niets van: maar het zjjn personaliteiten, d dar van ben je over tuigd ; doe eens kiele-kiele tegen la Crivelli, en zie of je geen pats krijgt. Niet door het abstracte te veraanschouwelijken, maar door het transcendente tegendeel van het afgetrokkene te snggereeren, door, & travers, het bijzondere, de glimlach van Mona Liga, die dóór haar eigen volle persoonlijk beid heen het eeuwig-vrouwelijke voqneert, ziedaar, ziedtór de Idee. Om een Schillersch beeld te gebruiken : Bapbaël heeft zgn kerkvensters zóó geschil derd, dat al het moois van de markt t e zien ia; terwjjl da Yinci's ramen van binnen gezien moeten worden. Parijs, October 1909. NBALE RAAFF. FËciiri StBtifl, den Haan, December 1909. Het portret van Theo van Hoytema door Haverman is een van de weinige dingen die ik van deze tentoonstelling wou bespreken. Ik wil in dit artikel er niet meer op wijzen dat deze tentoonstelling weer gekenmerkt is door deonthondüQg van de belangrijkste leden uit Palchri. Ik wil niet constateeren dat daarin een aanduiding wordt gegeren dat groote genootschappen overtollig blyken te zjjn, doordat de kunsthandel, die zich van de belangrijken of verkoop bar en meester maakt, deze dwingt zich te onthouden. Os-er den invloed van dien kunsthandel op het bestuur van knnstgenootschappen kan ik hier eveneens niet Bchrjj ren, hoewel een ieder het verderfelijke moet erkennen van de moogl|jke verwarring van wat handelswaarde heeft en wat schoonheid bezit. Ik wil evenmin den deemoed constateeren van de kunstenaars, verbonden aan den kunsthandel, jegens die verkoopers en jegens de fictieve pryzen die ze soms bereiken, en soms schijnbaar bereiken voor een latere hausse. Het is vergeefs, het zou geschreven zyn, zooals Gat uil UB zegt, in rümend water," Ik wil mijn verwondering niet uitspreken dat een portretschilder alsHaverman,wat hy er ook mee meenen moge, een dergelijke ach tergrond liet achter het portret van een zoo goedgekend vrind als van Hoytema. Maar ik vraag me af: is dat het portret van Van Hoytema p Of is, zoo Haverman van Hoytema zag zooals hij hem gaf: een wat vermoeide beau" met fiet sen en toch verzorgden knevel," het weer niet het bewijs dat de portretschilder Haverman, hierin niet gelukkig als colorist, toch meer colorist is dan scherp psycholoog, of weideen aidkenner want Th. van Hoytema is anders. Hy moge wat verrafeld zyn door het leven, h}j heeft siet dat air van verwelkten beau: Hij is rniger, slimmer, toekeloozer, teederder. Hy' is aristokratischer, en mter populair bjj bnien. HU is een van de velen met ons e a onder ome die de gratie gaarne versteken onder een rnigheid, maar die nooit de wellevendheid van den in zijn jeugd verzorgde verbergen kunnen aciter schijnbaar te fel ien kwinkslag. Van Hoytema is roekei oozer dan het afbeeldsel wat hier van hem hangt zooals een kunstenaar roekeloozer is met alles wat hu bezit dan al de anderen 'tzijn die niet de drin gende opgewondenheid en genereusheid van het oogenblik bezitten. Hy is slimmer.Hjj heeft de gevatheid van wie door veel leeds liep, maar die in de eigen spankracht telkens nieuwen rechten stand vond. Hij is teederder meteen ; wie hem kent, weet dit. En dit alles wordt in het portret gemist, dat Haverman maakte van iemand dien hij had kunnen doorgronden, zoo hu de macht er toe bezat. Dit is de reden waarom ik eenigszins uit voeriger won schrijven over dit portret van van Hoytema. Want, voor een kunstwerk staand, kunt ge niet zeggen: i k zie het zoo niet; zoo het werk diepten van beschouwing bevat die u aandoen als de uwe evenarer-d of overtreffen d.Qe kuntdit?anderszien"alskriterium zelden tegen het werk gebruiken, maar ziet ge beter, kent ge inniger, eert ge fijner, proeft ge guller den aard van het voorgestelde, overtreft uw inzicht dat van den kunstenaar die het werk maakte, dan is het u een logisch recht dit betere tegenover het mindere te stellen. Vandaar dat ik over dit portret schreef, dat ik anders misschien niet vermeld had. Het lijkt me een lachte caricatuur te zijn, het lijkt me de vermoeidheid van den voorgestelde gegeven te hebben, en niet daarbij zyn spankracht. Het geeft niets van de gratie, van de fijn heid, van de teederheid, van de zorgeloos heid, niets van het aristokratische; dit portret kon ook er een zijn vaneen versleten ambte naar. Het geeft niets van datgene wat van Hoytema zijnen vrinden tot een aangenamen en verwenden, gaarne verwenden makker maakt, die onder een los woord velerlei vrindelijks verschuilt en ik herhaal met na druk, onder velerlei ruige, velerlei aristokratisch. II, Er is hier yerder op deze tentoonstel ling wein g van belang; er is hier weinig werk waarvan een drang zou kunnen uitgaan, of dat een innerlijke noodzakelijkhtid bewijst. De teekeningen van de Rouville zyn niet ongratieuR. Ze zijn, zooals gewoonlyk dit werk is, aangenaam van kleur, en tevens zyn ze ietwat meer verzorgd. Het een e, in het ronde passepartout heeft voor my, bij wat het biedt, d» fuut dat de lijn van den eeoen arm op onschoone wijze in de teekening voor het oog mtêiraait met de onrustige cirkelvormige lijn der omlijsting. Willem Roelofs kleur leeft nog niet i?enoeg. Schil dt's Groer endaal te Rotterdam is veel slechter dan een Witsen. Willy Slniter's krabbel is van een amusante oppervlakkigheid ; in J. Schrender van de Coolwijk is vooruitgang. De eene Wijamuller is klein, maar eer lijntjes ; Zon's werk er is geen voortgang in, en toch heeft het een oogenblik dien iaten verwachten. A. H. Koning is een kleurgevoelige, zonder vol harding; en in Edzard's gare is ieta mats, iets bloedeloos ; het lijkt soms dat de zweep van het leven hem niet meer opjaagt; zyn teederheid is tam geworden. Dit te tamme is ook in Vreedenburgh's werk: Buiten plaats"; Smisaaerts witte wolk" is te leeg van kleur en bouw; Mond t'a Kerkstraat te Enkhuizen, voor wat hij gewoonlijk maakt eer goed. De kleur van Anna Abraham's' Stilleven", met. blauwen schotel blijkt niet zoo verfijnd als zy die soms ziet, etc. III. Er is hier beeldhouwwerk dat zeker niet van het minst belangwekkende is op deze niet zeer belangwekkende tentoonstel ling. Maar liever dan er nu over te schrijven, hoop ik dat deze verwaarloosde kunstuiting eens de zalen van Pulchri vuile, zoodat ook aan beeldhouwwerk in zijn phase en uit drukking de noodige aandacht afzonderlijk gegeven kan worden. Ik hoop dat de woelingen die ik vermoedde, in den geest der leden van Pulchri, tweeërlei gevolg mogen nebben: dat zy de eene poging van den vroegeren praesident Hartens, niet de eerste en laatste laten zyn, maar dat een nieuwe commissie met den steun der leden, het werk van verschillende buitenlanders eens late zien en dat deze commissie, eveneens het niet onbelangrijk achte, de zalen van Pnlcbri te gebruiken voor een volle tentoonstelling van sculptuur. De plasticiteit die dezer uiting gewoonlijk meer eigen is, dan velerlei schilderkunst, brengt wellicht baat. PLASSCHARRT. Populaire voordrachten over Bouwkunst. Naar aanleiding van het succes, dat deze populaire voordrachten met lichtbeelden, in vorige winters door het Genootschap Architectnra et Amicitia" georganiseerd, mochten verwerven, besloot het Genootschap (als reeds gemeld), wederom eene dergelijke serie voordrachten te houden. Deze winter zal, bjj genoegzame deelname, een onderwerp van bijzonder gewicht voor het maatschappelijk leven behandeld worden, namelyk de Woning". In wederom zeven avonden zal dit onderwerp uiteengezet en van verschillende kanten bekeken worden, verduidelijkt door een groot aantal licht beelden. De voordrachten zullen des Zaterdagsavonds gehouden worden: 29 Januari a.s. J. E. van der Pek, architecï, Historisch overzicht; 5 Februari, H. P. Berlage Nzn , architect, De moderne woning; 26 Februari, H. J. M. Walenkamp Czn., architect, De versierende elementen; 12 Maart, C. W. Nyhoff,architect,Het meubel; 26 Maart.Willem C. Brouwer, Keramist, de toepassingen van keramischen aard, servies, bekleediri?, ver sierende voorwerpen, terra-cotta, enz.; 9 April, J. H. Kremer, technisch leider der Hengelosche trypwevery, de toepassingen van textielen aard, stoffeering, drapeerinjr, vloer-, wand-, raam- en andere bekleeding; 23 April, A. J. Th. Kok, architect der Gemeente werken te Rotterdam, de hygiëne, verwar ming, verlichting, luchtverversching, water voorziening, enz. Ter bestrijding der koster, zullen kaarten verkrijgbaar worden gesteld ad ? 3.50 per persoon voor de geheele serie voordrachten. Groepkaarten by minstens 10 stuks ? 2 per persoon. In verband met de voorbereidende werk zaamheden is het noodzakelijk, dat belang stellenden zich vóór of op 3 Januari a.p. opgeven aan het adres van den heer H. J. A. Baander», architect, Heerengracht 495, Am sterdam, die de regeling op zich genomen heeft. Toegangskaarten zullen dan later toegezonden worden. Inbond van Tiscbrilten. Eigen Haard: Oudejaarsavond, door E. v. O., II, slot. Thuis, Noord-Brabantsch schetsje, door Christ. van der L'nden. Winteravond, door Willem Maris, met af b. Van een verloren zoon, die niet wederkeerde, door Corn. J. Gimpel, met afb. Heilige Familie, van Willy Martens, door Jei!', de Viies, by de plaat, naar de schilderij van Willy Martens, in het Ryksmnseum te Am sterdam. Het huis aan de drie grachten, door J. H. R?met afb. en portret. Pen sion Violelta" bij Heeienveen, door L. de Jonj?, met afb. Feuilleton. DeTroonsverwisgeline in België. Kerststenumin?. Moed op Zee. Dingen, waard te weten, alles met afb. BERNARD DE VRIES KUNSTHANDEL N. SPIEGELSTRAAT 7O Tel. interc. 9739, AMSTERDAM: Moderne Schilderijen - Aqua rellen - Groote collectie Etsen -Platen - Kunstvoorwerpen." ~ Encadrementen ??* *?''BINNENHUIS ><s«\ MEUBELS RAADHW55TRAAT48-50 AMSTERDAM , ? PRINSBWGR; 78O TEI, 5725 CLICHÉS VOOR ZWflRTZ EN DRJE>KL>EUR.E>NDR.UK> BflMDSTB/^lPEUS IM KOPK.R. BM ZI«K. [F71 ONTWEOPEM VOOR. RECLAME |TT| UUR.1VJ I] Tl FfllfPBR l D, IUI1M ROKIN 44 AMSTERDAM. OUD JAPANSOHH a D KUNST n a SCHILDERIJEN ANTIQUITEITEN DE PHOENIX MEUBILEER- INRICHTING ; SPUISTRAAT ; DAMRAK. ? 76 i AMSTERDAM.: VRAAGT BEGROOTING VOOR COMPLEETE MEU= BILEERING EN ? RE5TAU= REEREN VAN ENKELE VERTREKKEN. XXXKtt ORIGINEELE MODELLEN. EIGEN ATELIERS. GROOTE VOORRAAD. OUDE EN NIEUWE STIJLEN. XXX m in Alp. KunstSIERKUNST Il««we8pl*f«l«tr.8«. BtaU««4enka4«M. KUNSTVOORWERPEN, ANTIQUITEITEN, Meubelen enm, RUDOLF ELION * Oo. Meubelfabriek Nederland". J. M. HUIZIMGA. BINNEN BETIMMERINGEN, BEHANGERIJ, MODELKAMERS. Groningen. WESTERSINGEL. TELBT. 118. FBANCO LEVERING. KUNSTHANDEL Molenstraat 65, 65* en 67 6ETESTI6D 188». VAN Schilderijen en Aquarellen vzn moderne meesters. BRiTUBES, ET8ËH, jiCABBEMEMTEI. Inrichting t oor het reetanr«eren en remissen r»n Schilderyen. aich met het honden Tan T pcliectiën uit c*ias CLICHÉS 3 VOOR DETUDSCHFJFTPEKS " "' g KUNSTWERKEN O! Onderstaand - merk garandeerd t»etrouwbctörheid AMSTERDAM BEURS5TRAAT29 ' TELEFOON 7574 P. C. PAERELS + Voor moderne meubileering + Rokin 128 Amsterdam Telefoon 4541. Voor Inrichtingen in Oud Hollandsen en andere stijlen ~ Magazijn Oud Holland" Rokin 130. - Telefoon 454!. J. K. C SNELTJES, i HAARLEM, KENNEMERSTRAAT i. METAALWERKEN - KÜNSTBRONSGIETERIJ KOPERSLAGERIJ = Fabriek van Gas- en Electrische-Ornamenten. i» 3* Alle Koperwerken voor huishouding en luxe. g* Metaalwerken voor het Bouwvak, g Turfkoord voorkomt bevriezen van Waterleidingen. Isoleert Stoomleidingen. Teoitmisoitï. BureetuL MOENS & BEGK, te Bloemendaal. -:- KUNSTHANDEL -:J. C. SCHÜLLER. MODERNE SCHILDERIJEN en AQUARELLEN -:- -:- -> -:- -.-?? "?- <- -?- -:- -:- ETSEN, GRAVURES, ENCADREMENTEN DEN HAAG " PLEIN 22* H, w, m mimi : Moderne t Schilderijen, en { Aquarellen. &IRK5CHNflBEL ©s. TELEFOON 8662. AMSTERDAM. GtBPÜW.PELIX MERITIS" KEIZER5GRACHT32'ireu. B LJ.KRUGER, 37f Noordeinde, 'a-GRAYENHAGE. Moderne Schilderijen en Aquarellen. Rijke keuze Nieuwigheden Luxe-Papier STEMPELEN 'ü^'eV^0 Bi VAN MANTCEM, HOFLEVERANCIER SINGEL 562 hoek VIJZELSTR.